تبیان، دستیار زندگی

 آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع خبرگان رهبری و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پیامی به اجلاس مركزی همایش منطقه ای سند چشم انداز در افق 1404 خواستار تلاش همگانی در جهت اجرای این سند شدند و آنرا وظیفه ای شرعی و ملی برای رسیدن ایران به جایگاه اول اقتصادی علمی و فناوری در سطح منطقه خواند.
در این همایش كه با حضور جمع زیادی از روسا معاونان و اساتید دانشگاه آزاد اسلامی سراسر كشور و مسئولان دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام در تالار علامه طباطبائی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علم و تحقیقات تهران برگزار شد پیام آیت الله هاشمی رفسنجانی توسط دكتر عبدالله جاسبی بدین شرح قرائت شد :
اگر تا چندی پیش كلمه مركب « چشم انداز » براساس تعاریف كتاب های فرهنگ و لغتنامه ها به مساحت مكانی اطلاق می شد كه با چشم غیر مسلح و بیشتر برای التذاذ از مناظر طبیعی قابل رویت می باشد امروز در فرهنگ اجتماعی ایرانیان به عصاره مجموعه سیاست های كلی اطلاق می شود كه دورنمای زمانی را برای یك كشور پیشرفته در بر می گیرد.
البته پیش از ورود به بحث باید به تاكیدات فراوان متون ارزشمند دین اسلام اشاره كرد. آیات قران كریم در نخستین سال های پس از ظهور اسلام حتی در اولین سوره بشریت خوابیده در گهواره جهل و روز مرگی را دعوت به « علم مالا یعلم » می نماید تا براساس آموخته های علمی و با استفاده از تجربیات در جهت رونق زندگی دنیوی و اخروی خویش و همنوعانش برنامه ریزی كند.
بزرگان دین اسلام از پیامبر مكرم (ص ) گرفته تا ائمه معصومین و دانشمندان علما و فضلا و مصلحان اجتماعی براساس فهم و ادراك مردم هر زمان بر آینده نگری علمی و عقلانی تاكید می كردند كه می توان توصیه های امام محمد باقر(ع ) به هشام این حكم را نمونه آورد كه طی آن عقل و تصمیمات واقع گرایانه را نردبانی بلند و مطمئن برای رویت آینده ای دور و برنامه ریزی براساس واقعیت های میدانی معرفی كرده اند.
متاسفانه جوامع مختلف اسلامی با سرمایه های ارزشمند برای تبیین آینده ای روشن با تعمیق اختلافات جزئی و تبدیل آن به تنازعات كلی گرفتار هشدار وحیانی « فتفشلوا » شدند و در مقابل جوامع غربی با استفاده از چراغ اقتباس و ترجمه از دنیای تاریك قرون وسطایی خویش به ازمنه روشن علم دانش فن و تكنولوژی رسیدند و در ابعاد سیاسی اجتماعی فرهنگی و اقتصادی چنان آینده نگری و برنامه ریزی كردند كه محصول طبیعی آن را در مضامین تاسف برانگیز كشورهای پیشرفته در حال توسعه و عقب افتاده می بینیم كه فاصله ها هر روز بیشتر می شود.
در چنین شرایطی ضرورت توجه به قابلیت های موجود برای گسترش زمینه های رشد و توسعه یا فعلیت بخشیدن به استعدادها بر حاكمان كشورهای عقب افتاده و عقب نگه داشته شده به خصوص كشورهای اسلامی و به ویژه ایران عزیز كه با همه ویژگیهای مثبت در همه اعصار تاریخ گرفتار استبداد شكننده و مطمع نظر استعمار و استثمار بود حكم می كند كه در كنار برنامه های كوتاه مدت با اولویت های معقول به برنامه میان مدت و بلند مدت بیندیشند.
در چنین بستر اجتناب ناپذیر شاهد طلوع انقلاب اسلامی به عنوان اولین نظام مبتنی بر تعالیم عالیه مكتب اهل بیت (ع ) در ایران بودیم كه بهترین شرایط زمانی و مكانی را با خود به همراه دارد.
