با تحقق پروژه ای موسوم به Nutch جستجوگر تجاری گوگل برای همیشه به اعماق تاریخ خواهد پیوست.

تیم [url]http://www.Nutch.org[/url] در حال ساخت اولین موتور جستجوگر اینترنتی براساس اوپن سورس است که اگر سرمایه گذاران عمده به آن طرح روی بیاورند، اولین جستجوگر مجانی اینترنت متحقق خواهد شد. گروه مذکور کاملا داوطلبانه دست به این کار زده و قصد دارند بدون نیت اقتصادی موتور کاملا مجانی را برای کاربران اینترنت به ارمغان بیاورند. دوگ کاتینگ رئیس سازمان Nutch در این زمینه می گوید: موتور «نوچ» سرانجام جایگزین موتورهای تجاری می شود و تمام جستجوگران بزرگ که حالت بیزینس دارند را پشت سر می گذارد. وی ضمن بررسی موتورهای جستجو خاطرنشان ساخت که تمام موتورهای کنونی به دلیل دریافت پول و آگهی نتایج جستجوی خود را منطبق با خواست کاربر نمی آورند، بلکه هرچه شرکت آگهی دهنده دستور دهد، همان را کاربر در نتایج جستجو می بیند، بدون آن که با موضوع مورد جستجو نیز سازگاری صددرصد داشته باشد. موتورهایی مانند گوگل که به تازگی بیزینس را به حد گندآوری توسعه داده ، نتایجی کاملا غیرمرتبط آورده و اعصاب کاربر را خرد می کند. به همین خاطر برخی کاربران قدیمی اینترنت مجددا بعد از چند سال دوباره به سراغ آلتاویستا رفته و از آن موتور نسبتا سالم استفاده می کنند. اما به گفته دوگ کاتینگ هیچ رنک بیزینسی روی «نوچ» تعریف نشده و به خاطر بهره گیری از برنامه های اوپن سورس کاملا مجانی است و بنابراین انگیزه بیزینس هم روی آن وجود ندارد. موضوع اوپن سورس بودن جستجوگر نوچ باعث می شود فکر داشتن هرگونه بیزینس از این پروژه بربندد؛ چراکه ماهیت اوپن سورس به عنوان کد باز و در دسترس همگان ، چیزی را برای پنهان کردن اندیشه های بیزینس مثل گوگل نمی گذارد. به گفته کاتینگ اینک 3رقیب عمده تجاری یعنی گوگل ، ام اس ان و یاهو پیش روی «نوچ» هستند. پیش بینی این که نوچ بتواند 3رقیب مذکور را پس زند ، هنوز زود است اما از یک تجربه اتفاق افتاده می توان درس گرفت و آن موضوع آلتاویستاست که هیچ کس فکر نمی کرد یک روزی گوگل بتواند آلتاویستا را ضربه فنی کرده و با سن و سال کم ره صدساله را طی کند. ویژگی عمده فرهنگ اینترنت در چند سال اخیر بی وفایی آن بوده است تا جایی که فناوری باعث رویگردانی کاربران از سایتهای قدیمی به سوی سایتهای پیشرفته تر شده است و البته همین فرهنگ نیز شاید به سرگوگل بیاید. در وهله اول جستجوگر نوچ اطمینان می دهد که نتیجه جستجو همانی است که کاربر دنبال آن می گردد. دوم این که در حرکت توسعه طلبانه موتور اوپن سورس شاید تعداد صفحات جستجو شده از تعداد صفحات مورد ادعای گوگل نیز بیشتر شود که در آن صورت این 2مزیت کافی خواهد بود تا کاربران به سوی این ماشین رهنمون شوند. اما به گفته ناتال تیلور، سخنگوی گوگل آنها از وقوع داستان «نوچ» در بیم و هراس نیستند؛ چراکه نوچ نمی تواند جلوه ای کاملا جهانی پیدا کند و کسی هم به دلیل نداشتن سود روی آن سرمایه گذاری زیادی نمی کند. کریس وینفیلد، رئیس شرکت طراح وب 10E20 می گوید کار نادرستی است که هم اکنون قضاوتی زودرس درباره به چالش کشیده شدن گوگل توسط نوچ داشته باشیم.

