تبیان، دستیار زندگی

عوامل اجابت دعا
1.معرفت به خدا
گروهی خدمت امام صادق(علیه السلام)رسیدند و پرسیدند:ما دعا و نیایش می کنیم اما به اجابت نمی رسد.حضرت فرمود:"بدین جهت است که آن کسی را که می خوانید نمی شناسید".
2.حضور قلب
دعا یعنی خواستن از خداوند برای برآورده ساختن حاجات و طبیعی ست که این ارتباط در صورتی موثر واقع می شود که باطن انسان متوجه خدای متعال باشد و تضرع به پیشگاه او شکل بگیرد و انسان، فقط خدا را موثر در امور بداند.
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید:"بدانید خداوند دعایی که از دل غافل برخاسته باشد، قبول نمی کند".
3.رعایت زمان مناسب

در همه اوقات زندگی نیایش برای ما امکان پذیر است؛ زیرا همیشه روزنه هایی از دیوارهای این جهان کهنسال، بر بی نهایت باز است و ما می توانیم از رصدگاه این کالبد خاکی، آن سوی جهان را نظاره کنیم. سرود نیایش که از اعماق جان بر می آید و به خاموشی اشتیاق دارد، شاید روح انسانی در خاموشی مطلق راز دیگری احساس می کند.
لذت نیای شبانگاهی، لذت وصف ناپذیری است.
شاید در آن هنگام که تاریکی مطلق فضای پیرامون ما را در بر می گیرد، روشنایی آن دریچه اسرار آمیز، روشن تر و نمودادرتر می گردد.
در آیات صحیفه آسمانی و روایات توصیه شده است؛ که هر گاه نسیم رحمت الهی وزیدن گرفت و انسان احساس کرد دلش میل به سخن گفتن با خدا دارد، نیایش کند.
علاوه بر آن، زمان هایی نیز در آیات و روایات به عنوان وقت های مناسب برای نیایش سفارش شده است؛ مثل بعد از اقامه نماز، شب و روز جمعه، نیمه شب، از سحر تا طلوع آفتاب، هنگام بارش باران، هنگام تلاوت قرآن و اذان.
در این لحظات، امید به استجابت بیشتر است.
4.پیوستگی یاد خدا
شکی نسیت که انسان ها همواره به لطف پروردگار نیازمندند و زمانی نیست که از ذات اقدس خداوندی، بی نیاز باشند. به همین جهت، می بایست انسان در تمامی حالات_خوشی،ناخوشی، سلامت و کسالت_ به یاد خدا باشد.
امام صادق(علیه السلام) می فرماید:"هر کسی که در همه حال به دعا مشغول باشد دعای او هنگام گرفتاری به استجابت نزدیک تر است؛ چون فرشتگان در هنگام بلا می گویند:این صدای آشنایی است و دعای او در آسمان در پرده و حجاب نخواهد بود؛ در حالی که اگر انسان تنها در گرفتاری ها پروردگار را بخواند، دعا و نیایش از اجابت دورتر است؛ چون فرشتگان می گویند:این صدای نا آشنایی است.
5.امیدواری به خداوند
دعا کننده، باید با امید و اطمینان کامل دعا کند؛ نه با شک و تردید و سوءظن. در دعای ابو حمزه ثمالی چنین می خونیم:"بارالها! می دانم که تو برای کسی که به تو تمیدوار است در مقام و موضع اجابت هستی".
6.اصرار و پافشاری در دعا
یکی از عواملی که سبب استجابت دعا می گردد، اصرار در دعا می باشد. خدای متعال به دلایلی، گاهی اوقات دعای بنده خویش را سریعا اجابت نمی کند؛ حال یا به علت گناهی است که انجام داد که باید توبه کند و یا به علت عدم وجود شرایط لازم و نیاز و نیاز به فرصت برای استجابت دعا از مجرای طبیعی و یا به علت عدم وجود شرایط لازم و نیاز به فرصت برای استجابت دعا از مجرای طبیعی و یا به جهت اینکه خدای متعال می خواهد بنده اش ارتباط خود را با او بیشتر کند و به درگاه او توجه زیادتر داشته باشد بنابراین، اصرار در دعا، خود می تواند عاملی در استجابت دعا محسوب شود و خود اصرار ورزیدن در دعا، موجب خشنودی خداوند متعال است.
