طلاب و وسایل نقلیه؛ یک: موتورسیکلت
اولین مسئله‌ی مورد بررسی، استفاده‌ی طلاب از موتورسیکلت است.
یکی از کارهایی که همه‌ی افراد جامعه از جمله طلاب از آن ناگزیرند،
استفاده از وسائل نقلیه‌ی مختلف است. در هر شهر و منطقه‌ای با توجه به
شرایط و عوامل مختلف، رفتار ترافیکی خاصی شکل می‌گیرد. مثلا در شهر
پرترددی مثل تهران، به خاطر ترافیک شدید، موتور سیکلت وسیله‌ای راهگشاست.
قم نیز با توجه به مسیرهای یک‌طرفه‌ی متعدد به خصوص در اطراف حرم مطهّر
حضرت معصومه (سلام الله علیها) یکی از شهرهایی است که در آن از موتورسیکلت
بسیار استفاده می‌شود.
طلاب نیز مانند دیگران، از قدیم الایام سوار بر موتور می‌شده‌اند و این
مسئله در شهر قم امری عادی بوده، گرچه در شهرهای دیگر غریب و حتی ناپسند
به شمار می‌آید.
با توجه به نکاتی که درباره‌ی ویژه بودن طلاب و لباس مخصوص طلبگی در
نوشته‌ی قبلی بیان شد، این رفتار، گرچه عادی به نظر بیاید، باید مورد
بررسی بیشتر و دقیق‌تری قرار گیرد تا از هماهنگی آن با قواعد و انتظارات
اطمینان حاصل گردد.
اولین چیزی که از دیدن یک طلبه‌ی معمم سوار بر موتور متوجه می‌شویم،
عدم استفاده از کلاه ایمنی است! علت آن هم واضح است: با وجود عمامه،
پوشیدن کلاه ایمنی امکان‌پذیر نیست. شاید چاره‌ی آن ساده به نظر برسد و
کسی بگوید، در زمان استفاده از موتور، عمامه را برداشته و کلاه ایمنی بر
سر بگذارند. اما با توجه به وضعیت فیزیکی عمامه، حمل و نقل آن دشوار و
قرار دادن آن در حالت‌های مختلف باعث به هم ریختن وضعیت آن می‌شود و کار
را دشوار می‌کند. به همین خاطر طلاب راه ساده‌تر را انتخاب کرده و عمامه
را بر سر نگه می‌دارند. پلیس نیز به دلایل مختلف از جمله حفظ حرمت لباس
طلاب و شیوع این وضعیت، برخوردی نمی‌کند.
په نظر می‌آید لازم نیبست در باب این مسئله، از لحاظ عقل و قانون و حتی
شرع حرفی زده شود و تنها تلنگر به آن کافی بوده است. آیا خطرات این وضعیت
به این اندازه نیست که حتی دشواری‌های رفت و آمد با هر شکل دیگر را تحمل
نماییم؟ و یا رعایت قانون که در جمهوری اسلامی مثل قوانین شرعی لازم
الاجراست، توسط طلاب بیش از دیگران نباید مورد توجه باشد؟
امر دیگری که در این قضیه جلب توجه می‌کند، عادی بودن آن در قم است به
خاطر اینکه شهر طلبه‌هاست و تعداد زیاد طلاب، آن را مانند خانه‌شان جلوه
می‌کند که طبیعی است هر کسی در خانه‌ی خود ساده‌تر و راحت‌تر از جای دیگر
به سر می‌برد. این امر حتی برای کسانی که به عنوان مسافر به قم می‌آمدند
نیز جا می‌افتاد.
اما امروزه تعداد مسافرانی که به این شهر می‌آیند، حتی از خارج کشور،
بسیار زیادتر شده و بعضی از آن‌ها فقط از این شهر عبور می‌کنند. همچنین با
تغییر سبک زندگی و ابزار رفت و آمد و گسترش و پیشرفت وسائل ارتباط جمعی،
نه در قم، بلکه در هیچ شهر دیگری، افراد در جایی مانند خانه‌ی خود نیستند.