همچنین اگر قبول کنیم که نوچ پیروز می شود، باز نمی دانیم این درصد موفقیت تا چه اندازه است؟ و چه زمانی حاصل می شود؟ وی نیز می پذیرد که اگر نوچ بیاید جای خالی بسیاری از موتورها را پر می کند، اما روی یک نکته تاکید می کند و آن نداشتن سخت افزار مناسب مانند سخت افزار و ربوت گوگل در پروژه نوچ است.

به گفته وی ، هرچند موسسه تحقیقاتی [url]http://research.overture.com[/url] حث سخت افزاری را برعهده گرفته ، اما هنوز چیز قابل توجهی ارائه نکرده است.

وینفیلد تاکید می کند که هرچند می گویند نتیجه جستجو در نوچ همانی خواهد بود که کاربر می خواهد، اما چگونه جلوی اسپم ها گرفته می شود تا در نتایج جستجو وارد نشود، بحثی است که کسی به آن پاسخ نداده است.

برایان پیکولو مشاور در شرکت بوستونی pixel Bridge نظری دیگر دارد. وی می گوید موتور نوچ پیروز می شود اما موفقیت آن در حدی نخواهد بود که گوگل را پشت سر بگذارد. به عقیده وی سرمایه گذاری سنگین روی سخت افزار و پهنای باند و سرورهای بزرگ صورت نگرفته و برای این کار باید ربوتی قوی تر از ربوت گوگل با هزینه زیاد ساخته شود. برایان به همین دلیل تاکید می کند که تا آینده ای نامعلوم بحث نوچ در جوامع آکادمیک دنبال خواهد شد، بدون آن که به زودی بتواند گوگل و یاهو و ام اس ان را یقه کند. وی گفت : گوگل هنوز محبوب ترین با نتایج بهترین است و بنابراین نوچ هرگز نمی تواند به گردپای آن برسد. اگر الگوریتم موتور نوچ به دست رقبا بیفتد آن وقت در یک تبانی با اسپمرها نتایج جستجوی آن خراب شده و کاربر را ناامید می سازد. در کوتاه مدت نیز جستجوگری مثل نوچ در رادار گوگل مانیتور نمی شود. حال این که چه زمانی نوچ جای گوگل و نظایر آن را بگیرد، معلوم نیست.

علی رغم تمام مباحث مطرح شده حرکت برای ارائه اطلاعات مناسب به کاربران اینترنت از طرف موتورهای جستجو ادامه داشته و روزی آزادی اطلاعات و نتایج جستجوی موردعلاقه کاربران جای هر نوع تفکر بیزینس را خواهد گرفت

اشاره :

شرکت مایکروسافت با صدور بیانیه‌‌ای، رفتار کمیسیون اروپا در قبال پرونده این شرکت را به شدت مورد انتقاد قرار داده و اروپا را به نادیده گرفتن اطلاعات ارائه شده از سوی مایکروسافت متهم کرده است.

مایکروسافت با صدور یک بیانیه شدیدالحن‌ و پاسخی 75 صفحه‌ای، رفتار کمیسیون اروپا در پرونده این شرکت را مورد انتقاد قرار داده و تلوحا اروپا را به زیاده‌خواهی متهم کرده است.

این پرونده که از دو سال پیش به جریان افتاده است، مایکروسافت را به اتهام نقض قانون ضد انحصار در اتحادیه اروپا محاکمه کرد و مجرم شناخت. به دنبال این محکومیت، کمیسیون اروپا از مایکروسافت خواست نسخه مخصوصی از سیستم‌عامل ویندوز دسکتاپ برای عرضه در منطقه اتحادیه اروپا عرضه کند که فاقد نرم‌افزار Windows Media Player باشد. این اتحادیه همچنین از مایکروسافت خواست سورس کد سیستم‌عامل ویندوز سرور (Server) را در معرض دید رقبای این شرکت قرار دهد تا آنان بتوانند برای پلاتفرم ویندوز محصولاتی قابل رقابت با دیگر محصولات مایکروسافت روی ویندوز سرور بسازند.

به دنبال صدور این حکم، مایکروسافت ابتدا از عمل به خواست اروپا سرباز زد، اما پس از آنکه کمیسیون اروپا مایکروسافت را تهدید کرد که در صورت عدم برآورده ساختن تقاضاهای این کمیسیون، مایکروسافت را روزانه 2.4 میلیون دلار جریمه خواهد کرد، این شرکت عقب نشینی کرد و حاضر شد اسناد و مدارک مورد تقاضای این کمیسیون را در اختیار آنان قراردهد.

