شارژ باتریهای لیتیومی
و حفظ ذخیره انرژی این محصولات قابل شارژ تا حد چشمگیری به دمای محیطی
بستگی دارد که دستگاه الکترونیک مصرفی مجهز به آنها در آن نگهداری می شود،
به طوریکه دمای گرم یا سرد می تواند به شدت به یک باتری یونهای لیتیومی
آسیب برساند.
باتریهای قابل شارژ یونهای لیتیومی که با عنوان باتریهای Li-Ion
(لی- یون) نیز شناخته می شوند رایج ترین باتری ویژه لپ تاپها و تلفنهای
همراه است که از نظر نسبت وزن/ توان یکی از بهترین باتریها به شمار می رود.
نسخه پیشرفته تر باتری "لی- یون" باتریهای لیتیومی- پلمیری هستند.
اما این باتریها می توانند در شرایط محیطی و کاربردی مختلف دچار آسیب دیدگی و یا حتی بسیار خطرناک شوند.
تنها نقص باتریهای "لی- یون"
تنها
نقصی که این نوع باتریها دارند این است که حتی اگر استفاده نشوند پس از
مدتی فاسد می شوند. در واقع "لی- یونها" یک تاریخ نگهداری دارند که به آن
"عمر قفسه ای" (shelf life) گفته می شود. "عمر قفسه ای" از زمانی که محصول
در کارخانه تولید می شود، مستقل از تعداد دفعات چرخه "شارژ و تخلیه شارژ"
محاسبه می شود.
باتری
"لیتیومی" یک ماشین حساب قابل حمل که نسبت به سطح شارژ 100 درصد، 25 درصد
شارژ شده و در دمای 25 درجه سانتیگراد نگهداری می شود 20 درصد از توان خود
را در سال از دست می دهد.
انفجار باتری یک رایانه قابل حمل در دمای بالا
همچنین باتری یک رایانه قابل حمل که فن خنک کننده آن درست عمل می نمی کند می تواند در دمای بالا منفجر شود.
بنابراین عمر قفسه ای باتری می تواند با افزایش دمای محل نگهداری و وضعیت شارژ کاهش یابد و فرایند فاسد شدگی را تسریع کند.
استرسهای گرمایی به باتری آسیب می زنند
این
باتریها محتوی عناصر شیمیایی هستند که نسبت به استرسهای گرمایی حساسیت
دارند. باوجود این، برای اینکه دوره زندگی این محصول کاهش پیدا نکند بهتر
است که از قراردادن آن در محیطهای با سرما و گرمای شدید اجتناب شود.
برای حفظ بهتر باتری را در یخچال بگذارید
یکی
از مهمترین توصیه هایی که برای حفظ بهتر "لی- یونها" ارائه می شود قرار
دادن این باتریها در یخچال است. این درحالی است که یخزدگی می تواند باتری
را خراب کند و از سویی دیگر، گذاشتن آن در برابر خورشید و شارژهای طولانی
مدت، باتری را با خطر انفجار مواجه می کند.
به
همین دلیل در این باتریها سیستمهای امنیتی ویژه ای شامل "ترموستات" (برای
جلوگیری از گرم شدن بیش از حد در موارد شارژهای طولانی) و یک زبانه امنیتی
(برای کنترل فشار داخلی) در نظر گرفته شده است.
هرچند علیرغم این ویژگیهای امنیتی، باتریهای لیتیومی از جمله محصولاتی هستند که بارها از سوی کارخانجات تولیدکننده پس گرفته می شوند.
به طور معمول، زمانی که در این سیستمهای امنیتی مشکلی ایجاد شود باتری به طور دائمی و برگشت ناپذیر غیرقابل استفاده می شود.
درحال حاضر، تحقیقاتی با هدف توسعه باتریهای لیتیومی درحال انجام است که ضمن حفظ ایمنی خود، بدون سیستمهای امنیتی باشند.
راههایی برای افزایش طول عمر مفید باتریهای لیتیومی
در
تفاوت با باتریهای "نیکل- کادمیم"، باتریهای یونهای لیتیومی در مدت زمان
کوتاهی شارژ می شوند اما اگر پس از شارژ 100 درصد برای یک مدت طولانی
استفاده نشوند در حدود 40 درصد از شارژ خود را از دست می دهند.
همانطور که در بالا اشاره شد یکی از راههای محافظت از این باتریها نگهداری آنها در یک محیط سرد (یخچال) است.
درحالی
که باتریهای "لی- یون" در دمای بالا دچار کهنگی زودرس می شوند و به ویژه
نگهداری آنها در خودرو منجر به فساد و تجزیه سریعتر باتری می شود.
شارژ باتریهای لیتیومی هرگز به طور کامل (0 درصد) تمام نمی شود. برپایه برخی تحقیقات، باتریهای لیتیومی یخ نمی زنند.
تنها
موارد یخزدگی در دمای 40- درجه سانتیگراد ثبت شده است که این دما بسیار
پایین تر از حدی است که فریزرهای خانگی بتوانند به آن برسند.
مشکلات موبایل، جی پی اس و لپ تاپ در زمان کوهنوردی در زمستان
این
درحالی است که کوهنوردی در ارتفاعات کوهستانها در فصل زمستان می تواند
مشکلاتی را در باتریهای دستگاههای الکترونیکی چون تلفنهای همراه، "جی. پی.
اس" و "لپ تاپ" ایجاد کند و کوهنورد را با تمام شدن ناگهانی شارژ و یا از
کار افتادن کامل باتری در شرایط سخت و حتی خطرناکی قرار دهد.
یکی
دیگر از راههای حفظ باتری این است که این محصول را تا زمانی که به آن نیاز
پیدا نکرده اید خریداری نکنید. چراکه فرایند کهنگی باتریهای لیتیومی از
زمان خروج از کارخانه آغاز می شود.
بهرحال،
اگر از رایانه قابل حمل خود برای یک مدت طولانی در خانه و یا محل کار و از
طریق اتصال به برق استفاده می کنید بهتر است که برای تازگی باتری آن را
در یخچال قرار دهید.
جدول دمای مناسب و شارژ باتری
بررسیها
نشان می دهد که شارژ کامل (100 درصد) باتری چندان مناسب نیست. به طوریکه
یک باتری لیتیومی با شارژ 40 درصد به ویژه در دمای بالا مدت زمان بیشتری
نسبت به یک باتری با شارژ 100 درصد دوام می آورد.
جدول زیر تفاوت توان انرژی باتری در دماهای مختلف نسبت به شارژ 40 درصد و شارژ 100 درصد را در مدت یکسال نشان می دهد.
جدول دمای مناسب برای شارژ باتری
| دمای شارژ | توان انرژی با شارژ 40 درصد | توان انرژی با شارژ 100 درصد |
| 0 درجه سانتیگراد (32 درجه فارینهایت) | 2 درصد کاهش توان پس از یکسال | 6 درصد کاهش توان پس از یکسال |
| 25 درجه سانتیگراد (77 درجه فارنهایت) | 4 درصد کاهش توان پس از یکسال | 20 درصد کاهش توان پس از یکسال |
| 40 درجه سانتیگراد (104 درجه فارنهایت) | 15 درصد کاهش توان پس از یکسال | 35 درصد کاهش توان پس از یکسال |
| 60 درجه سانتیگراد (140 درجه فارنهایت) | 25 درصد کاهش توان پس از یکسال | 40 درصد کاهش توان پس از 3 ماه |
مهر
