تبیان، دستیار زندگی

مى پرسند:
بر همگان روشن است كه روز بروز بر كیفیت و كمیت سلاحهاى مدرن از موشكهاى قاره پیما گرفته تا بمبهاى اتمى و هیدروژنى افزوده مى شود، و این وسائل در دست استكبار جهانى است ، آیا امام زمان علیه السلام مى تواند در برابر این قدرتها ایستادگى كند و جهان را تحت حكومت خود آورد؟

پاسخ :
اولا: اگر از راه اعجاز، نه امور عادى مساءله را بررسى كنیم ، كه پاسخ سؤال آسان است ، چرا كه امدادهاى غیبى و قدرت مطلق خدا پشتیبان حضرت است و همه چیز را براى او یك شبه حل خواهد كرد، به این معنا كه اسباب كار را از هر سو فراهم خواهد نمود.
و اگر مسئله را از راه عادى و طبیعى بررسى كنیم ، پاسخ فوق این است كه مردم دنیا كه از ظلم و و جور و فساد به ستوه آمده و تشنه مصلح حقیقى هستند، وقتى كه نداى چنین مصلحى به گوششان رسید، خودبخود به سوى او جذب مى شوند و همه امكانات خود را در اختیار این مصلح قرار مى دهند، البته در این صورت هم امدادهاى غیبى به كمكشان خواهد شتافت .
با توجه به امكانات عظیم دنیاى اسلام از نظر اقتصادى ، نیروى انسانى ، جغرافیائى و استراتژیكى كه در مراحل اول به امام (علیه السلام) مى پیوندند و منافع اولیه دنیاى استكبار را در اختیار امام علیه السلام قرار مى دهند، مساءله به راحتى حل خواهد شد.
مثال كوچكش پیروزى انقلاب اسلامى ایران در 22 بهمن سال 1357 در سرزمین خود ما بود كه مردم با رهبرى صحیح با مشتهاى خالى همه اسلحه هاى مدرن و پیچیده را در اختیار خود در آوردند، و غول شاهنشاهى را سرنگون نمودند و مشابه این مسئله در دنیا كم نیست مانند: فروپاشى غول كمونیسم در شوروى سابق و نقاط دیگر.
قسط و عدل چیست ؟

مى پرسند:
در روایات مربوط به حضرت مهدى (علیه السلام) به طور تواتر (بسیار) آمده كه خداوند، پس از ظهور آن حضرت دنیا را پر از قسط و عدل مى كند آنچنانكه پر از ظلم و جور شده است . (241)
منظور از “قسط”و “عدل “و فرق بین این دو چیست ؟