از لحاظ مكانی ایران با جغرافیای راهبردی و منابع بسیار غنی خویش چون برلیان در میان دو دریا در شمال و جنوب می درخشد. جغرافیایی كه اگر چه آمایش سرزمینی آن برای بهره برداری از منابع و ارتقای بهره وری از استعدادها علمی نبود اما تنوع ذخایر در جابجایی این سرزمین خدا خوب كرده به گونه ای است كه اندیشه و برنامه ریزی برای رشد و توسعه همه جانبه كشور نه تنها بلند پروازانه نیست بلكه بسیار در دسترس است اما همت و پرواز بلند می خواهد .
از لحاظ زمانی نیز انقلاب اسلامی در دوره ای به پیروزی رسید كه به خاطر رشد روز افزون و خیره كننده علم و فناوری در عصر انفجار اطلاعات دنیا با همه گستردگی خویش دهكده جهانی كوچكی است كه كمترین حركت علمی در كوتاه ترین زمان ممكن به دورترین نقاط آن می رسد و الحمدلله ایران اسلامی با گسترش كمی و كیفی مراكز علمی تحقیقاتی آموزشی و دانشگاهی بهترین آمادگی را برای بهره برداری از شرایط موجود دارد.
با پایان جنگ زمینه برای تدوین برنامه های پنج ساله مهیا و اولین برنامه به مجلس ارائه شد كه پس از تصویب اجرا شد و طی آن شاهد رونق نسبی كشور در ابعاد سیاسی اقتصادی فرهنگی و اجتماعی بودیم .
دومین برنامه پنج ساله در سومین سال اجرای خویش بود كه دلسوزان نظام با توجیه منطقی كم بودن چنین برنامه های میان مدت برای ملتی كه با سابقه ترین فرهنگ و تمدن را داراست طرح « تمدن اسلامی » یا « ایران 1400 » را تدوین كردند كه از آن تعبیر به « حیات طیبه » شد.
تصمیم رهبری معظم انقلاب برای اجرای عمل نشده یك وظیفه مصرح در قانون اساسی یعنی تدوین سیاست های كلی نظام آن هم پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت نظام بارقه امیدی برای گذشتن از محدوده های تنگ و قدم نهادن در فضای تقریبا باز تصمیم گیری در جامعه پیدا شد.
مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز پس از تعریف سیاستهای كلی و تعیین بعضی از مصادیق آن تدوین سیاستهای كلی را آغاز كرد كه هنوز ادامه دارد و بعضی از مصوبات آن به تایید مقام معظم رهبری رسید و برای اجرا به دستگاههای مربوطه ابلاغ شد.
اگرچه دولت ها به عادت مالوف اقدام به تدوین و اجرای برنامه ها كردند كه تا حدودی براساس سیاست های كلی بود اما آن فضا برای كشوری كه براساس منابع سرشار طبیعی و انسانی می بایست مقام اول رتبه علمی را در میان كشورهای منطقه داشته باشد كم بود و رهبری نیز با درك هوشمندانه این ضرورت تدوین چشم انداز 20 ساله را به عنوان بزرگراه رسیدن ایران اسلامی به تمدن و فرهنگ درخور ایرانیان در 1404 ترسیم كردند و مجمع تشخیص مصلحت نظام پس از بحث های فراوان كارشناسانه با عقبه علمی بسیار گسترده در كمیته ها كمیسیون ها و صحن علنی و با استفاده از نظرات دانشمندان و متخصصان رشته های گوناگون به تصویب و تایید رهبری رساند و با مشخص كردن سیاست های صدر و ذیل اصل 44 قانون اساسی كه « انقلاب اقتصادی » از آن انتظار می رفت موتور محركه را بر چشم انداز 20 ساله تعبیه كرد و با تدوین آئین نامه نظارتی و تعیین شاخص ها كه هنوز در نیمه راه است راه پر فراز و فرود « حسن اجرای سیاست های كلی چشم انداز » را تاحدودی هموار كرد.
اینك این « چشم انداز » به عنوان « یك سند ملی » و مكمل قانون اساسی در دست ماست سندی كه مانند هر پدیده نوظهور اولا برای جامعه حتی برای بعضی از نخبگان غریب است و ثانیا موافقین و مخالفین پروپا قرصی دارد كه می توانند حركت آن را كند متوقف حتی معكوس یا عقب گرد كنند.
