تبیان، دستیار زندگی

گفتاری از حجت‌الاسلام‌والمسلمین دكتر سیدمهدی خاموشی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی درباره تشكیل شورای عالی فضای مجازی توسط رهبر معظم انقلاب.

مهم‌ترین ویژگی انقلاب اسلامی ایران همانا فرهنگ آن است. دشمن نیز در انواع مبارزات خود با ملت ایران، مهم‌ترین نقطه‌ای را كه هدف گرفته، بحث جنگ نرم و تهاجم فرهنگی است. رهبر معظم انقلاب در بیش از یك دهه‌ی گذشته بحث تهاجم فرهنگی، سپس ناتوی فرهنگی و سپس شبیخون فرهنگی را مطرح كرده‌اند. یعنی این‌كه دشمن برای ضربه زدن به انقلاب اسلامی راهی جز تهاجم در عرصه‌ی فرهنگ ندارد.

جنگ نرم و عرصه‌ی مجازی
ما برای حفظ و اشاعه‌ی فرهنگ انقلاب اسلامی باید همه‌ی ظرفیت‌های خود را مورد نظر قرار دهیم. یكی از مهم‌ترین این ظرفیت‌ها فضای مجازی است. دشمن انواع تهمت‌ها و افتراها و انواع بدعت‌ها و خرافات را در این فضا طراحی كرده است و انواع دروغ‌پردازی‌ها را در ساحت‌های مختلف انقلاب اسلامی برای اثرگذاری بر گروه‌های مرجع و اندیشمندان تهیه دیده است.

ما باید از مرزهای فكری، مرزهای اعتقادی و مرزهای فرهنگی خود دفاع كنیم. بنابراین یكی از بسترهایی كه در آن می‌توانیم برای رساندن پیام خودمان و مقابله با پیام‌های مخالفین و دشمنان انقلاب و اسلام و دشمنان عقاید بحق انقلاب اسلامی در جهان امروز بهره بگیریم، عرصه‌ی مجازی است. این شورا می‌تواند این طراحی‌ها را داشته باشد و برای مقابله در عرصه‌های مختلف این جنگ نرم، از گروه‌های مرجع، نویسندگان، اندیشمندان و صاحبان كالاهای فرهنگی بخواهد كه در این فضا منسجم و روشمند ایفای نقش كنند.

سونامی اطلاعات
از طرفی به تعبیر رهبر انقلاب، ما امروز در یك سونامی اطلاعات قرار داریم. این پدیده الزاماتی دارد كه باید به آنها توجه ویژه كنیم. مثلاً‌ امروزه جبهه‌ی فرهنگی انقلاب اسلامی در فضای مجازی حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد و مطالبه‌كنندگان و شنوندگان و دریافت‌كنندگان زیادی در جهان دارد. در مقابل، دشمن هم جبهه‌ی فرهنگی تقابل با انقلاب را شكل داده است. بر همین اساس ما باید یك آرایش منطقی و نظام‌مند برای رساندن پیام خود و مقابله با ترفندهای دشمن در این عرصه داشته باشیم.



نكته‌ی دوم در زمینه‌ی توسعه‌ی فناوری این است كه بشر امروزی با فناوری زندگی می‌كند. ما باید هر چه بیشتر این فناوری را برای تأثیر بر روابط اجتماعی و نیز امكان‌سنجی برای تسهیل بیشتر خدمات اجتماعی، خدمات دولتی و روابطی كه مردم به آن نیاز دارند، استخدام كنیم. بنابراین اهمیت این موضوع آن‌قدر فوق‌العاده است كه رهبر انقلاب لازم دیدند یك شورای خاص و یك سازمان مستقل ویژه تشكیل شود كه فقط كاركردش در زمینه‌ی فناوری فضای مجازی و مهندسی این فضا باشد.

