تبیان، دستیار زندگی

امام كبیر ما عصر جدیدى را آغاز كرد، و امروز كه دلها و جانهامان لبالب از حسرت فقدان آن عزیز بى‏همتاى امت اسلامى است، بزرگترین وظیفه‏ى ما این است كه مشخصات عصرى را كه امام(ره) آغاز كردند و ملت را درفضاى آن قرار دادند و به جهان اعلام فرمودند، بدانیم و این مشخصه‏ها را حفظ كنیم. عزادارى واقعى وقتى است كه ما به این فریضه عمل كنیم.

عصرى كه امام بزرگ و عظیم‏الشأن ما آغاز كردند، مشخصه‏هایى دارد كه عمده‏ى آنها عبارت است از: ایجاد روح عزت و استقلال و استغنا و اعتماد به نفس براى ملتى كه در طول سالیان متمادى سعى شده بود این روحیات از او گرفته شود و دیگران بر سرنوشت او تسلط پیدا كنند.

این‏جا همان مملكتى است كه رئیس جمهور امریكا، كمك چند ده میلیونى خود به دولت ایران را متوقف به تعیین فردى كه وابسته به امریكاست، كرده بود. این‏جا همان مملكتى است كه امریكا - قدرت زورگو و گردن‏كلفت جهانى - رئیس آن را رعیت خود مى‏دانست و با او مثل یك رعیت رفتار مى‏كرد. این‏جا همان مملكتى است كه آراء و افكار و ایمان و دلبستگیها و خواست مردم، هیچ تأثیرى در تعیین سرنوشت اقتصادى و سیاسى آنها نداشته است.

دست قدرتمند معمار انقلاب و پدر جمهورى اسلامى، این كشور و ملت را، به كشور و ملتى تبدیل كرد كه در طول این ده سال، بزرگترین وسنگینترین تحقیرها را نسبت به همان قدرتهاى گردن‏كلفت و قلدر دنیا روا داشت و تاكنون هیچ ملتى مثل ملت ما، رژیم مستكبر و زورگوى امریكا را این‏گونه تحقیر نكرده است. همه‏ى دنیا هم به این موضوع اعتراف كرده‏اند. این‏جا همان كشور و سرزمین است؛ اما نسبت به گذشته، صدوهشتاد درجه تفاوت كرده است. باید این اقتدار و عزت را كه میراث امام(ره) است، حفظ كرد. اگر امام را دوست داریم و اگر جاى خالى او براى ما تلخ است، باید راه او را ادامه دهیم.

مشخصه‏ى دیگر عصرى كه امام موجد آن بودند، عبارت است از گرایش و احترام به ارزشهاى انسانى و عدالت و حریت و آراى مردم. همان شخصیت باعظمت كه امروز مردم دنیا و دشمنان او نیز به عظمتش اعتراف مى‏كنند، مى‏گفت: اگر به من خدمتگزار بگویند، بهتر است از این‏كه به من رهبر بگویند. راست مى‏گفت و تعارف و تظاهر نمى‏كرد. او تا آن اندازه براى مردم احترام قایل بود كه خود را خدمتگزار آنها بداند. ما مثل این نمونه را در دنیا و تاریخ سراغ نداریم.

سخنرانى در مراسم بیعت فرماندهان، نمایندگان ولىّ‏فقیه و مسؤولان عقیدتى، سیاسى ژاندارمرى و شهربانى، و رئیس و پرسنل سازمان پلیس قضایى كشور - 28 خرداد 1368

امام(ره) مدرّسى منزوى در قم بودند. درسشان در مسجد سلماسى كه داخل یك كوچه - نه در مركز حوزه - قرار گرفته بود، ارایه مى‏شد. خانه‏ى ایشان هم در انتهاى همان كوچه واقع شده بود؛ یعنى براى رفت‏وآمد به مسجد محل درس كه روزى دوبار انجام مى‏گرفت، حتّى احتیاج به دیدن خیابان نداشتند و طبیعتاً همیشه مسیر خانه به مسجد و مسجد به خانه را طى مى‏كردند. ایشان على‏الظاهر منزوى بودند؛ ولى در حقیقت مدرّسى بزرگ و قطبى جذاب براى طلاب و فضلاى جوان و سرشار از خصلتها و صفات خوب به شمار مى‏آمدند.

اعتقاد من این است كه اخلاص و صفاى باطن و رابطه‏ى معنوى و پیوند مستحكم بین قلب او و خداى مقلب‏القلوب، موجب شد كه این مرد بتواند از انزواى ظاهرى خود خارج شود و دست نیرومندى براى دگرگون كردن بنیاد ارزشهاى مادّى در سطح جهان شود.