مایکروسافت عصبانی است

چنین به نظر می‌رسد که مایکروسافت از بابت لحن گزارش‌های پروفسور برت شدیدا به خشم آمده است و می‌کوشد این گزارش‌ها را جانبدارانه و غیر عادلانه توصیف کند. شاید به همین دلیل باشد که مایکروسافت دو گزارش تکنیکی – به ادعای این شرکت، مستقل – را ضمیمه پاسخ 75 صفحه‌ای مذکور نموده تا به اروپا ثابت کند که ارزیابی‌های پروفسور برت عادلانه نیست.

این اسناد توسط پروفسور نیل برت (Neil Barrett) یک کارشناس طرف اعتماد اروپا مورد بررسی قرار گرفت. پروفسور برت در ابتدا به عنوان یک کارشناس بی‌طرف و مرضی‌الطرفین مورد توافق مایکروسافت و اروپا بود اما به تدریج با گذشت زمان، گزارش‌های وی با لحن بی سابقه‌ای اسناد ارائه شده از سوی مایکروسافت را گمراه کننده و بی‌ارزش توصیف کرد و کمیسیون اروپا بر اساس همین گزارش‌ها اعلام کرد اطلاعات ارائه شده از سوی مایکروسافت با تقاضاهای این کمیسیون همخوانی ندارد و لذا از اجرای حکم جریمه روزانه این شرکت جلوگیری نمی‌کند.

منتقدان و تحلیلگران متمایل به موضع اتحادیه اروپا معتقدند، جان کلام پروفسور برت اینست که مایکروسافت با علم به عدم آشنایی صنعت نرم‌افزار با پیچیدگی‌های ساختار سیستم‌عامل ویندوز، این اسناد را طوری طراحی کرده که هیچ‌کس جز خودش از معنای آن سردر نیاورد و به این ترتیب می‌خواهد با دغل بازی سر کمیسیون اروپا کلاه بگذارد. اما تحلیلگران متمایل به موضع مایکروسافت بر این باورند که پیچیدگی ساختار این سیستم‌عامل خصلت طبیعی آن است و عجیب نیست که چند هفته زمان برای بازخوانی معماری نرم‌افزاری که حداقل ده سال از ابداع و توسعه آن می‌گذرد و در این مدت هیچ نوع اطلاعاتی درباره آن در محافل نرم‌افزار و صنعتی منتشر نشده، آسان نباشد.

مایکروسافت در واکنش به این اعلام نظر اروپا ابتدا آن را شدیدا مورد انتقاد قرار داد اما در عین‌حال اعلام کرد ضمن تلاش برای جلب نظر این کمیسیون، تقاضای تجدید نظر در حکم صادر شده را ارائه خواهد کرد. اقدامی که به نتیجه مورد نظر مایکروسافت نرسید.

مایکروسافت در اقدامی بی‌سابقه برای راضی کردن اروپا بخشی از سورس کد ویندوز را در قالب اسنادی چند هزار صفحه‌ای برای این کمیسیون افشا کرد، اما اتحادیه اروپا با استناد به یک بررسی جدید از سوی پروفسور برت بازهم اعلام کرد این اطلاعات تقاضای اتحادیه اروپا را برآورده نساخته است و اگر تا پایان مهلت مقرر، این شرکت نتواند کمیسیون اروپا را راضی کند، برنامه‌ی جریمه روزانه مایکروسافت آغاز خواهد شد.

اکنون در تحولی تازه در سیر این پرونده، مایکروسافت با صدور بیانیه‌ای اتحادیه اروپا را به نادیده گرفتن اطلاعات ارائه شده از سوی این شرکت متهم کرده و اعلام نموده که بررسی‌های مستقل نشان می‌دهد که ادعاهای اخیر کمیسیون اروپا نادرست است.

دعوا بر سر ویندوز مطلوب اروپا

ظاهرا قصد اروپا به اپن سورس کردن ویندوز مشخصه‌های بلندپروازانه‌ای دارد که حتی آموزش آن برای رقبا را نیز دربرمی‌گیرد و این برای مایکروسافت مثل یک شوک تجاری است.

در بیانیه جدید مایکروسافت که 26 بهمن 84 منتشر شده، آمده است: مایکروسافت از سال 2004 کوشیده به طور کامل تقاضاهای کمیسیون اروپا را برآورده سازد اما این کمیسیون با رفتاری شتابزده، اجابت مایکروسافت به این تقاضاها و اطلاعات ارائه شده را نادیده گرفته است.