تصاویر و فیلم‌های اماکن مختلف توسط برنامه‌های تلویزیونی، گزارشگران
مختلف و حتی تصویربرداری مسافران به وسیله‌ی تلفن همراه، در مدت زمان
اندکی در سراسر جهان پخش می‌شود و برای اطلاع از باز خوردهای آن، جست‌وجوی
ساده‌ای در اینترنت کافی است!
آیا این مسئله، اهمیت رفتار طلاب را بیشتر نکرده و وضعیت آنان را نسبت
به قبل، متفاوت نمی‌کند؟ برای مثال، مدت‌هاست تصویر نماز جماعت حرم مطهر
در تلویزیون به طور زنده و مستقیم پخش می‌شود و میلیون‌ها نفر در سراسر
دنیا آن را مشاهده می‌کنند.
امر دیگری که توجه طلاب را می‌طلبد، تغییر روحیات و نگاه نسل جدید نسبت
به قبل است. نوع پوشش، عادات در برخورد، رفت و آمد و حتی احوال‌پرسی و
بسیاری از رفتارهای جزئی نسبت به گذشته متفاوت شده است. به همین شکل،
انتظار این نسل از روحانیان تغییر کرده و مطمئنا در کنار انتظار روحیه‌ی
معنوی که از طلاب می‌رود، در این امور نیز رفتار متفاوت و مطابق با
مقتضیات روز مورد انتظار است که تطابق آن با وضعیت فعلی استفاده از موتور
سیکلت، محل تردید است.
اما شاید بسیاری از طلاب معمم که با موتور رفت و آمد می‌کنند، به این
مشکلات توجه هم داشته باشند اما وضعیت طوری است که چاره‌ی دیگری ندارند.
برای مثال، بیشتر خیابان‌های اطراف حرم مطهر حضرت معصومه (سلام الله
علیها) یک‌طرفه و باریک و محل رفت و آمد زائران است، در حالی‌که تقریبا
همه‌ی کلاس‌های حوزوی طلاب نیز در همین محدوده برگزار می‌شود. ساختمان
اداری حوزه‌ی علمیه (دار الشفا) نیز در همین منطقه قرار دارد. بنابر این
طلاب برای رسیدن سر وقت به کلاس‌های مختلف و انجام امور اداری خود، چاره‌ی
دیگری جز استفاده از موتورسیکلت ندارند!
از سوی دیگر، موتور سیکلت یک وسیله‌ی ارزان‌قیمت و بهترین انتخاب برای
کسانی است که نه قدرت خرید اتومبیل دارند و نه برای استفاده از
اتوبوس‌های شهری نیز وقت کافی در اختیار دارند!
با توجه به آنچه گفته شد، حل جنبه‌های محل اشکال این مسئله، توجه گروه‌های مختلف را می‌طلبد.
از یک سو خودِ طلاب، اگر ناگزیر به استفاده از موتور هستند، با توجه ِ
بیشتر به قانون و امنیت و سلامت خود و خانواده، به دنبال راه‌های جایگزین
و یا امن باشند. مثلا برای عمامه از ابزارهای مخصوص موتورسیکلت که محل
قرار دادن وسایل است استفاده کنند و در زمان رانندگی، حتما کلاه ایمنی را
بر سر بگذارند.
از سوی دیگر، مسئولین شهری با همکاری مدیریت حوزه، برای حل مشکلات
رفت و آمد طلاب در کنار بقیه‌ی اقشار چاره‌جویی کنند. مثلا از کلاس‌های
درس تمرکززدایی نمایند و یا در زمان‌های خاص مثل شهریه، طرح‌های ویژه‌ای
را در نظر بگیرند.
عکس از ایسنا
منبع مطالب : روات حدیث
