تبیان، دستیار زندگی

شهریه به مبلغی گفته می‎شود که در اول هر ماه قمری به طلاب حوزه‌ی علمیه پرداخت می‌شود. متولی پرداخت شهریه به طلاب مراجع هستند. محل درآمد شهریه‌ از وجوهات شرعی مردم که به مراجع پرداخت می‌گردد تأمین می‌شود. شهریه همانند بورس تحصیلی است. بورس تحصیلی (به فرانسوی: Bourse d’étude) کمک هزینه‌ای است که دانشگاه‌ها و مراکز علمی یا موسسات خیریه به دانشجویان مستعد اعطا می‌کنند.+
طلاب با آغاز مقدمات و صرف و نحو، پس از چند ماه با شرکت در امتحانی از دروس خوانده شده و قبول شدن در آن می‌توانند از شهریه برخوردار شوند. شهریه تا وقتی که طلاب به درس ادامه دهند و شاغل در جایی نگردند ادامه دارد.
شهریه بر اساس میزان تحصیلات طلبه متفاوت است و به چهار سطح تقسیم می‌شود. مقدمات و سطح یک و دو و سه. مقدمات از آغاز تحصیل تا پایان لمعه –سال ششم- و قبولی در امتحان شفاهی لمعه است. سطح یک پس از گذراندن دوره‌ی مقدمات تا قبولی در امتحان شفاهی رسائل و مکاسب است. سطح دو از سال هشتم تا قبولی در امتحان شفاهی جلد اول کفایه و بحث شرایط العوضین کتاب مکاسب است. با قبولی در امتحان شفاهی پایه نهم که شامل جلد اول کفایه الاصول آخوند خراسانی و بخشی از مکاسب شیخ انصاری است، به طلاب مدرک سطح دو که معادل لیسانس است اعطا می‌شود. پس از این امتحان، شهریه به سطح سه ارتقاء می‌یابد، مشروط بر این‌که ملبس به لباس روحانی باشند. سطح سه شهریه بالاترین سطح شهریه است.
از مؤلفه‌های مؤثر در مقدار شهریه‌ی طلاب، تأهل و تجرد آنان است.معمولاً طلاب معیل دو برابر مجردان شهریه می‌گیرند. گاهی هم سادات مقداری بیش از غیر سادات شهریه می‌گیرند.
در حال حاضر حضرات آیات عظام خامنه‌ای، سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، وحید خراسانی، مظاهری، نوری همدانی، موسوی اردبیلی، سید صادق روحانی، علوی گرگانی عهده‌دار شهریه طلاب هستند. آیت الله محفوظی پس از رحلت آیت الله بهجت پرداخت شهریه‌ی ایشان به طلاب را ادامه می‌دهد. هم‌چنین شهریه‌ی مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی زیر نظر فرزندشان پرداخت می‌شود. علمای برخی از شهرها نیز به طلاب شهرهای خود شهریه می‎دهند. گاهی نیز برخی از علما به صورت پراکنده شهریه می‎دهند که آن را تقسیمی می‎نامند. از مراجع بزرگ، حضرت آیت الله شبیری زنجانی تنها مرجعی است که شهریه نمی‎دهد.

طلاب چقدر شهریه می‌گیرند؟

شهریه‌ی طلاب بر اساس تآهل و تجرد و میزان تحصیلات متفاوت است. شهریه در پائین‌ترین سطح یعنی طلبه‌ی مجرد در دوره‌ی مقدمات حدود پنجاه هزار تومان است و در بالاترین سطح یعنی طلبه‌ی معیل سطح سه حدود دویست و هشتاد هزار تومان است.
پرداخت شهریه پس از قبولی در امتحان جامع آغاز می‌شود. این امتحان پس از چند ماه از آغاز به تحصیل طلبه در حوزه‌ی علمیه برگزار می‌شود. البته برخی از مراجع پرداخت شهریه به طلبه را پس از گذراندن دوره‌ی مقدمات و قبولی در امتحان شفاهی لمعتین آغاز می‌کنند. از این رو میان شهریه‌ی طلاب مقدمات و سطح یک تفاوت زیادی موجود است.
مقدار دریافتی شهریه‌ی طلاب به شرح زیر است:

• مقدمات مجرد : پنجاه هزار تومان
• مقدمات معیل : نود و پنج هزار تومان
• سطح یک مجرد: هشتاد وپنج هزار تومان
• سطح یک معیل: صد و پنجاه و پنج تومان
• سطح دو مجرد : صد و ده هزارتومان
• سطح دو معیل : دویست و ده هزار تومان
• سطح سه مجرد : صد و پنجاه هزار تومان
• سطح سه معیل : دویست و هشتاد هزار تومان

از این مقدار حدود سی هزار تومان بابت حق بیمه کسر می‌گردد و نیز به طلاب معیل که مسکن اجاره‌ای دارند ماهیانه سی و پنج هزار تومان کمک اجاره از طرف آیت الله خامنه‌ای پرداخت می‌گردد. هم‌چنین از طرف مرکز خدمات حوزه‌ی علمیه ماهیانه چهل هزار تومان بن کارت به طلاب معیل اهدا می‌شود. در برخی مناسبت‌های مذهبی مبلغی به عنوان عیدی به شهریه اضافه می‌گردد.

حفظ شان طلبه با پرداخت دیجیتال شهریه

شهریه و نحوه پرداخت آن به طلاب، همواره یکی از بحث برانگیزترین مباحث داخل و بیرون حوزه بوده است.


از قدیم الایام رسم بر این بوده است که طلاب برای اخذ شهریه (مبلغی که از سهم امام، زکات، خمس و دیگر وجوهات شرعی توسط مسلمانان به مراجع تقلید واگذار می شود)، به بیوت مراجع و یا مدارس علمیه رجوع می کردند.

با شروع بحث «تحول در حوزه» پس از سفر سال ۱۳۷۹ مقام معظم رهبری به قم، جریانی هم به دنبال تحول در نحوه پرداخت شهریۀطلاب افتادند و با پخش اعلامیه و سخنرانی علیه نحوۀ پرداخت شهریه سنتی، طلاب و مراجع را تشویق به تحول در این عرصه کردند. ولی عملا راه به جایی نبردند و فقط توانستند شعبه ای از بانک تجارت را وارد مدرسه دارالشفاء کنند و شهریه طلاب سطح سه و چهار را تجمیع کنند و لیست دفتری برخی از مراجع را تبدیل به لیست رایانه ای و بارکدی کنند.

با وجود این تحولات اندک اما مشکل صف های طویل در ایام شهریه، همچنان دغدغه اول طلاب است. طلبه، در زمانی (هشت تا یازده صبح – دو ساعت مانده به غروب تا نیم ساعت به غروب ) که بهترین وقت برای مطالعه یا درس است؛ باید از زمان درسی خود بکاهد و در صف بایستد.

با توجه به پیشرفت های حاصله در چرخه دریافت و پرداخت پول، از دفاتر مراجع معظم تقلید، انتظار می رود؛ همانطور که وجوهات را غالباً از طریق «اعلام شماره حساب بیت» دریافت می کنند؛ پرداخت شهریه را هم به صورت آنلاین و غیرحضوری انجام بدهند.

مزایای پرداخت شهریه از طریق واریز پول به شماره حساب طلاب، بر کسی پوشیده نیست: حفظ حرمت طلبه، صرفه جویی در وقت طلاب، بالارفتن میزان ساعات درس خواندن طلاب، اشغال نشدن فضای مدارس جهت توزیع شهریه، جلوگیری از اشتغالزایی کاذب برای پرداخت شهریه و جلوگیری از فرسوده شدن اسکناس هایی که با هزینه بیت المال تهیه شده است.

از میان مراجع معظم تقلید، حضرت آیت الله جوادی آملی از زمانی که رسماً وارد وادی مرجعیت شدند، از پیشگامان این تحول در حوزه بودند و از ابتدا با دریافت شماره حساب سیبا از طلاب، تقسیمی (شهریه ای که به صورت دوره ای و نه ماهانه، پرداخت می شود) خود را به حساب آنها واریز می کنند. تاکنون این مرجع تقلید دو دوره تقسیمی به طلاب به مبلغ ده هزار تومان پرداخت کرده است و امروز نیز، سومین تقسیمی ایشان به حساب طلاب ریخته شد و پیامکی از سوی دفتر ایشان برای طلاب ارسال شد.

منبع

لینک پیشنهادی ما به شما:

چرا طلبه ها حقوق میگیرن؟ 

بسیار ممنون. مطلب مفیدی بود.

سلام

هم این متنو و هم لینكی كردین رو خوندم....مباحث جالبی بود...ولی خیلی دلم گرفت....هیییییییییی

سلام
خوب ، عالی وشفاف سازی