از نظر پزشکی، دلایل متعددی در افزایش غلظت یا رقت خون موثر هستند که بخشی از آنها ژنتیکی و بخشی دیگر به علت ابتلای فرد به بیماریهای گوناگون است...
افزایش غلظت خون زمانی بروز می‌کند که سطح هموگلوبین و هماتوکریت خون بالا می‌رود، بنابراین کسانی كه غلظت خونشان بالاست، درواقع هموگلوبین و هماتوکریت خونشان از افراد عادی بیشتر است. كاهش هموگلوبین و هماتوکریت خون باعث کمخونی می‌شود كه مردم به اشتباه از آن به عنوان «رقت خون» یاد می‌كنند. علل متفاوتی در بروز کمخونی موثر هستند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به دلایل تغذیه‌ای اشاره کرد. مثلا شایع‌ترین نوع کمخونی در تمام دنیا و به خصوص در كشور ما، كم‌خونی فقر آهن است كه در زنان و دخترانمان شیوع دارد.
رعایت الگوی غذایی سالم و مناسب میتواند در بهبود این مشكل موثر باشد و از آنجا که افزایش گلبولهای قرمز و هموگلوبین خون (غلظت خون) اثر منفیای روی مكانیسم انعقاد خون دارد و میتواند مشكلات جدی را از نظر سلامت برای فرد به وجود بیاورد، گیاه‌خواری (خام‌خواری) یا نیمهگیاهخواری بهترین روش مقابله با افزایش غلظت خون محسوب می‌شود و افراد مبتلا به غلظت خون باید میوه و سبزی فراوانی همراه وعدههای غذایی و میانوعدههایشان مصرف کنند و از خوردن موادغذایی شیرین، چرب و شور بپرهیزند و کمتر از منابع حیوانی (گوشت و تخم‌مرغ) یا كره، خامه و لبنیات استفاده کنند. میوه‌ها و سبزی‌ها به‌علت داشتن ویتامین C و فیبرهای محلول و نامحلول، عمل حفاظتی در مقابل افزایش غلظت خون دارند و به همین علت در افراد گیاه‌خوار، نه‌تنها احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ كمتر است بلکه خونشان رقیق‌تر می‌شود و فشارخون پایین‌تری نسبت به افراد هم سن و سال خود دارند. افراد مبتلا به غلظت خون باید به مساله تشنگی به خصوص در فصل گرما اهمیت بیشتری بدهند و مراقب باشند به هیچوجه حالت دهیدراتاسیون یا كمآبی در بدنشان اتفاق نیفتد. بهترین نوشیدنی برای این افراد، آب است بنابراین باید با کمترین احساس خشكی دهان، مقدار كمی آب بنوشند. چاقی و اضافه وزن نیز احتمال افزایش غلظت خون را بالا میبرد و معمولا افرادی که دچار غلظت خون بالایی هستند، چاقند. كنترل وزن و رساندن آن به محدوده طبیعی، در بهبود این مشکل بسیار موثر است و انجام فعالیتهای ورزشی مفرح نیز میتواند به این افراد كمك كند.
اگر فرد به کمخونی مبتلا باشد، ابتدا باید علت اصلی كم‌خونی که میتواند کمبود اسیدفولیک، ویتامینهای گروه B6 و B12 یا روی باشد، مشخص شود و در صورت نیاز، با مصرف یک دوره مكمل این مشکل درمان شود. برخلاف افراد مبتلا به غلظت خون، افراد کم‌خون باید انواع گوشت، به خصوص گوشت قرمز را در برنامه غذایی خود بگنجانند و علاوه بر غلات (كه منبع خوب آهن هستند) موادغذایی حاوی ویتامین c مصرف كنند تا جذب آهن بیشتر شود.
