نماز از عبادت‌های مسلمانان و از ارکان مهم دین اسلام است.[۱] واژهٔ نماز معادل فارسی کلمه عربی صلاة یا صلوة است.نماز در نزد اهل سنت یکی از ارکان خمسه (ستون‌های پنجگانهٔ دین) و در نزد شیعیان یکی از فروع دهگانهٔ دین است.

نمازهایی که بر هر مسلمان، در هر شبانه‌روز، واجب است عبارت‌اند از: نماز صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشا. البته غیر از این نمازها، نمازهای واجب دیگری هم وجود دارند[۲].

عده‌ای از عارفان بر این باورند که تمام موجودات نیز متناسب با وضع خود در حال حمد و تسبیح خداوند هستند و به آیاتی از قرآن نظیر «و گیاه و درخت سجده می‌کنند» (به عربی: وَالنَّجْمُ وَالشجَرُ یَسجُدَانِ)[۳]، استناد می‌ورزند.

واژه‌شناسی

واژه «صلاة» در عربی، به معنی «درود و تحیت»، «دعا» و همچنین «انعطاف» است.[۴] با این حال واژهٔ «نماز» واژه‌ای فارسی است که در ایران، افغانستان، بنگلادش، هند، پاکستان و ترکیه برای واژهٔ «صلاة» عربی به‌کار برده می‌شود. این واژه همچنین در زبان بنگالی، آلبانیایی، بوسنیایی و مقدونیایی، برابر صلاة به کار می‌رود.

واژه نماز به معنای خم‌شدن و سرفرودآوری برای ستایش و احترام است[۵]. برخی منابع ریشهٔ این واژه را از واژه پارسی پهلوی «نماک» می دانند که آن هم از ریشه باستانی «نم» به معنای خم شدن و کرنش است.[۶][۷]. هرچند در برخی منابع ریشهٔ واژهٔ نماز از واژهٔ «ناماسته» در زبان سانسکریت آریاییان دانسته شده‌است[۸][مدرک بیش‌تر]

 

واجبات و مستحبات نماز

واجبات نماز

واجبات نماز یعنی کارهایی که باید در نماز انجام شود. واجبات نماز ۱۱ مورد هستند که این واجبات به دو نوع رکن و غیر رکن تقسیم می شوند. واجباتی که رکن هستند، کم یا زیاد کردن آنها چه به عمد و چه سهوا نماز را باطل می کند. واجبات رکن در نماز ۵ مورد بوده و شامل: نیّت، تکبیرة الإحرام، قیام (قیام در هنگام تکبیرة الاحرام و قیام متصل به رکوع)، رکوع و سجود می باشد. واجبات نماز از این قرارند:[۹]

• نیت: به معنی قصد قلبی است و نیازی نیست به زبان آورده شود؛ بلکه به این معنی است که نمازگزار با هوشیاری و قصد نماز را می خواند. لازم به ذکر است که نیت در نماز بسیار مهم است و اگر مثلا کسی نماز را برای غیر خدا بخواند مانند این است که اصلا نماز نخوانده است؛ در عبادت‌های دیگر شاید اینقدر سخت‌گیری در مورد نیت نباشد.

• تکبیرة الاحرام: یعنی گفتن الله اکبر در اول نماز؛ و در این هنگام معمولاً دست‌ها را تا مقابل گوشها بالا می‌برند.

• قیام: به معنی ایستادن است؛ کسی که نمی‌تواند بایستد، می‌تواند نشسته و یا خوابیده نماز بخواند.

• قرائت: در ابتدای رکعت، خواندن سوره فاتحه واجب است. در دو رکعت اول نمازهای ظهر، عصر، مغرب و عشا همچنین واجب است که سورهٔ دیگری پس از فاتحه خوانده شود. اهل سنت خواندن بخشی از یک سوره را هم کافی می‌‌دانند.

• رکوع: به معنی خم شدن نمازگزار است، تا این که دستها به زانو برسند. مسلمانان معمولاً در هنگام رکوع اذکاری را می‌گویند مانند سبحان الله یا سبحان ربی العظیم وبحمده

• سجده: در این زمان، نمازگزار پیشانی، کف دست‌ها و سر انگشتان پاها را بر زمین می گذارد؛ در زمان سجده نیز اذکاری چون سبحان الله یا سبحان ربی الأعلی وبحمده گفته می‌شود.

• ذکرهای سجده و رکوع

• تشهد: به معنی گواهی دادن بر یکتا بودن خدا و پیامبری محمد است. این کار در رکعت‌های زوج و در رکعت پایانی، بعد از سجده انجام می‌شود. البته اشتباه نشود: در رکعت آخر نمازهای دورکعتی و چهاررکعتی، فقط یک تشهد خوانده می‌شود.

• سلام: یعنی درود فرستادن بر پیامبر و خانواده‌اش و بر خود و بر سایر بندگان شایستهٔ خدا، در پایان نماز.

• ترتیب: یعنی این که که کارهای نماز به ترتیب خودش انجام شود و مثلا سلام نماز در ابتدای نماز گفته نشود.

• موالات: یعنی پی‌درپی‌بودن اجزای نماز؛ بین کارهای نماز نباید خیلی فاصله شود (معمولا حداکثر چند ثانیه).

مستحبات نماز

• بعد از رکوع، مستحب است نمازگزار بگوید: «الله اکبر» و «سمع الله لمن حمده»

• بعد از سجده، مستحب است نمازگزار بگوید: «الله اکبر» و «استغفرالله ربی و اتوب الیه»

• در هنگام برخاستن از زمین، مستحب است نمازگزار بگوید: «بحول الله و قوته اقوم و اقعد»[۱۰] [۱۱]

 

شرایط نماز و نمازگزار

• نمازگزار پیش از نماز می‌بایست، بسته به شرایط و موقعیت، وضو[۱۲]، غسل یا تیمم[۱۳] کرده باشد. همچنین بهتر است قبل از نماز اذان و اقامه بگوید.

• نمازگزار، باید در هنگام خواندن نماز رو به قبله، که همان کعبه است، بایستد .

• بدن نمازگزار باید پاک باشد. لباس نمازگزار نیز باید پاک و پوشانندهٔ عورت باشد.[۱۴] همچنین لباس نمازگزار نباید غصبی، از اجزای مردار، از حیوان حرام گوشت و ابریشم خاص یا طلا بافت(در مردان) باشد.

• بر اساس دستورات اسلامی، محلی که نمازگزار در آن نماز می خواند، نباید غصبی باشد. همچنین مکان نمازگزار باید استقرار داشته باشد و امکان نمازگزاردن در آن جا وجود داشته باشد.[۱۵]

موارد فوق شرایط و استثناهای مخصوص به خود را دارند و همچنین در شرایط و موقعیت های خاص می توانند تغییر یابند که در مذهب تشیع این موارد توسط مراجع تقلید مشخص می شوند.

 

مبطلات نماز

برخی از مواردی که نماز را باطل می‌کنند عبارتند از:[۱۶]

• از بین رفتن هر کدام از شرایط نماز و نمازگزار

• باطل شدن وضو

• گفتن آمین بعد از حمد

• سخن گفتن با دیگران

• خندیدن و گریه کردن

• خوردن و نوشیدن

• انحراف از جهت قبله

• کم یا زیاد کردن ارکان نماز

 

نمازهای واجب

نمازهای واجب در ذیل خواهد آمد. البته مسلمانان سنی علاوه بر اینها، شرکت در نماز جمعه و نماز عید را نیز واجب می‌دانند؛ شیعیان این نمازها را در زمان غیبت کبری، مستحب می‌دانند.

