تبیان، دستیار زندگی

Erythema Multiforme

توضیح‌ کلی‌

اریتم‌ مولتی‌فرم‌ عبارت‌ است‌ از یک‌ بیماری‌ التهابی‌ حاد پوست‌ و غشاهای‌ مخاطی‌ (بافت‌های‌ نازک‌ و مرطوبی‌ که‌ حفرات‌ بدن‌ را می‌پوشانند). در اکثر موارد، این‌ بیماری‌ خوش‌خیم‌ است‌ و خودبه‌خود محدود می‌شود، اما امکان‌ دارد شدید نیز باشد. نوع‌ شدید بیماری‌ با نام‌ نشانگان‌ استیونس‌ ـ جانسون‌ یا اریتم‌ مولتی‌فرم‌ شدید نیز شناخته‌ می‌شود.

علایم‌ شایع‌

نقاط‌ بثوری‌ که‌ قرمز هستند و شکلی‌ قرینه‌ دارند و غالباً به‌صورت‌ حلقه‌ها متحدالمرکز (شبیه‌ سیبل‌ تیراندازی‌) ظاهر می‌شوند.

این‌ بثور معمولاً روی‌ کف‌ دست‌ و پا، یا سایر نقاط‌ دست‌ و پا ظاهر می‌شود و ممکن‌ است‌ به‌صورت‌ و سایر نقاط‌ بدن‌ نیز گسترش‌ یابد.

ضایعات‌ معمولاً خارش‌ دارند و گاهی‌ دردناک‌ هستند یا فرد در آنها احساس‌ سوزش‌ می‌کند.

ضایعات‌ تبدیل‌ به‌ تاول‌، کهیر، یا زخم‌ می‌شوند.

در موارد شدید، غشاهای‌ مخاطی‌ دهان‌، چشم‌ها، و ناحیه‌ تناسلی‌ ملتهب‌ می‌شوند.

تب‌

سردرد

گلودرد

اسهال‌

علل‌

در 50% از موارد، علت‌ ناشناخته‌ است‌. عفونت‌های‌ ویروسی‌، خصوصاً ویروس‌ هرپس‌ سیمپلکس‌ (ویروس‌ تب‌خال‌)

عفونت‌های‌ باکتریایی‌

عفونت‌های‌ ناشی‌ از انگل‌های‌ تک‌یاخته‌ای‌

بیماری‌های‌ بافت‌ همبند ـ رگ‌ها

داروهایی‌ مثل‌ سولفونامیدها، پنی‌سیلین‌ها، داروهای‌ ضدتشنج‌، سالیسیلات‌ها، و باربیتورات‌ها. واکنش‌ دارویی‌ ممکن‌ است‌ تا 14-7 روز پس‌ از شروع‌ دارو رخ‌ ندهد.

سرطان‌ها

حاملگی‌

اشعه‌درمانی‌

تغییرات‌ هورمونی‌ قبل‌ از عادت‌ ماهانه‌

عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر

سابقه‌ اریتم‌ مولتی‌فرم‌ از قبل‌

مصرف‌ داروهایی‌ که‌ ممکن‌ است‌ باعث‌ بروز این‌ واکنش‌ شوند.

پیشگیری‌

حتی‌المقدور اجتناب‌ از علل‌ احتمالی‌

درمان‌ سریع‌ هرگونه‌ بیماری‌ یا عفونتی‌ که‌ ممکن‌ است‌ باعث‌ اریتم‌ مولتی‌فرم‌ شود.

پیشگیری‌ از بروز تب‌خال‌ با کاهش‌ استرس‌ و قرار نگرفتن‌ در معرض‌ آفتاب‌

عواقب‌ موردانتظار

بثور پوستی‌ در عرض‌ 2-1 هفته‌ به‌ حداکثر خود می‌رسد و معمولاً در عرض‌ 3-2 هفته‌ از بین‌ می‌رود، اما ممکن‌ است‌ تا 6-5 هفته‌ هم‌ باقی‌ بماند.

