تبیان، دستیار زندگی

  سرطان پوست، بیماریی است که سلولهای سرطانی (بدخیم) در لایه های بیرونی پوست بوجود می‌آیند. پوست، بدن شما را در مقابل گرما، نور، عفونت و جراحت محفوظ نگه می‌دارد. پوست همچنین آب، چربی و ویتامین D را در بدن ذخیره می‌کند. پوست دارای لایه‌های اصلی متعدد و انواع مختلفی از سلولها می‌باشد. لایه فوقانی پوست، اپیدرم نامیده می‌شود که حاوی ۳ نوع سلول است: سلولهای پهن فلس مانند روی سطح پوست که سلولهای فلسی نام دارند، سلولهای گرد که سلولهای پوست فلسی نام دارند، سلولهای گرد که سلولهای ایه نامیده می‌شوند و سلولهایی که ملانوسیت نام دارند و رنگ پوست شما را تعیین می‌کنند.

سلولهای پایه و سلولهای فلسی
انواع مختلفی از سرطانها در پوست شما می‌تواند ایجاد شود. عمومی ترین سرطانها، سرطان سلولهای پایه یا سرطان سلولهای فلسی است. سرطان پوست در کسانی که پوست روشن دارند و مدت زیادی در آفتاب سپری می‌کنند، شایعتر است. سرطان پوست می‌تواند در هر جایی از بدن ایجاد شود، اما در مکانهایی که بیشتر در معرض نور خورشید است مانند صورت، گردن، دستها و بازوها رایجتر است.

سرطان پوست به شکلهای گوناگونی به نظر می‌رسد عمومی ترین نشانه سرطان پوست تغییر در پوست است: مانند رشد غیر طبیعی یا ایجاد زخمی که ترمیم نمی‌شود. گاهی اوقات قلنبه‌ای کوچک ظاهر می‌شود. این قلنبه می‌تواند صاف، براق یا واکش مانند به نظر آید یا می‌تواند به رنگ قرمز قهوه‌ای باشد. سرطان پوست ممکن است به لکه پهن قرمز زبر یا فلس مانند باشد. هر درد یا کسالتی در پوست نشانه سرطان نیست ولی به محض دیدن تغیییر در پوست خود آن را جدی گرفته و به پزشک مراجعه کنید.

ملانوم
ملانوم بیماریی است مربوط به پوست که در آن سلولهای سرطان (بدخیم) در سلولهای رنگ دهنده پوست (ملانوسیت) یافت می‌شود. ملانوم معمولا در بزرگسالان رخ می‌دهد، اما گاهی اوقات در کودکان و سالخوردگان نیز دیده شده است. پوست، بدن را در مقابل گرما، نور، عفونت و جراحت حفظ می‌کند. پوست از دو لایه اصلی تشکیل شده است: اپیدرم (لایه بالایی) و درمیس (لایه داخلی). ملانوسیتها در اپیدرم وجود دارند و حاوی ملانین می‌باشند که رنگ پوست را تعیین می‌کند. ملانوم گاهی اوقات به ملانوم جلدی یا ملانوم بدخیم معروف است.

ملانوم، نوع بدتری از سرطان پوست در مقایسه با سرطانهای معمولی پوست، سرطان سلول پایه یا سرطان سلولهای فلسی که در سلولها پایه یا سلولهای فلسی اپیدرم شروع می‌شوند، می‌باشد. مانند همه سرطانها، ملانوم در صورتی که در آغاز تشخیص داده شود بهتر درمان می شود. ملانوم می‌تواند به سرعت از طریق دستگاه لنفاوی یا خون در تمامی بخشهای بدن پخش شود.

نشانه‌های هشدار دهنده ملانوم
عمده نشانه‌های هشدار دهنده ملانوم عبارتند از: تغییر در اندازه، شکل یا یک خال، خونریزی از خال، احساس خارش، سفت شدن، ایجاد قلنبه، متورم شدن در محل خال یک احساس ناراحتی هنگام دست دادن، ملانوم همچنین می‌تواند به صورت خال جدید در بدن ایجاد شود. در مردان ملانوم بیشتر در ناحیه تنه (ناحیه از بدن بین شانه‌ها و لگن)، سر یا گردن ایجاد می‌شود ولی در زنان ملانوم بیشتر روی بازوها و پاها رخ می‌دهد. اگر این شنانه‌ها در کسی باشد بایستی به دقت توسط پزشک متخصص مورد معاینه قرار گیرد. در صورتی که یک خال یا ناحیه رنگی، طبیعی به نظر نرسد، پزشک با برش ظریفی در پوست و نمونه برداری، وجود یا عدم سرطان را تشخیص خواهد داد. این عمل باید توسط پزشک صورت گیرد و نحوه صحیح انجام کار بسیار اهمیت دارد.

