سلامت نیوز: همه ما میدانیم که آب یکی از فاکتورهای
اساسی تامین سلامتی افراد است. اما
اینکه هر فرد روزانه به چه میزان آب و
مایعات نیاز دارد اغلب متفاوت است. گرچه نمیتوان
یک فرمول مشخص برای همه
افراد ارائه کرد، اما در این مقاله سعی داریم به مواردی اشاره
کنیم که به
شما کمک کند تا مقدار مایعات مورد نیاز روزانه تان را تخمین بزنید.
فواید نوشیدن آب برای سلامتی
آب ماده شیمیایی اصلی بدن انسان است که حدود ۶۰ درصد وزن بدن را تشکیل
میدهد. همه
ارگانهای بدن، برای فعالیت خود به آب نیاز دارند. آب مواد
سمیرا از ارگانهای حیاتی بدن
بیرون میبرد، مواد غذایی را به سلولها
میرساند و یک محیط مرطوب را برای بافتهای
گوش، بینی و گلو فراهم میسازد.
کمبود آب در بدن منجر به پدیده ای بنام Dehydration میشود که تحت این
شرایط ، بدن آب
کافی برای انجام فعالیتهای معمول خود را ندارد و منجر به
تخلیه انرژی بدن و بروز خستگی
میشود.
بدن به چه میزان آب نیاز دارد؟
بدن شما هر روز مقداری آب را از طریق تنفس، تعرق، ادرار و مدفوع از دست
میدهد. برای
آنکه بدن به فعالیت مناسب خود ادامه دهد، بایستی با نوشیدن
مایعات و خوردن غذاهای آبدار،
ذخایر آب بدن دوباره پر شوند. حال سوال این
است که بطور متوسط هر انسان سالم و بالغ در
یک آب و هوای متعادل، روزانه به
چه میزان آب نیاز دارد؟
حتما جمله آشنای «روزانه ۸ لیوان آب و مایعات بنوشید» را بارها و بارها
شنیده اید. جالب
است بدانید ۸ لیوان حدوداً معادل ۱٫۹ لیتر میباشد و این
در حالی است که طبق اعلانات سازمان
دارو، میزان آب و یا نوشیدنی کافی برای
مردان ۳ لیتر (۱۳ فنجان) در روز و برای زنان ۲٫۲
لیتر (حدود ۹ فنجان)
میباشد. پس بهتر است این جمله آشنا را به این شکل اصلاح کنیم:
«روزانه
حداقل ۸ لیوان آب و مایعات بنوشید».
فاکتورهایی که روی میزان مصرف آب روزانه شما تاثیر میگذارند
همانطور که میدانید فاکتورهایی مانند میزان فعالیت روزانه، آب و هوا،
وضعیت سلامت،
حاملگی و شیردهی و… روی میزان آب مورد نیاز بدن در طول روز
تاثیر میگذارند. در ادامه
این فاکتورها و میزان تاثیر هرکدام را بررسی
میکنیم.
ورزش: هر زمان که شما ورزش میکنید و یا فعالیتی که
منجر به تعرق بدن میشود انجام
میدهید، نیاز به نوشیدن مایعات بیشتر برای
جبران آب از دست رفته بدن دارید. اینکه به چه
مقدار مایعات بیشتر نیاز
دارید به نوع ورزش، مدت آن و میزان تعرق بدن در حین انجام آن
بستگی دارد.
برای فعالیتهای ورزشی کوتاه حدودا ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلی لیتر (حدود ۱٫۵ تا ۲٫۵
لیوان) آب اضافه و برای فعالیتهای سنگین تر مانند دو ماراتن که بیشتر از
یک ساعت طول
میکشد، بدن به مقدار بیشتری مایعات نیاز دارد. توصیه میشود
در طول انجام فعالیتهای
ورزشی سنگین و طولانی مدت از نوشیدنیهای مخصوص
ورزشی که حاوی مقادیری سدیم
هستند، استفاده نمایید. این نوشیدنیها، سدیم
ازدست رفته بدن را از طریق تعریق جبران میکنند و
از عوارض ناشی از کمبود
این ماده معدنی در بدن میکاهند. بعد از اتمام فعالیت نیز به نوشیدن
مایعات
ادامه دهید.