نمازهای یومیّه (روزانه)

بر مسلمانان واجب است که روزی ۵ بار نماز بخوانند؛ کودکان، بیماران روانی و زنان در دوره عادت ماهانه از خواندن این نمازها معاف هستند. این نمازهای پنجگانه عبارت‌اند از:.[۱۷]

• نماز صبح (نماز فجر، نماز دوگانه):از سپیده دم تا طلوع آفتاب؛ این نماز دو رکعت است.

• نماز ظهر (نماز پیشین): هنگامی که خورشید در وسط آسمان قرار گیرد تا زمان عصر؛ این نماز چهار رکعت است.

• نماز عصر (نماز دیگر): بعد از زمان ظهر تا زمان غروب خورشید؛ این نماز چهار رکعت است.

• نماز مغرب (نماز شام): از زمان غروب خورشید تا زمان عشا؛ این نماز سه رکعت است.

• نماز عشاء (نماز خفتن): از زمانی که شفق سرخ رنگ آفتاب ناپدید شود تا نیمه شب؛ این نماز چهار رکعت است.

شیعیان معتقدند که بلافاصله پس از خواندن نماز ظهر می‌توان نماز عصر و بلافاصله پس از نماز مغرب، می‌توان نماز عشا را تا نیمه شب خواند.

مسلمانان اعتقاد دارند که چنانچه کسی نتواند نماز را در وقت آن بخواند، باید آن را پس از پایان وقت بخواند. چنین نمازی را نماز قضا می‌گویند.

نماز طواف واجب خانه خدا (در مسجدالحرام)

پس از هفت دور چرخیدن به دور کعبه، یک نماز دورکعتی به نام نماز طواف خوانده می‌شود.

نماز میّت

نماز میت، بر مرده گزارده می‌شود. این نماز نیاز به وضو و غسل و غیره ندارد و با کفش می‌توان آن را انجام داد. معمولاً در مسجدالحرام پس از هر نماز یومیّه از نمازگزاران دعوت می‌شود که برای مرده یا مردگانی نماز بخوانند.

نماز قضای پدر و مادر

کسی که در زندگی خود برخی از نمازهایش را به جا نیاورده، باید پسر بزرگترش آن نمازها را قضا کند که جزئیات آن در کتاب‌های دینی نوشته شده است.

نماز نافله‌ای که به علت نذر یا عهد یا قسم واجب شده است

نماز نافله به خودی خود واجب نیست و مستحب است ولی مثلاً اگر کسی نذر کند (تصمیم بگیرد) که اگر بیماریم معالجه شود، نماز نافله خواهم خواند و بیماریش معالجه شود، نماز نافله بر او واجب می‌شود که جزئیات این موضوع در کتابهای دینی ذکر شده است.

 

نمازهای متفاوت در حکم وجوب یا استحباب

این نمازها در شرایطی واجب، و در شرایطی مستحب هستند، یا این که در برخی از مذهب‌ها واجب و در مذاهب دیگر مستحب هستند.

نماز آیات

نوشتار اصلی: نماز نشانه‌ها

نماز آیات به واسطه چهارچیز بر مسلمان واجب می‌شود:

1. کسوف (اگرچه به مقدار کمی باشد)

2. خسوف (اگرچه به مقدار کمی باشد)

3. زمین‌لرزه

4. رعد و برق و بادهای سیاه و سرخ و مانند این‌ها در صورتی که بیشتر مردم بترسند.

این نماز در نزد شیعیان، واجب و در نزد اهل سنت مستحب است.

نماز جمعه

نوشتار اصلی: نماز جمعه

نماز جمعه، نمازی است که در ظهر روز آدینه در مساجد خوانده می‌شود. طبق نظر شیعیان این زمان در زمان حضور پیامبر و امام معصوم و نایب خاص او واجب عینی است، اما در زمان غیبت کبری واجب تخییری است یعنی میان نماز جمعه و نماز ظهر مخیر است. در نزد اهل سنت، شرکت در این نماز برای مردان واجب است؛ در حالی که زنان می‌توانند در این نماز شرکت کنند یا به جای آن نماز ظهر را بخوانند. مراسم نماز جمعه با دو خطبه آغاز می‌شود؛ پس از آن، دو رکعت به جای نماز ظهر خوانده می‌شود. در ایران، هر شهر تنها یک امام جمعه دارد و نماز جمعه در مسجد جامع یا مصلای اصلی همان شهر، برگزار می‌شود- امام جمعه‌ی شهرهای ایران، همیشه از سوی رهبر انتخاب می‌شود.

نماز عیدین

نوشتار اصلی: نماز عید

نماز عیدین، شامل نماز عید فطر و نماز عید قربان است که به هنگام عید فطر و عید قربان خوانده می‌شوند.

از نظر شیعیان این نماز در زمان حضور امام واجب و در زمان غیبت مستحب است و می توان آن را به جماعت یا فرادی خواند. طبق نظر اهل سنت این نمازها واجب است.[۱۸][۱۹]

نماز جماعت

نوشتار اصلی: نماز جماعت

به طور کلی نمازهای واجب بهتر است به جماعت خوانده شوند یعنی به صورت گروهی. بنابراین نماز جماعت، نماز دیگری به غیر از نمازهای واجب نیست. در نماز جماعت یک نفر پرهیزگار در جلو دیگران می‌ایستد که به او امام جماعت گویند.

طبق نظر شیعیان شرکت در نماز جماعت مستحب موکد است. از نظر برخی از مذاهب اهل سنت شرکت در نماز جماعت واجب است که برخی آن را واجب عینی و برخی واجب کفایی می دانند.

 

نمازهای مستحب

نمازهای مستحبی نمازهایی هستند که مسلمانان برای کسب ثواب بیشتر و نزدیک تر شدن به خداوند و دوری از شیطان بجا می آورند. برخی از این نمازها مخصوص شیعیان است. نمازهای مستحبی به صورت دورکعت، دورکعت خوانده می شوند.

نمازهای نافله

نمازهای نافله از نمازهای مستحبی هستند که به آن ها نوافل هم گفته می شود. از مهمترین نمازهای مستحبی، نافله های شبانه‌روزی هستند که به آن‌ها نوافل یومیه می‌گویند، نافله صبح (دو رکعت)، نافله ظهر (هشت رکعت)، نافله عصر (هشت رکعت)، نافله مغرب (چهار رکعت)، نافله عشاء (دو رکعت) و نافله شب (یازده رکعت). از آنجایی که دو رکعت نافله عشاء، یک رکعت محسوب می شود در مجموع نافله های شبانه روزی ۳۴ رکعت می شوند. در روزهای جمعه چهار رکعت به نافله های ظهر و عصر اضافه می شود و در جمع ۳۸ رکعت می شود. نافله های شبانه روزی به صورت نمازهای دورکعتی خوانده می شوند.

از میان نافله های شبانه روزی، نافله شب یا نماز شب نزد مسلمانان از اهمیت بیشتری برخوردار است و در روایت ها بر انجام آن تاکید شده است. از یازده رکعت نافله شب، ۸ رکعت به نیت نافله شب، ۲ رکعت آن به نیت نافله شفع و ۱ رکعت به نیت نافله وتر بجا آورده می شود.

