وفادارى جوانمردى است
(ارشاد القلوب-ترجمه رضايى ج1 462 باب پنجاه و سوم چگونگى خرد
..... ص : 45)
راستى ستون دين و سبب نجات مسلمان است و هر كسى
راستگو باشد، كمال جوانمردى را داراست و مقام او نزديك بمقام پيامبران عليه
السّلام و در بهشت با آنان دوست و همنشين خواهد بود
(ارشاد القلوب-ترجمه
سلگى، ج1، ص: 352)
از جوانمردى و مروت سؤال شد فرمود حريص بودن شخص
بدين خود و اصلاح مال و پرداخت حقوق
(مواعظ امامان عليهم السلام-ترجمه جلد هفدهم بحار
102 بخش نوزدهم مواعظ حسن بن على عليهما السلام)
الإمام علي «ع»: لا مروءة مع شحّ
امام على
«ع»: جوانمردى با تنگ نظرى نمىسازد
(الحياة با ترجمه احمد
آرام ج6 96 ز - افت جوانمردى ص : 96)
الكرم التّقوى و الشّرف التّواضع و اليقين الغنى
جوانمردى به پرهيزگارى است و بزرگوارى به فروتنى
و بىنيازى به يقين
(گلهاى جاويدان(هزار كلمه قصار) 267 منابع و ماخذ ..... ص : 256)
شجاعت سرشته شده با سه خصلت كه هر كدام داراى
ارزشى است كه براى ديگرى آن ارزش نيست جان بخشيدن، نپذيرفتن خوارى و ذلت، جوياى
نام و شهرت، اگر هر سه در شجاع جمع شود جوانمردى است كه كمتر كسى چون او هست و در
زمان خود شهرت مردانگى دارد، اگر بعضى از اين ويژگيها بيشتر از آنهاى ديگر بود
نسبت بهمان قسمت كه زيادتر است شجاعت بيشترى دارد و اقدامش زيادتر است
(مواعظ امامان عليهم السلام-ترجمه جلد هفدهم بحار 210 بخش بيست و
سوم مواعظ حضرت صادق جعفر بن محمد عليهما السلام)
مردانگى مرد به حدّ كمال نرسد تا [دانش دين را]
دريابد و بفهمد، و در مخارج زندگى ميانهروى پيشه سازد، و بر حوادث پايدارى نمايد،
و تلخى و تندى برادرانش را گوارا بشمارد
(تحف العقول-ترجمه جعفرى
205 سخنانى كوتاه از امير مؤمنان عليه السلام در زمينههاى: - پند، حكمت، زهد، و
امثال آن - ..... ص : 182)
من المروّة ان ينصت الأخ لأخيه اذا حدّثه
از جوانمردى است كه برادر بگفتار برادر نوعى خود
چون با او سخن ميگويد گوش دهد
گلهاى جاويدان(هزار كلمه قصار) 383 منابع و مآخذ ..... ص : 376))
.
پوشيده داشتن سختيها از جوانمردى است
نثر اللآلى-سخنان درربار امام على عليه
السلام ترجمهفارسى 53 2 ..... ص : 53))
و از حضرت امير المؤمنين روايت شده كه جوانمردى
در چهار چيز است تواضع داشتن با ثروت و گذشت با قدرت و نصيحت با دشمنى و عداوت و
بخشش بدون منت
ارشاد القلوب-ترجمارشاد القلوب-ترجمه رضايى ج1 452 باب پنجاه و دوم - احاديث
برگزيده ..... ص : 437))
ابو عبد اللَّه صادق (ع) گفت: كسى كه داد و ستد
مىكند، و ستم نمىكند. خبر مىدهد و دروغ نمىگويد. وعده مىدهد و تخلف نمىكند.
در شمار كسانى است كه غيبت و بدگوئى آنان حرام، جوانمردى آنان به كمال، عدالت آنان
آشكار و دوستى و برادرى آنان واجب است
گزيده كافى ج1 223 (2) نشانههاى مؤمن ..... ص : 222))
روزى آن حضرت عليه السّلام از اطرافيانش پرسيد:
مروّت (جوانمردى) چيست؟
در جواب حرفهائى زدند و سخنها گفتند، پس خود امام
عليه السّلام فرمود: مروّت يعنى طمع مبندى كه خوار شوى، و اظهار نادارى نكنى كه
تهيدست شوى، و بخل مورزى كه ناسزايت گويند، و نادانى نكنى كه بدخواه و دشمنت
گردند، از آن حضرت عليه السّلام پرسيدند: چه كسى قادر بر انجام اين مهمّ است؟
فرمود: آن كس كه ميل دارد همچون باصره ديده عزيز، و بسان مشك؛ سرآمد عطرها، و در
پايه و مرتبه خليفه روزگار شما باشد
تحف العقول-ترجمه جعفرى 273 سخنانى كوتاه از امام
باقر عليه السلام ص : 273))
فرمود جوانمردى شخص كامل نميشود مگر اينكه تفقه
در دين خود بيابد و اقتصاد در زندگى و صبر در ناراحتى كه باو روى آورد داشته باشد
و رنجيده شود از گرفتارى برادران خود.
پرسيدند مروت چيست؟ فرمود: اينكه انجام ندهى
پنهانى كارى را كه در آشكار از انجام آن خجالت ميكشى
(مواعظ امامان عليهم السلام-ترجمه جلد هفدهم بحار
58 بخش شانزدهم مجموعه جوامع كلم امير المؤمنين(ع))
بعد المرء عن الدّنيّة فتوّة
دورى
آدمى از صفات و اخلاق پست مرتبه جوانمردى است
(شرح آقا جمال الدين خوانسارى بر غرر الحكم ج3 260 4425 ..... ص : 260)