چه عواملی باعث سرطان پوست می‌شوند؟
آفتاب سوختگی و نور آفتاب
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ،  آفتاب سوختگی و اشعه ماورای بنفش به سادگی می‌تواند به پوست صدمه بزند و این صدمه می‌تواند موجب سرطان پوست شود. میزان کل تشعشع خورشید طی سالها و در معرض خورشید قرار گرفتن به میزان زیاد که موجب آفتاب سوختگی می‌شود، می‌تواند باعث سرطان شود. بیشتر مردم تا سن ۱۸ سالگی ۸۰% در معرض خورشید بودن سراسر عمرشان را تجربه می‌کنند. بنابراین به والدین توصیه می‌شود که از کودکان خود محافظت کنند. بونزه شدن، واکنش پوست شما به پرتو فرابنفش است. در واقع برنزه شدن واکنش محافظتی برای جلوگیری از صدمه بیشتر پوست در مقابل نور خورشید است. از سویی این واکنش، پوست شما را از سرطان محافظت نمی‌کند. بخاطر داشته باشید که سرطان پوست خیلی به کندی رخ می‌دهد. آفتاب سوختگی که در این هفته در شما ایجاد می‌شود ممکن است در ۲۰ سال بعد یا بیشتر باعث ایجاد سرطان پوست شود.

وراثت
در صورتی که سابقه سرطان پوست در خانواده شما وجود دارد، شما احتمالا در معرض خطر بیشتری هستید. کسانی که پوست تر دارند و از نژاد اروپای شمالی هستند، بیشتر مستعد سرطان پوست می‌باشند.

محیط
در حال حاضر میزان پرتو فرابنفش در مقایسه با ۵۰ تا ۱۰۰ سال گذشته بیشتر است و علت آن کاهش لایه ازون (سوراخ شدن لایه ازون) در جو زمین می‌باشد. هر چند لایه ازون کمتر شود میزان رسیدن پرتو فرابنفش به زمین بیشتر می‌شود. سایر عوامل موثر عبارتند از: ارتقاع، عرض جغرافیایی و پوشش ابر. هر چه ارتفاع افزایش می‌یابد، پرتو فرابنفش قویتر می‌شود. در عرض جغرافیایی بالاتر، جو نازکتر نمی‌تواند پرتو فرابنفش را به اندازه‌ای که سطح دریا، تصفیه می‌شود، کاهش دهد. در خط استوا تشعشع خورشید قویتر است.

در قطب جنوب، شیلی و نیوزلند (زلاندنو) میزان پرتوفرابنفش بویژه در فصل بهار به علت سوراخ شدن لایه ازون در نیمکره جنوبی خیلی بیشتر از میزان طبیعی است، عاملی که بطور واقعی پرتو فرابنفش را کاهش می‌دهد، پوشش ابر است. آب و هوای مرطوب با پوشش منظم ابر، ممکن است به میزانی کمتر از ۵۰ درصد دارای پرتو فرابنفش باشد. میزان واقعی پرتو تحت تاثیر چگالی ابرها است. اندازه گیریهای لایه اوزن در خطر استوا در سپتامبر ۱۹۹۵، موجود می‌باشد. گزارشهای سازمان ملل متحد، نشان می‌دهد که در سال جاری سرعت کاهش لایه ازون بیشتر از آنچه که انتظار می‌رفت، بوده است. و منطقه‌ای به وسعتی بیش از اروپا، بطور مشخص میزان بیشتری از پرتوفرابنفش را دریافت کرده است.

