تبیان، دستیار زندگی

 کرامت وجودی زن

در مکتب امام خمینی قدس سره زن بسیار تکریم شده و در اوج والایی قرار دارد، ایشان در این باره می فرمایند:

اسلام می خواهد که زن و مرد رشد داشته باشند. اسلام زن ها را نجات داده است از آن چیزهایی که در جاهلیت بود. آنقدری که اسلام به زن خدمت کرده است، خدا می داند به مردخدمت نکرده است آنقدر که به زن خدمت کرده. شما می دانید که در جاهلیت زن چه بوده و دراسلام چه شده. در زمانی که پیغمبر اسلام آمد، زن ها را هیچ حساب می کردند اسلام زن ها راقدرت داده است. ⁽¹⁶⁾ 

 زن مربی سعادت

امام به اغراض سوء دیدگاه های فمینیستی و انتظاری که از زن دارند، توجه داشته و همواره برجایگاه آنان و تاثیری که در جوامع دارند تاکید می ورزیدند.

- اگر زنان شجاع و انسان ساز از ملتها گرفته شوند، ملت ها به شکست انحطاط کشیده می شوند. ⁽¹⁷⁾ اسلام به شما آنقدر احترام قایل است که برای مردها نیست، اسلام شما را می خواهدنجات بدهد، اسلام شما را می خواهد از این ملعبهای که اینها می خواهند شما را ملعبه قرار بدهندنجات بدهد، اسلام می خواهد شما را یک انسان کامل تربیت کند.

- زن انسان است. آن هم یک انسان بزرگ. زن مربی جامعه است. از دامن زن انسان ها پیدامی شوند. مرحله اول مرد و زن صحیح، از دامن زن است. سعادت و شقاوت کشورها بسته به وجود زن است. زن با تربیت صحیح خودش انسان درست می کند و با تربیت صحیح خودش کشور را آباد می کند. مبدا همه سعادت ها از دامن زن بلند می شود. زن مبدا همه سعادتها بایدباشد. ⁽¹⁸⁾

- زن مظهر تحقق آمال بشر است. زن پرورش ده زنان و مردان ارجمند است. از دامن زن مرد به معراج می رود. دامن زن محل تربیت بزرگ زنان و بزرگ مردان است. ⁽¹⁹⁾ زن ها مردان شجاع را در دامن خود بزرگ می کنند. قرآن کریم انسان ساز است و زن ها نیز انسان ساز، اگرزن های انسان ساز از ملت ها گرفته بشود، ملت ها به شکست و انحطاط مبدل خواهند شد، شکست خواهند خورد، منحط خواهند شد ⁽²⁰⁾ . 

 آزادی و تساوی زن و مرد از دیدگاه امام

در منظر امام قدس سره اسلام زنان را سربلند و شایسته می خواهد و آنچه دین گریزان برای زن قایلند،چیزی جز تباهی و ملعبه شدن نیست، ایشان می فرمایند:

مقام زن مقام والاست، عالیرتبه هستند. بانوان در اسلام بلند پایه هستند. ⁽²¹⁾

ما می خواهیم زن به مقام والای انسانیت خودش باشد، نه ملعبه باشد، نه ملعبه در دست مردها باشد، در دست اراذل باشد. ⁽²²⁾

اسلام زن را مثل مرد در همه شؤون، همان طوری که مرد در همه شؤون دخالت دارد، زن هم دخالت دارد، همان طوری که مرد باید از فساد اجتناب کند، زن هم باید از فساد اجتناب کند.زن ها نباید ملعبه دست جوان های هرزه بشوند، زن ها نباید مقام خودشان را منحط کنند و خدای ناخواسته بزک کرده بیرون بیایند و در انظار مردم فاسد قرار بگیرند. زن ها باید انسان باشند،زن ها باید تقوا داشته باشند، زن ها مقام کرامت دارند، زن ها اختیار دارند، همان طوری که مردهااختیار دارند. خداوند شما را با کرامت خلق کرده است، آزاد خلق کرده است. ⁽²³⁾

اسلام نظر خاص بر شما بانوان دارد، اسلام در وقتی که ظهور کرد در جزیرة العرب، بانوان حیثیت خودشان را پیش مردان از دست داده بودند، اسلام آن ها را سربلند و سرافراز کرد، اسلام آن ها را با مردان مساوی کرد. عنایتی که اسلام به بانوان دارد بیشتر از عنایتی است که بر مردان دارد. ⁽²⁴⁾ 

حقوق زن

یکی از مباحثی که بازار آن گرم است و به عنوان حربه ای برای تشویش افکار زن ها از آن استفاده می شود، موضوع ازدواج و طلاق است. خرده گیران بدون توجه به اختیاری بودن انتخاب زوج بامتمسک قراردادن نمونه هایی، زنان را بنده مرد قلمداد می کنند و معتقدند اختیار طلاق در دست مردان، تبعیضی برای زنان است. امام خمینی قدس سره با اشاره به این موضوع و اختیاری که اسلام برای زنان قرار داده می فرمایند:

