تبیان، دستیار زندگی

سال گذشته اتاق فكری در بنیاد فرهنگی ـ هنری رودكی تاسیس شد كه یكی از مباحث آن، ضعف اجرایی موسیقی كشور و نیز بی‌توجهی مخاطبان به آثار ایرانی بود. بر این اساس قرار شد اركستر سمفونیكی با هدف توجه به آثار آهنگسازان كشور شكل بگیرد كه هم موسیقیدانان ایرانی به سوی آن كشیده شوند و هم گوش مردم با آثاری كه برگرفته از موسیقی ایرانی است و البته شكل و ساختار سمفونیك دارد، آشنا شود. به دنبال این تصمیم، اولین جرقه‌های تشكیل اركستری كه علاوه بر برآوردن این نیاز بتواند خارج از كشور نیز اجراهایی برای معرفی و نشان دادن جایگاه موسیقی ایرانی داشته باشد، زده شد. بعد از آن اركستر رودكی با جذب 59 نوازنده ایرانی تشكیل گردید.

به عقیده من در بنیاد رودكی كار بزرگی شكل گرفت، چرا كه از بین 59 نوازنده ایرانی كه طی آزمون هم‌اكنون در اركستر ساز می‌زنند، ما تنها یك نوازنده مشترك از اركستر سمفونیك تهران داشتیم كه آن هم بنا به تقاضای خودش به ما پیوست. البته در اولین اجرای خود از حضور 3 نوازنده اركستر سمفونیك صدا و سیما نیز بهره بردیم.

به نظر من در كشوری كه 4 دانشكده موسیقی دارد و سالانه فارغ‌التحصیلان زیادی را به جامعه تحویل می‌دهد باید اركسترهایی را نیز برای اشتغال آنها در نظر بگیرد كه تاكنون چنین اتفاقی نیفتاده است. در حال حاضر متاسفانه بسیاری از نوازندگان ما یا خانه نشین هستند یا به عنوان معلم جذب آموزشگاه‌های خصوصی شده‌اند و هیچ فرصتی برای ابراز وجود پیدا نمی‌كنند.

رهبری، تخصصی‌ترین بخش هر اركستر به شمار می‌آید كه متاسفانه در ایران جایگاهی معكوس پیدا كرده است. بسیاری از دوستان و جوانان علاقه مند فكر می‌كنند رهبری یعنی این‌كه یك چوب در دست بگیرند و جلوی اركستر تكان دهند. در این میان علاقه كمتری به آموزش این مبحث به‌صورت دانشگاهی وجود دارد كه به عقیده من مقصر اصلی مسوولان موسیقی كشور هستند كه باید جلوی این معضل را بگیرند. ما در حال حاضر جوانانی داریم كه بسیار پرشور و پر حرارت اركستری را با بودجه خودشان روی صحنه می‌آورند. فقط برای این كه جلوی اركستر بایستند و رهبری كنند. اما اگر آن بودجه را صرف تحصیل خودشان نمایند، من مطمئن هستم به مراتب پیشرفت بیشتری خواهند داشت.در خصوص رهبر دائم نیز باید بگویم براساس اساسنامه اركستر سمفونیك رودكی ما نمی‌توانیم رهبر ثابت داشته باشیم. رهبران ما ‌باید مهمان باشند كه باعث پیشرفت اركستر شوند. در واقع می‌خواهیم این اركستر با سلیقه یك نفر شكل نگیرد. به همین دلیل من تصورم این است كه ما از هر دو نوع رهبر ایرانی و خارجی مهمان استفاده خواهیم كرد.

موسیقی ایران به دو شاخه موسیقی سنتی كه به نوعی از عمر كمتر وموسیقی نواحی كه از تنوع و عمر بیشتری برخوردار است، تقسیم می‌شود. موسیقی نواحی به تنهایی آنقدر شاخصه‌های متنوع دارد كه می‌تواند دستمایه انواع آثار كلاسیك، رمانتیك و ایرانی قرار گیرد. آن چیزی كه مشخصا ما از موسیقی نواحی می‌بینیم آن است كه وقتی برای یك اركستر سمفونیك تنظیم می‌شود، بسیار جذاب از کار درمی‌آید كه مخاطب خارجی را هم به خود جلب می‌كند. هم‌اكنون بسیاری از مخاطبان داخلی و خارجی منتظر یك بارقه نو و طعم جدید هستند كه این هدف را موسیقی نواحی ایران می‌تواند تامین كند. بر این اساس ما بیشتر از آن كه هدفمان موسیقی دستگاهی و ردیفی باشد، موسیقی نواحی است.

ما قصد داریم از حضور خواننده تمرینی كه تاكنون در اركسترها مرسوم نبوده، بهره ببریم، چرا كه بسیاری از خوانندگان جوان آرزو دارند تمریناتی را كنار یك اركستر سمفونیك انجام دهند. بر این اساس با وجود این كه ممكن است خواننده‌ای را برای اجرای اصلی در نظر داشته باشیم، در تمرینات از افراد تازه كار استفاده كنیم.

بله، ما برای اولین بار توانستیم از نوازندگان شهرستانی در اركستر استفاده كنیم. برنامه كار آنان به شكلی است كه در شهرستان محل اقامت تمرین می‌كنند و هر چند وقت یكبار به تهران می‌آیند و كنار دیگران می‌نوازند.

در زمینه آهنگسازی نیز بارها اعلام كرده‌ام ما از همه آهنگسازانی كه نگاهی ویژه به موسیقی ایران داشته باشند و قطعاتی را برای این اركستر بنویسند، استقبال خواهیم كرد.

به نظر باید به آینده این اركستر‌ها نگاه كرد. بسیاری از اركستر‌ها فقط یك نام هستند و از یك تعداد اعضای مشترك برای یك هدف و برنامه خاص شكل می‌گیرند كه این قبیل اركسترها مقطعی‌اند. معتقدم اركستر قبل از این‌كه در مورد نام یا نوازندگانش تصمیم بگیرد، باید ابتدا برای خودش هدف تعیین كند و به آن پایبند باشند.تعیین و پایبندی به هدف باعث تنوع در اركسترها و نیز ارائه برنامه‌های مختلفی می‌شود و موجب خواهد شد تمام فضاهای خالی موسیقی كشور پر شود.