مایکروسافت می‌افزاید: صدها کارمند مایکروسافت و پیمانکاران طرف قرارداد این شرکت، نزدیک به 30 هزار ساعت کارکرده‌اند تا یک سند 12 هزار صفحه‌ای شامل جزئیات دقیق فنی را آماده کنند.

این بیانیه اضافه می‌کند: مایکروسافت همچنین اعلام کرد که 500 ساعت پشتیبانی رایگان برای کسانی که بخواهند از سورس کد ارائه شده - به صورتی که مورد نظر کمیسیون اروپا است - استفاده کنند، درنظر گرفته است.

چنین به نظر می‌رسد که مایکروسافت از بابت لحن گزارش‌های پروفسور برت شدیدا به خشم آمده است و می‌کوشد این گزارش‌ها را جانبدارانه و غیر عادلانه توصیف کند. شاید به همین دلیل باشد که مایکروسافت دو گزارش تکنیکی – به ادعای این شرکت، مستقل – را ضمیمه پاسخ 75 صفحه‌ای مذکور نموده تا به اروپا ثابت کند که ارزیابی‌های پروفسور برت عادلانه نیست.

در گزارش‌ 49 صفحه‌ای تهیه شده از سوی پنج پروفسور مهندسی کامپیوتر از انگلستان و آلمان آمده است: ما پس از بررسی اسناد مذکور به این نتیجه رسیدیم که اطلاعات فراهم شده از سوی مایکروسافت در زمینه Interoperability با استانداردهای کنونی صنعت نرم‌افزار همخوانی دارد، بخصوص که در حوزه‌ای به این پیچیدگی تدوین شده است.(1)

این گزارش می‌افزاید: ما معتقدیم این اسناد اطلاعات دقیق و کاملی را فراهم کرده و به صورت قابل قبولی اطلاعات مورد نیاز را پوشش داده، پروتکل‌های نرم‌افزاری به‌کار رفته را تشریح کرده و وابستگی‌های متقابل اجزای نرم‌افزار را توضیح داده است.

مایکروسافت همچنین در بیانیه مذکور اروپا را به وقت‌کشی متهم کرده است و می‌گوید: کمیسیون اروپا چندین ماه صبر کرد تا نهایتا به مایکروسافت بگوید باید در میزان و نوع اطلاعات ارائه شده از سوی این شرکت تغییراتی به وجود آید و سپس فقط چند هفته به مایکروسافت مهلت داد تا اینهمه تغییرات را انجام دهد.

بیانیه اضافه می‌کند: "پاسخ اخیر مایکروسافت به اتحادیه اروپا آشکارا نشان می‌دهد که کمیسیون اروپا در طول این مدت حتی به این اسناد نگاه هم نکرده است" و یادآور می‌شود: "وقتی کمیسیون در تاریخ 21 دسامبر بیانیه‌ای صادر کرد معلوم شد، کمیسیون و کارشناسان آن حتی زحمت مطالعه صدها صفحه اطلاعات جدیدی که مایکروسافت تنها 6 روز قبل از آن ارائه کرده بود را به خود نداده است."

بعضی از تحلیلگران، معتقدند علت بروز این اختلاف میان مایکروسافت و کمیسیون اروپا اینست که اروپا می‌خواهد سند نوشته شده از سوی مایکروسافت طوری باشد که مانند یک کتاب آموزشی به رقبای مایکروسافت یاد دهد که چگونه برای سیستم‌عامل ویندوز برنامه‌هایی قابل رقابت با برنامه‌های مایکروسافت بنویسند ولی برداشت حقوقدانان و وکلای مایکروسافت از حکم دادگاه اروپا اینست که مایکروسافت فقط وظیفه دارد سورس کد ویندوز و راهنمای جزئیات فنی آن را برای کمیسیون اروپا آشکار کند و اینکه کمیسیون مذکور از محتوای این سند سردرنمی‌آورد مشکل مایکروسافت نیست.

مشاوران حقوقی مایکروسافت می‌گویند: خیلی عجیب است که اروپا از مایکروسافت انتظار دارد رقابیش را طوری آموزش دهد که بتوانند روی دست او بلند شوند و این تقاضا با هیچ منطق تجاری جور درنمی‌آید.