سخنرانى در مراسم بیعت هزاران تن از طلاب، فضلا و اساتید حوزه‏ى علمیه‏ى قم و روحانیون بیست كشور جهان‏ 22 رداد 1368

رهبر كبیر عزیز و امام فقید بزرگوار ما، چهره‏ى درخشانى در عالم بود و حقیقتاً مثل او را نه در این زمان و نه در زمانهاى گذشته نداشتیم و در میان چهره‏هاى معروف عالم - بعد از انبیا و اولیا(علیهم‏السّلام) - شخصیتى با این عظمت و خصوصیات مثبت و جامع‏الابعاد و جامع‏الاطراف سراغ نداریم. من عقیده‏ى قاطع دارم كه اگر این بزرگوار همه‏ى آن خصوصیات مثبت چون: علم و قاطعیت و هوش و شجاعت و اراده را دارا بود، ولى اخلاص و ارتباط با خدا و تنزه از شرك - به معناى تجنب از اهواى خود و دیگران - را نمى‏داشت، به این توفیقات دست نمى‏یافت. این توفیقات بزرگ در زمانى به وجود آمد كه تمام نشانه‏ها حكایت از انزواى دین و كهنه شدن و فرسوده شدن آن و روآمدن تفكرات و اخلاق و شیوه‏هاى مادّى و حاكمیت هوسهاى شیطانى و بشرى در دنیا داشت.

كار عظیمى كه او انجام داد، این بود كه در چنین دنیایى كه اقیانوسى از لجن را در خود جاى داده بود و افراد خجالت مى‏كشیدند نام دین و ارزشهاى الهى را بر زبان آورند او توانست ارزشهاى الهى را مطرح و بزرگ كند و پرچمش را در جهان به اهتزاز درآورد. كارى كه او انجام داد، جز با كار انبیا قابل مقایسه نیست؛ حتّى با هیچیك از حركاتى كه مصلحان بزرگ كرده‏اند، قابل مقایسه نیست.

قرن حاضر، قرن ظهور مصلحان بزرگ است. از نیمه‏هاى قرن گذشته تاكنون، چه‏قدر مصلحان بزرگ و انقلابیون و سیاستمداران پیدا شدند و حركات عظیمى در دنیا و یا در بخشى از آن به راه انداختند؛ در عین حال حركت هیچكدام از آنها قابل مقایسه با این تحرك عظیم و رنسانس معنوى جهانى كه به وجود آمد، نیست.

در پارلمانهاى كشورهایى كه دهها سال است رسماً در آن‏جا دین جرم محسوب مى‏شود و ترویج آن ممنوع است و به عنوان یك پدیده‏ى قدیمى و زیادى و منسوخ و از مد افتاده و مضر تلقى مى‏شود، اسم خدا بر زبانها آمد و نطقها با «بسم‏اللَّه‏الرّحمن‏الرّحیم» شروع شد. در دنیاى مادّى، پرچم معنویت و اسلام بلند شده است و این موفقیت، چیز كوچكى نیست. همه‏ى این توفیقها، به دست قوى آن رهبر عظیم ایجاد شد. البته حركت را ملت ایران كرد؛ اما ملت ایران را جز آن دست قوى و آن شخصیت عظیم - با همه‏ى خصال و صفات ویژه و استثنایى - كسى نمى‏توانست به حركت درآورد.

بیانات در مراسم بیعت فقها و حقوقدانان شوراى نگهبان‏ - 21 خرداد 1368

خصوصیاتى كه امام(ره) داشتند، هر كدامش كافى بود یك انسان معمولى را، انسانى بزرگ معرفى كند. اراده و قاطعیت و علم و شجاعت و صدق و صراحت و تقوا و ورع، ویژگیهاى بارز امام بودند. اگر هركدام از اینها به تنهایى در یك انسان معمولى دمیده شود، او را تبدیل به یك آدم بزرگ مى‏كند.

نكته‏ى اصلى این است كه اگر در مجموعه‏ى ذى‏قیمتى كه شخصیت معنوى امام(ره) را تشكیل داده بود، عنصر عبودیت و اخلاص وجود نمى‏داشت، او به این موفقیتها نمى‏رسید. بنابراین، كارهاى انجام شده، خیلى عظیمتر از آن است كه شخصیتى با همه‏ى آن خصوصیات - منهاى ارتباط با خدا - بتواند آن كارها را انجام دهد.

امام كه توانست این حركت عظیم را در دنیا به وجود آورد، به خاطر آن بود كه با خدا ارتباط داشت و در این راه ملاحظه‏ى هیچ چیزى را نمى‏كرد. امروز كه او در میان ما نیست، سیل اعترافها و تعریفها سرازیر شده است و همه‏ى دنیا به اقدام عظیم او كه اقیانوس انسانها را به حركت درآورد، معترفند. این كار بزرگ، تنها در سایه‏ى قاطعیت و اراده و هوش و شجاعت و تیزبینى و آینده‏نگرى به وجود نیامد؛ این خصلتها قادر نبودند این طوفان عظیم را پیش آورند؛ عنصر اصلى، ارتباط با خدا و كمك خواستن از او بود كه نام امام(ره) و كار او را در تاریخ جاودانه كرد.

سخنرانى در مراسم بیعت جهادگران جهاد سازندگى سراسر كشور - 20 خرداد 1368