البته به‌طور طبیعی در طول سال‌های اخیر نیز بین اندیشمندان فرهنگی و متخصصین فناوری و رهبر انقلاب مراودات زیادی صورت گرفته است و از این طریق دغدغه‌های اهالی فرهنگ و علما و دانشمندان و حوزویان و گروه‌های مرجع خدمت ایشان ارائه شده است. نظرات كارشناسی شوراهای تخصصی متشكل از متخصصین فرهنگی، زیرساختی، آموزشی و تحقیقاتی فضای مجازی، منجر به این شد كه این شورا ابلاغیه‌اش را از رهبر معظم انقلاب دریافت كند. این شورا باید نسبت به شاخه‌های مختلف فضای مجازی، اعم از تولید و دریافت اطلاعات، پالایش اطلاعات وارداتی به كشور، فرستادن اطلاعات، ابزارهای نوین اطلاعاتی و ... طراحی و برنامه‌ریزی كند و باید نگاهی دقیق‌تر و كیفی‌تر به این فضا داشته باشد.
منبع : سایت آقای خامنه ای

گفت‌وگو با حجت‌الاسلام‌والمسلمین دكتر حمید شهریاری، رئیس مركز تحقیقات كامپیوتری علوم اسلامی و عضو شورای عالی فضای مجازی

به نظر شما، جایگاه و اهمیت تشكیل شورای عالی فضای مجازی چیست؟
واقعیت این است كه امروزه فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی فضایی را به وجود آورده كه «جامعه‌ی اطلاعاتی» در آن شكل گرفته كه جامعه‌ را به سوی ساختاری دانش‌بنیان پیش می‌برد. این فضا تمام ساحت‌های حیات بشری را آن‌گونه تحت تأثیر قرار داده است كه دنیای ما را در كمیت و كیفیت دچار تحولاتی عمیق ساخته است. در این میان، فضای تبادل اطلاعات با ابزارهایی قابل حمل مانند تلفن‌ها و رایانه‌های همراه در دسترس همگان قرار گرفته است و همه‌ی شهروندان می‌توانند در تولید محتوا و عرضه‌ی آن مشاركت كنند. بخش‌های خصوصی و دولتی نیز می‌توانند خدمات مضاعف خود را در تمام طول شبانه‌روز عرضه كنند و فرصت‌های مضاعفی را برای همه‌ی شهروندان پدید آورند. البته در كنار این فرصت‌ها، تهدیدهای امنیتی و اجتماعی و فرهنگی نیز به نحو فزاینده‌ای گسترش یافته است؛ از جنگ سایبری گرفته تا حملات رد خدمات و تولید اطلاعات مستهجن و خلاف اخلاق. همه‌ی این تهدیدها لزوم رسیدگی جدی به این فضای جدید را نشان می‌دهد و بخشی از اهمیتی است كه موجب تأسیس این شورای مهم است.

شورای عالی مجازی بر اساس شرح وظیفه‌ی خود چه حوزه های مأموریتی را می تواند پوشش دهد؟
این شورا سیاست‌گذار اصلی و محوری فضای مجازی كشور‌ خواهد بود. برنامه‌ریزی كلان، نظام‌سازی، تعریف و تعیین قلمرو پروژه‌های ملی و نظارت بر آنها، تقسیم كار ملی بین دستگاه‌های اجرایی فعال و ایجاد هماهنگی بین آنها در این حوزه در كنار پایش مستمر فرصت‌ها و تهدیدهای این حوزه و نیز ایجاد بسترهای لازم برای تولید محتوای بومی متناسب با هویت ایرانی- اسلامی از مسئولیت‌های اصلی این شورا به حساب می‌آید.



به نظر شما تأكیدات رهبر معظم انقلاب و اهتمام ایشان نسبت به زمینه های پیشرفت كشور و لزوم مواجهه فعال و خردمندانه با موضوعاتی از این دست چه نقشی در فرایند تشكیل این شورا داشته است؟
رهبر معظم انقلاب از سال 1368 با تأسیس مركز تحقیقات كامپیوتری علوم اسلامی، حضوری فعال و تأثیرگذار در فناوری اطلاعات كشور داشته‌اند. این دوراندیشی ایشان در 22 سال پیش قابل توجه است. همچنین در تغییر سیاست‌های سازمان تبلیغات اسلامی و بهره‌مندی از فناوری اطلاعات در این سازمان نیز توصیه‌هایی مهمی  داشته‌اند. پس از آن و در تمام سیاست‌های ابلاغی، ایشان به تمام حوزه‌ها و از جمله حوزه‌های فرهنگی، دولتی و قضایی همواره لزوم استفاده‌ی حداكثری از فناوری اطلاعات و ارتباطات را گوشزد كرده‌اند. ایشان همچنین در دستورهای اكید خود به مجموعه‌ی مدیران كشور، همواره توجه به حوزه‌های مختلف فضای مجازی را به عنوان امری بسیار مهم و جدی در مكتوبات و تذكرهای شفاهی مشهود توصیه كرده‌اند.