از سوی دیگر تلاش برای دعوت همگانی در جهت اجرا و رفع موانع اجرایی آن وظیفه شرعی و ملی دستگاههای فرهنگ ساز كشور به عنوان امر به معروف و نهی از منكر اجتماعی است كه الحمدلله طی دو سه سال اخیر شاهد اقدامات بسیار موثر شخصیت های حقیقی و حقوقی بوده ایم .
تدوین مقالات مختلف و توجه به رویكردهای متنوع از سوی استادان دانشگاهها و محققان و اندیشمندان و تمهید دستگاههای گوناگون بویژ دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و دانشگاه آزاد اسلامی و سازمان ها و نهادهای دیگر برای ارائه این مقالات در قالب همایش های منطقه ای نمونه ای از این تلاش مقدس است
حسن سلیقه اجرای این همایش ها در استان های مختلف و ابراز علاقه استانداران به عنوان عالیترین مقام های اجرایی استانها و تقسیم این همایش ها به دو دوره با رویكردهای كلی و تخصصی ستودنی است چرا كه آشنایی خواص با این پدیده اجتماعی كه دستاوردهای سیاسی فرهنگی و اقتصادی نیز مترتب بر آن است بهترین پل ارتباطی برای آشنایی عامه جامعه می باشد و نقش و جایگاه رسانه ها در انعكاس این تلاش بسیار با اهمیت خواهد بود .
اینجانب باتشكر از همه كسانی كه به انحا مختلف قلمی و قدمی در راه بارور كردن سند ملی چشم انداز بیست ساله ایران تلاش می نمایند امیدوارم ایران اسلامی در افق 1404 با اتكال به قدرت لایزال الهی و در پرتو ایمان و عزم ملی و كوشش برنامه ریزی شده و مدبرانه جمعی و در مسیر تحقق آرمان ها و اصول قانون اساسی در چشم انداز كشوری توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی علمی و فناوری در سطح منطقه با هویت اسلامی و انقلابی الهام بخش در جهان اسلام و با تعامل سازنده و موثر در روابط بین الملل باشد.
در این همایش دكتر مداحی رئیس كمیسیون موارد خاص دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام به ارائه گزارشی از سلسله همایش های سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 كه با همكاری دانشگاه آزاد اسلامی و اداره كل همایش دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزارشده است پرداخت و اعلام كرد دبیرخانه همایش بیش از 1300 مقاله مربوط به سند چشم انداز را دریافت كه از این تعداد 632 مقاله برگزیده و 507 مقاله به چاپ رسیده است .
وی هدف از برگزاری همایش های سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران در افق 1404 را درگیر نمودن نخبگان ایجاد ادبیات مشترك و مستند سازی و ایجاد پشتوانه علمی ذكر كرد.
پس از وی دكترعبدالله جاسبی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به بیان عملكرد دانشگاه آزاد اسلامی پرداخت و گفت : این دانشگاه كه 27 سال پیش كار خود را در مدارس استیجاری آغاز كرد اكنون دارای بیش از 15 میلیون متر مربع فضای ملكی است كه با وقف این سرمایه عظیم و توسعه علم آموزی گام مهمی در اجرای سند چشم انداز 20 ساله ایران برخواهد داشت .
وی افزود : در حال حاضر بیش از یك میلیون و پانصد هزار نفر در در مقاطع مختلف در این دانشگاه تحصیل می كنند و بیش از 54 هزار عضو ثابت و پاره وقت هیئت علمی آموزش آنان را برعهده دارند.
دكتر جاسبی اظهار امیدواری كرد در پایان زمان اجرای سند چشم انداز تعداد دانشجویان به دو و نیم میلیون و تعداد اعضای هیئت علمی به 109 هزار نفر برسد .
در ادامه این همایش به دست اندركاران و بهترین های همایش های منطقه ای سند چشم انداز لوح تقدیر و جوایزی اهدا شد و ضمن قرائت برخی مقالات دكتر سیف اللهی معاون هماهنگ كننده دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و دكتر رهنمای رودپشتی معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی سخنرانی كردند.
