تبیان، دستیار زندگی

دیابت اختلالی است که در آن سازگاری بدن با میزان قند خون تغییر می کند. دیابت به دو نوع تقسیم می شود: دیابت نوع اول و دیابت نوع دوم.
در دیابت نوع اول که معمولاً در افراد جوان رخ می دهد، پانکراس یا لوزالمعده قادر به تولید انسولین کافی نیست، دیابت نوع اول وابسته به سیستم ایمنی است و در افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد هستند رخ می دهد.
دیابت نوع دوم که بیشتر شایع است و غالباً بزرگسالان و افراد چاق را مبتلا می کند، بدن نسبت به انسولین مقاومت پیدا می کند. افزایش قندخون در دراز مدت می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی، نارسایی کلیوی و نابینایی را افزایش دهد.
متأسفانه علیرغم توصیه ها و راهکارهای متعدد که در رابطه با پیشگیری دیابت ارائه شده است، تعداد مبتلایان به این بیماری رو به افزایش است.

شیر مادر از بروز دیابت دوران کودکی جلوگیری می کند:

دیابت جوانی در کودکانی که در شش ماه اول زندگی خود شیر گاو مصرف کرده اند بیشتر رخ می دهد. وقتی که میکروبی وارد جریان خون می شود، سیستم ایمنی بدن پروتئین هایی به نام آنتی بادی می سازد که به این میکروبها می چسبند و آنرا از بین می برند، به همین دلیل سیستم ایمنی بدن برعلیه تمام پروتئین هایی که وارد گردش خون می شوند آنتی بادی می سازد. در ماههای اول زندگی به دلیل عدم تکامل ساختمان روده ی نوزاد، سوراخ هایی در آن وجود دارد که پروتئین های غذا می توانند از آن عبور کرده و وارد خون شوند. شیرگاو حاوی انسولین است ولی کاملاً شبیه انسولین انسان نیست، بنابراین وقتی نوزاد در سه ماه اول زندگی از شیر گاو استفاده کند انسولین گاوی وارد جریان خونش شده و در نوزادان مستعد ابتلا به دیابت، ایجاد آنتی بادی هایی می شود که به سلولهای بتا لوزالمعده حمله کرده و آن را از بین می برد در نتیجه باعث فقدان انسولین و بروز دیابت می شود.
پس مادر گرامی اگر دیابت در خانواده شما ارثی است سعی کنید به نوزاد خود شیر گاو ندهید و با شیر خودتان او را تغذیه کنید.

تماشای تلویزیون موجب افزایش دیابت خصوصاً در بچه ها می شود.

بر اساس مطالعات، سطح قند خون در کودکان دیابتی ارتباط قابل توجهی با مدت زمان نشستن پای تلویزیون دارد. گرچه بیشتر پزشکان معتقدند که دیابت نوع اول ارتباطی با چاقی و سطح فعالیت ندارد ولی برخلاف این نظریه ها نشان داده شده است که هرچه کاهش فعالیت بدنی بچه ها بیشتر شود احتمال عدم کنترل قندخون هم بالاتر می رود و هرچه این ساعات بیشتر شود سطح قند خون کودک دیابتی هم بالاتر می رود. پس توصیه می شود که خانواده ها با این پدیده مضر مقابله کرده و کودک را از تماشای طولانی مدت تلویزیون و بیحرکتی منع کنند.

مصرف دارچین از بیماری دیابت جلوگیری می کند.

مبتلایان به دیابت می توانند با افزودن اندکی دارچین به رژیم غذایی خود به حفظ سلامت خود کمک کنند. دارچین حاوی ترکیباتی است که بازدهی انسولین را افزایش می دهد و توانایی هورمون انسولین در انتقال قند گلوکز به سلولها را بهبود می بخشد. دارچین تقریباً هیچ کالری ندارد و به همین خاطر دیابتی ها بدون خطر چاق شدن می توانند طعمی به غذای خود ببخشند. افزودن مقدار اندکی دارچین به قهوه صبحانه، آب پرتقال یا غلات مفید است. با جوشاندن آب با یک تکه دارچین به راحتی می توان چای دارچین تهیه کرد. دارچین همچنین از بروز دیابت نوع دوم در افراد در معرض خطر جلوگیری می کند. البته دارچین حاوی برخی موادی است که مصرف زیاد آن می تواند سمی باشد بنابراین در مصرف این ماده غذایی باید دقت شود.

