تبیان، دستیار زندگی

مهارت‌های مدیریتی
گوش فرا دهید!

نویسنده: رابرت باسل
مترجم: مجمد حسین رفعت نژاد
گوش دادن واقعی و چگونگی تمرین آن

اغلب ما فکر می‌کنیم که شنونده‌های خیلی خوبی هستیم (و به دیگران نشان می‌دهیم که در حال گوش دادن هستیم)، اما مایلیم مهارت‌هایمان را در ارتباط، بیش از آنچه هست نشان دهیم. در این مقاله به بررسی چگونگی بهبود مهارت‌های شنیداری می‌پردازیم که شامل برخی جنبه‌های تمرکز در توجه و برخی تمرینات برای بهتر شدن مهارت گوش دادن، است.
مهارت‌های شنیداری خود را بهبود ببخشید
اگر عضو هیات رییسه، مدیر یا کارمند خط تولید هستید، یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید برای خود انجام دهید، بهبود و پیشرفت مهارت گوش دادنتان می‌باشد. افرادی که به طور موثر گوش می‌دهند، نسبت به دیگران، به عنوان افرادی مفید‌تر، سازگارتر و کسانی که راغب‌اند تاثیر بیشتری بر دیگران بگذارند، تلقی می‌شوند. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهند، اغلب به شنونده‌های خوب بیشتر از شنونده‌های ضعیف، گوش داده می‌شود. در این مقاله قصد داریم به طور خلاصه گوش دادن اثربخش را بررسی کنیم و تمرینی پیشنهاد کنیم که شما بتوانید به تنهایی آن را در خانه خودتان انجام دهید و مهارت شنیداری خود را بالا ببرید. نه‌تنها در محیط کار بلکه در هر رابطه‌ای می‌توانید آنها را به کار بگیرید.

گوش دادن موثر چیست؟
ما اغلب شنیدن و گوش دادن را با هم اشتباه می‌گیریم. در صورتی‌که شنیدن یک عملکرد زیستی است و گوش دادن تابع رفتار عمدی است. گوش دادن اقدامی آگاهانه است و ما نیاز داریم مهارت‌هایمان را توسعه دهیم و تمرین کنیم که درآن اثربخش باشیم.
دو جزو مهم در گوش دادن موثر وجود دارد، یا به عبارت دیگر دو گروه از مهارت‌ها لازم است خوب یاد گرفته شوند. گروه اول شامل توانایی شما در تمرکز توجه‌تان بر روی کلمات، زبان بدن و مفهوم حرف‌های گوینده است. اگر نتوانید حواستان را به طور مداوم جمع کنید، در فهم نکات دقیق و ظریفی که گوینده بیان می‌کند مشکل خواهید داشت.

نمی‌توانید یک شنونده بسیار خوب باشید اگر:
• هنگامی که فردی صحبت می‌کند، اتفاقاتی که در اطرافتان اتفاق می‌افتد، حواستان را پرت کند.
• در هنگام گوش دادن راجع به گوینده قضاوت کنید. یا به این فکر کنید که چگونه می‌توانستید خودتان این موضوع را بهتر بیان کنید. یا به اندازه بینی وی یا اینکه چقدر اشتباه می‌کند، فکر کنید. همه این موارد مانع درک شما از موقعیت گوینده می‌شود.
• بیشتر وقت مکالمه منتظر نوبت خود برای صحبت کردن باشید.
• هنگامی که طرف مقابل در حال صحبت کردن است به فکر پاسخ خود باشید.
• هنگامی که فردی صحبت می‌کند‌، به کار دیگری مشغول باشید. (مواردی نظیر نگاه کردن به ساعت، یادداشت کردن، تلفن جواب دادن و...)
پس به عبارتی دیگر گوش دادن موثر به تمرکز توجه و حواس، کسب نظم و انضباط و مهارت انجام آن به طور خودکار احتیاج دارد. این مهارت‌ها به طور طبیعی به وجود نمی‌آیند!

