تبیان، دستیار زندگی

1) انتخابی elective

2) اورژانسی emerjency 


اقدامات قبل از عمل

بر اساس وضعیت بیمار جراحی تعریف می شود.جراحی در زمانی صورت می گیرد که تنها راه باشد.


1-elective : بیمار با توجه به احساس علمی پزشک نیاز به جراحی پیدا می کند، اما فوری نیست. در این عملها زمان توسط بیمار یا پزشک تعیین می شود و تا آن زمان معالجه با دارو ادامه پیدا می کند اما معالجه با جراحی کامل می شود.در این جراحی پزشک فرصت بیشتر و مناسبی دارد که در صورتی که وضع بیمار مناسب نباشد این زمان باعث می شود تا شرایط بهتر شود، مثلا فشار خون بالا، قند بالاو یا کم خونی و... تا زمان عمل تنظیم می شود.

2) emerjency :جراحی فوری است و تنها راه حیات شخص، جراحی است، مثل آپاندیسیت، پارگی طحال ، ترومای کبد و... که نیاز به اقدام فوری قبل از عمل دارند که این اقدامات کمتر از اقدامات جراحی انتخابی است. در این جراحی آزمایش واجب تعیین گروه خونی و میزان هموگلوبین و هماتوکریت است.(هر یک لیتر خون 4gr هم را افزایش می دهد، هر کیسه خون حاوی 250cc خون است). در صورت ضروری بودن تزریق خون می توان از گروه خونی O منفی استفاده کرد اما نباید تکرار شود زیرا در صورت مخالف بودن گروه خونی ، بیمار دچار واکنش های خونی می شود.

اقدامات قبل از عمل


- بررسی وضعیت عمومی بیمار : وضعیت ظاهری و وضعیت جسمانی و روحی بیمار بررسی می شود. پزشک با توجه به آزمایشاتی که در دست دارد میزان قند،هموگلوبین وبیوشیمی به خصوص پتاسیم و سدیم بیمار را بررسی می کند.

خطر عمده افزایش میزان پتاسیم آریتمی قلبی است و افزایش انقباض قلب که سبب ایست قلبی می شوند و مهمترین عامل خطرناک فیبریلاسیون بطنی است که باعث ایست قلبی می شود، برای تنظیم پتاسیم از کلسیم استفاده می شود. در مواقعی که پتاسیم خارج سلولی زیاد است کلسیم داخل سلولی زیاد است.

-میزان سدیم نباید کمتر از 120 mg.dl و بالاتر از 150mg.dl باشد. در هنگام کاهش سدیم داخل سلولی، مغزدچار ادم می شود و سرم قندی – نمکی استفاده می شود و در هنگام افزایش سدیم خارج سلولی از داروهای دیوریتیک (مدر) استفاده می کنند.

P.T فاکتور داخلی انعقادی است و P.T.T زمان انعقاد است که به طور متوسط 12 تا 13 ثانیه است.

-جهت کاهش اضطراب در بیماران قبل از عمل از دازوهای آرام بخش مانند دیازپام استفاده می شود که هم از نظر جلوگیری از مشکلات قلبی مفید است وهم داروهای بیهوشی برای بیمار کمتر استفاده می شود و بیمار بعد از جراحی زودتر به هوش می آید.

-در افراد سیگاری غلظت هماتوکریت بالا است بالا است و ریه ها تحمل جراحی را ندارد بنابراین سیگار یک ریسک فاکتور به حساب می آید. به همین دلیل پزشک در جراحی های انتخابی از بیمار می خواهد مثلا حدود یک ماه سیگار نکشد و یا حداقل میزان آن را کم کند، این افراد ممکن است بعد از جراحی دچار عفونت ریوی شوند.

-BUN و کراتینین میزان ازت و اوره خون است و از آزمایشات تخصصی کلیه است، این مواد از تجزیه گوشت قرمز به وجود می آیند که میزان آنها در خون باید کم باشد که بالا رفتن آنها در خون نشان دهنده نارسایی کلیه است و باعث کمای نسبی در مغز می شود.

-urin : بررسی ادرار مریض از لحاظ وزن مخصوص(1010-1030) ، رنگ ادرار و حجم ادرار است.

- رادیوگرافی : رادیوگرافی ساده از ریه به خصوص در افراد سیگاری و سن بالا لازم است. گاهی به اسکن های اختصاصی و یا MRI نیز نیاز می باشد که بر اساس تشخیص پزشک برای بیمار انجام می شود.

-الکتروکاردیوگرام (نوار قلبی) در افرادی که هموگلوبین بالا، هماتوکریت بالا و یا پایین و افرادی که سن بالای 40 سال دارند انجام می شود.

-بیماریهای دیگر بیمار مانند آسم، برونشیت، عفونت های ریوی، آلرژی یا چاقی مرضی( حجم بالای چربی دور قلب )، فشار خون بالا،قند مرضی ، بیماریهای کبدی و بیماریهای روانی نیز باید قبل از جراحی بررسی شود و اقدامات لازم به عمل آید.

-در صورتی که بیمار به تزریق خون داشته باشد باید رزرو خون صورت گیرد، در صورت کاهش فشار خون از سرمهای قندی- نمکی، در صورت پایین بودن قند خون از سرم گلوکز، در صورت کاهش قند و کاهش سدیم با فشار نرمال از دکسترز سالین که حاوی 50% قند و 50% سدیم است و در افرادی که دچار کاهش مایعات و سدیم و پتاسیم هستند از سرمهای 1/3 2/3 که قند آن پایین و حدود 5% است و بیشتر الکترولیت است استفاده می شود.

-در افرادی که فشار خون بالا و یا هماتوکریت بالا هستند در صورت نیاز به تزریق خون ، نبید از خون کامل استفاده کرد زیرا احتمال سکته قلبی بالا می رود بنابراین از پلاسما استفاده می شود.


نکاتی که تکنسین اتاق عمل در هنگام تحویل بیمار باید توجه داشته باشد:

· کنترل برگه رضایت عمل در هنگام تحویل گرفتن بیمار بسیار مهم است.

· بیمار حتما حمام رفته باشد ( جهت جلوگیری از عفونت).

· محل جراحی بیمار حتما شیو شده باشد ( موی بدن هیچ گاه استریل نمی شود و دارای میکروارگانیسم های بسیاری است که باعث ایجاد عفونت می شود).

· لباس های زیر بیمار خارج شود و فقط لباس مخصوص تن بیمار باشد.

· اشیاء فلزی مثل طلا ، ساعت ، دندان مصنوعی مخصوصا از نوع تک و غیر ثابت باید خارج گردد( زیرا در هنگام جراحی به علت استفاده از داروهای شل کننده، عضلات دهان شل شده و امکان خارج شدن دندان از لثه و گیر کردن در حلق و ایجاد خفگی در بیمار می شود) اشیا فلزی نیز به علت استفاده از دستگاه کوتر که با جریان الکتریسیته کار می کند و به بیمار متصل است باعث سوختگی در بدن بیمار می شود به همین علت یا باید از بدن خارج شوند و یا با چسب پوشانده شده به طوری که با بدن بیمار تماس پیدا نکند.

· در جراحی های گوارشی ، تخلیه روده صورت گرفته باشد و بیمارناشتا باشد زیرا ممکن است گاز روده سبب عفونت فضای عمل و یا پارگی روده شود.