تبیان، دستیار زندگی

وهابیت، هر روز به این شبهه دامن می‌زنند که شهادت حضرت فاطمه زهراء (سلام الله علیها)، افسانه‌ای بیش نیست و او شهید نشده است و به مرگ طبیعی از دنیا رفته است.آیا واقعا چنین قضیه ای افسانه است؟؟!! طالبان حقیقت را به مطالعه ی مختصر زیر دعوت می کنم:
ما به اهل سنت و هرکسی که این عقیده را دارد می گوییم:اگر در این زمینه، توانائی علمی دارید، این ادله را رد کنید و در آن مناقشه کنید و اگر ادله‌ خاصی برای شما وجود دارد مبنی بر وفات طبیعی حضرت صدیقه طاهره (سلام الله علیها) ارائه کنید. کتاب‌های معتبر اهل سنت با سندهای معتبر قضیه ی هجوم به خانه ی حضرت فاطمه ی زهراء سلام الله علیها را نقل کرده‌اند.از جمله آن منابع، معجم کبیر طبرانی و تاریخ اسلام ذهبی است.
عزیزان اهل سنت می‌دانند که ذهبی از استوانه‌های اصلی و اساسی علمای اهل سنت است. معمولا روایتی را که با عقائد اهل سنت، به ویژه اگر گردی بر دامن خلفاء راشدین بنشاند، آقای ذهبی آن را نقل نمی‌کند و اگر آن را نقل کند، فورا مناقشه و ردّ می‌کند. حتی اگر دلیل علمی برای ردّ احادیث مربوط به فضائل اهل بیت (علیهم السلام) یا مطاعن خلفاء نداشته باشد، فورا می‌گوید: یشهد القلب أنه باطل. قلب من شهادت می‌دهد که این باطل است. یعنی یکی از مبانی جرح و تعدیل در نزد آقای ذهبی، قلب ایشان است. اگر قلب ایشان شهادت داد که یک روایت باطل است، باطل است؛ حتی اگر از أوثق ثقات نقل شده باشد و سندش صحیح اعلائی باشد.
با توجه به این ویژگی که در آقای ذهبی هست، این روایت مربوط به شهادت حضرت صدیقه طاهره (سلام الله علیها) و هجوم به خانه ایشان با اعتراف خلیفه اول را در تاریخ اسلام، جلد3، صفحه117 نقل می‌کند، بدون آنکه مناقشه‌ای داشته باشد. آقای طبرانی در معجم کبیر، جلد1، صفحه62 این روایت را نقل می‌کند. متن روایت، طولانی است.
جناب ابوبکر در آخرین لحظات عمرش در جمع صحابه اظهار داشتند: من تعدادی از کارها را انجام ندادم و علاقه داشتم که انجام دهم و برخی از کارها را انجام دادم و به خاطر آنها پشیمان هستم و تأسف می‌خورم.
از جمله کارهایی که ابوبکر گفت من پشیمان هستم از انجام آن، حمله به خانه حضرت فاطمه زهراء (سلام الله علیها) بود که ایشان می‌گوید: إنی لا آسی على شئ إلا على ثلاث فعلتهن، وددت أنی لم أفعلهن و ثلاث لم أفعلهن وددت أنی فعلتهن و ثلاث وددت أنی سألت رسول الله صلى الله علیه و سلم عنهن، فأما الثلاث اللاتی وددت أنی لم أفعلهن: فوددت أنی لم أكن كشفت بیت فاطمة و تركته و أن أغلق علی الحرب ... . سه چیز است که من تأسف می‌خورم که ای کاش انجام نداده بودم ... ای کاش دستور حمله به خانه فاطمه را نداده بودم، ای کاش این حرب و جنگ علیه دودمان فاطمه را ترک کرده بودم.
