تبیان، دستیار زندگی

و فرمود: جمعیتى را دیدم كه آتش از دهان و پشتشان شعله ور بود. پرسیدم : اینان كیستند و كارشان چه بوده است ؟!
جبرئیل عرض كرد: یا رسول الله ! اینها ستمكارانى بودند كه مال و دارایى یتیمان را به هر عنوان مى بردند و آنها را از حقشان محروم و بى نصیب مى كردند.
(نیز فرمود: در جهنم قومى را مشاهده كردم كه لبهاى آنان مانند لبهاى شتر بود و جماعتى را بر آنها موكل كرده بودند كه لبهایشان را مى بریدند و سنگهایى از آتش را در دهانشان مى گذاشتند و آن سنگها از زیر آنان بیرون مى آمد.
گفتم : اى جبرئیل ! اینها چه كسانى هستند؟ جواب داد: كسانى كه اموال اطفال یتیم را از روى ظلم و ستم مى خوردند.

سپس فرمود: بر عده اى گذشتم . شكمهایشان به قدرى بزرگ بود كه نمى توانستند از جاى خود برخیزند! از جبرئیل پرسیدم : اینان كیانند؟
گفت : اینها ربا خواران امت تو هستند كه هرگاه عزم بر خواستن مى كنند، شیطان مزاحم آنها مى شود و همواره آنان را مى آزارد. سرنوشت اینان ، همچون سرنوشت آل فرعون است كه شب و روز بر آتش عرضه مى شوند و آتش را بر آنان مى نمایانند و دائما فریادشان بلند است و مى گویند: قیامت كى برپا مى شود؟⁽¹⁹¹⁾
و نیز فرمود: در شب معراج مردانى را دیدم كه شكمهاى آنان مانند خانه هاى بزرگ بود و داخل آنها پر از مار و عقرب بود و از خارج شكمشان ، داخل آنها دیده مى شد!
گفتم : اى جبرئیل ! اینها چه كسانى هستند؟ گفت : یا رسول الله ! اینها رباخواران از امت تو هستند.

بعد از آن فرمود: قومى را دیدم كه لبهاى آنان مانند لبهاى شتر بود و گوشتهاى پهلوهاى خود را با قیچى مقراض مى كنند و در دهان خود مى گذارند و مى خورند.
گفتم : برادر جبرئیل ، اینها چه كسانى هستند؟ جواب داد: كسانى از مردم عیب جویى مى كنند و آنها را با گوشه هاى چشمهایشان و با اشاره سر و ابرو و دستهایشان مسخره مى كنند و غیبت مى نمایند و باز بان به عیب ظاهر و باطن مردم مى پردازند.

سپس فرمود: شب معراج در سیر خود به زنانى رسیدم كه به پستانهایشان آویزان بودند. از جبرئیل پرسیدم : اینها چه طایفه اى هستند؟ گفت : زنانى مى باشند كه مال شوهران خود را به اولادانى كه از شوهر قبلى خود پیدا كرده اند مى دادند.
بعد از آن فرمود: غضب خدا بر زنانى است كه در قوم و جمعیتى داخل كنند كسانى را كه داخل آن قوم و جمعیت نیستند و آنها را بر اسرار آن قوم آگاه نمایند و اموال و سرمایه آنها را به ایشان بخورانند و آنان را صاحب حق بدانند

فرمود: آن شبى كه مرا به آسمانها سیر دادند به عده اى برخوردم كه لبهاى خود را با قیچى هاى آتشین مقراض مى كردند، گفتم : اى جبرئیل ! اینها چه كسانى هستند گفت : خطبا و سخن گویان در دنیا هستند كه مردم را امر به معروف مى كردند و خود عمل نمى كردند

همین طور كه در عالم برزخ به نعمت ها و ثواب هاى بعضى از مردم كه مؤ سسات خیریه بنا نهاده و باقیات الصالحات از خود باقى گذاشته اند اضافه مى شد و در پرونده نیك آنها ثبت مى گردد، بعضى از مجرمان و خیانتكارانى هم هستند كه بعد از مرگشان بر اعمال زشت آنها اضافه مى شود و عذابشان بیشتر مى گردد.
از باب مثال ، كسى كه كارخانه مشروب سازى یا مركز فساد و فحشاء براى به انحراف كشاندن جوانان تهیه كند و عده اى از مردم مال دار وقتى بناهاى فساد را دیدند آنها هم بروند و در مكان هاى دیگر همین بناها را آماده كنند طبق روایاتى كه مى فرمایند: كسى كه سنت بدى را در جامعه بنیان نهد و سپس دیگران از او پیروى نمایند هر بار كه آن سیره و روش ، مورد عمل واقع شود در پرونده مؤ سس آن ، خواه زنده باشد یا مرده ، گناه تازه اى ثبت مى شود و مستحق كیفر جدیدى مى گردد.
امام باقر علیه السلام فرمود: هر بنده اى از بندگان خدا كه روش گمراه كننده اى را بین مردم بنیان نهد براى او گناهى همانند گناه كسانى است كه مرتكب آن عمل شده اند بدون آنكه از گناه عاملین آن كاسته شود

سپس فرمود: شب معراج در سیر خود به زنانى رسیدم كه به پستانهایشان آویزان بودند. از جبرئیل پرسیدم : اینها چه طایفه اى هستند؟ گفت : زنانى مى باشند كه مال شوهران خود را به اولادانى كه از شوهر قبلى خود پیدا كرده اند مى دادند.
بعد از آن فرمود: غضب خدا بر زنانى است كه در قوم و جمعیتى داخل كنند كسانى را كه داخل آن قوم و جمعیت نیستند و آنها را بر اسرار آن قوم آگاه نمایند و اموال و سرمایه آنها را به ایشان بخورانند و آنان را صاحب حق بدانند