بخش دوم گوش دادن موثر به توانایی شما در برقراری ارتباط با منظور گوینده بستگی دارد. حتی اگر تمام توجهتان به گوینده باشد، اما نتوانید با او و صحبت‌هایش ارتباط برقرار کنید، بسیار بعید است که مزایای بالقوه گوش دادن موثر را کسب کنید.
دو مهارت رایج که در این مقوله قرار می‌گیرد عبارتند از: گوش دادن همراه با همدلی (بیان ادراک و فهم خود از احساسات گوینده) و گوش دادن بازتابی یا تاویلی (بیان ادراک و فهم خود از جزئیات صحبت‌های گوینده).

توسعه مهارت‌های تمرکز و توجه
به طور کلی پرورش مهارت‌های شفاهی گوش دادن همراه با همدلی و گوش دادن تاویلی بسیار آسان‌تر از تمرین شخصی برای تمرکز در توجه است. به همین دلیل قصد داریم تکنیک ساده‌ای را معرفی کنیم که در تمرین‌ برای افزایش تمرکز و توجه مورد استفاده قرار می‌گیرد. سوزت‌هادن ال‌جین پیشنهاد می‌کند که این شکل تمرین کردن موثرتر از تمرین با افراد واقعی است. همه ابزاری که لازم است یک تلویزیون یا رادیو و چند دقیقه صحبت بدون ایجاد وقفه است.
1. یک برنامه تلویزیونی یا رادیویی پیدا کنید که مشابه گفت‌وگوی واقعی باشد. به عبارت دیگر، برنامه ایده‌آل برنامه‌ای است که مدت زمان معینی داشته باشد و گوینده برای چند دقیقه بدون وقفه و پیوسته صحبت کند. یک سخنرانی یا کنفرانس گزینه مطلوبی است. در حقیقت خانم ال‌جین پیشنهاد می‌کند پخش کردن برنامه تلویزیونی مجلس یا شرح مذاکرات دولت ممکن است مطلوب باشد و پیدا کردن چنین برنامه‌هایی نیز آسان است.
2. تمام توجهتان را به گوینده بدهید. ال‌جین توصیه می‌کند که به کلمات گوش دهید و زبان بدن گوینده را مشاهده کنید. بیشتر افراد متوجه می‌شوند که افکار سرگردان به طور سرزده و کاملا سریع، هر ۱۰ یا ۱۵ ثانیه وارد ذهنشان می‌شود. هر دفعه که حواستان پرت می‌شود، متوقفش کنید و دوباره روی گوینده تمرکز کنید. اگر مجبور شوید این کار را دفعات زیادی انجام دهید، دلسرد نشوید؛ چراکه انجام آن آسان‌تر و آسان‌تر می‌شود.
3. به محض اینکه توانستید با دقت و توجه کامل به مدت ۱۰ دقیقه به گوینده رادیو یا تلویزیون گوش دهید، آماده تمرین حضوری هستید. ال‌جین اشاره می‌کند از آنجایی که قضاوت اشتباه در هنگام تلاش برای گوش دادن بسیار معمول است، زمانبندی را فراموش نکنید. آن دسته از افراد که پیش زمینه‌ای از مدیتیشن، ورزش‌های آرامش بخش یا ورزش‌های رزمی داشته باشند، با این نوع تمرینات آشنا خواهند بود.

نتیجه
عناصر مهارتی متعددی در گوش دادن موثر وجود دارد. دشوارترین مهارتی که باید حاصل شود، توانایی متمرکز کردن حواس بدون حواس پرتی به سبب افکار دیگر است. با این وجود اگر یاد نگیرید که چطور توجه و حواستان را جمع کنید، احتمالا به اندازه کافی متوجه مقصود گوینده نمی‌شوید تا بتوانید به طور موثر واکنش نشان دهید. با بهبود این توانایی، متوجه خواهید شد که کمتر دچارسوء تفاهمات می شوید، و صرفنظر از موقعیت‌تان در سازمان به عنوان فردی مثبت نگر‌تر و اثربخش‌تر شناخته می‌شوید.