- طلاق در صورتی که در ضمن عقد با مرد (وقتی که می خواهند عقد کنند) شرط بکنند و درضمن عقد این شرط بشود که وکیل در طلاق خودش یا مطلق. این زنهایی که حالا تحت زوجیت هستند چه؟ این ولایت فقیه را مخالفت می کنند در صورتی که نمی دانند از شؤون فقیه هست. اگرچنانچه یک مردی با زن خودش رفتارش بد باشد او را اولا نصیحت کند و ثانیا تادیب کند و اگردید نمی شود اجراء طلاق کند. شما موافقت کنید با این ولایت فقیه. ولایت فقیه برای مسلمین یک هدیه ای است که خدای تبارک و تعالی داده است. من جمله همین معنیی که شما سؤال کردید و طرح کردید که زن هایی که الان شوهر دارند اگر چنانچه گرفتاری هایی داشته باشند چه باید بکنند؟ آن ها رجوع می کنند به آنجایی که فقیه است، مجلسی که در آن فقیه است به دادگاهی که در آن فقیه است و فقیه رسیدگی می کند و اگر چنانچه صحیح باشد، شوهر را تادیب می کند، شوهر را وادار به اینکه درست عمل کند و اگر چنانچه نکرد طلاق می دهد. ولایت داردبرای این امر که اگر چنانچه به فساد می کشد، یک زندگی به فساد کشیده می شود، طلاق می دهدو طلاق اگر چه در دست مرد است لکن فقیه در جایی که مصلحت اسلام را دید، مصلحت مسلمین را دید و در جایی که دید نمی شود به غیر این، طلاق بدهد. این ولایت فقیه هست.ولایت فقیه برای شما یک هدیه الهی است. ⁽²⁵⁾ اسلام زن ها را در مقابل مردها قرار داده، نسبت باآن ها تساوی دارند. البته یک احکام خاص به مرد است که مناسب با مرد است، یک احکام خاص به زن است، مناسب با زن است، این، نه این است که اسلام نسبت به زن و مرد فرقی گذاشته است. ⁽²⁶⁾

در نظام اسلامی، زن همان حقوقی را دارد که مرد دارد، حق تحصیل، حق کار، حق مالکیت،حق رای دادن، حق رای گرفتن، لیکن هم در مرد، مواردی است که چیزهایی به دلیل پیدایش مفاسد بر او حرام است و هم در زن مواردی هست که به دلیل اینکه مفسده می آفریند، حرام است. اسلام خواسته است که زن و مرد حیثیت انسانی شان محفوظ باشد. اسلام خواسته است که زن ملعبه دست مرد نباشد. اینکه در خارج منعکس کرده اند که در اسلام با زن ها با خشونت رفتار می شود، امر غیرصحیحی است و تبلیغات باطلی است که از مغرضین حاصل شده والا مردو زن هر دوشان در اسلام اختیارات دارند، اگر اختلافاتی هست، برای هر دو هست و آن مربوطبه طبیعت آنان است. ⁽²⁷⁾

البته در شرق برای مردها یک محدودیت هایی هست که آن محدودیت ها به صلاح خودمردها هست و آن محدودیت ها، یعنی در آنجاهایی که مفسده هست برای مرد، از قماربازی جلوگیری می کند اسلام، از شرابخواری جلوگیری می کند اسلام، از هروئین جلوگیری می کند اسلام،از شرابخواری جلوگیری می کند برای اینکه مفسده دارند.

برای همه یک محدودیت هایی هست، محدودیت هایی شرعی و الهی، محدودیت هایی است که به صلاح خود جامعه است، نه این است که برای جامعه یک چیزی مثلا نافع بوده است که محدودیت برایش ایجاد کرده اند. ⁽²⁸⁾

هیچ فرقی ما بین گروه و گروهی در اسلام نیست فقط به تقوا و به اتقاء به علی الله تعالی فرق است. ⁽²⁹⁾