نماز جعفر طیار نیز از نمازهای مستحبی است که می توان آن را از نافله ها ی شب یا روز حساب کرد. بافضیلت ترین زمان برای خواندن این نماز روز جمعه هنگام برآمدن آفتاب ذکر شده است. این نماز چهر رکعتی است و دو سلام دارد.[۲۰][۲۱]

نماز غفیله

نماز غفیله از دیگر نمازهای مستحبی است که بین نماز مغرب و عشاء خوانده می شود. فرصت خواندن این نماز، از نماز مغرب تا زمانی است که سرخی مغرب از بین برود. این نماز دو رکعتی می باشد و دستور مخصوص خود را دارد.[۲۲] [۲۳]

نماز تحیت مسجد

تَحیّت به معنای سلام است و نماز تحیت مسجد نمازی دورکعتی است که هنگام ورود به مسجد و به قصد تحیت و احترام مسجد خوانده می شود. اگر یک نماز دورکعتی واجب (مثلا نماز صبح) را هم بخواند کافی است، یعنی در این صورت این نماز هم نماز صبح و هم نماز تحیت مسجد محسوب می شود.

نماز ایام هفته

نماز ایام هفته از دیگر نمازهای مستحبی است که بر طبق روایات و بر اساس دستور گفته شده در طول ایام هفته خوانده می شود. در واقع هر روز هفته دو نماز مخصوص به خود دارد که البته یک نماز برای شب ان روز و یک نماز برای همان روز می باشد. [۲۴]

نماز عید غدیر

نماز عید غدیر یکی دیگر از نمازهای مستحبی است که در روز عید غدیر خوانده می شود. این نماز دو رکعتی است و بهتر است نزدیک ظهر خوانده شود. [۲۵]

نماز وحشت

نماز وحشت یا نماز شب اول قبر، از نمازهای مستحبی است که دو رکعت دارد و در شب اول قبر برای میت خوانده می شود. [۲۶]

نماز اموات

نماز اموات از دیگر نمازهای مستحبی است که برای درگذشتگان خوانده می شود. این نماز دو رکعتی می باشد. [۲۷]

نماز زیارت معصومین

نماز زیارت معصومین، به نمازهای مستحبی گفته می شود که به نیت زیارت معصومین خوانده می شود و هر کدام آداب خاص خود را دارد. [۲۸]

نماز چهارده معصوم

نماز چهارده معصوم از نمازهای مستحبی شیعیان است که هر کدام آداب خاص خود را دارد و برخی دو رکعتی و برخی چهار رکعتی و برخی شش رکعتی هستند. [۲۹]

نماز امام زمان

نماز امام زمان از نمازهای مستحبی شیعیان است. این نماز دو رکعتی است و آداب خاص خود را دارد.[۳۰]

نماز هدیه به معصومین

نماز هدیه از نمازهای مستحبی شیعیان است که آن را بجا آورده و ثواب آن را به معصومین هدیه می کنند. [۳۱]

نماز استغاثه

نماز استغاثه از نمازهای مستحبی است که دو رکعتی است و بهتر است قبل از خواب خوانده شود. [۳۲]

نماز آمرزش گناهان

نماز آمرزش گناهان از دیگر نمازهای مستحبی است که به نیت بخشیده شدن گناهان خوانده می شود. این نماز دو رکعتی است. [۳۳]

نماز شکر

نماز شکر از نمازهای مستحبی است که در هنگام حاصل شدن نعمت یا دفع بلا خوانده می شود. [۳۴]

نمازهای ماهانه

از دیگر نمازهای مستحبی است که بعضی از آن ها در تمام ماه ها مشترک هستند و برخی برای هر ماه و همچنین روزهای مشخص آن ماه آداب خاص خود را دارند.[۳۵]

 

سایر نمازها

نماز قضا

اگر نماز واجب در وقت خود خوانده نشود، باید بعداً خوانده شود که به چنین نمازی قضا گویند.

نماز استسقا یا نماز باران

نماز استسقا یا نماز طلب باران، در هنگام خشکسالی خوانده می شود. در برخی منابع اولین نماز باران را نمازی ذکر کرده اند که پیامبر در سال پنجم هجری و در نتیجه خشکسالی به جا آورد.[۳۶] نماز استسقا مانند نماز عیدین دو رکعت دارد و بهتر است به جماعت خوانده شود. رکعت اول این نماز پنج قنوت و رکعت دوم آن چهار قنوت دارد. [۳۷]

نماز رفع فقر و تنگدستی

نمازی دو رکعتی است که در هنگام فقر و عسرت خوانده می شود.[۳۸]

نماز رفع گرفتاری

نمازی است دو رکعتی که خواندن آن در زمان مشکلات و گرفتاری ها توصیه شده است.[۳۹]

نماز استخاره

استخاره در لغت یعنی طلب خیر یا خوبی‌خواستن، و در حقیقت دعا برای خیر از خداست. نماز استخاره، نمازی است که برای گرفتن تصمیم در مورد انجام دادن یا انجام ندادن فعلی و یا اتخاذ تصمیم مناسب خوانده می شود. این نماز باید پس از به نتیجه نرسیدن تعقل و مشورت ها به جا آورده شود. این نماز دو رکعتی بوده و پس از انجام آن باید ذکرهای مخصوص این نماز گفته شود. برای انجام استخاره بعد از نماز نیز آداب مخصوص دارد. [۴۰]

هندوانه خواص بسیاری دارد از آن جمله ضد استفراغ و ضد تهوع است.
 
مخصوصا برای افرادی که در تابستان دچار گرمازدگی می‌شوند، نوشیدن آب هندوانه با کمی گلاب می‌تواند مفید باشد.
 
این میوه ضدعفونی‌کننده ی بدن و در واقع پاک‌کننده روده‌ها است.
 
100 گرم هندوانه دارای ۳۰ کالری انرژی ، ۰/۴ گرم پروتئین، ۰/۲ گرم چربی، ۶/۴ گرم قند، ۰/۳ گرم فیبر، ۷ میلی‌گرم کلسیم، ۱۰۰ میلی‌گرم پتاسیم، ۷ میلی‌گرم ویتامین C و ۵۹۰ واحد بین‌المللی ویتامین A است.
هندوانه با داشتن بیش از ۹۰ درصد آب، برای رفع تشنگی بسیار مناسب است. هیچ میوه‌ای تا این اندازه آب ندارد.  چون هندوانه دارای مقدار خیلی کمی سدیم است، آب زیادی را از بدن دفع می‌کند و برای کسانی که ناراحتی کلیه دارند و افرادی که ادرار غلیظ و زرد رنگ با بوی تند دارند، بسیار خوب است و حتی می توانند با نوشیدن آب هندوانه و آب به‌مقدار زیاد، این مشکل را از بین ببرند.
 
البته افراد دیابتی نباید در مصرف هندوانه زیاده روی کنند، زیرا مانند سایر میوه‌ها، کالری و قند آزاد دارد و بدن، این کالری اضافه را به صورت چربی ذخیره می‌کند

متخصصان از مدت ها پیش معتقد بودند که کلم بروکلی، گیاه مفیدی برای قلب است و این بار در یک پژوهش جدید، دانشمندان انگلیسی علت این تاثیر مفید را کشف کرده ‌اند.
به گزارش سرویس بهداشت و درمان ایسنا، محققان کالج ایمپریال لندن در بررسی ‌های خود یک ماده شیمیایی را در کلم بروکلی شناسایی کرده‌اند که این ماده مکانیسم دفاعی طبیعی بدن را برای حفاظت از سرخرگ ها تقویت می ‌کند.
به گفته پژوهشگران، این ماده شیمیایی در سایر سبزیجات برگ پهن و سبز رنگ نیز یافت می‌شود، اما مقدار آن در کلم بروکلی زیاد است. این ماده از تشکیل پلاک و مسدود شدن رگ های خونی و در نتیجه بروز حمله قلبی جلوگیری می‌ کند.
 
