عزیزان! بارزترین نشانه ی یک موجود زنده، نمو و رشد است، و هنگامی که موجود زنده در سراشیبی انحطاط قرار گیرد مرگ تدریجی او آغاز گشته، و این قانون بر زندگی مادی و معنوی یک انسان و حتی یک جامعه حاکم است (دقت کنید).

با استفاده از این نکته باید گفت: اگر هر روز گامی به جلو نگذاریم و از نظر ایمان و تقوا و اخلاق و ادب و پاکی و درستکاری، رشد و تکاملی پیدا نکنیم، و هر سال دریغ از پارسال بگوییم، گرفتار خسارتی عظیم شده ایم و راه را گم کرده و به بیراهه افتاده ایم، و باید جداً احساس خطر کنیم.

پیشوای بزرگ ما امیر مومنان(ع) زیباترین سخن را در این زمینه بیان کرده، و در روایت معروفش می فرماید:

«مَن استوی یوماه فَهُوَ مَغبونَ» «وَ مَن کان فی نَقص فَالموتُ خَیرٌ لَه» هرکس دو روز عمرش یکسان باشد گرفتار غبن شده (چرا که سرمایه عمر را از کف داده و تجارتی ننموده، و جز حسرت و اندوه متاعی نخریده!) و آن کس که در سراشیبی نقصان است، مرگ برای او بهتر است (چرا که لااقل سیر تدریجی نقصان را متوقف می سازد و این نعمت بزرگی است.)

اگر عارفان بالله و سالکان طریق الی الله برای هر روز سالک، «مشارطه» در صبحگاهان، و «مراقبه» را در تمام طول روز، و «محاسبه» و سپس «معاقبه» را در شامگاهان، لازم می شمرند، به خاطر همین است که رهروان راه حق غافل گیر نشوند و اگر عیب و نقصی در کار آن ها افتاده است، به جبران برخیزند و از این طریق هر روز افق تازه ای از انوار الهیه را به روی خود بگشایند و هم چون بهشتیان، صبح و شام شاهد موهبت جدیدی باشند (وَ لَهُم رِزقَهُم فیها بُکره و عَشیا).

بنابراین ای عزیز! از حال خود غافل مباش تا در تجارت بزرگ زندگی که سرمایه نفیس عمر با ارزش های والا مبادله می شود و هر انسانی می تواند سود کلان ببرد، به مصداق «اِنَّ الإنسانَ لَفی خُسر» گرفتار خسران نشوی.

از محاسبه ی حال خود بی خبر نباش، و هر ماه و هر روز به حساب خود رسیدگی کن، پیش از آن که حساب تو را برسند!