پاسخ :
واژه “قسط” بیشتر در امور اقتصادى و توزیع اموال براساس عدالت اجتماعى بین افراد به كار مى رود كه در این جهت هیچگونه تبعیضى نباشد (242) كه در مقابل جور قرار گرفته است ، ولى عدل یك معنى عامى دارد كه شامل عدالت در تمامى ابعاد از عقائد و فرهنگ و سیاست و... خواهد شد، كه در مقابل ظلم است .
توسعه عدل و داد در حدى است كه طبق بعضى از روایات نخستین گامى كه امام قائم (علیه السلام) پس از خروج برمى دارد این است كه سخنگوى آن حضرت به جهانیان اعلام مى كند:
كسانى كه مى خواهند حج مستحب بجاى آورند، حجرالاسود و محل طواف را به كسانى كه حج واجب دارند، واگذار نمایند (243) ضمنا این روایت حاكى از هجوم زیاد مسلمین براى برگزارى حج است براستى چقدر دامنه عدالت گسترش مى یابد؟
“قسط” و “عدل “ هر دو بسیار مهم هستند، ولى رعایت “قسط” بخصوص در حكومت اسلامى جاى خاصى دارد، مثلا در اسلام باید بیت المال بطور تساوى در بین مستعقین ، توزیع گردد، شیوه امام على علیه السلام چنانكه در گفتارش در نهج البلاغه پیداست ، همین بوده است ، داستان آهن گداخته در رابطه با برادرش عقیل كه در خطبه 224 نهج البلاغه آمده ، شاهد گویائى بر این مطلب است این همان قسط است .
و در خطبه 126 مى فرماید:
“ ... و لو كان امال لى لسویت بینهم فكیف و انما المال مال اللّه ؛”
“اگر مال از شخص من بود، آنرا بطور مساوى تقسیم مى كردم ، تا چه رسد به اینكه مال ، از آن خدا است .”
از دیدگاه فقه اسلامى نیز مسئله چنین است ، عالم بزرگ شیخ طوسى (ره ) در كتاب “خلاف “ (باب العین و قسمة الغنیمة ) در مساءله 44 گوید:
در بیت المال ، بین مردم بخاطر شرافت و یا سابقه بیشتر در اسلام یا دانش و زهد، فرقى نباید گذاشت و شیوه امام على علیه السلام همین بود... سپس ‍ مى گوید: اسم بیت المال ، مطلق است و شامل همه مردم مى شود.
محقق عالیقدر صاحب جواهر رحمه اللّه در جلد 16 نیز همین نظر را بیان مى كند.
آرى در پاره اى از موارد بخاطر امور استثنائى ، به بعضى بیشتر داده مى شود، مثلا در غنائم جنگى كه یكى از منابع درآمد بیت المال است به جنگجویان پیاده یك سهم و به جنگ جویان سواره دو سهم و به جنگ جویانى كه از یك اسب بیشتر دارند، سه سهم داده مى شود، ولى این فرق به خاطر مخارج خوراك آن اسبها است ، و حاكى از تبعیض این فرق به خاطر مخارج آن اسبها است ، و حاكى از تبعیض در تقسیم بیت المال نیست .
ناگفته نماند كه منابع بیت المال متعدد است :
1- زكاة
2- خمس
3- انفال (غنائم جزء انفال است ).
4- جزیه (كه از اهل كتاب گرفته مى شود).
5- خراج ؛ مقدار مالى كه طبق قرارداد حكومت اسلامى و كاركنان زمین از محصول زمین یا قیمت آن گرفته مى شود آنهم باید از اراضى خراجیه یعنى از زمینهایى كه مسلمین به اذن امام معصوم علیه السلام با قهر و غلبه یا از روى مصالحه از كفار گرفته اند باشد.
6- فیئى (به معنى بازگرداندن است ) و منظور اموالى است كه بدون زحمت از كفار بازگردانده شده و در اختیار مسلمین قرار مى گیرد، كه طبق آیه 6 و 7 سوره حشر این اموال مال خدا و رسول و بستگان پیامبر صلى اللّه علیه و آله و سلم و یتیمان و مستمندان و درماندگان راه خدا است ، بنابراین فرق بین فیئى و غنائم جنگى .
(باید توجه داشت كه درآمد فیئى ، داخل در بیت المال نیست و اختیارش در دست رسول خدا صلى اللّه علیه و آله و سلم و بعد از آن حضرت در اختیار بستگان آن حضرت است و در زمان غیبت با ولى فقیه است تا به مصرف تعیین شده برساند.)
به هر حال قسط اسلامى كه تقسیم و توزیع عادلانه بیت المال است بدون هیچ گونه تبعیضى ، در عصر حكومت درخشان امام عصر(علیه السلام) در اختیار مستحقین قرار مى گیرد (244) و به این ترتیب امر توزیع كه از مهمترین و پیچیده ترین شاخه هاى اقتصادى است به نحو عادلانه و احسن صورت مى گیرد و از شكاف عمیق طبقاتى جلوگیرى مى نماید.
امروز امر توزیع ثروت در دنیا بقدرى مفتضحانه است كه مثلا در بعضى از كشورهاى آفریقائى ، مردم دسته دسته از گرسنگى مى میرند ولى در آمریكا و اكثر كشورهاى غربى هزاران دلار خرج ماهیانه سگ خانه شان مى نمایند، با توجه به اینكه این دلارها و منابع آنها را از همین كشورهاى ضعیف ، مثل زالو مكیده و برده اند.
مسلمانان منتظر امام قائم (علیه السلام) باید هم اكنون در جهان ، این زمینه را به وجود آورند، یعنى دست استعمارگران و غارتگران جهانى را كوتاه كنند و ثروتهاى كلان خود را براى خود نگهدارند تا قسط و عدل اسلامى كه از اهداف مهم امام عصر(علیه السلام) است كم كم جامه عمل بپوشد و مستضعفان در فكر و عمل و در اقتصاد و توزیع و بر سر كار آیند و به حقشان برسند.
حكومت قائم علیه السلام و پیشرفت علم ؟

مى پرسند:
صنعت در ابعاد گوناگون روز بروز در حال ترقى و پیشرفت است ، آیا در حكومت مهدى (علیه السلام) این پیشرفت صنعتى متوقف مى شود و یا ادامه مى یابد؟