پژوهشگران می ‌گویند، این ماده موسوم به “سولفورافان” می ‌تواند یک پروتئین محافظ را که در بخش ‌هایی از سرخرگ های مستعد تشکیل پلاک، غیر فعال است، فعال کند.
پاول ایوانز، محقق انستیتو ملی قلب و ریه در کالج ایمپریال اظهار کرد: ما می‌ دانیم که سبزی ‌ها برای سلامت انسان مفید هستند، اما مکانیسم مولکولی این اثرگذاری مثبت و سودمند سال ها ناشناخته بوده است.
ایوانز و دستیاران وی دریافته ‌اند که در بخش‌ هایی از سرخرگ ها که پروتئین Nrf2 غیرفعال است، امکان تشکیل پلاک بیشتر می ‌شود، اما سولفورافان این پروتئین را فعال می‌ سازد و از این طریق از بروز سکته قلبی جلوگیری می ‌کند.
این پژوهش در مجله «ترومبوس آرترو اسکلوروزیس» منتشر شده است

همچنان که سن آقایان بالاتر می رود، پروستات آنها نیز معمولاً بزرگتر می شود. اکثر این بزرگ شدن پروستاتها، از سنین بعد از ۵۰ سالگی شروع می گردد، بنابراین این مشکل در افراد پیر، خیلی دیده می شود. خود این واقعیت که پروستات بزرگ می شود، بخوری خود اهمیتی ندارد، و در واقع مشکلی که ایجاد می شود به اندازه واقعی پروستات ربطی ندارد. با این حال، پروستات اطراف مجرایی را که از مثانه خارج می شود و به آن “پیشابراه” گفته می شود را احاطه کرده است و بزرگ شدن پروستات، باعث فشرده شدن این پیشابراه و باریک شدن سوراخ خارجی مثانه می گردد. در این حالت، انسداد ایجاد شده و موجب آهسته شدن جریان ادرار می گردد.

ایجاد انگیزه در فرزندان

تعاون و همکاری از ملزومات یک زندگی هدفمند و مسئولانه در اجتماع است که می تواند به ارتقای سطح فرهنگ جامعه و تعالی کشور در همه زمینه ها منجرشود.

کارشناسان معتقدند کهخانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی از این امر مستثنی نیست و زندگی سالم و رشد دهنده برای همه اعضای خانواده در گروی تعاون و همکاری است.

روحیه همکاری براساسروش های درست تربیتی از ابتدای کودکی شکل می گیرد. مهمترین شیوه برای ایجاد روحیه در فرزندان، پرورش مسئولیت پذیری آنها است.

اگر از همان دوران کودکی، نقش و ارزش وجودی فرزندان را در کانون خانواده برای آنان روشن سازیم، با ایجادعزت نفس در آنان می توانیممسئولیت هایی را در حد توان وعلاقه آنان برایشان تعریف کنیم. در این راستا، می توان با ایجاد علاقه نسبت به فعالیت های گوناگون و توجه دادن آنان به توانایی هایشان شروع کرد و در ادامه راه ، با دادن مسئولیت هایی در حد توان ، و تشویق به هنگام، روحیه همکاری و تعاون را در فرزندان پدید آورد.

ارج نهادن به نظرات شخصی ( هرچند ساده باشد) و سهیم ساختن آنان در تصمیم گیری ها، همچنین تقسیم وظایف براساس توانایی و علایق اعضای خانواده، از جمله عوامل به وجود آورنده این احساس مسئولیت برشمرده شده است.

تشکیل جلسات خانوادگی و گفت و گوی صمیمانه می تواند با شرح وظایف مسئولیت ها، توانایی ها، علایق و تصمیم گیری های اساسی و سودمند، کانون خانواده را یاری دهد.

"همه می دانیم که آنچه بشر را به سوی فردا هدایت می کند، انگیزه است و به این ترتیب انسان هایی که در فراز و نشیب زندگی ، انگیزه خود را از دست می دهند، دچار نومیدی وافسردگی شده و از ادامه راه زندگی باز می مانند."

برای این کهنوجوانان گرفتار بی انگیزگی نشوند، بهتراست نکات ذیل را مورد توجه قرار دهند:

- همگی باید بتوانیم زیبایی ها و پدیده های مثبت جهان هستی را ببینیم چرا که با مثبت دیدن جهان و پدیده های آن، شور و اشتیاقی برای ما که جزیی از این پرتوهای مثبت هستیم، به وجود می آید.

- با خود فکر کنیم وقتیفیلم خوبی می بینیم، وقتی یک تابلوی زیبای نقاشی ما را جذب می کند، وقتی یک سخنرانی خوب ما را شیفته سخنران می سازد، وقتیکتابی می خوانیم که به ما امید می دهد، چه حالی به ما دست می دهد؟ به طور حتم حال خوشی است، چرا که ما توانسته ایم پرتوهای مثبت پدیده را جذب کنیم.

بنابراین، برای ایجاد انگیزه در خود باید دست به عمل بزنیم. نباید منفعل باشیم؛ اگر خوب برنامه ریزی کنیم، می توانیم از امکانات موجود ( هر چند ناچیز) نهایت استفاده را ببریم.

اگر می خواهیم توجه به نکات مثبت و دریافت آنها در ما تقویت شود، می توانیم یکدفترچه کوچک تهیه کنیم و نکات مثبت دیده ها و شنیده ها و اتفاقات روزمره را درآن یادداشت کنیم.

افزون برآن، می توانیم احساس خود را نیز شرح دهیم و نتایج حاصله را بنویسیم. برای مثال، هنگام دیدن یک فیلم در سینما یاتلویزیون فوراً نکته های مثبت آن را یادداشت کنیم؛ سپس بدون فکر کردن، احساسی را که در آن لحظه به ما دست داده است بنویسیم و بالاخره تصمیمی که براساس پیام آن نکته مثبت گرفته ایم روی کاغذ بیاوریم." با خود فکر کنیم که همیشه از کودکی در رؤیای خود دوست داشتیم چه کاره شویم؟

یک ورزشکارخوب؟ یک نویسنده خوب؟ یک نقاش خوب؟ و باز هم بنویسیم که در رؤیاهای خود چه دیده ایم و حالا براساس رؤیاهایی که تاکنون به آنها وفادار مانده ایم و جزء آرزوهای ما هستند ، هدف هایی کوتاه مدت و بلندمدت را در نظر بگیریم.

برای مثال اگر دوست داریم یک نقاش خوب باشیم و اکنون به علت مشغله تحصیلی یا کمبود امکانات مالی نمی توانیم در یک کلاس نقاشی ثبت نام کنیم، این هدف را تعیین کنیم.

در اولین فرصت، خرید یک کتاب خود آموز طراحی، یکی دو مداد و مقداری کاغذ و بدین ترتیب حداقل روزی یک یا دو طرح طراحی کنیم. هدف کوتاه مدت ما می تواند انجام تمرینات کتاب خودآموز طراحی باشد و در اهداف بلندمدت می توانیم آموزشگاه را در نظر بگیریم.

