چه چیزی باعث زالی میشود؟
زالی مثل سرماخوردگی و آنفلوآنزا از طریق ویروسها منتقل نمیشود، بلکه کاملاً ژنتیکی ایجاد میشود. بدن هر فرد از میلیونها سلول تشکیل شده است که بدون چشم مسلح قابل مشاهده نیستند.
درون این سلولها کروموزمها قرار دارند. کروموزمها حاوی صدها و حتی هزاران ژن میباشند. ژنها، ویژگیها و نشانههای جسمی ما را مشخص میکنند. آنها حاوی اطلاعاتی هستند که مشخصات افراد را تشکیل میدهند؛ مثلا باعث میشوند که موها صاف یا مجعد باشند، پاها کوتاه باشد یا بلند، رنگ چشمها قهوهای باشد یا آبی و ... .
این ژنها در میان افراد یک خانواده نسل به نسل منتقل میشود؛ به همین دلیل وقتی یک کودک متولد میشود، اطرافیانش میگویند، چشمانش شبیه مادرش است، لبخند پدربزرگش را دارد و موهایش به پدرش رفته است.
همه انسانها دو گروه ژن دارند. نیمی از ژنها را از پدرشان گرفتهاند و نیم دیگر را از مادر. گاهی اوقات پدر و مادر ژن زالی دارند، در حالی که در ظاهرشان علائم آن دیده نمیشود؛ اما در کودکشان بروز میکند. چطور ممکن است؟
ژن زالی مغلوب است، یعنی اگر فردی یک ژن زالی (که در واقع ژن ساخت ملانین است که به دلایلی معیوب شده) روی یک کروموزوم داشته باشد، اگر ژن سالم دومی کروموزوم دیگر باشد، آن ژن سالم وظیفه ژن معیوب را برعهده می گیرد و فرد، دچار زالی نمی شود. در حقیقت برای ابتلای به زالی، باید فرد دارای دو ژن زالی از پدر و مادر باشد.
اگر فرزندی از پدر و مادری که هر دو یک ژن زالی دارند متولد شود، 25 درصد احتمال دارد که کودک زال باشد، 50 درصد احتمال ناقل بودن وجود دارد (یک ژن معیوب داشته باشد) و 25 درصد احتمال دارد که ژن های کاملا سالم داشته باشد.
اگر یکی از والدین سالم و دیگری زال باشد، همه فرزندان ناقل و اگر یکی ناقل و دیگری زال باشد، 25 درصد احتمال ناقل بودن فرزند و 75 درصد احتمال زال بودن فرزندان وجود دارد.
اگر والدین هر دو زال باشند، همه فرزندان زال خواهند شد.