تبیان، دستیار زندگی

محمد علی دشتی متخلص به فایز از شاخص ترین دو بیتی سرایان ادب فارسی است که در حدود صد واندی سال پیش در منطقه ی دشتی بوشهر می زیسته است. کمتر کسی است که در جنوب و به ویژه بوشهر حداقل چند دوبیتی فایز را از حفظ نداشته باشد. به عقیده ی من علت این امر بر می گردد به  سادگی زبان وصمیمیتی که در دوبیتی های او  موج میزند. همین ویژگی است که باعث شده دوبیتی های او را پیر وجوان٬زن ومرد٬ باسواد وبیسواد از بر داشته باشند.  فایز خود از جنوب برخاسته از جایی که نه هوای مصفایی دارد و نه آب گوارایی تا با قصیده وغزل به توصیف و تمجید آن بپردازد ونه زندگی سخت و مشقت بار در چنین اقلیمی  و از همه مهمتر ظلم وجور خوانین برای مردم جنوب دل و دماغی برای خواندن چنین اشعاری می دهد. پس کدام قالب بهتر از دوبیتی می تواند به صورت مختصر ومفید حرف دل فایز را بیان کند که بر دل مردم خسته ی جنوب نیز بنشیند. دوبیتی های فایز بوی عشق می دهند بوی عشقی پاک وبی آلایش.گاه  به سادگی وبا صفای باطن ارادت و عشق خود به معشوق را بیان میکند.

اگر صد تیر ناز از دلبر آید

مکن باور که آه از دل برآید

پس از صدسال بعدازمرگ فایز

هنوز آواز دلبر دلبر آید

دلم را جز تو کس دلبر نباشد

به جز فکر توام در سرنباشد

دل فایز تو عمدأ می کنی تنگ

که تا جای کس دیگر نباشد

انیس من به جز آه سحر نیست

غذای من به جز خونجگر نیست

خداوندا بسوزان تا بداند

که آه زار فایز بی اثرنیست

بیا تا برگ گل نارفته بر باد

گلی چینیم و بنشینیم دل شاد

بت فایز مکن تاخیر چندان

که تعجیل است عمر آدمی زاد

ز دستم رفتی ای عهد جوانی

مرا شد بی تو تیره زندگانی

خبر داری که پیری کشت فایز

دریغا باز می آمد جوانی

نمی دانم در چه حالم درکجایم

کجایم می کشاند ناخدایم

رود فایز چنین راهی به ناچار

برد آنجا که می خواهد خدایم

مسلل حلقه حلقه زلف دلبر

دوگیسویش فتاده همچو عنبر

دل فایز فشرده تار زلفش

چو رستم در نبرد هفت لشکر

بتی کز ناز پا بر دل گذارد

ستم باشد که پا بر گل گذارد

تمنایی که دارد یار فایز

به چشم ما قدم مشکل گذارد

شما که ساکنان کوی یارید

چرا این نعمت آسان می شمارید

دریغا چونشما می بود فایز

که سر بر آستان یار دارید

خداوندا دلم از دین بری شد

اسیر دام زلف آن پری شد

پری دید وپریشان گشت فایز

پری را هرکه دید ازدین بری شد