می توانیم بیشتر به پیامد کارهای خود در جهت اهداف کوتاه مدت توجه کنیم؛ بدین ترتیب که نتایج مثبت اقدامات خود را در دفترچه ای شرح دهیم و نوشته های خود را هرچند روز یکبار، دوباره بخوانیم . نوشتن نتایج مثبت و دوباره خواندن آنها، اگر تداوم داشته باشد به ما کمک می کند تا انگیزه های لازم را برای پیگیری اهداف خود تأمین کنیم.

به خاطر داشته باشیم ما هر روز در حال تحول هستیم. توجه به نکات مثبت پدیده ها، توجه به آرزوهای جدید و ساختن هدف های جدید و توجه به پیامدهای مثبت و اقداماتی که در جهت اهداف خود انجام می دهیم، همگی موجب افزایشانگیزه هستند و از ما فردی پر شور و در حال صعود به قله هایموفقیتمی سازند.

ایجاد انگیزه در فرزندان

“ 

در قرون وسطی صرافان ایتالیایی کار خود را در خیابان روی نیمکت های کوچک و بزرگ انجام می دادند که در زبان ایتالیایی به این نیکمت ها « پانکو» می گفتند. کلمه بانک از این لفظ گرفته شده است. در بابل قدیم، مصر و یونان بانکدار وجود داشت. در واقع معابد مکانی بودند که در آنجا پول به ودیعه گذاشته می شد. در کشور روم نیز در سال ۲۱۰ قبل از میلاد، فرمانی صادر شد که مکان مخصوصی در میدانی تحت عنوان « فوروم» برای صرافان تعیین شود. اولین بانک قانونی در کشور آمریکا ایجاد شد که متعلق به بانک شمال آمریکا واقع در فیلادلفیا بود و امتیاز آن به وسیله کنگره در سال ۱۷۸۲ تصویب شده بود.بانکداری به اندازه خود تاریخ عمر دارد. بانکداری و عملکرد کار بانکها با گذشت زمان و رشد و فراهم آمدن امکانات موجود باعث شد که امروزه بانکها به کارهای مختلفی دست بزنند ؛ چنان که هر آن ممکن است فراموش کنیم که آنها زمانی فقط برای دو منظور مهم به وجود آمدند. اولین هدف تأسیس بانک ها قبول کردن ودیعه مردم و نگهداری آن بود تا زمانی که صاحب پول آن را بخواهد دریافت کند و دومین منظور اینکه به مردم وام بدهد و بهره بگیرد. در آن زمان چون بانک برای پولی که قرض می داد بهره می گرفت بانکداری شغلی جالب توجه به حساب نمی آمد. زیرا گرفتن بهره را کاری خلاف شرع و اخلاق می دانستند و بعضی از کشورها مردم خود را از دخالت در امر بانکداری برحذر می نمودند.
بالاخره بانکداری جدید در کشور “ونیز” در سال ۱۵۷۸ هنگام گشایش «بانکودی ریالتو» آغاز شد. این بانک سپرده قبول نموده ، موافقت می کرد که صاحبان سپرده در برابر پول خود چک بکشند. در سال ۱۶۱۹ بانک بزرگتری به نام «بانکودل جیرو» ، بانک «بانکودی ریالتو» را در خود ادغام کرده و برای سکه های نقره و طلای سپرده شده ، رسید می داد و مردم این رسیدها را به جای پول استفاده می کردند. بانک مجهزی به نام «آمستردام» در سال ۱۶۰۹ تشکیل شد و این بانک هم رسیدهایی می داد که به اسم « پول بانکی» به کار برده می شد. در کشور انگلستان زرگران ، بانکداران بزرگ مملکت بودند ، تا سال ۱۶۹۴ که « بانک آف انگلند» شخصیت حقوقی پیدا کرد.

 

funpatogh . com

مهر: مدیر کل دفتر پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی ، از ایجاد اولین شلتر (سرپناه) مخصوص زنان در یکی از مناطق آسیب خیز طی دو هفته آینده خبر داد.

دکتر فرید براتی افزود: این شلتر مخصوص زنان معتاد تزریقی است که سرپناهی ندارند و بی خانمان هستند.

وی خاطر نشان کرد: هم اکنون ۳۰ زن معتاد تزریقی در تهران شناسایی شده اند که جایی را ندارند که شب بمانند و روزها نیز از مراکز DIC خدمات دریافت می کنند به همین دلیل فعلا یک شلتر راه اندازی می شود و چنانچه نیاز بود سرپناه دیگری نیز ایجاد خواهد شد.

مدیر کل دفتر پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی تاکید کرد: در حال حاضر ۱۵ شلتر درکل کشور وجود دارد که تا پایان سال براساس برنامه ریزیهای به عمل آمده تعداد آنها به ۳۰ شلتر خواهد رسید.

وی گفت: هم اکنون بیش از یک میلیارد تومان برای ایجاد شلتر اعتبار اختصاص داده شده که برای تحقق برنامه های خود در این زمینه به ۲ میلیارد تومان اعتبار نیازمند هستیم.

تکنولوژی و صنایع وابسته به آن در سال‌های اخیر تجارتی پررونق را رقم زده‌اند.شرکت‌های بزرگ فعال در عرصه ICT با این تجارت پررونق همراه شده و هر سال سود قابل توجهی را به دست می‌آورند. به این ترتیب بسیاری از موسسان و مدیران این شرکت‌ها در دسته ثروتمندترین افراد دنیا قرار دارند. وب‌سایت forbes به تازگی فهرستی از مدیران و موسسان شرکت‌های بزرگ ICT با بیشترین دستمزد دریافتی را منتشر و اعلام کرده است. در این فهرست حتی نام شرکت‌هایی نه‌چندان آشنا هم دیده می‌شود. حضور چنین نام‌های نه‌چندان مشهوری. گواه خوبی بر رونق صنعت ICT و بازار سودآور آن است. فهرست ۱۲ مدیر ICT با بیشترین حقوق دریافتی و سال ۲۰۰۷ در زیر آمده است:
 
لری الیسون مدیرعامل شرکت Oracle: پردرآمدترین مدیر IT دنیا، سرپرستی یکی از بزرگترین شرکت‌های نرم‌افزاری دنیا را به عهده دارد. «الیسون» که در روز ۱۷ ماه آگوست سال ۱۹۴۴ در نیویورک به دنیا آمده، شرکت Oracle را در سال ۱۹۷۷ تاسیس و راه‌اندازی کرده است. موسس شرکت Oracle که چهاردهمین مرد ثروتمند دنیا در سال ۲۰۰۷ است، در‌حال‌حاضر با درآمد سالانه ۹/۱۹۲میلیون دلاری، پردرآمدترین مدیر IT جهان است. شرکت Oracle هم با درآمد خالص ۲۷۴/۴میلیارد دلاری در سال ۲۰۰۷، دارای ۳/۳۶ درصد سرمایه برگشتی در سال است.
نابیل گاریب مدیرعامل شرکت MEMC Electronic Materials:دومین مدیرعامل IT پردرآمد دنیا در طول یک سال جمعا ۶/۷۹میلیون دلار از شرکت MEMC Electronic Materials که تولیدکننده قطعات و محصولات الکترونیکی است، دریافت می‌کند. این شرکت در سال مالی گذشته ۱/۱۲۶ درصد سرمایه برگشتی داشته است.
 
