نگاه آسیبشناس اجتماعی
دکتر مجید ابهری / عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
گـرانـی و افـزایـش بـیـماریهـای رواــنی
امنیت فکری و رفاه اجتماعی، از ارکان ضروری ایجاد و توسعه سلامت روانی جامعه است. از آنجا که بیش از 50 درصد خانوادهها قدرت مالی متوسط و پایینتر دارند، افزایش قیمت کالاهای موردنیاز و ضروری مردم، اولین تاثیر روانی خود را بر این قشر خواهدگذاشت. با توجه به این واقعیت که وضعیت اقتصادی جامعه تاثیر مستقیم بر ایجاد اضطراب، افسردگی و اختلالهای رفتاری دارد، افزایش ناگهانی و روزمره قیمتها علاوه بر فشار اقتصادی، باعث افزایش اضطراب فکری و تنش روانی هم در جامعه خواهد شد. همچنین کاهش توان خرید، تنشهای رفتاری زیادی را بین اعضای خانواده ایجاد میکند.
در حقیقت افزایش ساعتی قیمت موادغذایی ضروری مردم، باعث میشود اقشار کمدرآمد جامعه همواره در اضطراب به سر ببرند. تاثیر افزایش قیمتها بر روابط عاطفی و رفتاری از چند منظر قابل بررسی است؛ اول آنکه فشار اقتصادی بر نانآور خانواده (امروزه تفاوتی بین مردان و زنان وجود ندارد)، هم در سطح جامعه و هم درون خانواده تنشهای کلامی و فیزیکی ایجاد میکند. از سوی دیگر، زمانی که سرپرست خانواده نتواند نیازهای خانواده خود را تامین کند، اضطراب او به فرزندانش نیز منتقل میشود و آنها نیز دچار افسردگی خواهندشد. همچنین به دلیل مخارج سنگین، روابط عاطفی در خانواده کاهش مییابد و به صفر میرسد.
تصور کنید اگر یک کارمند بخواهد در منزلش مهمانی بدهد، حتی اگر مهمانها فقط 4 نفر باشند، برای تهیه یک غذای ساده باید 80 تا 100 هزار تومان هزینه کند، چون از پس این هزینه برنمیآید بنابراین این روابط را کاهش میدهد و ارتباطهای عاطفی نیز بهتبع آن کم میشود. حتی بسیار دیده شده فشارهای فکری و اضطرابهای مزمن زمینه بروز سکته را بهخصوص در سالمندان، فراهم میکنند.
اگر وضعیت تورم و گرانی همینطور ادامه یابد، در سالهای آینده باید منتظر بروز اختلافها و تنشهای خانوادگی، رکود عاطفی و افزایش شیوع بیماریهای روانی در جامعه باشیم. نکته قابلتأمل دیگر، ارتباط وضعیت اقتصادی با آسیبهای اجتماعی است؛ زمانی که تامین هزینه زندگی برای افراد کمدرآمد سخت میشود، اگر پایبند به ارزشهای دینی و اخلاقی نباشند، به راحتی به انحراف کشیده میشوند و از این طریق آسیبهای اجتماعی افزایش پیدا میکند. کلام حضرت علی(ع) که فرمودند: «از فقر و فساد به خدا پناه میبرم» گویای همین مساله است.
مهدیه آقازمانی
هفته نامه سلامت