لف . تحقیق در مورد کاندیداها
یکی از راههای حضور روحانیت در صحنه انتخابات، حضور محققانه و آگاهانه است . شاید بتوان گفت که این نوع حضور، لازمه
موارد دیگر است و اثری مستقیم در آنها دارد; چرا که رای یک روحانی، مستلزم شناخت او از کاندیداهاست، تا بتواند رای خود را به
شخص اصلح اختصاص دهد . البته این مطلب در مورد تمامی افراد رای دهنده و نامزدهای انتخاباتی صادق است و اختصاص به
روحانیت ندارد .
امام شهیدان قدس سره ملت شریف و تمام اقشار متعهد را متوجه این نکته می سازد که با چشمی باز وارد انتخابات شده و مسامحه
نکنند:
«اگر در انتخابات مسامحه کنیم، مطمئن باشید که از راه مجلس به ما لطمه می زنند .» (2)
چگونه می توان بدون تحقیق و شناخت، وارد صحنه انتخابات شد، در حالی که امام راحل قدس سره در پیام خود به مناسبت
پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی که مقارن با انتخابات مجلس بود، حکم شرعی خود را چنین بیان می کند:
«احدی شرعا نمی تواند به کسی کورکورانه و بدون تحقیق رای بدهد و اگر در صلاحیت شخص یا اشخاصی تمام افراد و گروهها نظر
موافق داشتند، ولی رای دهنده تشخیص اش بر خلاف همه آنها بود، تبعیت از آنها صحیح نیست و نزد خداوند مسئولیت دارد و اگر
گروه یا اشخاص، صلاحیت فرد یا افرادی را تشخیص دادند و از این تائید، برای رای دهنده اطمینان حاصل شد، می تواند به آنها
رای دهد .» (3)
رهبر عزیز انقلاب نیز رای و انتخاب به همراه شناخت را لازم و ضروری می دانند:
«صداقت و دلسوزی نماینده ای که می خواهید انتخاب کنید را تشخیص بدهید و او را انتخاب کنید .» (4)
«در نظام جمهوری اسلامی که مجلس، هم تعیین کننده آینده کشور و هم قانونگذار و تعیین کننده دولت است، تقنین مستقیما و
اجرا غیر مستقیم به مجلس برمی گردد و لذا برای یک چنین کار مهمی، طبیعی است، خیلی باید سرمایه گذاری شود .» (5)
امام خمینی قدس سره نه تنها در مورد مکانی به اهمیت مجلس - که سرنوشت یک ملت در آن رقم می خورد - بلکه حتی در مورد
انجمن اسلامی دانشگاهها که تشکیلاتی است محدود و از اهمیت مجلس برخوردار نیست، چنین می فرماید:
«باید شما توجه کنید که انجمنهای اسلامی طوری باشند، اشخاصی باشند که آزمایش شده باشند، سوابق آنها معلوم باشد،
کارهایی که قبل از انقلاب می کردند، معلوم باشد; کارهایی که بعد از انقلاب می کردند، معلوم باشد; که خدای نخواسته در
انجمنهای اسلامی یک وقت وضعی پیش نیاید که توجه شما سلب شود از واقعیت و یک وقت ببینید که انجمن اسلامی هم گرایش
پیدا کرده به شرق یا غرب .» (6)
امام راحل قدس سره در پیام دیگری به ملت عظیم الشان و متعهد ایران سفارش می کند تا در مورد سوابق اشخاص و گروهها به
طور دقیق مطالعه کنند و سپس رای خود را به صندوقها بیندازند (7) . تمام این دستورات امام قدس سره بر اساس اهمیت مجلس
و تاثیر شگرف این سنگر مهم بر زندگی اقتصادی و فرهنگی مردم است . امام قدس سره در این رابطه می فرماید:
«همان طوری که صنایع مادر ما داریم، مجلس هم این طور است که اگر مجلس، یک مجلس اسلامی که با انتخابات صحیح انجام
بگیرد و اشخاصی که انتخاب می شوند، واقعا منتخب ملت باشند، تمام کارهای کشور با دست مجلسیها اصلاح می شود ... در این
دوره های آخر می دانید که آن بلاهایی که بر سر ملت آمد، مادرش مجلس بوده .» (8)
بنا بر این، اگر مردم مؤمن و روحانیون آگاه و دلسوز دقت نکنند و به سادگی با انتخابات برخورد نمایند، همان اشتباهات گذشته
تکرار خواهد شد و کسانی که می خواهند کشور را به باد نیستی بدهند، پیروز شده و سنگر قانونگذاری را به دست خواهند گرفت .