جان چامبرز مدیرعامل شرکت Cisco Systems: سومین مدیرعامل پردرآمد صنعت IT جهان رییس شرکت بزرگ Cisco است. این شرکت که درآمد خالص آن در سال ۲۰۰۷ برابر ۳۳۲/۷میلیارد دلار بوده، دارای سرمایه برگشتی ۷/۶۱ درصدی در این سال است. این شرکت در زمینه تکنولوژی‌های ارتباطات و شبکه فعالیت می‌کند و تا پایان فصل اول سال ۲۰۰۸ در حدود ۶۳هزار و ۵۰ نفر کارمند داشته است. چامبرز با درآمد سالانه ۸/۵۴میلیون دلار حالا چهارمین مدیر پردرآمد IT دنیاست.
مارک هارد مدیرعامل شرکت HP: مدیرعامل پرفروش‌ترین شرکت تولیدکننده کامپیوترهای شخصی دنیا با درآمد سالانه ۶/۲۷میلیون دلار، چهارمین مدیر پردرآمد صنعت تکنولوژی است. HP توانست تا پایان سال گذشته میلادی به درآمد خالصی برابر ۳/۷میلیارد دلار دست پیدا کند؛ در حالی که تعداد کارکنان آن در این سال ۱۵۶۰۰۰ نفر بوده است. مارک هارد متولد اول ژانویه ۱۹۵۶ در شهر نیویورک است.
 
جن سان‌هاونگ مدیرعامل شرکت NVIDIA: مدیرعامل تایوانی یکی از بزرگترین تولیدکنندگان کارت گرافیک و مادربورد جهان این روزها جایگاه پنجم در میان فهرست پردرآمدترین مدیران IT دنیا را در اختیار دارد. هاونگ با درآمد سالانه ۶/۲۴میلیون دلار این جایگاه را به دست آورده است. NVIDIA که در سال ۱۹۹۳ توسط هاونگ تاسیس و راه‌اندازی شد تا پایان سال ۲۰۰۷ درآمد خالصی برابر ۲/۷۰۴میلیون دلار داشته است.
 
ساموئل پالمیسانو، مدیرعامل شرکت IBM: مدیرعامل یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های IT دنیا با درآمد سالانه ۳/۲۴میلیون دلار در جایگاه ششم پردرآمدترین مدیران صنعت تکنولوژی جهان قرار گرفته است. پالمیسانو که در ۲۹ جولای سال ۱۹۵۱ متولد شده حالا شصت و سومین مدیرعامل پردرآمد دنیا هم هست. IBM تا پایان سال ۲۰۰۷ حدود ۳۸۶۵۵۸ نفر کارمند داشته و درآمد خالص آن در این سال به ۸/۱۰میلیارد دلار رسیده است.
وندل ویکز مدیرعامل شرکت Corning: ویکز با درآمد سالانه ۶/۲۲میلیون دلار این روزها جایگاه هفتم را در فهرست اخیر Forbes از پردرآمدترین مدیران IT دنیا به خودش اختصاص داده است. ویکز، مدیرعامل یکی از شرکت‌های فعال در طراحی و تولید مواد اولیه، شیشه، کابل‌های فیبر نوری و بعضی قطعات سخت‌افزاری است که در سال ۲۰۰۷ درآمد خالصی برابر ۱۵۰/۲میلیارد دلار داشته.
 
جوزف تاچی مدیرعامل شرکت EMC: تاچی با درآمد سالانه ۲۰میلیون دلار، هشتمین مدیرعامل پردرآمد IT و هشتاد و هفتمین مدیر پردرآمد جهان است.
 
ویلیام سولیوان مدیرعامل شرکتAgilent Technologies: سولیوان توانسته در طول یک سال دستمزدی برابر ۴/۱۷میلیون دلار کسب کند و این درآمد او را به جایگاه نهم در میان مدیران IT پردرآمد جهان رسانده است. او در حال حاضر صد و دومین مدیر پردرآمد دنیا هم هست.
 
پاول اوتلینی مدیرعامل شرکت Intel: بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده پردازنده‌های رسانا و نیمه‌رسانا، حافظه‌های فلش، چیپ‌ست‌های بلوتوث و مادربورد این روزها دهمین مدیرعامل پردرآمد جهان IT را در اختیار دارد. Intel که در سال ۱۹۶۸ راه‌اندازی و تاسیس شده تا پایان سال ۲۰۰۷ درآمد خالصی برابر ۷میلیارد دلار داشته و تعداد کارکنانش به ۸۶۳۰۰ نفر رسیده است. اوتلینی که در روز ۱۲ ماه اکتبر سال ۱۹۵۰ متولد شده در حال حاضر صد و نهمین مدیر پردرآمد دنیا است.
استیو جابز مدیرعامل شرکت Apple: یکی از خبرسازترین مردان IT حالا یازدهمین مدیرعامل پردرآمد این عرصه است. جابز با درآمد سالانه ۶/۱۴میلیون دلاری این جایگاه را به دست آورده است. رهبری و مدیریت یکی از بزرگ‌ترین، معتبرترین و پردرآمدترین شرکت‌های IT دنیا همچنین توانسته به جایگاه صد و بیستمین مدیر پردرآمد جهان هم دست پیدا کند. سیب گاز خورد دنیای تکنولوژی تا پایان سال ۲۰۰۷ درآمد خالصی برابر ۵۰/۳میلیارد دلار داشته است.
 
جاناتان شوارتز مدیرعامل شرکت Sun Microsystems: مدیرعامل یکی از فعال‌ترین شرکت‌های نرم‌افزاری و ارائه‌دهنده خدمات شبکه دنیا حالا دوازدهمین مدیرعامل پردرآمد صنعت IT است. شوارتز با درآمد سالانه ۵/۱۳میلیون دلار علاوه بر این به جایگاه صد و سی‌امین مدیر پردرآمد دنیا هم رسیده است. Sun Microsystems تا پایان سال ۲۰۰۷ درآمد خالصی برابر ۴۷۳میلیون دلار داشته است.
 

منبع: دنیای اقتصاد

سیماى سوره‏ى کهف‏

این سوره، داراى ۱۱۰ آیه و ۱۵۷۹ کلمه و ۶۶۶۰ حرف است‏ و جز آیه‏ى ۲۸، همه‏ى آن در مکّه نازل شده است.
در ترتیب کنونى قرآن هفدهمین سوره است و از نظر ترتیب نزول پس از سوره غاشیه نازل شده است،
سوره کهف یکى از پنج سوره‏اى است که با «الحمد للَّه» آغاز شده است و آن سور دیگر عبارتند از: فاتحه، انعام، کهف، سبأ، فاطر. در سه سوره از اینها سخن از آفرینش هستى است. در سوره‏ى حمد از تربیت و در اینجا از کتاب آسمانى سخن به میان آمده است. گویا هستى و آفرینش، همراه با کتاب و قانون، دو بال براى تربیت انسان‏ها هستند.
 در سوره کهف از داستان اصحاب کهف و داستان موسى و خضر و داستان ذو القرنین (این سه داستان فقط در این سوره بیان شده است) و مسائل مبدأ و معاد بحث شده است.
 

