تبیان، دستیار زندگی

کلیه، ارگانی حیاتی در بدن انسان است که خون را تصفیه می کند و نقش مهمی در دفع مواد زاید و مضر از بدن دارد. این عضو لوبیایی شکل میزان املاح موجود در خون را تعادل می بخشد و باعث تنظیم تعادل مایعات درون بدن می شود.
از آن جا که سلامت کلیه ارتباط محکمی با عملکرد صحیح دیگر اعضای بدن از جمله کبد، چشم و مو دارد؛ مراقبت از این عضو اهمیت بیشتری پیدا می کند. پرهیز از مصرف یک سری مواد غذایی مضر، استفاده ی بیشتر از نوشیدنی ها یا غذاهای مفید و در کل تغییر سبک زندگی، نه تنها عملکرد کلیه ها را بهبود می بخشد، بلکه بر دیگر اعضای بدن نیز تأثیر مثبت خواهد داشت.

رژیم غذایی سالم

گنجاندن مواد غذایی مفید در رژیم غذایی برای بهبود عملکرد کلیه، به این عضو برای دفع سموم از بدن کمک زیادی می کند. نوشیدن حداقل هشت لیوان آب، مواد مضر را از بدن خارج می کند و باعث کارکرد بهتر آن می شود.
هندوانه یکی از میوه های مفید برای کلیه است که باعث شستشوی آن می شود و احتمال بروز انواع عفونت ها را کاهش می دهد. چای تهیه شده از هسته ی هندوانه نیز پاک کننده یی قوی برای کلیه محسوب می شود.
برای این منظور یک قاشق از هسته ی هندوانه را در یک لیوان آب جوشیده بریزید و برای مدت پنج دقیقه صبر کنید. استفاده از این نوشیدنی سه روز در ماه مفید است. سیب قرمز، موز، کیوی، توت، کلم، هویج و تربچه نیز از مواد غذایی پرخاصیت برای بهبود عملکرد کلیه محسوب می شوند.
بید گیاه یا علف گندمی نوعی گیاه دارویی بوده، که حاوی پلی ساکارید، روغن های فرار و مواد مغذی و ادرار آور است و بسیاری از عفونت های مجاری ادراری ، عفونت مثانه و سنگ کلیه را بهبود می بخشد
چای سبز نیز که مصرف آن از سال ها پیش رواج یافته، شامل ترکیبات مفیدی از جمله پلی فنول است که از تشکیل سنگ کلیه پیشگیری می کند و مانع از سرطان پروستات، تخمدان، کبد، روده ی بزرگ و پستان می شود. این نوشیدنی سیستم گردش خون را بخصوص در کلیه ها بهبود می بخشد و علاوه برکاهش میزان کلسترول خون، خواص ضد التهابی نیز دارد.
چای جاوه که در ایران به چای نمسه معروف است، از برگ های درختچه یی با بوی شبیه به چای معمولی تهیه می شود و به عنوان گیاه پاک کننده ی کلیه شناخته شده است.
چای جاوه حاوی فلاون، گلیکوزاید، روغن های فرار و مقادیر فراوان پتاسیم است که توانایی کلیه را برای دفع نیتروژن افزایش می دهد و علاوه بر درمان سنگ کلیه، بسیاری عفونت های کلیه و مجاری ادراری را بهبود می بخشد.

فعالیت جسمانی

ورزش و تسریع گردش خون نه تنها باعث کاهش استرس می شود، بلکه عملکرد کلیه را بهبود می بخشد و به دفع مواد زاید کمک می کند.

شناخت علایم هشدار دهنده

اختلال عملکرد کلیه یا نارسایی آن، عارضه یی است که با سلامت مو ارتباط مستقیمی دارد. چنانچه مو، خشک و شکننده است یا درخشندگی اش را از دست داده، نیاز به بررسی عملکرد کلیه وجود دارد. همچنین نازک و سفید شدن زودرس موها نیز ممکن است علامتی از اختلال عملکرد کلیه باشد که باید هر چه سریع تر مورد بررسی قرار گیرد.
هپاتیت یا اختلال عملکرد کبدی نیز از دیگر علایم هشدار دهنده ی کلیه است که باید جدی گرفته شود. تحقیقات نشان داده، افزایش فشار خون یکی از دلایل عمده ی نارسایی کلیوی است.
این عارضه باعث آسیب به عروق خونی می شود و توانایی کلیه را در دفع محصولات زاید از جمله نیتروژن کاهش می دهد. از آن جا که تنظیم میزان آب بدن و حذف آب اضافی، جزوکارهای مهمی است که کلیه انجام می دهد، تجمع آب بخصوص در قوزک پا، نشانه یی از بیماری کلیوی است که باید جدی گرفته شود.

کاهش مصرف مواد غذایی مضر

روغن های هیدروژنه، نمک، شکر، مواد اعتیاد آور، نگهدارنده ها، آنتی بیوتیک و برخی هورمون ها ترکیباتی هستند که برای عملکرد صحیح کلیه مضر شناخته شده اند.
اگر چه وراثت نقش مهمی در بروز سنگ کلیه دارد، ولی رژیم غذایی عامل مهمی در شکل گیری سنگ کلیه شناخته شده است. مواد غذایی یا فیبر غیر قابل حل مانند گندم، جو و برنج تأثیر بسزایی در کاهش میزان دفع کلسیم از طریق ادرار دارد، و تأثیر مثبتی برکاهش خطر تشکیل سنگ می گذارد.
اگزالات، نمکی غیر قابل حل است که در مواد غذایی مانند حبوبات، چغندر، شکلات، کافئین، بادنجان، بامیه، فلفل سبز، تره فرنگی و دانه های خوراکی یافت می شود و مصرف بیش از اندازه ی آن در رژیم غذایی باعث ترکیب آن با کلسیم شده و خطر تشکیل سنگ را افزایش می دهد.
زیاده روی در مصرف نمک و ترکیبات حاوی سدیم نیز مساله ی دیگری است که دفع کلسیم از طریق ادرار را افزایش می دهد و باعث افزایش خطر تشکیل سنگ های کلسیمی در کلیه می شود.
این در حالی است که مواد غذایی غنی از پروتئین نیز تأثیر مثبتی بر دفع کلسیم از طریق ادرار دارند و قندها نیز میزان تشکیل سنگ های اگزالاتی و کلسیمی را افزایش می دهند.
بر این اساس متخصصان توصیه می کنند این قبیل مواد غذایی به میزان کمتری مصرف شود. اما قطع استفاده ی آن را هرگز توصیه نمی کنند.
منبع: نشریه 7 روز زندگی شماره 104