عوارض‌ احتمالی‌

پیشرفت‌ بیماری‌ از نوع‌ خفیف‌ به‌ نوع‌ شدید

در چشم‌ ممکن‌ است‌ مشکلاتی‌ چون‌ زخم‌ قرنیه‌، التهاب‌ عنبیه‌، یا سایر مشکلات‌ جدی‌ به‌وجود آیند.

عود بیماری‌

امکان‌ دارد به‌علت‌ شوک‌ یا گسترش‌ التهاب‌ در بدن‌، مشکلات‌ جدی‌ به‌وجود آیند و حتی‌ بیمار ممکن‌ است‌ فوت‌ کند.

درمان‌



اصول‌ کلی‌

- استراحت‌ در رختخواب‌ در صورت‌ وجود تب‌

- قطع‌ مصرف‌ هر دارویی‌ که‌ احتمالاً باعث‌ بروز مشکل‌ شده‌ است‌.

- کمپرس‌ مرطوب‌ یا لوسیون‌ برای‌ نرم‌ کردن‌ پوست‌

- خوابیدن‌ در وان‌ آب‌ ولرم‌ تا خنک‌ سه‌ بار در روز هر بار به‌مدت‌ 30 دقیقه‌.

- درمان‌ هرگونه‌ بیماری‌ یا عفونتی‌ که‌ باعث‌ بروز این‌ واکنش‌ شده‌ است‌.

- معاینه‌ دقیق‌ چشم‌ به‌طور مرتب‌ برای‌ پیشگیری‌ از عوارض‌

- اگر در دهان‌ زخم‌ وجود داشته‌ باشد، رعایت‌ بهداشت‌ دهان‌ برای‌ کاهش‌ احتمال‌ عفونت‌ و تخفیف‌ ناراحتی‌ اهمیت‌ زیادی‌ دارد.

- اگر آسیب‌ پوستی‌ گسترده‌ و پیشرفته‌ باشد، ممکن‌ است‌ نیاز به‌ بستری‌ کردن‌ بیمار در یک‌ مرکز مخصوص‌ سوختگی‌ وجود داشته‌ باشد.

داروها

- برای‌ کاهش‌ التهاب‌ و تحریک‌ پوست‌ ممکن‌ است‌ از کورتیکواستروییدها استفاده‌ شود.

- برای‌ درمان‌ عفونت‌های‌ ویروسی‌ مثل‌ ویروس‌ تب‌خال‌ ممکن‌ است‌ آسیکلوویر تجویز شود.

- در صورت‌ وجود عفونت‌ ثانویه‌ روی‌ ضایعات‌، آنتی‌بیوتیک‌ تجویز می‌شود.

- اگر در دهان‌ زخم‌ وجود داشته‌ باشد، امکان‌ دارد داروهای‌ موضعی‌ یا دهان‌شویه‌ تجویز شود.

- در صورت‌ درگیری‌ چشم‌، امکان‌ دارد محلول‌ شستشوی‌ چشم‌ یا سایر داروهای‌ موضعی‌ تجویز شوند.

- برای‌ تخفیف‌ علایم‌ امکان‌ دارد داروهای‌ ضد درد، آرام‌بخش‌ها، یا آنتی‌هیستامین‌ها تجویز شوند.

فعالیت‌

تا حدی‌ که‌ علایم‌ اجازه‌ می‌دهند.

رژیم‌ غذایی‌

معمولاً رژیم‌ خاصی‌ موردنیاز نیست‌.

در صورت‌ وجود زخم‌ در دهان‌، خوردن‌ مایعات‌ یا غذاهای‌ نرم‌ شاید بهتر تحمل‌ شود.

گاهی‌ دریافت‌ مایعات‌ بیشتر، ممکن‌ است‌ کمک‌کننده‌ باشد.

در بیماران‌ بستری‌شده‌ امکان‌ دارد نیاز به‌ سرم‌ وجود داشته‌ باشد.