نام سوره

علت نامیده شدن آن به سوره کهف، آمدن داستان کهف در آن است .کهف داستانى تاریخى است که پس از مبعوث شدن عیسى بن مریم (علیه السلام) به پیغمبرى اتفاق افتاد و میان اهل کتاب و حتى در وسط جزیرة العرب شایع شد، و به سبب اهمیت آن داستان سوره به نام کهف (غار) خوانده شد که رمزى از حمایت خدا از انسان در مقابل خطرهایى که از آنها به خدا پناه برده باشد محسوب مى‏شود.           
 

فضیلت سوره کهف‏

در فضیلت این سوره روایات بسیارى از پیامبر(ص) و  اهل بیت(علیهم السلام) نقل شده که اهمیت فوق العاده محتواى آن را بیان مى‏کند از جمله:
۱- پیامبر فرمود: آیا سوره‏اى را به شما معرفى کنم که هفتاد هزار فرشته به هنگام نزولش آن را بدرقه کردند و عظمتش آسمان و زمین را پر کرد؟ یاران عرض کردند، آرى
 فرمود: آن سوره کهف است هر کس آن را روز جمعه بخواند خداوند تا جمعه دیگر او را مى‏آمرزد (و طبق روایتى او را از گناه حفظ مى‏کند) … و به او نورى مى‏بخشد که به آسمان مى‏تابد و از فتنه دجال محفوظ خواهد ماند. (مجمع البیان)
۲- در حدیث دیگرى از پیامبر(ص) میخوانیم: هر کس ۱۰ آیه از اول سوره کهف را حفظ کند” دجال” به او زیانى نمیرساند و کسى که آیات آخر سوره را حفظ کند نور و روشنایى براى او در قیامت خواهد بود. (مجمع البیان)
۳- از امام صادق (ع) مى‏خوانیم: کسى که در هر شب جمعه سوره کهف را بخواند شهید از دنیا مى‏رود، و با شهداء مبعوث مى‏شود و در روز قیامت در صف شهداء قرار مى‏گیرد. (مجمع البیان)
۴ـ ابى بن کعب، از پیامبر گرامى اسلام روایت کرده است که  هر کس آیه آخر آن «قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ …» را هنگام رفتن به بستر خواب بخواند، از بستر او نورى بسوى کعبه مى‏درخشد که در کنار آن فرشتگانى از درگاه خدا برایش طلب رحمت مى‏کنند، تا از خواب برخیزد. اگر در مکه باشد و این آیه را بخواند، نورى از بستر او به بیت المعمور مى‏تابد، که در کنار آن فرشتگان برایش طلب رحمت مى‏کنند، تا از خواب برخیزد.
در حدیث آمده است: هر کس هنگام خوابیدن این آیه را بخواند، هر ساعتى که بخواهد از خواب بیدار مى‏شود. (تفسیر نور الثقلین)
تلاوت این سوره مانع از عذاب دوزخ و مانع ورود شیطان به خانه‏اى است که در آن شب، این سوره خوانده شده است.
البته همانطور که بارها گفته‏ایم عظمت سوره‏هاى قرآن و آثار معنوى و برکات اخلاقیش بخاطر محتواى آن یعنى ایمان و عمل به آن است و خواندن و تلاوت همراه با فهمیدن و عمل کردن، رمز رسیدن به برکات قرآن است.
سوره کهف یکى از پنج سوره‏اى است که با «الحمد للَّه» آغاز شده است و آن سور دیگر عبارتند از: فاتحه، انعام، کهف، سبأ، فاطر. در سه سوره از اینها سخن از آفرینش هستى است. در سوره‏ى حمد از تربیت و در اینجا از کتاب آسمانى سخن به میان آمده است. گویا هستى و آفرینش، همراه با کتاب و قانون، دو بال براى تربیت انسان‏ها هستند

زینتهای زندگی دنیا

الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ أَمَلاً (کهف ۴۶)
مال و فرزندان، زینت زندگى دنیایند و کارهاى ماندگار شایسته، نزد پروردگارت پاداشى بهتر دارند و امید داشتن به آنها نیکوتر است.
در روایات، براى «الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ» نمونه‏هایى همچون، نمازهاى پنجگانه، (تفسیر برهان)  ذکر خدا (بحار، ج ۷۴، ص ۱۰۸) و محبّت اهل بیت (علیهم السلام) بیان شده است، (تفسیرنور الثقلین) ولى اینها مصادیقى است که مفاهیم قرآن را مخصوص به خود نمى‏سازد.
همه‏ى نعمت‏هاى مادّى، زینت دنیا هستند، ولى مال و فرزند جلوه‏ى بیشترى دارد و به همین دلیل نام این دو از میان نعمت‏هاى بى‏شمار الهى مطرح شده است. و چون غالباً پسران نیروى فعّال اقتصادى هستند،( نه دختران)، لذا در کنار «مال»، «بنون» آمده است، نه «بنات». «الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا»
با تاملی در آیات می توان دریافت که :
۱ـ جلوه‏ى مال و فرزند تنها در دنیاست، در آخرت، ثروت و فرزند، سودى نمى‏بخشد. «زِینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا»
۲ـ آنان که امکانات مادى دارند مغرور نشوند. آنان هم که ندارند، مأیوس نباشند. «الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِینَةُ … وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ»
۳ـ مال و فرزند، ماندگار نیست، به چیزى بیندیشیم و دل ببندیم که باقى است. «الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ»
۴ـ در پیشگاه خداوند، هیچ عمل صالحى محو نمى‏شود و پاداش‏ها تضمین شده است. «وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً»
۵ـ ارزش کارهاى نیک را همه نمى‏دانند. بیشتر مردم خیر و ارزش را در کامیابى‏هاى مادّى مى‏پندارند. «خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ»
۶ـ پاداش و کیفر، لازمه‏ى تربیت و از شئون ربوبیّت است. «عِنْدَ رَبِّکَ»
۷ـ تنها به پاداش فکر نکنیم، به آینده‏ى پایدار هم بیندیشیم. «خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ أَمَلًا»
۸ـ در ارشاد و تربیت، از آرزوها و امیدهاى مردم استفاده کنیم. «خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ أَمَلًا»
 

زیانکاران چه کسانی هستند؟

قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکُمْ بِالْأَخْسَرِینَ أَعْمالاً (کهف۱۰۳) الَّذِینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ هُمْ یَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعاً (کهف۱۰۴)
بگو: آیا شما را خبر دهم که زیانکارترین مردم کیست؟ آنان که در زندگى دنیا تلاششان گم و نابود مى‏شود، در حالى که مى‏پندارند (هم چنان) کار شایسته و نیک انجام مى‏دهند.
در روایات، این آیه به منکران ولایت امیر مؤمنان على (علیه السلام) (تفسیر نور الثقلین) و کسانى که در انجام حج، امروز و فردا مى‏کنند (تفسیر ابو الفتوح) تفسیر شده است.
حضرت على (علیه السلام) فرمود: مصداق آیه، اهل کتابند که در آغاز بر حق بودند، سپس بدعت‏هایى در دین گذاشتند و گمان مى‏کردند که کار نیکى انجام مى‏دهند. آن گاه فرمود: «و ما اهل النهر منهم ببعید»، نهروانیان دست کمى از آنان ندارند. (تفسیر مجمع البیان)
امام حسین (علیه السلام) در دعاى عرفه مى‏فرماید: خدایا خوبى‏هاى ما هم بدى است و حقیقت‏هاى ما نیز ادّعایى بیش نیست.
۱- پیامبر فرمود: آیا سوره‏اى را به شما معرفى کنم که هفتاد هزار فرشته به هنگام نزولش آن را بدرقه کردند و عظمتش آسمان و زمین را پر کرد؟ یاران عرض کردند، آرى
 فرمود: آن سوره کهف است هر کس آن را روز جمعه بخواند خداوند تا جمعه دیگر او را مى‏آمرزد (و طبق روایتى او را از گناه حفظ مى‏کند) … و به او نورى مى‏بخشد که به آسمان مى‏تابد و از فتنه دجال محفوظ خواهد ماند