چگونه می‌توان خطر سرطان پوست را کاهش داد؟
آفتاب سوختگی شدید می‌تواند خطر سرطان را به میزان ۵۰ درصد افزایش دهد. اثر پرتوفرابنفش روی پوست شما بستگی به شدت پرتو و طول مدت در معرض قرار گرفتن آن دارد. نحوه واکنش پوست شما به میزان پرتو تابیده شده به زمینه ژنتیکی تان بستگی دارد. از سویی اگر شما بندرت دچار آفتاب سوختگی می‌شوید مناطق حساس مانند لبهایتان، بینی و کف دستهایتان را باید محافظت کنید. از طرف انجمن پوست شناسی در مورد سرطان پوست توصیه‌های زیر ارائه شده است که برای کاهش خطر سرطان پوست به کار ببندید.
•خود را در معرض تابش نور خورشید بویژه در اواسط روز و بین ساعات ۱۰ صبح و ۳ بعد از ظهر کمتر قرار دهید.
•کرمهای ضد آفتاب حداقل با ۱۵-SPF یا بیشتر را در مناطقی از بدن که در معرض نور خورشید می‌باشد، به کار ببرید.
•کرمهای ضد آفتاب را هر دو ساعت یکبار حتی در روزهای ابری به کار ببرید. پس از شنا کردن یا عرق کردن، کرم را مجددا استفاده کنید.
•از لباسهایی استفاده کنید که تمام بدن شما را بپوشانید و روی صورت شما سایه ایجاد کنید. (کلاه‌های لبه‌دار هم بر صورت و هم بر پشت گردن شما سایه می‌افکند.)
•از کودکان خود مراقبت کنید. از در معرض قرار گرفتن آنها در نور خورشید بویژه زمانی که شدت دارد (بین ساعت ۱۰ صبح تا ۳ بعد از ظهر) خودداری کنید. در ضمن کرمهای ضو آفتاب در کودکان ۶ ماهه و بالاتر استفاده کنید. از مصرف کرمهای ضد آفتاب برای کودکان کمتر از ۶ ماه جددا خودداری کنید. از در معرض قرار گرفتن کودک کمتر از ۶ ماه در نور خورشید جددا باید خودداری کنید.

علامت های هشدار دهنده سرطان پوست
سرطان پوست چند نوع است و در ابتدا با ضایعات پیش سرطانی بروز می‌کند. ضایعات پیش سرطانی، ضایعات پوستی ای هستند که سرطانی نیستند ولی با گذشت زمان سرطانی می‌شوند. ۴۰-۵۰ درصد سفید پوستانی که بالای ۶۵ سال دارند به سرطان پوست دچار می‌شوند.
علائم هشدار دهنده ی سرطان پوست را بشناسید. زیرا سرطان پوست اگر زود تشخیص داده شده و درمان شود قابل علاج است.
 
شاخی شدن پوست در اثر آفتاب (اکتینیک کراتوزیس) :
مایعات پوستی کوچکی هستند که پوسته ریزی دارند و در اثر تماس طولانی با نور خورشید ایجاد می‌شوند و بیشتر در سر، گردن، دستها ایجاد می‌شوند. ممکن است این ضایعات در نواحی دیگر بدن نیز ایجاد شوند. ممکن است این ضایعات پوستی اولین نشانه های سرطان پوست باشند. شاخی این ضایعه معمولا بعد از ۴۰ سالگی ظاهر می‌شود اما ممکن است در افراد جوانتر نیز بروز کند.
افراد سفید پوست، بلوند، افرادی که موهای قرمز رنگ دارند یا افرادی که رنگ چشم آنها آبی یا سبز است بیشتر در معرض خطر هستند. درمان زودرس ضایعات، برای متوقف کردن پیشرفت آنها به سرطان سلول سنگفرشی پوست، توصیه می‌شود.
 
التهاب شاخی لب:
مانند ضایعه قبلی التهاب شاخی لب نیز یک ضایعه پیش سرطانی است که معمولا در لب پایینی ظاهر می‌شود. در لبها، ضایعات پوسته دار، خشکی پایدار لب یا ترک لب ممکن است بروز کنند. علائمی‌که شیوع کمتری دارند شامل تورم لب، از بین رفتن مرز بین لب و پوست یا برجسته شدن خطوط لب هستند. التهاب شاخی  لب، اگر درمان نشود ممکن است به سرطان مهاجم سلول سنگفرشی تبدیل شود.
 
 
شاخک پوستی:
این ضایعه پوستی به شکل یک برامدگی مخروطی شکل است که از یک پایه قرمز رنگ در سطح پوست رو به خارج رشد می‌کند. این ضایعه از کراتین (همان ماده ی تشکیل دهنده ی ناخن) تشکیل شده است. شکل و اندازه ی این ضایعات بسیار متفاوت است اما بیشتر آنها چند میلیمتر هستند. بدخیمی‌سلول سنگفرشی پوست اغلب در پایه ی این ضایعات ایجاد می‌شود. این ضایعات در سفید پوستان مسنی که سابقه مواجهه زیاد با آفتاب را دارند دیده می‌شود.
 
 
خال ها چه زمانی مشکل ساز هستند؟
خال معمولی یک ضایعه خوش خیم است و تنها تعداد بسیار کمی ‌از آنها بدخیم می‌شوند. اما خالهای غیر معمولی با گذشت زمان می‌توانند به نوعی سرطان پوست به نام ملانوما تبدیل شوند. خالهای معمولی ممکن است صاف یا برجسته باشند و یا ممکن است در ابتدا مسطح باشند و به مرور زمان برجسته شوند. اما در حالت طبیعی حتی سطح خالهای برجسته هم صاف است. خال های معمولی گرد یا بیضی شکل هستند و اندازه ی کوچکی دارند ( کوچکتر از ته یک مداد). بیشتر این خالها در اوایل بلوغ و جوانی شکل می‌گیرند و تشکیل خال طبیعی در افراد بالغ غیر معمول است.
 
