تبیان، دستیار زندگی

قرن‌هاست كه از آدامس برای تمیز كردن دهان یا خوشبو كردن تنفس استفاده شده است. اولین روش آدامس‌سازی در سال 1869 ابداع شد و 59 سال بعد یعنی در سال 1928، آدامس‌هایی تولید شد كه مواد دارویی به آنها اضافه می‌شد تا هنگام جویدن، مصرف‌كننده آنها را دریافت كند.

امروزه اغلب از شیرین‌كننده‌های مصنوعی از قبیل ساخارین، آسپارتام، آس سولفام و سیكلامات جهت طعم‌دار كردن آدامس‌ها استفاده می‌شود. مقدار موجود چنین شیرین‌كننده‌هایی در مواردی از قبیل برخی مواد شیرین از جمله نوشابه‌های رژیمی و آدامس‌ها آنقدر نیست كه از حد مجاز بیشتر شود و بنابراین خطری مصرف‌كنندگان را تهدید نمی‌كند.

آدامس بدون قند تاثیرات مثبت فراوانی در حفظ سلامت دندان‌ها دارد بدین معنی كه میزان ترشحات بزاقی را طی جویدن بالا می‌برد و از خاصیت اسیدی پلاك‌های مخرب دندان‌ها می‌كاهد. طبق یك نتیجه‌گیری علمی، آدامس می‌تواند در كنار مواد دیگر محافظ دندان‌ها، از پوسیدگی آنها جلوگیری كند. بیش از بیست سال است كه در موسسات تحقیقاتی و پژوهشی سراسر دنیا، در مورد نقش افزایش ترشحات بزاقی در حفظ سلامت دهان و دندان، مطالعات گسترده‌ای صورت گرفته است. شواهد بالینی حاكی از آن است كه نه تنها آدامس عامل پوسیدگی دندان‌ها نیست بلكه استفاده از آن پس از هر وعده غذا یا بعد از میان وعده‌هایی نظیر شكلات و بیسكویت اثر اسیدی ایجاد شده را كاهش می‌دهد.

امروزه محققان معتقدند كه در كنار مسواك زدن مرتب دندان‌ها با خمیر حاوی فلوراید، آدامس نیز می‌تواند نقش مفیدی در حفظ سلامت دهان و دندان ایفا كند.

آب دهان مهم‌ترین ابزار دفاعی طبیعی دهان به شمار می‌آید. این مایع، پلاك‌های موجود بر سطح دندان‌ها را می‌شوید و اسیدهای ایجاد شده را خنثی می‌كند. در نتیجه با جویدن موادی مانند آدامس یا سبزیجات طبیعی، بزاق بر روی دندان‌ها جاری می‌شود كه این خاصیت را شویندگی اسید می‌نامند. عمل جویدن به همراه مزه كردن طعم آدامس میزان ترشح بزاق را افزایش می‌دهد. با جاری شدن آب دهان و افزایش مقدار آن غلظت ماده بیكربنات در دهان بالا می‌رود كه موجب خنثی شدن مواد اسیدی موجود در پلاك‌های دندانی و دسترسی بیشتر به مواد معدنی و در نتیجه مانع پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.


گفتنی است نكات منفی هم در مورد جویدن آدامس وجود دارد كه به اختصار به آنها اشاره می‌كنیم:
1- استفاده از برخی خمیر دندان‌ها و برخی آدامس‌ها پیش از خرابی دندان‌ها، موجب انتقال و حفظ باكتری‌هایی می‌شوند كه عفونت ایجاد شده توسط آن باكتری‌ها در بدن، نهایتا موجب ایجاد یا تشدید بیماری‌های قلبی می‌شود.
2- جویدن برخی آدامس‌ها، موجب افت فشارخون مینیمم و افزایش ضربان قلب در بیماران قلبی شده و احتمال خطر را در آنان افزایش می‌دهد.
3- گاهی جویدن آدامس‌های شیرین‌كننده با برخی شیرین‌كننده‌ها موجب بروز واكنش‌های حساسیتی در برخی افراد می‌شود. ضمنا محققان اعلام كرده‌اند كه جویدن آدامس در بعضی افراد حساس و مستعد، موجب تحریك دستگاه گوارش می‌شود.
به علاوه مطالعه‌ای دیگر موید بالا رفتن احتمال خطر سرطان زبان در كسانی بود كه آدامس‌های باطعم دارچین، زیاد جویده بودند.
4- مصرف آدامس‌های حاوی كافئین (ماده تسكین‌دهنده موجود در قهوه) ممكن است به قدری بر خواب افراد اثر كند كه موجب بی‌خوابی آنان شود. علاوه بر ضررهایی كه عده‌ای از محققان برای جویدن آدامس ذكر می‌كنند، مواردی از پریدن آدامس به ریه افراد و خطرات عدیده‌ای برای آن ذكر شده است. برخی از محققان بیان كرده‌اند كه جویدن آدامس برای كسانی كه قرار است بیهوشی قبل از جراحی داشته باشند بسیار خطرناك است و همین كار ممكن است باعث مسدود شدن ریه شود. بنابراین افرادی كه قرار است جراحی لوزه داشته باشند باید از جویدن آدامس در روز جراحی خودداری كنند. همچنین جویدن آدامس قبل از جراحی گوارشی با افزایش ترشحات گوارش، احتمال خطر را افزایش می‌دهد.
منبع : مجله خانواده سبز