ریشه اختلافات کجاست؟

بعضی از صاحبنظران ریشه اختلافات را در مبانی فلسفی و نگاه دو طرف به نقش سیستم‌عامل در بازار نرم‌افزار جستجو می‌کنند و می‌گویند در حالی که مایکروسافت همچنان به سیستم‌عامل به عنوان یک کالای تجاری دارای کپی‌رایت می‌نگرد، گرایش‌های سوسیالیستی در اقتصاد و بازار اروپا هرچه بیشتر مایل است سیستم‌عامل - به عنوان زیرساخت پلاتفرم‌های نرم‌افزاری - از مالکیت تجاری اشخاص حقیقی و حقوقی بیرون بیاید و به کالایی متعلق به عموم تبدیل شود. این کارشناسان به رشد سریع و قابل توجه جنبش اپن سورس در اروپا و ظهور سیستم‌عامل لینوکس اشاره می‌کنند و یادآور می‌شوند که برای اروپایی که شاهد رشد لینوکس در بازار سرور و منافع آن برای عموم جامعه است، خیلی سخت است که بتواند حضور یک سیستم‌عامل شدیدا بسته‌ای مانند ویندوز را بیش از این تحمل کند. این صاحبنظران همچنین نگرانی‌های پنهان و آشکار سیاستمداران اروپا در مورد اتکا به یک سیستم‌عامل آمریکایی که اپن سورس نیست را نیز عامل مهمی در تشدید این بحران ارزیابی می‌کنند.

بر این اساس باید منتظر نشست و دید که آیا اروپا می‌تواند به زور قانون موجب تغییر نگرش مایکروسافت در این زمینه شود یا اینکه اپن سورس کردن یک نرم‌افزار تجاری با جبر قانون امکان پذیر نیست و باید شرکت سازنده نرم‌افزار خودش به چنین باوری برسد.

چنین به نظر می‌رسد که دعوای اروپا و مایکروسافت اکنون به نقطه جوش رسیده است. زمان برای این شرکت به سرعت درحال سپری شدن است و امیدی نمی‌رود که طرفین بتوانند با روشی که اکنون در پیش گرفته‌اند به مصالحه برسند. بنابراین دو گزینه پیش روی آنان است. گزینه اول اینست که کار به بن‌بست بخورد و در نتیجه مسئله به سطوح سیاسی کشیده شود. در این صورت دولت آمریکا علی رغم این واقعیت که خودش در پرونده آنتی تراست مایکروسافت در آمریکا، شاکی پرونده بود، باید به خاطر پشتیبانی از اقتصاد آمریکا که در زمینه فناوری اطلاعات شدیدا به کامیابی یا ناکامی مایکروسافت وابسته است، جانب این شرکت را بگیرد و در این حالت وقوع یک جنگ تجاری (ولو کوتاه) میان اروپا و آمریکا که البته بی‌سابقه هم نیست، اجتناب ناپذیر خواهد بود.

اما گزینه دوم اینست که کسانی پیدا شوند و با میانداری و کدخدامنشی کمیسیون اروپا را به تمدید مهلت اولتیماتومی که به مایکروسافت داده، ترغیب کنند و برای این شرکت چند ماه زمان بخرند تا شاید طرفین بتوانند به تفاهم برسند. این گزینه به صلاح هر دو طرف و عاقلانه‌تر است. ظاهرا قصد اروپا به اپن سورس کردن ویندوز مشخصه‌های بلندپروازانه‌ای دارد که حتی آموزش آن برای رقبا را نیز دربرمی‌گیرد و این برای مایکروسافت مثل یک شوک تجاری است و بعید است بیش از این زیر بار آن رود، مگر اینکه به موازات همکاری بیشتر از سوی مایکروسافت، اروپا نیز بپذیرد که فعلا باید از ایده‌ال خود دل بکند و به همین حد قناعت کند تا گذشت زمان، خودش مشکل را حل کند.

پی‌نوشت:

(1) منظور از واژه مرکب Interoperability اینست که یک نرم‌افزار بتواند علی رغم ساختار و معماری متفاوتی که با دیگر نرم‌افزارها دارد، با آنها - از طریق زبانی مشترک - به تبادل اطلاعات بپردازد. گزارش 49 صفحه‌ای مورد بحث مدعی است که اطلاعاتی که مایکروسافت ارائه کرده، برای اینکه چنین هدفی تامین شود کافی است