یكی دیگر از سیاست‌گذاری‌های مهم، تصویب سیاست‌های شبكه‌های اطلاع‌رسانی رایانه‌ای در سال 1380 است كه رهبر معظم انقلاب آن را ابلاغ نمودند و هنوز بسیاری از بندهای آن شایسته‌ی توجه ویژه در این حوزه و بر زمین مانده است. علیرغم تذكرات مؤكد ایشان به نخبگان و دست‌اندركاران، مدتی طول كشید تا دیگر نخبگان كشور به اهمیت این حوزه توجه عمیق‌تری داشته باشند.

از پنج سال پیش كه بنده دبیری شورای عالی اطلاع‌رسانی را بر عهده داشته‌ام، همواره بر این عقیده بوده‌ام كه فضای تبادل اطلاعات كشور نیازمند رسیدگی حاكمیتی است. هنگامی كه سند جامعه‌ی اطلاعاتی نیز تهیه می‌شد، چندین جلسه‌ی نخبگانی تشكیل شد و در آن این امر مورد تأكید و تأیید بسیاری از نخبگان این فن نیز قرار گرفت. برای توفیق این حوزه لازم می‌نماید كه حاكمیت برای تحقق اهداف نظام در این حوزه حضوری فعال داشته باشد. مدتی طول كشید كه نخبگان حوزه‌ی فناوری اطلاعات بتوانند توجیهاتی كافی برای نخبگان حوزه‌ی فرهنگ ارائه دهند؛ این‌كه این حوزه تا چه حد می‌تواند در فرهنگ تأثیرگذار باشد. چون تأثیر این حوزه در اقتصاد قبل از این روشن شده بود.

از سوی دیگر ایجاد خدمات جذاب بر این بستر و تولید محتوای انبوه در شبكه و نیز توسعه‌ی شبكه‌های اجتماعی طی پنج سال اخیر موجب حصول این نتیجه‌گیری شد كه ایجاد شورایی جامع كه بتواند سیاست‌گذار اصلی این حوزه باشد، ضروری است. از سوی دیگر ادغام شوراهای موازی نیز با مشكلاتی مواجه شد و متوقف ماند. نهایتاً مجموعه‌ی این امور و عدم توجه كافی دیگران به حوزه‌ی فناوری اطلاعات و ارتباطات، موجب شد كه رهبر انقلاب به این جمع‌بندی برسند كه باید شخصاً وارد میدان شوند و توجه دیگر نخبگان كشور را به این حوزه جلب كنند. بالاخره در یك روند راهبردی كه در كمال موشكافی و با مشاركت بسیاری از نخبگان و دست‌اندركاران این حوزه انجام گرفت، طرح تأسیس این شورای عالی مهم به دستور ایشان تدوین شده و حكم آن صادر گردید.

نكته‌ی بسیار جالب در كلمات ایشان برای بنده این بود كه این حوزه به اندازه‌ی انقلاب اسلامی اهمیت دارد. ایشان در مقام تشبیه فرمودند كه این فضا مثل یك رودخانه‌ی پر از آب و خروشان است كه می‌آید و دائماً هم بر آب آن افزوده و خروشان‌تر می‌شود. اگر ما برای این رودخانه تدبیر كنیم و برنامه داشته باشیم؛ زه‌كشی كنیم و هدایت كنیم این رودخانه را تا به سد بریزد، می‌شود فرصت. اگر رهایش كنیم و برنامه‌ای برای آن نداشته باشیم، می‌شود یك تهدید. ایشان تأكید بسیاری بر اهمیت این فضا و لزوم مدیریت آن داشتند؛ به گونه‌ای كه همه‌ی اركان نظام باید نقش خاص خود را با حضوری فعال در این فضا ایفا كنند.

به نظر من علت این موضوع آن است كه وقتی مردم و امام خمینی رحمة‌الله‌علیه نهال انقلاب اسلامی را كاشتند، مستكبران عالم آن را تهدیدی برای منافع خود دانستند. در این میان پیدایش فناوری‌های ارتباطاتی و اطلاعاتی، فرصت‌ها و تهدیدهای انقلاب را چنان برجسته كرده كه استمرار و تكامل انقلاب اسلامی منوط به توجه خاص و جدی و سرمایه‌گذاری نظام در این زمینه است. این یكی از جهاتی است كه حوزه‌ی فضای مجازی را در نظر رهبری معظم به اندازه‌ی خود انقلاب اسلامی پراهمیت كرده است.
منبع : سایت آقای خامنه ای