رابطه سبزی و دیابت در خانمها

محققان مشاهده کرده اند که مصرف سبزیجات برگ سبز می تواند خطر ابتلا به دیابت را در خانمها کاهش دهد. به ازای هر یک واحد اضافی سبزیجات برگ سبز توسط یک خانم در طول روز، 9 درصد خطر ابتلا به این بیماری کاهش می یابد. از جمله دلایل ارائه شده برای کاهش خطر دیابت با مصرف بیشتر سبزیجات ممکن است کالری و چربی کم، آنتی اکسیدانها و فیبر زیاد، انواع ویتامین ها و املاح موجود در سبزیها باشد. در سبزیجات ترکیبات دیگری مانند: فیتاتها، لیگنانها و ایزوفلاونها نیز یافت می شوند که می توانند دارای اثرات "فزاینده" و یا "همکاری کننده" بر روی کاهش خطر دیابت نوع دوم داشته باشد. بنابراین کافی است که با برنامه ریزی صحیح سبزیجات را در برنامه غذایی خود بگنجانید به نحوی که وقتی سر سفره ی غذا می نشینید نصف بشقاب غذایتان را سبزی ها پر کرده باشند، خواه سبزیها تازه باشد یا فریز شده و یا کنسرو شده!

مصرف زیاد سوسیس و کالباس موجب ابتلا به دیابت می شود.

محققان اعلام کرده اند که رژیم غذایی سرشار از سوسیس و کالباس، خطر ابتلا به دیابت نوع دوم را در مردان 50 درصد افزایش می دهد. بیشترین احتمال ابتلا به دیابت نوع دوم مربوط به کسانی است که در هفته دو وعده یا بیشتر سوسیس و کالباس مصرف می کنند. توصیه می شود که این مواد غذایی به کلی از غذای مردم حذف شود و یا لااقل تعداد دفعات مصرف این گوشتها کاهش یابد.

دیابت، پرهیز غذایی و ورزش

بسیاری از افراد که بعد از سن 40 سالگی دچار دیابت می شوند با رعایت یک رژیم غذایی مشتمل بر مصرف سبزیجات، غلات کامل، حبوبات و ماهی و محدود کردن فراورده های شیرینی پزی و شکر و محدود کردن دریافت گوشت، مرغ و تخم مرغ می توانند حال خود را بهبود ببخشند.
تحقیقات نشان داده است که دریافت مقادیر بسیار زیاد پروتئین به کلیه های یک فرد دیابتی آسیب وارد می کند بنابراین باید از مقادیر کمتر گوشت و ماکیان و تخم مرغ استفاده کنند. چربیهای امگا 3 موجود در روغن ماهی و نیز استفاده از آرد کامل و دانه های کامل به جای آرد تصفیه شده، نیاز به انسولین را کاهش می دهد.
سطح بالای قندخون بعد از صرف غذا موجب می شود که قندها به یاخته ها چسبیده و تبدیل به ماده ای سمی (برای یاخته ها) به نام سوربیتول شوند که این ماده به اعصاب و کلیه و شریانها و قلب آسیب خواهد رساند.
برای اینکه از بالا رفتن سطح خون جلوگیری شود از غلات کامل استفاده نمائید و از شکر سر سفره پرهیز کنید و مصرف میوه ها و سبزیجاتی مثل: کاهو، جعفری، گوجه فرنگی، ریواس، هلو، فلفل سبز و اسفناج را فراموش نکنید.
یکی از عوامل افزایش مقاومت به انسولین در دیابت نوع دوم، چربی های اضافی بدن هستند.
با رعایت رژیم غذایی و فعالیت منظم ورزشی که هر دو منجر به کاهش وزن و کمتر شدن چربیهای اضافی می شوند می توان مقاومت به انسولین را کاهش داد و بدین وسیله قند خون را بهتر کنترل کرد. اهمیت کاهش وزن در دیابتی های نوع دوم به حدی است که در مواقعی که قند خون بالا نیست (زیر 200 میلی گرم در دسی لیتر) به تنهایی و بدون مصرف دارو، قند خون را به حد طبیعی رساند. حتی در مواقعی که به طور همزمان دارو نیز مصرف می شود کاهش وزن اثر بخشی داروها را به نحو مؤثرتری بیشتر می کند. علاوه بر این ورزش باعث افزایش مصرف قند در بدن می شود و قند خون را پایین می آورد.
بنابراین اگر فرد دیابتی از داروهای پایین آورنده قند خون استفاده می کند لازم است که قند خون خود را قبل از شروع ورزش اندازه بگیرد و در صورتی که مقدار آن کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر بود به علت احتمال کاهش بیشتر آن در طول فعالیت بدنی باید ورزش کردن را تا زمان کنترل قند خون به عقب بیندازد. افرادی که دیابت آنها فقط با رژیم غذایی کنترل می شود نیازی به مصرف میان وعده قبل از ورزش ندارند.
منبع: اینترنت، انجمن تغذیه، مجلات تغذیه.
منبع: نشریه پیام پزشک، شماره 53.