خال غیر معمولی (دیسپلاستیک) :
این خالها سرطانی نیستند اما می‌توانند تبدیل به سرطان شوند. این خالها می‌توانند در نواحی از بدن که با آفتاب مواجهه دارند و یا در نواحی دیگر بدن تشکیل شوند. این خالها بزرگتر هستند (عرض حدود یک چهارم اینچ معادل ۶ میلیمتر یا کمتر). همچنین بیشتر شکل نامنظم دارند و حاشیه آنها نامنظم است یا حالت محو شده دارد. این خالها ممکن است صاف یا برجسته باشند و سطح آنها نیز ممکن است ناصاف یا صاف باشد. رنگ این خالها ممکن است یکدست نباشد و مخلوطی از چند رنگ مثلا صورتی، قرمز، برنزه یا قهوه ای باشد.
 
الفبای پیشگیری را بدانید:
خالهای بدن یک فرد شبیه هم هستند. خال یا لکی که با سایر خالها متفاوت باشد، اندازه ی آن از ته یک مداد بزرگتر باشد و یا خصوصیات بدخیمی‌را داشته باشد باید توسط پزشک معاینه شود چون می‌تواند بدخیم باشد. نکاتی که در ادامه گفته می‌شود شامل نکات مهمی‌است که وقتی خالهای خود را معاینه می‌کنید باید آنها را در نظر داشته باشید.
 

۱-عدم تقارن:
عدم تقارن به این معنی است که نیمه ی خال با نیم دیگر آن مشابه نیست. خالهای طبیعی متقارن هستند. وقتی خالها یا لک ها را چک می‌کنید یک خط فرضی را در وسط خال در نظر بگیرید و دو نیمه‌ی خال را با یکدیگر مقایسه کنید. اگر با یکدیگر مشابهت نداشتند برای معاینه به پزشک مراجعه کنید.
 
 
 
۲-حاشیه:
اگر حاشیه خال ناصاف و ناهموار بود یا محو شده بود یا شکل نامنظم داشت نیز به پزشک مراجعه کنید زیرا ضایعات پوستی نوعی سرطان پوست به نام ملانوما حاشیه های نامنظم دارند.
 
   
     
۳-رنگ
خالی که رنگ یکنواخت ندارد و در بخشی از آن آن رنگ دیگری مانند قهوه ای، برنزه، سیاه ،آبی، سفید یا قرمز دیده می‌شود مشکوک است. خال طبیعی معمولا یک رنگ دارد. خالی که در برخی قسمتها روشنتر و در قسمتهای دیگر تیره تر است باید توسط پزشک معاینه شود.
          

۴-اندازه:
خالی که بزرگتر از ته مداد باشد مشکوک است. خالهای خوش خیم معمولا کوچکتر از ۶ میلیمتر هستند.
 
 
 
 
 ۵-برامدگی:
اگر قسمتی از خال برامده شد یا از سطح پوست بلندتر شد به پزشک مراجعه کنید. ضایعات بدخیم ملانوما اغلب به سرعت بزرگ می‌شوند و ارتفاعشان افزایش می‌یابد. خالی که اندازه اش به سرعت تغییر کند، بزرگ یا چروکیده شود تغییر رنگ بدهد، خارش دار شود یا خونریزی داشته باشد باید معاینه شود.
 
 
نکاتی برای بررسی خالها :
پوست خود را پس از دوش گرفتن و زمانی که مرطوب است چک کنید. محل شایع بروز ضایعات ملانوما در مردان ناحیه پشت تنه و در زنان در در پایین ران و ساق است. اما به این محلها اکتفا نکنید و ماهی یک بار همه ی بدن را برای یافتن لکه ها و خالهای مشکوک چک کنید. از سر شروع کنید و نواحی پنهان را نیز فراموش نکنید. قسمتهایی مانند لا به لای انگشتان دست و پا، کشاله ران، کف پاها و پشت زانوها نباید فراموش شوند. پوست سر و گردن را نیز چک کنید. می‌توانید از آینه یا از کمک یکی از اعضای خانواده برای چک کردن قسمتهایی که دیده نمی‌شوند استفاده کنید.
می‌توانید از خالها عکس بگیرید تا تغییرات آنها در آینده بتوانید بفهمید. اگر نوجوان هستید، باردار هستید یا حوالی یائسگی هستید توجه بیشتری به خالها و لکها داشته باشید چون در این زمانها تغییرات هورمونی در بدن رخ می‌دهند.
 