به فرموده حضرت امام نباید فراموش کنیم که:
«ما یک سیلی خوردیم از اشتباه، ما همه این نابسامانیهایی که الان داریم برای اینکه اشتباه کردیم، نباید اشتباه تکرار بشود .» (9)
این سخن امام راحل قدس سره در سال 1360، پس از انفجار حزب جمهوری و شهادت 72 تن از یاران امام و انقلاب است، زمانی که
در مجلس اول دسته ای از افراد وابسته حضور داشته و رئیس جمهور وقت (بنی صدر) بی لیاقتی و وابستگی خود را به اثبات
رسانده بود . آیا با تعلل و کوتاهی ما در انتخابات دوره بعد، آن وقایع تلخ، تکرار نخواهد شد؟
حضرت امام قدس سره به منظور بالا رفتن ضریب اطلاعات و شناخت روحانیون در مورد کاندیداها، به آنان دستور مبادله اخبار را
داده و می فرماید:
«آقایان ائمه جمعه، علاوه بر اینکه با هم سمینار دارند، با سایر علمای بلاد تهران و قم در ارتباط باشند که انتخابات خوب باشد .
این مسئله، مسئله شخص نیست، بلکه برای اسلام و از امور مهمه است و امروز عمده مسئولیتها به عهده شماست و کسی نباید
کنار برود و شانه خالی کند .» (10)
امام قدس سره به منظور جلوگیری از تکرار آن ایام تلخ و بالا رفتن ضریب اطلاعات و شناخت مردم در مورد سوابق کاندیداها،
مشورت میان نیروهای متعهد را سفارش نموده اند; (11) چرا که بنا به فرموده امام علی علیه السلام:
«من استقبل وجوه الآراء، عرف مواقع الخطا; (12)
هرکس از آرا و نظریات مختلف استقبال کند، مواضع [اشتباه و] خطا را خواهد شناخت .»
امام خمینی قدس سره پس از تحقیق در مورد کاندیداها، برای اطمینان بیشتر از اخبار بدست آمده، میزانی را در اختیار مردم
عزیز قرار داده اند تا تمام راههای سوء استفاده مسدود شود، و آن میزان، نفی سیاست زدگی و بازیچه گروهها واقع نشدن است:
«در تشخیص خوب و بد، اتکال به قول غیر نکنید، مگر اشخاصی باشند که مورد اطمینان خودتان باشد، صد در صد ... اگر چنانچه
اشخاص مطمئن باشند که آنها تشخیص بدهند، شهادت بدهند که فلان آدم جهات مختلفش همه خوب است، آن وقت مانعی
ندارد که کسی به واسطه تشخیص آنها و اطمینان به اینکه این صحیح است، رای هم به آنها بدهد; اما این طور نیست که
کورکورانه انسان دنبال این باشد که ببیند کیک چه گفته، این صحیح نیست، این در اسلام نیست و در جمهوری اسلامی هم نباید
باشد .» (13)
«ما نباید مقلد کسی باشیم که هر چه را عده ای تشخیص دادند، همان را عمل کنیم; بلکه باید کاملا توجه کنیم که مثلا در تهران
چه کسانی لیاقت دارند که هم مسائل روز را بفهمند و هم متدین باشند و هم برای اسلام کار کنند، اشخاصی را انتخاب کنیم که از
هر جهت صالح باشند، اگر کسان دیگری هم اشخاص صالحی داشتند، به آنها رای دهید; والا نه .» (14)
بنابراین، از سخنان امام قدس سره استفاده می شود که تحقیق در مورد کاندیداها و آشنایی با سوابق و افکار آنها یکی از وظایف تمام
اقشار ملت، در برخورد با مسئله حساس انتخابات است و باید همواره به یاد داشت که:
«اگر چنانچه دقت در این [سوابق افراد] نشود و مردم توجه به این امر نکنند، مسئولند پیش خدا . اگر فردا یک گرفتاری برای
لت به واسطه اینها پیش بیاید، ما که می خواهیم افراد را تعیین کنیم، مسئول هستیم، مسئولیت ما بزرگ است . امروز وجاهت
اسلام ممکن است در خطر باشد .» (15)
پی نوشت:
1) الغیبة، الطوسی، ص 177 .
2) صحیفه نور، ج 18، ص 198 (12 دی 62) .
3) همان، ص 232 (22 بهمن 62) .
4) نماز جمعه تهران، 8 فروردین 71 .
5) در مصاحبه با مجله سروش، 15 بهمن 62 .
6) صحیفه نور، ج 14، ص 235 (4 خرداد 60) .
7) همان، ج 12، ص 3 (21 اسفند 58) .
8) همان، ج 17، ص 272 (14 خرداد 62) .
9) همان، ج 15، ص 167 (13 تیر 60) .
10) همان، ج 18، ص 152 (4 آبان 62) .
11) همان، ص 152 (4 آبان 64) .
12) فروع الکافی، ج 8، ص 22; نهج البلاغه، حکمت 173 .
13) صحیفه نور، ج 18، ص 203 (13 دی 62) .
14) همان، ص 198 (12 دی 62) .
15) همان، ج 9، ص 271 (17 آبان 58) .