جویدن آدامس از سال‌های متمادی در بین اقوام مختلف رواج داشته است. انواع مختلفی از آدامس‌ها از مواد طبیعی تا مصنوعی استفاده می‌شوند. امروزه اساس تشکیل محصولات جویدنی را ماده‌های مصنوعی از قبیل رزین‌ها و موم‌ها تشکیل می‌دهند.

انواع متفاوتی از آدامس‌ها در بازار امروز رواج دارد و سوال بسیاری از مراجعین دندانپزشکی آن است که آیا جویدن آدامس به طور کم یا مداوم به دندان‌ها صدمه می‌زند یا خیر؟

مثل همه مسائل دیگر که در آن افراط و تفریط مایه دردسر است، استفاده نادرست از این ماده نیز می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. در گذشته عمده آدامس‌های موجود در بازار دارای قند بود. اگرچه امروزه نیز این مواد وجود دارند ولیکن انواع بدون قند آدامس امروزه رواج زیادی در جامعه دارد.

فوایدی که در این بحث آورده شده است مربوط به آدامس‌های باکیفیت و بدون قند است. ماده اصلی تشکیل‌دهنده آدامس‌های موجود در بازار، شیرین‌کننده‌های مصنوعی مثل آسپارتام، سوربیتول یا مانیتول هستند.

ماده دیگری که در این آدامس‌ها استفاده می‌شود نرم‌کننده‌هایی مثل گلیسیرین یا محصولات روغنی گیاهی هستند و ماده بعدی طعم‌دهنده‌ها و رنگ‌دهنده‌ها هستند. اگر خواستید بررسی در مورد آدامس بدون قند داشته باشید حتما به مواد تشکیل‌دهنده آن نگاه کرده و آن را آگاهانه انتخاب کنید.


اثرات آدامس


یکی از اثرات فیزیکی و مفید آدامس، افزایش جریان بزاق در دهان است. اگر آدامس جویدن بعد از غذا خوردن باشد افزایش جریان بزاق می‌تواند در شستشوی اسید‌های حاصله از فعالیت باکتری‌ها مفید بوده و در کاهش غلظت اسید محیط دهان مفید باشد.

این اسید در صورت باقیماندن در محیط دهان می‌تواند باعث تخریب و شکستگی ساختمان مینا و پوسیدگی شود. افزایش جریان بزاق از یک جهت دیگر نیز در سلامتی دهان و دندان نیز موثر است.

جریان بزاق با خود املاح مورد نیاز برای تقویت ساختمان ضعیف شده مینا را در بر دارد. این املاح نظیر کلسیم، فسفات و فلوراید باعث محکم شدن ساختمان می‌شود. تحقیقات متعددی نشان داده است که جویدن آدامس بدون قند به مدت 20 دقیقه بعد از وعده‌های اصلی غذایی می‌تواند از پوسیدگی دندان پیشگیری کند.

آدامس‌های نسل بعد که انواعی از آنها به بازار عرضه شده دارای خواص درمانی بوده، می‌توانند اثرات مفید دیگری علاوه بر اثرات ذکرشده داشته باشند.

اثر دیگر جویدن آدامس کمک به حذف مواد غذایی درشتی است که در بین دندان‌ها گیر افتاده‌اند. این مساله در کوتاه‌مدت باعث کاهش مواد غذایی در دسترس باکتری‌ها شده و در حفظ سلامت دندان مفید است.

این سخنان دلیلی برای جایگزین‌کردن مسواک و نخ زدن دندان نمی‌شود. این روش‌ها می‌توانند به عنوان یک روش جنبی برای کمک به حفظ بهداشت دهان استفاده شوند.

مسواک زدن 2 بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید به همراه نخ زدن دندان حداقل یک بار در روز برای حفظ سلامت دندان ضروری است.