خالها را از چه نظر بررسی کنیم؟
اگر با روش فوق خالها را ارزیابی کردید و خصوصیات مشکوک پیدا کردید یا اگر ضایعات پوستی به لمس حساسیت داشت، خارش دار بود یا ترشح یا پوسته ریزی داشت، و یا در صورتی که زیر خال قرمزی یا تورمی‌داشت که بهبود پیدا نکرد به پزشک مراجعه کنید. ممکن است پزشک نمونه پوستی از آن تهیه کند. اگر ضایعه سرطانی باشد کل ضایعه و بخشی از اطراف آن برداشته می‌شود و جای آن بخیه می‌شود. درمانهای اضافی ممکن است مورد نیاز باشد.
 
درمان سرطانهای پوست:
ملانوم بدخیم اگر در مراحل پیشرفته باشد، درمان سخت و مشکلی دارد. تشخیص زودرس می‌تواند امید به زندگی را افزایش دهد. بقیه انواع سرطان پوست غیر از ملانوما شامل سرطان سلول پایه ای و سرطان سلول سنگفرشی هستند نیز شایع هستند و در صورتی که زود تشخیص داده شده و درمان شوند  کاملا درمان پذیر هستند. فردی که قبلا مبتلا به سرطان پوست بوده ممکن است دوباره دچار بیماری شود و باید حداقل سالی یک بار برای معاینه مراجعه کند.
 
ملانوما:
ملانوما نوعی سرطان پوست است که معمولا از یک خال شروع می‌شود. این نوع از بدخیمی‌ پوست به اندازه‌ی انواع دیگر شایع نیست اما خطرناک ترین نوع آن است و می‌تواند کشنده باشد. علائم احتمالی آن شامل تغییر در شکل خال یا لکه ها است. اگر خال یا لکه ای در پوست شما از نظر اندازه، شکل، رنگ یا حاشیه ها تغییراتی داشت یا در صورت داشتن بیش از یک رنگ، عدم تقارن، خارش، ترشح یا خونریزی حتما به پزشک مراجعه کنید.
 
سرطان سلول سنگفرشی:
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ،  در این بیماری سلولهای سنگفرشی پوست بدخیم می‌شوند. این نوع بدخیمی‌ممکن است به صورت برامدگی نرم، قرمز رنگ و پوسته داری تظاهر کند که رشد می کند و ممکن است خونریزی یا ترشح داشته باشدو یا ممکن است به صورت یک زخم بروز کند که خوب نمی‌شود. بیشتر اوقات در بینی، پیشانی، گوشها، لب تحتانی و مناطقی از بدن که بیشترین مواجهه با آفتاب را دارند ایجاد می‌شود. این نوع بدخیمی‌در صورتی که زود تشخیص داده شده و درمان شود به خوبی درمان پذیر است. اما اگر در زمان تشخیص پیشرفت کرده باشد درمان به میزان پیشرفت بیماری بستگی دارد.
 
سرطان سلول پایه ای :
در این بیماری سلولهای پایه ای پوست بدخیم می‌شوند. این نوع بدخیمی‌پوست، شایعترین و قابل درمان ترین نوع سرطان پوست است زیرا این بیماری به کندی پیشرفت می‌کند. ضایعات سرطانی ممکن است شکلهای مختلفی داشته باشند ممکن است به شکل یک ضایعه گرد، سفید رنگ و مروارید شکل و یا به صورت برامدگی پر از چربی باشد که اغلب عروق کوچکی هم در آن دیده می‌شود. ضایعه می‌تواند در گوشها، گردن یا صورت ایجاد شود. ممکن است ضایعات پوستی به صورت صاف، پوسته دار، صورتی یا قهوه ای باشند که در پشت تنه یا روی سینه ایجاد می‌شوند.
 
چه کسانی به سرطان پوست مبتلا می‌شوند و چرا؟
مواجهه با آفتاب بزرگترین عامل ایجاد سرطان پوست است اما در افرادی که به میزان معمول با آفتاب مواجهه داشته و دچار سرطان پوست می‌شوند چطور؟
 مواجهه با عوامل محیطی زیانبار، پرتودرمانی و حتی ویژگیهای وراثتی و ژنتیکی ممکن است در ابتلا به بیمار ی نقش داشته باشند. حتی آفتاب گرفتن های طولانی و استفاده از دستگاههای برنزه کننده پوست نیز موجب آسیب به پوست می‌شود. اگر چه هر فردی  ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود ولی این افراد در معرض خطر بیشتری هستند:
 
* افرادی که پوست سفید دارند یا رنگ چشم آنها روشن است.
* افرادی که تعداد زیادی خالهای بزرگ و با اشکال نامنظم دارند.
* افرادی که در خانواده آنها فرد یا افرادی سابقه ی سرطان پوست داشته اند.
* سابقه مواجهه طولانی با نور شدید آفتاب یا سابقه آفتاب سوختگی شدید دارند.
*زندگی در مکانهایی که ارتفاع زیاد دارند و بیشتر سال تابش آفتاب دارند.
* افرادی که به علتی پرتو درمانی شده اند.