دكتر رضا سیف الهی افزود : اگر كسی بخواهد هویت اسلامی را كه در سند چشم انداز كشور تعبیه شده از این سند جداكند وحدت ملی ما فرو خواهد ریخت .
معاون هماهنگ كننده دبیرخانه مجمع اسلامیت و جمهوریت را دو ركنی دانست كه امام خمینی (ره ) بنای جمهوری اسلامی ایران را بر آن نهاد و تصریح كرد : اگر یكی از دو ركن ركن دیگر را بخواهد را حذف یا كمرنگ كند كشور نابود می شود.
وی اضافه كرد : سند چشم انداز درجمهوری اسلامی ایران حامل یك سلسله مسائل ارزشی واهداف متعالی است .

 جمعی از دانشجویان درس « مسائل سیاسی و اقتصادی نفت ایران » در رشته علوم سیاسی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب صبح دوشنبه با آیت الله هاشمی رفسنجانی دیدار و برخی سئوالات خود در خصوص این درس را مطرح كردند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در این دیدار در پاسخ به سئوالی درخصوص رابطه جبهه ملی و آیت الله كاشانی پس از ملی شدن صنعت نفت گفت : پیروزی ایران در ملی كردن صنعت نفت مدیون همكاری و هماهنگی آیت الله كاشانی و دكتر مصدق بود ولی پس از پیروزی به دلیل اختلافاتی كه در نحوه اداره برخی مسائل بروز كرد دولت مصدق تضعیف و در نهایت به دلیل جدایی از آیت الله كاشانی سقوط كرد. در بررسی این موضوع نقش رابطه مسائل ملی با مذهب در قدرت سیاسی قابل رویت است .
ایشان در پاسخ به سئوال دیگری در خصوص رابطه نفت و انرژی با قدرت تاكید كرد : در عرصه بین المللی امروز نفت در كشورهای دارای تكنولوژی و پیشرفته ایجاد قدرت سیاسی مضاعف كرده است و آنها با اعمال مالیات های سنگین برای دولتهای خود تولید هزاران محصول صنعتی از این ماده ارزشمند ایجاد درآمدی به مراتب بیش از كشورهای تولیدكننده می كنند.
آیت الله هاشمی رفسنجانی افزود : عمده كشورهای تولیدكننده نفت به دلیل عدم استفاده مطلوب از این ماده پرارزش و نقش منفی سیاستهای كشورهای استعمارگر در این كشورها نتوانسته اند از این سرمایه ملی به نحو مطلوب در اداره كشور خود استفاده كنند و بهره اصلی از این ماده را كشورهای پیشرفته می بردند.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به سوالی درخصوص نحوه استفاده بهینه از درآمدهای نفتی تاكید دارد : مجمع تشخیص مصلحت نظام در سیاست های كلی كه به تایید مقام معظم رهبری نیز رسید تعیین كرد تا هزینه جاری كشور ظرف ده سال از درآمدهای نفتی منقطع و از منابع مالی ناشی از نفت به عنوان یك سرمایه برای توسعه كشور استفاده كنیم .
ایشان افزود : عمل به این سیاست می تواند این ثروت عظیم را در اختیار توسعه و پیشرفت كشور قرار دهد و مسائل و مشكلات ناشی از استفاده غیربهینه از این ماده را حل كند كه البته تاكنون این سیاست محقق نشده است .
آیت الله هاشمی رفسنجانی در جواب به پرسش دیگری درخصوص رابطه تحریم ایران با قیمت نفت در عرصه جهانی تاكید كرد : كشورهای سلطه گر اكنون از سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران جلوگیری می كنند و این تحریم موذیانه درآمد نفتی ایران را در سالیان آینده كاهش می دهد و آنها اگر بتوانند تولید نفت را در برخی كشورهای منطقه افزایش دهند شاید به دنبال تحریم خرید نفت ایران باشند و در غیر این صورت می تواند بر قیمت تاثیر مضاعف گذارد كه البته اقتصاد جهانی امروز تحمل چنین تحریمی را ندارد.
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به سوالی درخصوص وجود رانت در صنعت نفت كشور گفت : در فضایی كه تمركز امور اقتصادی در دستان دولت باشد این رانت وجود دارد و راه حل موجود در دنیا این است كه دولت سیاستگذار باشد و امور اقتصادی به مردم واگذار شود.
