تبیان، دستیار زندگی

خارش می‌تواند علل مختلفی داشته باشد. لذا اگر فردی با خارش به پزشک مراجعه کرد، اول باید معاینه شود و آزمایش کامل برای بررسی عملکرد غده ی تیرویید، کبد، کلیه و حتی هپاتیت انجام شود، زیرا خارش برعکس تصور رایج مردم، فقط علامت بیماری‌های پوستی نیست و بر اساس نوع مشکل داخلی که آن را ایجاد کرده، طبقه ‌بندی می‌شود؛ مثلا خارش ناشی از بیماری ‌های خونی، خارش کلیوی، خارش صفراوی و غیره.

اما از بحث بیماری ‌های داخلی که بگذریم، بیماری‌های پوستی متعددی وجود دارند که خارش جزو شکایات اصلی مبتلایانش است، مثلا اگزمای سرشتی، گال و درماتیت هرپسی فرم.

بیشتر خارش‌ها با گرما تشدید می‌شوند. همچنین استرس، اضطراب و ترس نیز می‌تواند خارش را تشدید کند.

اکثر خارش‌ها، شب هنگام، زمانی که فرد از کار و فعالیت روزانه فارغ می‌شود، تشدید می‌شوند.

کانال گوش خارجی، سوراخ بینی و ناحیه اطراف مقعد و ناحیه تناسلی، نواحی مستعد خارش محسوب می‌شوند.

خارش می‌تواند ریشه عصبی داشته باشد. برخی خارش‌ها در حیطه بیماری‌های پوست و مو، با مسایل روحی و روانی بسیار مرتبط هستند. در این بیماری‌ها فرد تمایل شدیدی به خاراندن برخی نواحی در دسترس پوست دارد و از خاراندن این نواحی لذت می‌برد و پوست شبیه پسوریازیس می‌شود. در درمان این افراد باید حتما به درمان مسایل روحی توجه شود و درمان موضعی به تنهایی جواب نمی‌دهد.

در برخی موارد مثل کهیر، علت اصلی خارش ماده هیستامین است. کهیر می‌تواند به دلیل مصرف یک دارو یا غذای خاص یا به دلیل برخی عفونت‌ها باشد. البته علل متعدد دیگری هم برای کهیر وجود دارند.

قدم اول درمان، تشخیص علت خارش است، اما برخی اقدامات وجود دارند که می‌توانند به تخفیف خارش کمک کنند، مثلا خنک نگه داشتن محیط، پرهیز از حمام داغ و نپوشیدن لباس پشمی.

خشکی پوست هم یکی از علل مهم خارش است. لذا چرب و مرطوب نگه داشتن پوست برای تخفیف خارش اهمیت بسیاری دارد. در افراد مسن، خشکی یک علت مهم و شایع خارش است.

برخی داروهای موضعی نیز می‌توانند موجب کاهش خارش‌های موضعی شوند، مانند بی‌حس کننده‌های موضعی (مثل کرم‌ لیدوکائین، ژل نیزوکانین) و برخی آنتی‌هیستامین‌های موضعی (مثل کرم داکسپین). کورتون موضعی هم در برخی موارد که علت خارش، التهاب است (مثل اگزماها) می‌تواند مفید باشد.

باید توجه داشت که تمام داروهای موضعی گاهی می‌توانند خود موجب ایجاد آلرژی و حساسیت و تشدید خارش گردند، بنابراین مصرف این داروها باید تحت نظر پزشک و ترجیحا با تجویز متخصص پوست باشد تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود.

از نظر داروهای خوراکی هم، آنتی‌هیستامین‌ها از شایع‌ترین داروهای تخفیف خارش‌اند، اما بسیاری از این داروها خواب‌آور هستند، لذا افراد به خصوص کسانی که رانندگی می‌کنند یا افراد مسن، هنگام مصرف این داروها باید بسیار مراقب باشند.

در نهایت از نور درمانی نیز می‌توان در درمان برخی خارش‌ها استفاده کرد.