پاسخ :
حكومت امام مهدى (علیه السلام) از متن اسلام راستین سرچشمه مى گیرد و اسلام نه تنها با پیشرفت صنعت و هر علم دیگرى كه مانع كمال و رشد انسانها نمى گردد مخالف نیست ، بلكه مؤ ید آن است .
آرى اگر صنایع به صورت عوامل تخریبى و ویرانگر در آیند، اسلام و حكومت امام مهدى (علیه السلام) شدیدا با آن مخالفت مى كند.
حكومت مهدى (علیه السلام) مؤ ید پیشرفتهاى همه جانبه صنعتى است كه در خدمت بشر و عدالت و امنیت و آسایش و آزادى به كار رود.
براى اینكه اوج پیشرفت زمان حكومت حضرت مهدى (علیه السلام) را دریابیم به دو روایت ذیل توجه فرمائید:
1- امام صادق علیه السلام فرمود:
“ ان قائمنا اذا مداللّه لشیعنتا فى اسماعهم و ابصارهم حتى لا یكون بینهم و بین القائم برید؛”
“وقتى كه قائم ما قیام كند، خداوند شنوائى گوشها و بینائى چشمهاى شیعیان ما را به گونه اى زیاد مى كند كه دیگر بین آنها و امام قائم (علیه السلام)، پیك پست نخواهد بود. یعنى آنها مستقیما در هر كجا باشند با امام علیه السلام تماس مى گیرند.” (245)
شاید بتوان گفت : این روایت از تلویزیونهاى دو طرفه و داراى تلفن ، سخن مى گوید، و احتمال دارد كه منظور، وسعت دید و اندیشه شیعیان در آن عصر باشد.
مطلب اول را روایت دیگرى كه از امام صادق علیه السلام نقل شده تایید مى كند:
“ ان المؤ منین فى زمان القائم و هو بالمشرق یرى اخاه بالمغرب و كذا الذى فى المغرب یرى اخاه بالمشرق ؛”
“در عصر حكومت قائم (علیه السلام) مؤ منى كه در شرق جهان است برادرش را كه غرب جهان است مى بیند و به عكس مؤ منى كه در غرب جهان است برادرش را كه در شرق جهان است مى بیند.” (246)
روشن است كه : دیدن این چنین ، حكایت از وجود صنایع پیشرفته مى كند.
2- و در روایت امام باقر علیه السلام فرمود:
“ذوالقرنین (كه شرحش در قرآن در اوائل سوره كهف آمده ) در میان نوع ابر مخیر گردید او ابر آرام را برگزید و ابر دیگر كه خشن و سركش است براى صاحب شما (امام قائم (عج “ ذخیره شده است .
روایت كننده پرسید ابر خشن و سركش چیست ؟
فرمود: ابرى است كه همراه رعد و صاعقه یا برق است صاحب شما (امام قائم “عج “ ) بر آن سوار مى شود و در پله هاى آسمانهاى هفتگانه و زمینهاى هفتگانه بالا مى رود.” (247) به این ترتیب مى بینیم در این روایت اشاراتى به فضاپیماهاى بسیار سریع و تندر و كه قدرت وصول به آسمانها هفتگانه را دارند شده است ، اینها و روایاتى از این قبیل ما را به پیشرفت عجیب صنعت در عصر حكومت حضرت مهدى (علیه السلام) رهنمون مى سازد، البته صنعت مثبت نه منفى .
حكومت مهدى (علیه السلام) و تشریفات ؟

مى پرسند:
تشریفات و اسرافكارى در دنیاى روز انسانها را خسته كرده و به زحمت انداخته است ، بخصوص در دنیاى غرب ، مد و مدپرست ، همه زندگى آنها را گرفته و دیگر فكر و ذهن اكثر آنها جز به این امور، كشش دیگر ندارد، آیا در زمان حكومت امام مهدى (علیه السلام) این گونه تشریفات برچیده مى شود؟

پاسخ :
صد در صد مثبت است ، در آن عصر، هر گونه اسراف و اتراف و تشریفات حرام است و در همه چیز سادگى و زهد و پارسائى كه اساس پرواز در فضاى معنویت است دیده مى شود، چنانكه اسلام از اول این روش را آورده است .
در این مورد مفضل رحمه اللّه یكى از شاگردان امام صادق علیه السلام گودید: “در سفر حج ، در مراسم طواف خانه كعبه در حضور امام صادق علیه السلام ، مرا دید و فرمود: ترا غمگین و رنگ پریده مى بینم ؟
عرض كردم : فكرم در این باره مغشوش است كه حكومت و سلطنت در دست زمامداران ستمگر عباسى است و همه امكانات و زرق و برق در اختیار آنهاست ، اگر حكومت در دست شما بود ما هم به طفیل شما از آن بهره مند مى شدیم . امام صادق علیه السلام فرمود:
“ امام لو كان ذلك لم یكن الا سیاسة اللیل و سیاحة النهار و اكل الجشب و لبس الخشن شبه امیرالمؤ منین علیه السلام و الا فالنار فنزوى ذلك عنا فصرنا ناءكل و نشرب و هل راءیت ظلامة جعلها اللّه نعمة ؛”
“اگر حكومت در دست ما بود، شبها به عبادت و نگهبانى و رسیدگى به پرونده هاى امور مردم و روزها به جهاد و تاءمین نیازهاى مردم مى پرداختیم ، به خوردن غذاى ساده و پوشیدن لباس خشن اكتفا مى كردیم ، همانند زندگى امیرمؤ منان على علیه السلام در غیر این صورت سرانجام ما آتش ‍ دوزخ بود، اكنون كه حكومت در دست ما نیست ، ما به طور متعارف (نه ساده ) مى خوریم و مى نوشیم ، آیا مظلومیتى را دیده اى كه خداوند آن را نعمت قرار داده باشد؟” (یعنى : اكنون كه حكومت ما غصب شده ، در لباس و خوراك و زندگى ، راحت تر هستیم ). (248)
نظیر این روایت در گفتگوى امام صادق علیه السلام با معلى بن خنیس ‍ رحمه اللّه در روایات آمده است . (249)