ایشان افزود : در سیاستهای كلی اصل 44 كه مجمع آن را تدوین و به تصویب مقام معظم رهبری رسید تعیین شد تا سالی 20 % از فعالیتهای اقتصادی دولت به مردم واگذار شود كه در صورت اجرای صحیح این موضوع می توانست ظرف 5 سال فضای سالم و رقابتی در عرصه اقتصادی كشور با حضور مردم تبلور یابد.
آیت الله هاشمی رفسنجانی در پاسخ به این پرسش كه علل اقتصادی و سیاسی واگرائی میان ایران و كشورهای حوزه خلیج فارس چیست تاكید كرد : پیروزی انقلاب و تاثیر مردمی آن در منطقه نگرانی هایی در برخی حاكمان این كشورها ایجاد كرد و كشورهای غربی نیز برای كاهش خطر رژیم صهیونیستی در افكار عمومی منطقه به این نگرانی ها دامن زدند.
ایشان افزود : جنگ تحمیلی و حمایت برخی از این كشورها از رژیم بعث روابط میان ایران و برخی این كشورها را دچار مشكل كرد كه پس از جنگ در جهت همگرایی قدم های مثبتی برداشته و نتایج مطلوبی حاصل شد ولی اكنون شاهد روابط مطلوب و قابل قبول نیستیم .
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به سئوالی در خصوص تفسیر نظریه زوال دولت در دیدگاه این خلدون تاكید كرد : اكنون با وجود نظامهای دمكراسی در دنیا و انعطاف پذیری این دولتها در مقابل خواست و اراده مردم و تعیین دوره های زمانی در انتخاب روسای كشورها این نظریه معنا و مفهوم گذشته را ندارد.
آیت الله هاشمی رفسنجانی كه در پاسخ به پرسشی درخصوص دلیل عدم استفاده ایران از ذخایر نفت خزر گفت : استفاده از این ذخایر با توجه به عمق زیاد آب در این دریا نیاز به فن آوری پیشرفته دارد و ایران درخصوص دستیابی به این فن آوری ها قدم هایی را برداشته است كه در حال تكمیل است .
ایشان تلاش برای گرفتن سهم واقعی ایران از منابع عظیم ذخایر نفتی در این منطقه را پراهمیت عنوان كرد و گفت با رایزنی و پیگیری می توانیم به حق خود در منافع نفتی موجود در این دریا دست یابیم .
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پاسخ به سئوالی درخصوص رابطه معكوس افزایش درآمدهای نفتی و دمكراسی در كشورهای نفت خیز تاكید كرد : این موضوع در تاریخ بعضی از كشورهای نفتی اتفاق افتاده است و لزوما به این معنا نیست كه همیشه این اتفاق خواهد افتاد.
ایشان افزود : ثروت نفت می تواند وجود داشته باشد ولی دولتها همواره باید خود را نیازمند مردم و احزاب و همچنین نهادهای مردم سالار ببینند.
آیت الله هاشمی رفسنجانی تصریح كرد : افزایش قیمت نفت در كشورهایی كه سطح سواد سیاسی مردم بالا باشد و حقوق خود را مطالبه كنند تبدیل به عاملی برای پیشرفت و آبادانی خواهد شد.
ایشان در پاسخ یكی از دانشجویان كه در مورد نقش مرجعیت در فقه شیعه و اقدام اخیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در رد صلاحیت یك مرجع سئوال كرد گفت : مرجعیت همواره به عنوان شخصیت های پرنفوذ و تاثیرگذار در عرصه دینی و سیاسی مردم حضوری ارزشمند و غیرقابل انكار داشته اند ولی همیشه استقلال خود را حفظ كرده و غیروابسته به دولتها و با اتكا به مردم حضور داشته اند.
ایشان افزود : در مطالعه زندگی مراجع در تاریخ تشیع هیچ گاه مرجعی توسط جایی نصب یا عزل نشده بلكه مردم با تشخیص خود و پرداخت وجوهات فرد مناسب به عنوان مجتهد را انتخاب كرده اند.

منبع:روزنامه جمهوری اسلامی