تبیان، دستیار زندگی

پیكان‌ خودرویی بود كه ایرانی‌ها با آن انس گرفتند و ایران‌خودرو نیز به واسطه تولید این محصول پایه‌های خود را تقویت كرد و تا پیش از پیروزی انقلاب در سال 1357، بخشی از قطعات پیكان داخلی‌سازی شد. این داخلی‌سازی به نوعی از آینده و افق روشن صنعت خودروی كشور خبر می‌داد و این كه قرار نیست این صنعت تا به انتها در مسیر مونتاژ حركت كرده و همواره دست به دامان خارجی‌ها برای تامین قطعات باشد؛ البته داخلی‌سازی قطعات در دوران قبل از انقلاب تنها به ایران‌ناسیونال مربوط بود و پارس‌خودرو نقشی در این حركت آینده‌ساز نداشت. خیامی‌ها از ناحیه سودآوری شركت، قطعه‌سازانی نظیر ایدم تبریز، بلبرینگ ایران و تولید قطعات مشهد را نیز بنا نهادند.

تا سال 1353 به علت كمبود ارز، دولت از تولید داخل و صنعت حمایت می‌كرد و واردات خودرو نیز رونق چندانی نداشت؛ اما از سال 54 به بعد به دلیل وفور ارز نفتی، واردات لجام‌گسیخته آزاد شد، به نحوی كه در سال‌های 56 و 57 تولید خودرو به 150 هزار دستگاه رسید و 40 درصد بازار نیز به دست خودروهای وارداتی افتاد. در آن سال‌ها ایران‌ناسیونال، پیكان را تولید می‌كرد و سایپا، تازه وارد صنعت خودروی قبل از انقلاب نیز ژیان فرانسوی را به مونتاژ می‌رساند. پارسخودرو هم مشغول مونتاژ برندهای جنرال موتورز آمریكا بود. این در شرایطی است كه خیامی‌ها طی سال 55 تصمیم به از رده خارج كردن پیكان گرفتند؛ چرا كه این خودرو توانایی رقابت با وارداتی‌ها را نداشت. هر چند كه در نهایت پیكان 20 سال دیگر نیز به حیات خود ادامه داد.

هر چند نمی‌توان از ارزش كار كارگرانی كه صنعت خودروسازی ایران را تا قبل از انقلاب در مسیر رشد و پیشرفت قرار دادند به سادگی گذشت؛ اما به هر حال چهره‌ كنونی این صنعت قابل مقایسه با آن دوران نیست.

پیش از انقلاب تنها پیكان محصولی با بهر‌ه‌گیری درصدی از داخلی‌سازی به حساب می‌آمد و ژیان، شورولت و بیوك، خودروهایی نیستند كه بتوان از آنها به عنوان محصولات داخلی یاد كرد؛ این در شرایطی است كه ایران در حال حاضر صاحب دو برند ملی با نام سمند و مینیاتور است و سالانه بیش از یك میلیون دستگاه خودرو در كشور به تولید می‌رسد و خودروهای ایرانی به چندین كشور دنیا صادر می‌شود. از سوی دیگر هم‌اكنون مشتریان ایران از حق انتخاب مناسبی در خرید خودرو بهره‌مند هستند و تنوع غیرقابل مقایسه‌ای با دوران قبل از انقلاب در بازار خودروی كشور وجود دارد.