محیط زندگی: آب و هوای گرم یا مرطوب منجر به تعریق
بیشتر بدن میشود و بنابراین مایعات
بیشتر باید مصرف گردد. هوای گرم داخل
منزل نیز در روزهای زمستان باعث میشود پوست
مقداری از رطوبت خود را از دست
بدهد. همچنین در مناطق مرتفع که ارتفاع از سطح دریا
بیشتر از ۲۵۰۰ متر
است، بدن انسان به تولید ادرار بیشتر تحریک میشود؛ علاوه بر این، تنفس
انسان در مناطق کوهستانی مرتفع، به دلیل رقیق شدن هوا و کمبود اکسیژن،
تندتر و در نتیجه
ذخایر آب بدن سریعتر مصرف میگردد.
بیماری و شرایط خاص سلامتی: در شرایطی که شما بیمار
هستید و به عنوان مثال تب دارید یا
دچار اسهال و استفراغ شده اید، بدن آب
بیشتری از دست میدهد و برای جبران آن باید بیشتر آب
بنوشید. همچنین زمانی
که مثانه شما عفونت کرده و یا به سنگ کلیه دچار شده اید، روزانه به
مقادیر
بیشتری آب و مایعات نیاز دارید. از طرف دیگر، در بعضی شرایط خاص مانند
تعدادی از
امراض قلبی، کلیوی، بیماریهای کبد و غدد فوق کلیوی دفع ادرار
مختل شده و در این شرایط
شاید تجویز شود که مایعات کمتری مصرف نمایید.
حاملگی و شیردهی: خانمها در دوران حاملگی و شیردهی به
مقادیر بیشتری آب و مایعات نیاز
دارند. طبق توصیه سازمان دارو، در دوران
حاملگی بایستی روزانه حدود ۲٫۳ لیتر (۱۰ لیوان)
و در دوران شیردهی حدود ۳٫۱
لیتر (۱۳ لیوان) مایعات مصرف شود.
منابع دیگر برای تامین آب بدن
جالب است بدانید علاوه بر آب و مایعاتی که در طول روز مصرف میکنید، بسیاری
از غذاها نیز
حاوی مقادیری آب میباشند و شما لازم نیست برای تامین آب
مورد نیاز بدنتان تنها به نوشیدن
مایعات فکر کنید. بطور متوسط غذاها حدود
۲۰ درصد از آب مورد نیاز بدن را در طول روز
تامین میکنند. همچنین برای
مثال، تا ۹۰ درصد وزن میوهها و سبزیجاتی مانند هندوانه و گوجه
فرنگی از آب
تشکیل شده است. علاوه بر این، نوشیدنیهایی مانند شیر، آب میوه، آب جو و
نوشیدنیهای کافئین دار مانند چای و قهوه نیز جزء منابع تامین آب بدن محسوب
میشوند. اما
توصیه میشود از آنجا که آب یک نوشیدنی بدون کالری، ارزان و
در دسترس است، هیچگاه آن
را با نوشیدنیهای دیگر جایگزین نکنید. میتوانید
در خصوص برخی از این نوشیدنیها در این
مطلب بیشتر بخوانید.
چگونه اطمینان یابیم میزان آب بدنمان کافی است؟
بطور کلی اگر روزانه به اندازه کافی آب بنوشید، بطوری که کمتر احساس تشنگی
نمائید،
میتوانید اطمینان یابید که آب کافی دریافت کرده اید. البته ادرار
کمرنگ یا بی رنگ با
حجمیحدود یک و نیم لیتر هم نمایانگر همین مورد
میباشد.
توجه داشته باشید که نوشیدن آب زیاد از حد نیز میتواند برای بدن مضر
باشد. در این حالت
کلیهها قادر به تخلیه آب اضافه نیستند و در نتیجه خون
رقیق و مواد معدنی موجود در آن -مانند
سدیم- کم میشود. این شرایط میتواند
برای بدن مشکل ساز باشد. این حالت بطور معمول برای
افراد پیش نمیآید و
بیشتر در بین ورزشکاران رواج دارد.