زیانکاران چند گروهند:

الف: گروهى که کار نیک نمى‏کنند.
ب: گروهى که براى دنیا کار مى‏کنند، نه آخرت.
ج: گروهى که کار مى‏کنند و مى‏دانند که کارشان صحیح نیست.
د: گروهى که در زیانند و مى‏پندارند که سود مى‏برند.
سه گروه اوّل، ممکن است با توبه به فکر اصلاح خود و جبران بیفتند، ولى گروه چهارم چون به فکر چاره نمى‏افتند، بدترین مردمند. مثل راهبان مسیحى که خود را از لذّات حلال دنیا محروم مى‏کنند و مورد انتقاد انبیا نیز هستند، یا مثل زاهدنماهاى ریاکار.
کسانى که اعتقادات صحیحى ندارند و از پندارهاى باطل خود پیروى مى‏کنند، تنها در یک عمل خسارت نمى‏کنند، بلکه در همه‏ى برنامه‏ها زیان مى‏بینند. زیرا معیار ارزش هر کارى‏
انگیزه‏ى درست آن است و قرآن نیز با تعابیرى همچون: «أَ حَسِبَ، یَحْسَبُونَ، لا یَحْسَبَنَّ، أَ فَحَسِبْتُمْ» و … از حسابگرى‏هاى متّکى به خیال و پندار بى‏اساس، انتقاد کرده است.
 

پیام‏های آیه

۱ـ پیامبر مأمور بیان سود و زیان واقعى مردم است. «قُلْ … أَعْمالًا»
۲ـ شیوه‏ى پرسش و پاسخ، از بهترین روشهاى آموزش و تربیت است. «هَلْ» …
۳ـ انسان در معرض غفلت از سود و زیان خویش است. «هَلْ نُنَبِّئُکُمْ» …
۴ـ هیچ عملى محو نمى‏شود، گرچه به نظر گم مى‏شود. «ضَلَّ سَعْیُهُمْ»
۵ـ تکیه بر خیال نکنیم و واقع‏گرا باشیم. «یَحْسَبُونَ»
 

همه ما سعی می‌کنیم که از افراد بزرگ درس زندگی بگیریم و دوست داریم رمز و راز موفقیت آنها را بدانیم. اما فراموش می‌کنیم که گاهی بزرگترین درس‌های زندگی از کوچکترین موجودات کنار ما گرفته می‌شوند.  مثلاً مورچه‌ها را در نظر بگیرید. آیا باور می‌کنید که این موجودات کوچک می‌توانند به ما یاد بدهند که چطور باید زندگی بهتری داشته باشیم؟ از رفتار مورچه‌ها می‌توانیم چهار درس مهم بگیریم که به ما برای داشتن زندگی بهتر کمک می‌کنند. 1. مورچه‌ها هیچوقت تسلیم نمی شوند. آیا متوجه شده‌اید که چطور مورچه‌ها همیشه به دنبال راهی برای رد شدن از موانع هستند؟ انگشتتان را در راه یک مورچه قرار دهید و آن را دنبال او بکشانید، یا حتی روی او. مدام به دنبال راهی برای عبور از انگشت شما خواهد بود. هیچوقت یکجا نمی‌ایستد و گیج نمی‌ماند. هیچوقت دست از تلاش بر نمی‌دارد و عقب نمی‌کشد. همه ما باید یاد بگیریم که اینچنین باشیم. همیشه موانعی در زندگی ما وجود دارد. چالش این است که دست از تلاش برنداریم و به دنبال راه‌های جایگزین برای رسیدن به اهدافمان باشیم. 2. مورچه‌ها همه تابستان به فکر زمستان هستند. داستان قدیمی گنجشک و مورچه را یادتان هست؟ در اواسط تابستان، مورچه‌ها به شدت مشغول جمع کردن آذوقه برای زمستان خود هستند—درحالیکه گنجشک برای خود خوش می‌گذراند. مورچه‌ها می‌دانند که تابستان—اوقات خوش—برای همیشه نمی‌ماند. بالاخره زمستان می‌آید. این درس خیلی خوبی است. وقتی زندگی خوب می‌شود، نباید مغرور شوید و تصور کنید که هیچوقت زندگیتان با شکست روبه‌رو نخواهد شد. با دیگران با ملاطفت و مهربانی رفتار کنید. برای روزهای سخت پس‌انداز کنید و به فکر آینده باشید. و یادتان باشد که اوقات خوب همیشه نیستند اما انسان های خوب همیشه هستند. 3. مورچه‌ها همه زمستان به فکر تابستان هستند. وقتی با سرمای طاقت‌فرسای زمستان مواجه می‌شوند، همیشه به خودشان یادآور می‌شوند که این همیشگی نخواهد بود و بالاخره تابستان فرا می‌رسد. و با اولین اشعه های خورشید تابستان، مورچه‌ها بیرون می‌آیند و آماده کار و تلاش و تفریح هستند. وقتی ناراحت و افسرده هستید و وقتی تصور می‌کنید مشکلات تمامی ندارند، خوب است که به خودتان یادآور شوید که این نیز می‌گذرد. اوقات خوش فرا می‌رسد و خیلی مهم است که همیشه رویکری مثبت به زندگی داشته باشید. 4. مورچه‌ها هرچه از توانشان برمی‌آید را انجام می‌دهند. مورچه‌ها چه مقدار غذا در تابستان جمع می‌کنند؟ هرچقدر که بتوانند! این الگوی خیلی خوبی برای کار است. هرچه که از دستتان برمی‌آید را انجام دهید. یک مورچه نگران این نیست که مورچه دیگر چقدر غذا جمع کرده است. عقب نمی‌کشد و به این فکر نمی‌کند که چرا باید اینقدر سخت تلاش کند. از حقوق کم خود هم شکایت نمی‌کند. آنها فقط سهمشان را از کار انجام می‌دهند. موقیت و خوشبختی معمولاً درنتیجه 100% به دست می‌آید—یعنی همه آنچه که در توان دارید را به کار گیرید. اگر به اطرافتان نگاه کنید، افراد موفقی را می‌بینید که با هرچه در توانشان هست زحمت می‌کشند. پس: 1) عقب نکشید. 2) به فکر آینده باشید. 3) مثبت‌اندیش باشید. 4) تا منتهای توان خود تلاش کنید. و یک درس دیگر هم هست که می‌توانید از مورچه‌ها یاد بگیرید. آیا می‌دانستید که مورچه‌ها می‌توانند شیئی با 20 برابر وزن خود حمل کنند؟ شاید ما هم همینطور باشیم. ما می‌توانیم سختی‌ها را به دوش بکشیم و حجم کارهای سخت و زیاد را مدیریت کنیم. دفعه بعد که چیزی موجب ناراحتیتان شد و تصور کردید که قادر به تحمل آن نیستید، دلسرد نشوید. به آن مورچه کوچک فکر کنید و یادتان باشد که شما هم می‌توانید وزن بیشتری را به دوش بکشید!