زن هایی که می خواهند ازدواج کنند، از همان اول می توانند اختیاراتی برای خودشان قراربدهند که نه مخالف شرع باشد و نه مخالف حیثیت خودشان، می توانند از اول شرط کنند که اگرچنانچه مرد فساد اخلاق داشت، اگر بد زندگی کرد با زن، اگر بد خلقی کرد با زن، وکیل باشند درطلاق. اسلام برای آن ها حق قرار داده است، اسلام اگر محدودیتی برای مردان و زنان قایل شده است همه به صلاح خودتان بوده است. تمام قوانین اسلام، چه آن هایی که توسعه می دهد، چه آن هایی که تحدید می کند، همه بر صلاح خود شماست، برای خود شماست. همان طوری که حق طلاق را با مرد قرار داده است حق این را قرار داده است که شما در وقت ازدواج شرط کنید با اوکه اگر چه کردی یا چه کردی، من وکیل باشم در طلاق. و اگر این شرط را کرد، دیگر نمی تواند اورا معذور کند، اگر این در ضمن شرط یا در ضمن عقد واقع شد نمی تواند او را محدود کند،نمی تواند اخلاق بد انجام بدهد و اگر مردی با زن خودش بدرفتاری کرد، در حکومت اسلام او رامنع می کنند، اگر قبول کرد تعزیر می کنند، حد می زنند و اگر قبول نکرد مجتهد طلاق می دهد. ⁽³⁰⁾

خداوند همان طوری که قوانینی برای محدودیت مردها در حدود اینکه فساد بر آن ها راه نیابددارد، در زن ها همه دارد، هم برای صلاح شماست، همه قوانین اسلامی برای صلاح جامعه است. ⁽³¹⁾

امام قدس سره همچنین خاطرنشان می کردند:

... به زن و مرد سفارش می کنم که هر کس به حد قانونی رسیده است، در این مجلس، در این انتخاب شرکت کند و افرادی که پیشنهاد می شود و انتخاب شده است یعنی پیشنهاد شده است،هر یک را که خواستند، به او رای بدهند. ⁽³²⁾

امام قدس سره به زنان فرمودند:

... آنقدری که اسلام خدمت به شما کرد، به مردها آنقدر خدمت نکرد. اسلام، شما را حفظکرد و شما متقابلا اسلام را حفظ بکنید.

همان طوری که مردها باید در امر سیاسی دخالت کنند و جامعه خودشان را حفظ کنند، زن هاهم باید دخالت کنند و جامعه را حفظ کنند. البته با حفظ آن چیزی که اسلام فرموده است، که بحمدالله امروز در ایران جاری است. ⁽³³⁾

حجاب و پوشش بانوان

حجاب از مقوله هایی است که با فطرت انسان آشناست و اختصاص به زن ندارد و فقط در باب کیفیت آن است که در این باره زن از مرد متمایز می باشد حجاب زن در دیدگاه اسلام پوشش معقول است که ممکن است با توجه به آداب و رسوم هر ملتی کیفیت و شکل مخصوص به خودرا دارا باشد.

امام در پاسخ سؤالی در این باره می فرمایند:

حجاب به معنای متداول میان ما که اسمش حجاب اسلامی است با آزادی مخالفتی ندارد.اسلام با آنچه خلاف عفت است مخالفت دارد و ما آنان را دعوت می کنیم که به حجاب اسلامی رو آورند... زنان شجاع ما دیگر از بلاهایی که غرب به عنوان تمدن به سرشان آورده است به ستوه آمده اند و به اسلام پناهنده شده اند. ⁽³⁴⁾

در اسلام زن باید حجاب داشته باشد ولی لازم نیست که چادر باشد بلکه زن می تواند هرلباسی را که حجابش را به وجود آورد اختیار کند. ⁽³⁵⁾

در وزارتخانه های اسلامی نباید زن های لخت بیایند، زن ها بروند اما با حجاب باشند مانعی ندارد بروند اما کار بکنند لکن باحجاب شرعی باشند، با حفظ جهات شرعی باشند. ⁽³⁶⁾ 

 هوشیاری امام در حفظ منزلت زن در پاسخ به فریب کاران

در یکی از سؤالاتی که از امام راحل شده است، سعی شده با فریب کاری حجاب را عامل انزوامعرفی کنند، در این سؤال آمده است:

این چادر، آیا صحیح است که این زن ها خود را در زیر چادر مخفی کنند؟ این زن ها درانقلاب شرکت کردند، کشته دادند، زندان رفتند، مبارزه کردند. این چادر هم یک رسم از قدیم است، حالا دیگر دنیا هم عوض شده، حالا این صحیح است که مثلا اینها خودشان را مخفی کنند؟

امام قدس سره در پاسخ می فرمایند:

اولا اینکه این یک اختیاری است برای آن ها، خودشان اختیار کردند. شما چه حقی دارید که اختیار را از دستشان بگیرید؟ ما اعلام می کنیم به زن ها که هر کس چادر می خواهد هر کس پوشش اسلامی می خواهد، بیاید بیرون، از سی و پنج میلیون جمعیت ما، سی و سه میلیونش بیرون می آید. شما چه حقی دارید که جلو اینها را بگیرید؟ این چه دیکتاتوری است که شمانسبت به زن ها دارید؟ و ثانیا اینکه ما یک پوشش خاصی را نمی گوییم، برای حدود زن هایی که به سن و سال شما رسیده اند هیچ چیزی نیست، ما زن های جوانی که وقتی ایشان آرایش می کنندو می آیند یک فوج را دنبال خودشان می کشند، اینها را داریم جلوشان را می گیریم، شما هم دلتان نسوزد. ⁽³⁷⁾

