تبیان، دستیار زندگی

^{در این مقاله به ذكروتوضیح اجمالی 10مورد از مشكلات دوران نوجوانی می پردازیم.در مقاله ی بعد به بررسی 17راهكارعملی والدین برای مقابله با این مشكلات خواهیم پرداخت.مشكلات دوره نوجوانی 1- كشمكش بین استقلال و وابستگی:با توجه به اینكه این دوره، حد فاصل دوران كودكی و بزرگسالی است، از دست دادن حمایت‌های بی‌قید و شرط والدین برای كسب احساس استقلال از یك طرف و لذت مورد حمایت و پشتیبانی آنها بودن و همانطور كودك ماندن و بدون زحمت و دردسر، همیشه مورد محبت قرار گرفتن از طرف دیگر، در نوجوان كشمكش درونی ایجاد می‌كند و جنگ روانی عمیقی در ذهن او به وجود می‌آورد.بعضاً خانواده و مدرسه و جامعه نیز از او توقعات متناقض دارند، گاهی او را به چشم یك كودك نگاه كرده و برخوردی تحقیرآمیز دارند و گاهی هم توقعات از او بیش از حد توان اوست و به چشم بزرگسالان به او می‌نگرند كه این خود به كشمكش‌های درونی نوجوان دامن زده و او را با مشكل روبرو می‌سازد.2- طغیان علیه مراجع قدرت:نوجوان برای كسب استقلال علیه همه ی مراجع قدرت من جمله والدین و كادر مدرسه طغیان می‌كند.گاهی اوقات رفتارهایی علیه آنها از خود نشان می‌دهد، درگیری‌هایی ایجاد می‌نماید و به اعمالی دست می‌زند كه روابط او را با آنها و سایر مراجع قدرت به شدت تیره می‌كند، مثلاً بگومگو می‌كند، بحث و مجادله ی طولانی انجام می‌دهد، بر خلاف خواسته ی والدین دیر به خانه می‌آید، از انجام تكالیف درسی خودداری می‌كند، سیگار می‌كشد و حتی ممكن است دست به اعمال بزهكارانه هم بزند.این مورد در خانواده‌های با محدودیت زیاد و یا مدارسی كه مقررات سخت و خشك را بدون نظرخواهی و مشورت با نوجوان اجرا می‌كنند از شدت بالاتری برخوردار است.3- هویّت فردی :یكی دیگر از مشكلات مهمی كه نوجوان با آن روبرو می‌شود مساله ی تشكیل «هویت فردی» اوست. بدان معنی كه سوال‌های متعددی درباره ی مفهوم زندگی، نقش او در این زندگی، مفهوم مرگ و زندگی پس از مرگ و بطور كلی سوال‌هایی نظیر، من كیستم؟ و به كجا می‌روم؟ ذهن او را به خود مشغول می‌نماید كه باید به آنها پاسخ دهد.احساس هویت شخصی در نوجوانان كم‌كم براساس همانند سازی‌های مختلف گذشته ی آنها تكوین می‌یابد. با ورود به دوره ی نوجوانی ارزش‌های گروه همسالان و همچنین ارزیابی‌های معلمان و سایر بزرگسالان نیز مطرح است و هر اندازه ارزش‌هایی كه از طرف دوستان و همسالان ابراز می‌شود با ارزش‌های والدین و معلمان هم‌خوانی بیشتری داشته باشد به همان نسبت كار هویت‌یابی نوجوان آسان‌تر پیش می‌رود.4-  عدم كنترل بر رفتار و هیجانات ناشی از تغییرات جسمی و روانی دوران بلوغ:به دلیل رشد سریع جسمی و تغییرات مشهود در اندام‌های بدن نوجوان در دوران بلوغ بعضی از رفتارهای هیجانی و عدم كنترل او طبیعی است. مثلاً جلو آمدن سرنوجوان به دلیل احساس بلندتر شدن گردنش، بزرگ شدن بینی و یا عدم كنترل در دست‌هایش برای جابجایی خصوصاً اشیاء ظریف از طرفی و عدم آگاهی و آموزش صحیح  او در مقابله با این مسایل از طرف دیگر او را از نظر روحی تحت تاثیر قرار داده به‌طوری كه در خود احساس بی‌كفایتی و حقارت می‌نماید كه همین امر موجبات اضطراب را در وی فراهم می‌آورد.6- ترس از آینده:با پیدایش نیازهای جدید در نوجوان و كشش به سوی ارضای نیازهای آنی و مقطعی، آینده را در ذهن نوجوان مبهم و دور از دسترس تصویر می‌نماید به طوری كه حتی چگونگی تامین اقتصادی و تشكیل خانواده برای خود در آینده و ازدواج و تحصیلات عالی را قله‌هایی دور از دسترس می‌پندارد كه دستیابی به آنها برای او بسیار دشوار و در بسیاری از موارد از محالات است كه البته نقائص تربیتی و آموزشی در درون خانواده، مدرسه و جامعه و محرومیت‌های شدید مالی خانواده به شدت و عمق این مشكل نیز می‌افزاید. یكی از مهمترین مشكلات نوجوانی این است كه فرد قبل از اینكه به بلوغ اقتصادی برسد به بلوغ جنسی رسیده است و از طرفی چون به دنبال استقلال و كسب هویت جدید برای خود نیز می‌باشد همیشه به فكر دستیابی زودتربه منافع اقتصادی است و در این ارتباط می‌بینیم نوجوانانی را كه مدرسه و تحصیل را رها كرده و به دنبال شغل و كسب درآمد می‌باشند و این خصوصاً در جوامعی كه ارزش‌های انسانی و معنوی جای خود را به ارزش‌های مادی داده و شخصیت افراد برحسب درآمد و پول آنها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد بسیار مشهودتر است و در این ارتباط اوضاع و احوال‌اقتصادی- اجتماعی و بی‌ثباتی جامعه، جنگ، بیكاری، كمبود امكانات و فقر مالی خانواده از عوامل تشدید كننده ی مشكل محسوب می‌شوند.7- دغدغه اقتصادی:8- تعارض بین خواسته‌های والدین و گروه همسالان:در این دوران، نوجوان تحت تأثیر گروه همسالان می‌باشد و والدین را مرتبط به نسل گذشته می‌داند كه نیازها و خواسته‌های عصر حاضر او را درك نمی‌كنند. لذا نوجوان خود را در این میان كاملاً گیج احساس می‌كند چون حاضر نیست كه محبت والدین را هم از دست بدهد. در چنین مواقعی نوجوانان بعضاً همانند هنرپیشه‌ها نقش بازی می‌كنند تا از مقبولیت والدین و گروه همسالان، هر دو برخوردار شوند.9- ترس و اضطراب:ناتوانی در سازگاری با موقعیت‌های جدید موجب تشدید ترس و اضطراب در نوجوان می‌شود مانند: ترس از عدم موفقیت در امتحان یا مورد سرزنش قرار گرفتن در خانه و مدرسه، ترس از پذیرش مسئولیت و ارتباط با جنس مخالف یا مورد پذیرش دوستان واقع نشدن.10- به هم ریختگی ارتباط با دیگران:فشارهای روانی، عاطفی و اجتماعی در این دوران موجب می‌شود كه نوجوان با خودش، با خانواده‌اش، با دوستانش و بطور كلی با همه رابطه‌اش بهم می‌خورد و احساس كوچك شمردن خود و حقارت می كند و حالت عصبی در او افزایش می‌یابد.}