چگونه از ابتلا به سرطان پوست پیشگیری کنیم؟
* مواجهه خود با نور خورشید و پرتوهای فرابنفش را کاهش دهید. خصوصا در ساعات ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر این مسئله اهمیت بیشتری دارد زیرا تابش پرتوهای خورشید شدیدتر است.
* هنگامی‌که بیرون می‌روید از محصولات ضد آفتاب استفاده کنید و همه نواحی که با آفتاب مواجهه دارند را در نظر داشته باشید. لبها و گوشها را فراموش نکنید.

* از عینک آفتابی مناسب و لباسهای مناسب که بیشتر سطح بدن را محافظت کنند استفاده کنید. لباسهایی که رنگ روشن دارند مناسبتر هستند.

* در صورتی که تغییری در پوست شما ایجاد شد، خالها دچار تغییراتی شدند یا زخمی‌ایجاد شد که بهبودی و ترمیم خوبی نداشت حتما در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید.

علائم و نشانه‌های سرطان پوست

سرطان پوست معمولاً در بخش‌های در معرض آفتاب بروز می‌کند  یعنی صورت، لب‌ها، گوش‌ها، گردن، دست‌ها و دیگر قسمت‌هایی که در معرض آفتاب هستند. البته این احتمال هم هست که سرطان پوست، در قسمت‌های دیگر بدن ظاهر شود  مثلاً در کف دست، فاصله بین انگشتان یا حتی اعضای تناسلی. احتمال سرطان پوست برای هر فردی با هر نوع پوستی، وجود دارد.
سرطان سلول‌های بنیادین پوست
علائم ناشی از سرطان پوست ممکن است به ناگهان یا به تدریج ظاهر شوند. شکل ظهور، بستگی به نوع سرطان دارد. این معمول‌ترین نوع سرطان پوست است و در عین حال، درمان آن از همه ساده‌تر است و کمتر از بقیه انواع سرطان، پخش می‌شود. سرطان سلول‌های پایه‌ای معمولاً به یکی از اشکال زیر ظهور می‌کنند:

یک برآمدگی مروارید مانند (Pearly) یا مومی (Waxy) که در روی صورت، گوش‌ها یا گردن ظاهر می‌شود. یک زخم (lesion) مسطح و به رنگ گوشت یا قهوه‌‌ای که روی سینه یا پشت ظاهر می‌شود.

سرطان سلول‌های فلسی
این نوع سرطان را در صورت تشخیص سریع به خوبی می‌توان تحت کنترل درآورد٬ ولی احتمال گسترش آن بیشتر از نوع قبلی است. معمولاً سرطان سلول‌های فلسی به یکی از اشکال زیر بروز می‌کنند:

۱٫یک برآمدگی قرمز روی صورت، لب‌ها، گوش‌ها، گردن، دست‌ها یا بازوها
۲٫زخمی مسطح با سطحی فلس مانند روی صورت، گوش، گردن، دست یا بازو

ملانوم

جدی‌ترین نوع سرطان پوست است و مسبب اکثر مرگ‌های بر اثر سرطان پوست می‌باشد. ملانوم ممکن است روی پوست سالم یا در یک خال که بدخیم شده، به وجود بیاید. هر چند که ملانوم ممکن است در هر جایی دیده شود، بیشترین احتمال آن در پشت (بالا) یا صورت مردان و زنان است.
علایم خطر ملانوم عبارت هستند از:

•یک لکه بزرگ قهوه‌ای که نقاط تیره‌ای دارد و ممکن است هر جای بدن باشد.
•خالی که در هر جای بدن باشد و ظاهر، رنگ و اندازه‌اش تغییر کند.
•زخمی کوچک با لبه‌های ناسور به رنگ قرمز، سفید، آبی یا آبی مایل به سیاه که روی تنه یا دست و پا دیده شود.
•برآمدگی‌های درخشان و صاف به شکل گنبد در هر جای بدن.
•زخم‌های تیره روی کف دست و پا، نوک انگشتان یا پوست مخاطی جاهایی مثل دهان، مهبل و مقعد.
انواع نامعمول‌تر سرطان پوست
انواع دیگر سرطان پوست که شیوع کمتری دارند عبارتند از:

•Kaposi sarcoma:

این نوع از سرطان در رگ‌های خونی پوست ایجاد شده و باعث نواحی قرمز در پوست یا مخاط می‌شوند. این نوع هم مانند ملانوم خطرناک است و معمولاً در افرادی با سیستم دفاعی تضعیف شده دیده می‌شود. مثلاً کسانی که مبتلا به AIDS هستند و داروهای سرکوب کننده‌ی سیستم ایمنی مصرف می‌کنند. نمونه دیگر کسانی هستند که پیوند عضو انجام داده‌اند.
•Merkel Cell carcinoma:

در این سرطان غیر شایع، برآمدگی‌های کوچک در زیر پوست و در پیاز مو بوجود می‌آیند. این برآمدگی‌ها ممکن است قرمز، صورتی یا آبی باشند و اندازه‌ی آن‌ها ممکن است از نیم تا ۵ سانتی‌متر متفاوت باشد. این سرطان در پوست‌های در معرض آفتاب مانند سر، گردن و دست و پا دیده می‌شود. رشد این نوع سرطان سریع است و بقیه‌ی قسمت‌های بدن را درگیر می‌کند.
•Sebaceous gland carcinoma:

این سرطان تهاجمی و نامعمول، در غده‌های چربی پوست ریشه دارد. برآمدگی‌های سفت و بدون درد آن ممکن است در هر جای بدن دیده شود، ولی معمولاً در پلک بروز می‌کند و با بیماری‌های خوش‌خیم اشتباه گرفته می‌شود.
توجه داشته باشید که بخش‌هایی از پوست که پیش از این به خاطر چیزهایی مانند مواد شیمیایی صدمه دیده‌اند (Actinic Keratosis) هم می‌توانند به سرطان‌های فلسی تبدیل شوند. این نواحی به شکل قسمت‌های زبر یا فلس، فلس شده و به رنگ قهوه‌ای یا صورتی تیره در‌می‌آیند. شیوع این نوع مشکلات پوستی هم بیشتر در صورت، گوش و نواحی پایین بازوی افرادی با پوست روشن است، که پوستشان در اثر آفتاب شدید صدمه دیده است.

این را هم باید اضافه کرد که تمام تغییرات پوستی، به سرطان مربوط نمی‌شوند. تنها روش کسب اطمینان از این امر، مراجعه به پزشک متخصص و معاینه شدن است.

نکات مهم برای ایمنی در آفتاب

* از آفتاب نیمه روز بین ساعات ۱۱ صبح و ۳ بعدازظهر پرهیز نمایید.

* در مقابل آفتاب بدن خود را با لباسهای نخی، کلاه آفتابی و عینک دارای شیشه محافظ در مقابل UVبپوشانید.

* مراقب آفتاب سوختگی باشید ـ فریب باد خنک یا هوای ابری را نخورید.

* از کرمهای ضد آفتاب با فاکتور حفاظتی حداقل ۱۵ استفاده نمایید.

* در هنگام شنا مراقب پوست بدن باشید ـ زیرا حتی در زیر آب نیز دچار آفتاب سوختگی می شوید.

* کودکان زیر ۱۲ ماه را از معرض نور خورشید دور نگه دارید.

مهم‌ترین عامل ایجاد سرطان پوست، جهش در سلول بر‌اثر اشعه ماورای بنفش خورشید است با توجه به نوع سلول پوستی که دچار جهش ژنی شده است اشکال مختلفی از سرطان پوست به‌وجود می‌آید که هر کدام نشانه‌ها و عوارض خاص خود را دارند.
بدخیم‌ترین

ملانوم پوستی از ملانوسیت‌های پوست که استحاله بدخیمی پیدا کرده‌اند منشا می‌گیرد. ملانوسیت‌ها رنگدانه تیره پوست، مو، چشم و خال‌های بدن را تولید می‌کنند. از این رو تومورهای ملانوما اکثراً قهوه‌ای یا سیاه است. ولی در موارد معدودی نیز سرطان‌های ملانوم رنگدانه تولید نکرده و به رنگ پوست صورتی قرمز یا بنفش ظاهر می‌شوند. این سرطان از بدخیم‌ترین سرطان‌های پوست محسوب می‌شود. شیوع ملانوما در دهه‌های اخیر رو به افزایش بوده، به‌طوری که در دنیای صنعتی به عنوان یک سرطان شایع مطرح است. علت اصلی ملانوم ناشناخته است. اما عوامل متعددی از جمله عوامل ژنتیکی، تابش اشعه ماورای بنفش و تماس‌های محیطی در ایجاد این بیماری دخیل است. ملانوم با انتشار سطحی، ملانوم گره ای(ندولر) و ملانوم آکرال از انواع این سرطان محسوب می‌شود.