البته باید توجه داشته باشید که حجابی که اسلام قرار داده است، برای حفظ آن ارزش های ماست. هر چه را که دستور فرموده است، چه برای زن و چه برای مرد، برای این است که آن ارزش های واقعی که اینها دارند و ممکن است به واسطه وسوسه های شیطانی یا دست های فاسداستعمار و عمال استعمار پایمال می شدند اینها، این ارزش ها زنده بشود. ⁽³⁸⁾ 

خاتمه

زن در دیدگاه اسلام با مرد در حقیقت انسانی و سیر تکاملی تفاوتی ندارد، بر این اساس درعرصه های اساسی هر دو دوش به دوش هم پیش می روند از جمله:

1 - در عرصه کمال و سیر تکاملی علمی;

2 - در عرصه جزا و دست یابی به پاداش الهی;

3 - در عرصه جنت و دست یابی به مقامات اخروی;

4 - در عرصه تقرب و دست یابی به مقامات معنوی.

تردیدی نیست که در عرصه های مورد اشاره زن و مرد در نگرش اسلامی مساوی اند، تنها دربرخی از عرصه های فرعی زندگی است که هر کدام با توجه به جایگاه ویژه ای که در نظام احسن دارند از حیث احکام اسلامی تفاوت هایی بر اساس عدالت الهی دارند که با فلسفه خلقت آنان هماهنگی کامل دارند. 

 پی نوشتها:

1) فخر رازی، تفسیر کبیر.

2) ر.ک: زمخشری، ربیع الابرار، ج 1، ص 869، چاپ منشورات الشریف الرضی.

3) حاکم، مستدرک، ج 2، ص 327 و 430 و 431، بیروت، دارالکتب العلمیة.

4) حاکم، مستدرک، ج 2، ص 327 و 430 و 431، بیروت، دارالکتب العلمیة.

5) حاکم، مستدرک، ج 2، ص 327 و 430 و 431، بیروت، دارالکتب العلمیة.

6) صدوق، ثواب الاعمال، ص 448، رضی الدین طبرسی، مکارم الاخلاق، ص 251.

7) انس می گوید: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود:حبب الی النساء والطیب و جعلت قرة عینی الصلوة، حاکم، مستدرک، ج 2، ص 175.

8) ر.ک: المغازی، ج 1، ص 269، مکتب الاعلام الاسلامی.

9) ر.ک: جان استوارت میل، کنیزک کردن زنان، ترجمه خسرو بیگی، چاپ اول، سال 77.

10) مارتین سگالن، جامعه شناسی تاریخی خانواده، ترجمه حمید الیاسی، نشر مرکز، چاپ دوم، 1375، ص 335.

11) فمینیسم، از منشورات نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه.

12) زن در دوره قاجار، ص 111.

13) صحیفه نور، ج 12، ص 148.

14) شرح چهل حدیث، ص 486 و 487.

15) شرح چهل حدیث، ص 126.

16) صحیفه نور، ج 17، ص 143.

17) صحیفه نور، ج 15، ص 199.

18) صحیفه نور، ج 16، ص 246.

19) صحیفه نور، ج 13، ص 219.

20) صحیفه نور، ج 15، ص 257.

21) صحیفه نور، ج 15، ص 237 و 238.

22) صحیفه نور، ج 9، ص 137.

23) صحیفه نور، ج 15، ص 232.

24) صحیفه نور، ج 13، ص 221.

25) صحیفه نور، ج 16، ص 5.

26) صحیفه نور، ج 14، ص 129.

27) صحیفه نور، ج 18، ص 57.

28) صحیفه نور، ج 16، ص 122.

29) صحیفه نور، ج 16، ص 185.

30) صحیفه نور، ج 16، ص 15.

31) صحیفه نور، ج 14، ص 142.

32) صحیفه نور، ج 8، ص 179.

33) صحیفه نور، ج 7، ص 205.

34) ر.ک، تبیان، دفتر هفتم، ص 95.

35) ر.ک. تبیان، دفتر هفتم، ص 95.

36) ر.ک. تبیان، دفتر هفتم، ص 96.

37) ر.ک. تبیان، دفتر هفتم، ص 96.

38) ر.ک. تبیان، دفتر هفتم، ص 97.

39) ر.ک. تبیان، دفتر هفتم، ص 263.

40) ر.ک. تبیان، دفتر هفتم، ص 264.

41) ر.ک. تبیان، دفتر هفتم، ص 265.