امام باقر(علیه السلام):"به خدا قسم! اصرار نمی ورزد بنده مومن بر خداوند متعال برای حاجتی،مگر این که آن را برآورده می سازد".
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید:"خدای متعال درخواست کننده را دوست دارد".
بنابر این اصرار در دعا به پیشگاه الهی، گذشته از این که موجب برآورده شدن حاجت می شود، خود امری مطلوب و مورد عنایت خداوند متعال می باشد و بدین جهت هیچ گاه نباید از تاخیر در استجابت دعا دلگیر و نا امید شویم.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید:"خدا رحمت کند بنده ای را که از خداوند متعال حاجتی را درخواست کند و بر آن اصرار ورزد؛چه حاجتش برآورده شود و چه نشود".
7.رعایت ادب
رعایت آداب دعا، در ارتباط با خداوند، نقش مهمی دارد.آداب استجابت دعا عبارتند از:
الف) گفتن بسم الله الرحمن الرحیم در ابتدا،
ب) فرستادن صلوات حداقل سه بار،
ج)استغفار و اظهار فروتنی و دوری از حالت طلب کاری و ... .
8.برآوردن حاجت نیازمندان
خدمت به بندگان الهی، به خصوص رسیدگی به وضعیت فقیران مؤمن، سبب تقویت ارتباط انسان با خداوند و استجابت دعا می گردد. طبیعی است که هر قدر اعمال نیک انسان بهتر باشد، لطف الهی به او بیشتر است.
9.توسل به اولیای الهی
واسطه قرار دادن کسانی که نزد خداوند عزیز و آبرومند هستند، نقش مهمی در استجابت دعا دارد.برترین کسانی که از آبرومندی کامل نزد خدا برخوردارند، معصومین(علیهم السلام) هستند و پس از ایشان مقربان درگاه الهی _اهل معرفت و کمال_و حتی مؤمنان آبرومند هستند واسطه نزد خدا محسوب می شوند.
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید:" خداوند عزوجل می فرماید:ای بندگان من! گرامی ترین خلق و پر فضیلت ترین آنان نزد من، محمد و برادرش علی و امامن بعد از وی هستند، اینان وسیله ها به سوی من می باشند. هر کس حاجتی دارد و نفعی را طالب است و یا دچار حادثه ای سخت و زیان بار گشته و برطرف شدن آن را می خواهد، مرا به محمد و آل طاهرینش بخواند تا به نیکوترین وجه حاجت او را برآورم".
عثمان بن حنیف می گوید:"روزی در محضر پیامبر اکرم(ص) بودم. حضرت به شخصی مشکل خود را به وی عرضه می کرد، شیوه دعا و توسل را چنین تعلیم فرمود:برو وضو بساز و دو رکعت نماز به جا آور و پس از آن، خداوند را با این جملات بخوان: بار خدایا! از تو درخواست می کنم و به تو روی میآورم؛ به پیامبرت، پیامبر رحمت، ای محمد! من به حق تو سوی خدا روی آورده ام تا حاجتم برآورده شود. خدایا! پیامبرت را در مورد من، شفیع قرار ده".
10.ترک شتاب عجله
امام صادق(علیه السلام) :"همیشه مؤمن در خیر و آسایش است تا هنگامی که عجله نکند؛ در غیر این صورت ناامید می شود و دعا را ترک می کند. به درستی که بنده، هنگامی که دعا می کند، خداوند متعال، در صدد برآورده ساختن حاجت اوست تا زمانی که او عجله نکند."