تبیان، دستیار زندگی

القاب حضرت معصومه س را ذکر نمایید؟

القاب حضرت معصومه
به طور کلی، سه زیارت نامه برای حضرت معصومه ذکر شده که یکی از آن ها مشهور و دو تای دیگر غیر مشهور است. در این زیارت نامه ها القاب زیر برای ان مخدره ذکر شده است :

طاهره (پاکیزه)، حمیده (ستوده)؛ بِرّه (نیکوکار)؛ رشیده (حد یافته)؛ تقّیه (پرهیزگار)؛ رضیه (خشنود از خدا)؛ مرضیه (مورد رضایت خدا)؛ سیده صدیقه (بانوی بسیار راستگو)؛ سیده رضیه مرضیه (بانوی خشنود خدا و مورد رضای او)؛ سیدة نساء العالمین (سرور زنان عالم). همچنین محدثّه و عابده از صفات و القابی است که برای حضرت معصومه عنوان شده است.
 

چرا با اینكه ازدواج در اسلام خیلی سفارش شده است حضرت معصومه ازدواج نكرد ؟

در این كه حضرت معصومه(س) ازدواج نكرده اتفاق نظر هست و در مورد علت عدم ازدواج ایشان نظریات مختلفی گفته شده است:

1.در تاریخ یعقوبی آمده است كه حضرت موسی بن جعفر(ع) وصیت كرده بود كه دخترانش شوهر نكنند و برای همین هیچیك از دختران آن حضرت شوهر نكردند جز یكی از دخترانش به نام ام سلمه كه در مصر به همسری قاسم بن محمد بن جعفر بن محمد در آمد و به خاطر این ازدواج مسایلی پیش آمده و قاسم قسم خورد كه منظور او از ازدواج با او این بود كه به او محرم شود و او را حج ببرد. [1]
لكن این نظریه را نمی توان به این آسانی پذیرفت چون در اصول كافی آمده است كه حضرت امام موسی بن جعفر (ع) كار شوهر كردن و شوهر دادن دخترانش را به پسرش حضرت امام رضا واگذار كرد و فرمود : اگر علی خواست آنان را شوهر می دهد و اگر نخواست شوهر نمی دهد.
و جز پسرم علی هیچكس حق ندارد دخترانم را شوهر بدهد . نه برادران دیگرشان، نه عموهایشان و نه سلطان وقت هیچكدام حق ندارند در امر ازدواج دخترانم دخالت كنند.[2]
بر اساس این روایت، نمی توان گفت كه امام موسی بن جعفر(ع) وصیت به عدم ازدواج نكرده بلكه وصیت كرده كه امر ازدواج دخترانش به امام رضا (ع) مربوط است و دیگران حق دخالت ندارند.

[1] - تاریخ یعقوبی، یعقوبی، بیروت : دار صادر، بی تا ، ج 2 ، ص 415 .

[2] - عیون اخبار، صدوق، قم : دارالعالم ( جهان )، 1378 قمری، ج 1 ،ص 33 .بحار الانوار، ج 48 ص 276 و ج 49 ص 224 ؛ الکافی، طهران: دارالکتب الاسلامیه، 1365ش ، ج1 ،ص 317 .

ادامه مبحث ازدواج حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها:

بر اساس این روایت، نمی توان گفت كه امام موسی بن جعفر(ع) وصیت به عدم ازدواج نكرده بلكه وصیت كرده كه امر ازدواج دخترانش به امام رضا (ع) مربوط است و دیگران حق دخالت ندارند.
2. از دیدگاه برخی ، خفقان شدید هارونی باعث شد كه دختران امام موسی بن جعفر(ع) نتوانند ازدواج كنند و در عصر هارون خفقان و استبداد و ستم به جایی رسید كه كسی جرأت نداشت به خانه امام موسی بن جعفر رفت و آمد كند . اگر كسی نتواند به خانه امام رفت و آمد داشته باشد، بطور یقین نمی تواند خیال دامادی آن حضرت را در سر بپروراند[1]. اگر بخواهیم این مسأله را بیشتر توضیح بدهیم باید بگوییم كه هارون می خواست كاری كند كه نسل امام موسی بن جعفر كم گردد و یكی از راههای این، جلوگیری از ازدواج زنان و دختران این خاندان است و بطور طبیعی اگر دختران و زنان شوهر نكنند، نسل آل علی(ع) كم می گردد و كمی این نسل برای دستگاه خلافت بسیار مطلوب بود و علت كشتار آنهمه سادات هم می تواند همین باشد كه این نسل بر افتد. این دقت را به دوستان عزیز بدهیم که این سخنی که اکنون با هم خوانیدم نمی تواند درست باشد. چرا که در دوران هارون اگر شدت و حدتی بود در دوران مامون که امام رضا ولیعهد بود و تبعا به ظاهر آمد و شد به خانه امام راحتتر صورت می گرفت و می شد تصور کرد که دیگر شرایط خفقان دوره هارون در این زمان نباشد. علاوه بر آنکه امام رضا بارها فرموده بود : از بابت هارون دیگر خطری متوجه ما نیست چرا که او پس از آنکه پدرم را به شهادت رساند دیگر جرات چنین کاری ندارد ،و امام آزادانه به کارهایش مشغول بود و به راحتی رتق و فتق امور نهاد وکالت و وکلاء ائمه را انجام می داد که سازمانی سیاسی- دینی بود. پس می توانستند خواستگاری بکنند و حتی می توانست نزدیک شدن به خاندان امام کاظم و شخص امام رضا، طمعی باشد تا به خواستگاری دختران امام کاظم بروند حتی حاکمان و درباریان طوس نیز می توانستند این در خواست را داشته باشند تا پیوندهای حکمتی اشان محکم تر باشد و بین خاندانی شود.مگر اینکه بگوییم در دوران امام رضا هم حکومت مامونی اجازه آمد و شد چندانی به خانواده امام کاظم نمی داد که با این سخن بتوانیم قول به فشار دستگاه حکومتی را تایید کنیم و البته یک نمونه ای هم که هست همین حمله به کاروان حامل حضرت معصومه است که بیست و چند نفر از خانواده و یاران امام کاظم در آن به شهادت می رسند.این مساله نشان می دهد آنگونه که ما فکر می کنیم نبوده و اهل بیت به هر حال مورد فشار و ظلم و ستم بودند والا چه معنی دارد به کاروان خواهر ولیعهد مملکت حمله بشود و دولت هم کاری نکند. اگر کار دولتی ها نبود، بویژه اینکه به نوعی کاروان حضرت معصومه حالت تبلیغی شیعی هم داشت ، چرا مامون با حمله کنندگان به شدت برخورد نکرد؟ چرا در تاریخ گزارشی در این باره نیست ؟
[1] - زندگانی كریمه اهلبیت ، مهدی پور، نشر حاذق، 1380 ، چاپ اول، ص 150