ابان بن تغلب از حضرت صادق نقل كرده است كه : آن حضرت فرمود: كسى كه از ظهر پنج شنبه تا ظهر جمعه بمیرد خداوند عذاب و فشار قبر را از او برطرف مى كند و براى او برات آزادى از فشار قبر را مقرر مى گرداند.⁽¹⁹⁷⁾
و از امام باقر علیه السلام نقل شده است : كسى كه شب جمعه بمیرد خداوند نامه آزادى و برائت از آتش را به او كرامتى فرماید و كسى كه روز جمعه بمیرد از آتش جهنم نجات پیدا مى كند و نیز فرمود: كسى كه شب یا روز جمعه بمیرد عذاب قبر از او برداشته مى شود

از ابى قلابه نقل شد كه : ایشان در خواب دید، داخل قبرستانى شده است و مثل این كه همه قبرها شكافته شده و مردگان از آن ها بیرون آمده و در كنار آنها نشسته و در مقابل هر كدام طبقى از نور گذاشته اند. در میان آن ها فقط همسایه او كه آن هم از دنیا رفته بود هدیه و طبق نور ندارد. در میان اموات خجلت زده و سر خود را به زیر انداخته است . از او سئوال كرد: چرا براى تو طبق نورى نیامده است .
گفت : اى ابى قلابه ! هر كدام از آن ها اولادان صالحى ، دوستان با وفایى ، اقوام دلسوز و مهربانى دارند كه براى ایشان دعا مى كنند، صدقه مى دهند و به فكر آنان مى باشند. این طبق هاى نور از طرف آنها براى اموات فرستاده مى شود، اما من یك اولاد غیر صالح و ناخلف دارم كه به فكرم نیست ، هدیه و صدقه اى برایم نمى فرستد، از این جهت طبقى از نور ندارم و در میان اموات و همسایگانم خجلت زده و شرمنده ام .
ابى قلابه گوید: وقتى از خواب بیدارم شدم ، پیش فرزندش رفتم و داستان را برایش نقل كردم : وقتى پسر از قضیه پدر آگاه شد. گفت : ابى قلابه ! به دست تو، توبه مى كنم و دست از گناه و معصیت مى كشم و بعد از آن روز، مشغول عبادت و بندگى خداوند شد و دائما براى پدرش خیرات و صدقات مى داد و براى او دعا مى كرد.
ابى قلابه گوید: بعد از مدتى باز همان خواب را دیدم كه همه اموات در مقابلشان طبق هایى از نور است اما طبقى كه در مقابل همسایه ام مى باشد از همه بهتر و نورش بیشتر و مثل خورشید همه جا را روشن كرده است .
وقتى چشمش به من افتاد گفت : اى ابى قلابه ! خداوند به تو جزاى خیر عنایت فرماید كه باعث شدى فرزند من عوض شود و دیگر گناه نكند و براى من صدقه و خیرات دهد و به واسطه همین ها من از آتش نجات پیدا كنم و از خجلت دوستان و همسایگان بیرون آیم

صالح مرى : از جمله زاهدها و عبادت كنندگان بصره است . گوید: شب جمعه اى به سوى مسجد جامع رفتم در بین راه به قبرستانى گذشتم . در وسط آن نشستم تا خوابم برد. در عالم خواب دیدم قبرها شكافته شد و از هر قبرى شخصى بیرون آمد و براى هر صاحب قبرى طبقى از نور فرود آمد، هر كدام از آنان طبق خود را گرفتند و داخل قبر خود شدند.
در این بین جوانى را دیدم كه با لباس كهنه از قبر بیرون آمده و از براى او طبقى فرود نیامد، خواست با ناامیدى برگردد. به او گفتم : اى جوان ! این طبق ها چه بود، چه چیز داخل آنها بود؟ چرا براى تو از این طبقها نیامد؟
گفت : اینها خیرات و صدقاتى بود كه زندگان براى اموات خود مى فرستند. حق تعالى شبهاى جمعه ثواب آنها را به ایشان مى رساند، اما من كسى را ندارم كه برایم خیرات دهد و ثواب آن را به من هدیه كند، لذا طبقى براى من نیامد.
گفتم : آیا در دنیا كسى را دارى ؟ گفت : فقط مادرى دارم كه با او هم به حج مى رفتم . چون به اینجا رسیدم از دنیا رفتم و در این قبرستان دفن شدم . بعد از آن مادرم شوهر كرد و مشغول كار خود شد و از من یادى نمى كند و صدقه اى از برایم نمى دهد.
گفتم : مادرت كجا است ؟ گفت : در فلان محله از شهر. مرد صالح مى گوید: وقتى صبح شد به آن محله رفتم و مادر آن جوان را پیدا كردم و آنچه دیده بودم براى او نقل كردم :
پیر زن بگریست و رفت داخل خانه كیسه طلایى آورد به من داد و گفت : این كیسه را از براى فرزندم صدقه بده . من هم قبول كردم كه شبهاى جمعه از براى او صدقه دهم و همان وقت مقدارى از طلاها را براى او صدقه دادم . شب جمعه دیگر كه به مسجد مى رفتم چون به میان قبرستان رسیدم نشسته باز خوابم برد. در عالم خواب دیدم قبرها شكافته شد، از هر قبرى شخصى بیرون آمد و از آسمان طبقهایى از نور فرود آمد و هركس طبق خود را گرفت و داخل قبر شد.
باز آن جوان را دیدم كه جامه زیبا و سفید پوشیده است و طبقى را در دست دارد. رو به من كرد و گفت : اى مرد! خدا از تو خشنود شود همچنان كه من از تو خشنودم ، تو باعث خوشحالى من شدى ، این را گفت و به قبر خود داخل شد