بیماری های كلیه از شایع ترین بیماری ها در دنیاست، به طوری كه یك روز به نام روز بیماری های كلیه نامگذاری شده است. كشور ما نیز از این وضعیت مستثنا نیست و بیماری های كلیه هم اكنون در میان ۵ تا ۱۰ درصد افراد جامعه شیوع دارد.
بزرگی پروستات و سنگ كلیه از شایع ترین بیماری های كلیه در مردان است و این درحالی است كه اگر فردی در طول زندگی خود یك بار به بیماری سنگ كلیه مبتلا شده باشد، احتمال ابتلای مجدد به سنگ كلیه تا پایان عمر در وی وجود دارد.
رئیس مركز تحقیقات بیماری های كلیه و مجاری ادرار در گفت وگو با جام جم با اشاره به روند تصاعدی ابتلا به بیماری سنگ كلیه در ایران می گوید: بر اساس تحقیقی كه در مركز تحقیقات بیماری های كلیه و مجاری ادرار انجام شده، سالانه از هر یكهزار نفر در كشور ۳ / ۱ دهم نفر به بیماری سنگ كلیه مبتلا می شوند كه این آمار در مقایسه با دنیا بیانگر شیوع بالای بیماری سنگ ساز كلیه در كشورمان است.
علائم بیماری سنگ كلیه
دكتر عباس بصیری با اشاره به علائم بیماری سنگ كلیه توضیح می دهد: اگر سنگ های كلیه در ابعاد كوچك باشند، راهی مجاری ادرار می شوند و برای بیمار بسیار دردآور هستند و علاوه بر حالت تهوع و درد پهلو و تكرر ادرار دفع ادرار نیز برای بیمار همراه با خونریزی و سوزش خواهد بود.
وی می افزاید: در برخی مواقع سنگ های كلیه بزرگ بوده و راه ادرار را مسدود می كنند و موجب می شود كه بیمار با نارسایی كلیه به پزشك متخصص مراجعه كند و در این شرایط ضعف، بی حالی، بی اشتهایی و حتی خارش بدن از نشانه های نارسایی كلیه است.
استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی بیشترین شیوع ابتلا به بیماری سنگ كلیه را از ۳۰ سالگی به بالا دانسته و در این زمینه استثنایی هم آورده و تاكید می كند: اگر از میان بستگان درجه اول شخصی به بیماری سنگ كلیه مبتلا شده باشد این سن ۴ سال كاهش می یابد و در صورتی كه دو نفر از بستگان درجه اول به سنگ كلیه مبتلا شده باشند این سن ۸ سال كاهش می یابد و این روال به همین نسبت ادامه خواهد داشت.
به گفته دكتر بصیری، شیوع بیماری سنگ كلیه در مردان بیش از زنان است؛ اما با آغاز دوران یائسگی احتمال ابتلا تقریبا در هر دو گروه برابر می شود و شاید دلیل این موضوع این باشد كه هورمون های زنانه نقش پیشگیرانه از سنگ سازی در زنان ایفا می كنند.
آنهایی كه در خطرند
اما چه كسانی بیش از دیگران در معرض ابتلا به بیماری سنگ كلیه هستند؟
به گفته این جراح كلیه و مجاری ادرار، افرادی كه در گذشته سابقه سنگ كلیه داشته اند، افرادی كه بستگان درجه اول آنها مانند پدر، مادر، خواهر و برادر به سنگ كلیه مبتلا شده باشند، كودكانی كه یكبار سنگ كلیه ساخته اند و افرادی كه شكستگی بدون دلیل استخوان ها و مفاصل را به دلیل پوكی استخوان داشته اند و كلسیم آزاد شده از استخوان موجب سنگ سازی در آنهامی شود بیشتر در معرض سنگ كلیه هستند.
دكتر بصیری با اشاره به گروه دیگری كه احتمال ابتلا به سنگ كلیه در آنها زیاد است، تاكید می كند: افرادی كه به واسطه شغلشان زمان زیادی بی تحرك می نشینند نیز در معرض ابتلا به بیماری سنگ كلیه هستند.
نمك را كم كنید
بررسی ها نشان می دهد شایع ترین نوع سنگ كلیه سنگ هایی ازجنس كلسیم هستند و به همین دلیل است كه مصرف بیش از اندازه نمك می تواند خطر ابتلا به سنگ كلیه را افزایش دهد.
همچنین كم مصرف كردن آب، مصرف نمك زیاد، مصرف بیش از اندازه از انواع گوشت ها شامل گوشت قرمز گوشت سفید مرغ و ماهی و تخم مرغ و داشتن سابقه ابتلا به سنگ كلیه از جمله عواملی است كه احتمال ابتلا به سنگ كلیه را در افراد افزایش می دهد.
مایعات زیاد بنوشید
در این راستا رئیس مركز تحقیقات بیماری های كلیه و مجاری ادرار درخصوص راهكارهای پیشگیری از ابتلا به بیماری سنگ كلیه توصیه می كند: آب زیاد بنوشید؛ اما در این موضوع این كه چند لیوان آب بنوشید ملاك نیست بلكه میزان مصرف مایعات باید به حدی باشد كه مقدار ادرار یك فرد ظرف ۲۴ساعت از ۵ / ۲ لیتر كمتر نباشد.
به گفته دكتر بصیری، كاهش مصرف نمك در غذاها، زیاده روی نكردن در مصرف گوشت ها و داشتن فعالیت های فیزیكی از جمله راهكارهای ابتدایی و البته مهمی است كه می توان با رعایت آنها از ابتلا به سنگ كلیه پیشگیری كرد.
راه اندازی كلینیك پیشگیری از سنگ كلیه
رئیس مركز تحقیقات بیماری های كلیه و مجاری ادرار با اشاره به این كه متاسفانه هم در جهان و هم در كشورمان تاكنون اقدام جدی و موثری در راستای پیشگیری از ابتلا به بیماری های كلیه و بخصوص سنگ كلیه انجام نشده است، می گوید: در آمریكا تنها ۳ تا ۴ مركز ویژه پیشگیری از بیماری سنگ كلیه راه اندازی شده است و بیماران از سایر نقاط آمریكا به این مراكز معدود مراجعه می كنند.
دكتر بصیری با بیان این كه در كانادا نیز تنها یك مركز پیشگیری فعالیت می كند و در خاورمیانه اصلا مركزی برای پیشگیری از بیماری های سنگ ساز كلیه وجود ندارد، از راه اندازی كلینیك پیشگیری از بیماری سنگ كلیه وابسته به مركز تحقیقات بیماری های كلیه و مجاری ادرار در هفته گذشته با حضور وزیر بهداشت خبرمی دهد.
به گفته وی از این پس افرادی كه در زمینه بیماری های كلیه دچار مشكل هستند، می توانند با مراجعه به این مركز تحت آزمایش ها و بررسی های دقیق پزشكی برای شناسایی بیماری قرار بگیرند.
پوران محمدی