ادامه مبحث ازدواج:

اما اینکه گفته اند،
دختران آن حضرت در نهایت كمال بودند و همسنگی برای آنها پیدا نشد و بخصوص حضرت معصومه(س) كه احتمال عصمت هم در او زیاد است. حضرت مریم هم به خاطر همین ازدواج نكرد و اگر علی(ع) خلق نمی شد كفوی برای فاطمه هم پیدا نمی شد و او هم ازدواج نمی كرد. شاید نتوان این سخن را پذیرفت. چرا که حضرت زینب و حتی بعضی دیگر از خانواده اهل بیت از این بانوی کریمه شاید دست کمی نداشته باشند و دعب اهل بیت این نبود که دخترانشان را شوهر ندهند، بلکه معمولا آنها را به عموزادگانشان شوهر می دادند. اما سخن آخر هم شنیدنی است.
3- شیخ عباس قمی به نقل از تاریخ قم چنین آوده است: چنین رسیده كه رضائیّه ( دختران منسوب به خاندان امام رضا )دختران خود را به شوهر نمى‏دادند، زیرا كسى را كه همسر و هم كفو ایشان بود نمى‏یافتند، و حضرت موسى بن جعفر علیه السّلام را بیست و یك دختر بوده است و هیچ یك شوهر نكرده‏اند. و این مطلب در میان دختران ایشان عادت شده، و محمّد بن على الرضا علیه السّلام به شهر مدینه ده روستا وقف كرده است براى دختران و خواهران خود كه شوهر نكرده‏اند و از ارتفاعات ( سود های حاصل ) آن دیه‏ها نصیب و قسط رضائیّه كه به قم ساكن بوده‏اند از مدینه جهت ایشان مى‏آوردند.[1]

[1]- منتهی الآمال ، شیخ عباس قمی، قم : دلیل، 1379ش، ج 3 ص 1584.

حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها در یک نگاه گذرا

نام مقدس: ‌فاطمه كبری

لقب شریف: ‌معصومه علیهاالسلام

پدر بزرگوارش: ‌حضرت موسی بن جعفر علیه‌السلام

مادر گرامی اش: حضرت نجمه خاتون

ولادت باسعادت: ‌اول ذیقعده الحرام 173 ه ـ.ق

محل ولادت: ‌مدینه منوّره

ورود به قم: 23 ربیع‌المولود 201 ه ـ.ق

هدف از مسافرت: ‌دیدار برادر خود ‌علی بن موسی الرضا علیه‌السلام كه در خراسان بود.

رحلت یا شهادت جانگداز: دهم ربیع‌الثانی 201 ه ـ.ق (بنا به قول معتبر)
سنّ مبارك: 28 سال

محل عبادتش در قم: بیت‌النّور (واقع در میدان میر «قم»)

پاداش زیارت بامعرفت آن حضرت: بهشت برین

قم، حرم اهل بیت
قال الامام الصادق (علیه‏السلام):
ان لله حرما و هو و للرسول حرما و هو المدینة و ان لامیرالمؤمنین حرما و هو الکوفة و ان لنا حرما و هو قم و ستدفن فیها امراةء من اولادی تسمی فاطمة فمن زارها، وجبت له الجنة (قال علیه‏السلام ذلک و کم تحمل موسی علیه‏السلام امه) [1] .
امام صادق علیه‏السلام سال‏ها قبل از ولادت فرزندش، امام موسی بن جعفر علیه‏السلام، در سخنی روحبخش چنین پیشگویی نمودند: «همانا برای خدا حرمیست؛ و آن، مکه می‏باشد. رسول خدا را حرمیست؛ و آن، مدینه است. برای امیرالمؤمنین علیه‏السلام حرمیست؛ و آن، کوفه - نجف اشرف - است. ما هم دارای حرمی هستیم؛ و آن، قم می‏باشد. به زودی بانویی از فرزند من، که نامش فاطمه علیه‏السلام است، آنجا مدفون خواهد شد. هر کس او را زیارت کند، بهشت بر وی واجب می‏شود.»
[1] سفینة البحار، ج 2، ص 447، بحارالأنوار، ج 60، ص 229.