علائم و نشانه‌ها

اغلب اولین علامت ملانوما، تغییر در شکل، اندازه و رنگ در خال موجود است. اکثر ملانوماها یک حاشیه سیاه یا آبی متمایل به سیاه دارند. ملانوما همچنین به شکل خال‌های جدید سیاه، غیر طبیعی و با ظاهر بدشکل ظاهر می‌شود. در بیشتر ملانوما‌های پیشرفته، کیفیت و قوام خال تغییر می‌کند برای مثال سفت شده و حجیم می‌شود و از خال‌های معمولی متفاوت به نظر می‌رسد. اکثر تومورهای پیشرفته خارش، التهاب و خونریزی دارند ولی معمولا ملانوماها درد ندارند.

در ملانوم سطحی لکه‌ای به صورت لکه‌ای مسطح یا کمی بر آمده با حاشیه نامنظم ظاهر می‌شود. این لکه ممکن است به رنگ‌ها‌ی قهوه‌ای، سیاه، قرمز، آبی یا سفید نیز ظاهر شود. ملانوم گره‌ای معمولا جنبه تهاجمی داشته و زمانی تشخیص داده می‌شود که سطح آن بر آمده شده است. رنگ این گره‌ها اکثرا سیاه و بعضی اوقات آبی، خاکستری، سفید، قهوه‌ای، برنزه، قرمز یا همرنگ پوست است. این نوع سرطان معمولاً در تنه، پا، دست افراد مسن و روی سر مردان دیده می‌شود. این نوع سرطان شدیدترین و تهاجمی‌ترین نوع سرطان ملانوم است.

درمان

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ،  ملانوما اگر زود تشخیص داده شود درمان آن صد درصد امکان پذیر است؛ اما چنانچه حالت تهاجمی پیدا کرده و به سایر بافت‌های بدن سرایت کند، درمان آن امکان پذیر نخواهد بود. درمان ملانوما بستگی به وسعت بیماری، سن بیمار، سلامت عمومی و سایر عوامل دارد. فرد مبتلا ممکن است تحت درمان جراحی، شیمی درمانی، درمان بیولوژیک، رادیوتراپی یا ترکیبی از این درمان‌ها قرار گیرد. افراد مبتلا به ملانوما اغلب توسط یک تیم متخصص درمان می‌شوند. تیم درمانی شامل متخصص پوست، جراح، انکولوژیست، رادیوتراپیست و نهایتا جراح پلاستیک است.

مراقب باشید

برخی افراد بیشتر احتمال ابتلا به ملانوما را دارند، اگر هر یک از شرایط زیر را دارید باید بیشتر مراقب خود باشید

-‌‌ تعداد خال‌های معمولی بدنتان زیاد (بیش از ۵۰ عدد) باشد در این حالت خطر بروز ملانوما افزایش می‌یابد.

-‌ ملانوما در افراد با پوست روشن یا افرادی که دچار آفتاب سوختگی شده یا افراد دارای کک و مک، زیاد دیده می‌شود.(این افراد اغلب موهای روشن و قرمز و چشمان آبی دارند.) سفید پوستان بیشتر از سیاه‌پوستان به ملانوما مبتلا می‌شوند زیرا پوست‌های روشن خیلی در برابر آفتاب صدمه می‌بیند.

-‌ افرادی که تحت درمان ملانوما قرار دارند، خطر بیشتری برای ابتلا به ملانومای ثانویه دارند.

-‌ افرادی که دارای یک یا چند سرطان پوستی هستند نیز در معرض خطر بیشتر ابتلا به ملانوما قرار دارند.

- گاهی اوقات ملانوما فامیلی بوده و داشتن دو یا چند عضو خانواده مبتلا، عامل خطر به حساب می‌آید. زمانی که ملانوما در یکی از اعضای خانواده به‌وجود می‌آید، همه افراد باید به‌طور منظم، توسط پزشک کنترل شوند.

-‌ افرادی که سیستم ایمنی آنان توسط سرطان، داروهای دریافتی به‌دنبال پیوند عضو و ابتلا به ویروس ایدز تضعیف شده است،درمعرض خطر بیشتر ابتلا به بیماری قرار دارند.

-‌‌ افرادی که دچار حداقل یک آفتاب سوختگی در زمان کودکی یا نوجوانی شده‌اند، بیشتر در معرض ابتلا به ملانوما هستند.

-‌ رابطه مستقیمی بین ابتلا به ملانوما با طول مدت زمانی که فرد در مقابل اشعه خورشید قرار گرفته، وجود دارد.