- مجمع الزوائد للهیثمی، ج5، ص202
ـ شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، ج2، ص46
- كنز العمال للمتقی الهندی، ج5، ص631
ـ تاریخ مدینة دمشق لأبن عساكر، ج30، ص418
ـ تاریخ الطبری، ج2، ص619
یعنی مسئله طوری بود که خلیفه اول از این هجوم به خانه حضرت صدیقه طاهره (سلام الله علیها) و حمله به خانه نبوت و ورود به عُنف بر آن خانه را به منزله جنگ تلّقی می‌کند. این مطلبی است که بزرگان اهل سنت نقل کرده‌اند. آقای ضیاء الدین مقدسی که از علمای بزرگ اهل سنت و حنبلی‌ها است و ذهبی در شرح حال ایشان می‌گوید: الإمام العالم الحافظ الثقة الحجة عالم بالرجال امام و پیشوا و حافظ و مورد وثوق و گفتارش حجت و آگاه به علم رجال است.
تذكرة الحفاظ للذهبی، ج4، ص1405
ایشان وقتی به این روایت می‌رسد، می‌گوید: هذا حدیث حسن عن أبی بکر. این روایتی که ابوبکر اعتراف می‌کند، صحیح و حسن است.
الأحادیث المختارة، ج10، ص90-88
هم‌چنین آقای سیوطی کتابی دارد به نام مسند فاطمه و در صفحه 34، این روایت را تصحیح می‌کند. از علمای بزرگ اهل سنت عربستان سعودی، جناب حسن بن فرحان مالکی هم می‌گوید: إذن هی ثابتة بأسانید صحیحة، بل هی ذکری مؤلمة. این روایت هجوم به خانه فاطمه، با سندهای صحیح نقل شده است و این قضیه، یک یادواره دردناک و دردآور است.
قراءة فی کتب العقائد، ص52
خود ابن‌تیمیه حرانی ـ تئورسین وهابیت و بزرگ نظریه‌پرداز وهابیت ـ در برابر روایات متعددی که درباره هجوم به خانه حضرت صدیقه طاهره (سلام الله علیها) است، نمی‌تواند بی‌تفاوت ردّ شود و می‌گوید: غایة ما یقال: إنه كبس البیت، لینظر هل فیه شئ من مال الله الذی یقسمه. آقای ابوبکر و عمر آمدند به زور حریم خانه فاطمه را شکست و وارد خانه او شد تا ببیند آیا در خانه او چیزی از بیت المال هست تا بردارد و در میان مستحقّین توزیع کند. من نمی‌دانم آقای ابن‌تیمیه این رَمْی به غیب را از کجا می‌آورد؟ آیا خود عمر می‌گوید که من به خانه حضرت فاطمه زهراء (سلام الله علیها) هجوم بردم تا اموالی که در آنجا بود را مصادره کنم و در میان مستحقین توزیع کنم؟ یا مورخین این را نقل کرده‌اند یا کسی از علمای اهل سنت، این‌چنین شهادتی داده است؟ چطور شد که آقای ابن‌تیمیه در قرن هشتم هجری این‌چنین کشفی می‌کند که هدف خلیفه دوم این بود؟ با این که روایات متعددی را ابن أبی شیبة و طبری و بلاذری دارند و صراحت دارند که وقتی جناب عمر آمد پشت درب خانه حضرت فاطمه زهراء (سلام الله علیها)، گفت: قسم به خدا! اگر برای بیعت حاضر نشوید، خانه را با ساکنین‌ آن به آتش می‌کشم. هدف ایشان این بود و زبان ایشان هم این است. جالب این که آقای جوینی، استاد ذهبی که ذهبی در شرح حال او می‌گوید: الإمام المحدث الأوحد الأکمل فخر الأسلام. پیشوا و محدث یگانه است و بالاترین کمالات را دارد و مایه افتخار اسلام است.
تذكرة الحفاظ للذهبی، ج4، ص1505
ایشان روایتی را در فرائد السمطین، جلد2، صفحه34 از قول نبی مکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل می‌کند: بعد از من، پهلوی فاطمه را خواهند شکست، محسنش را سقط خواهند کرد و فاطمه نزد من می‌آید: مغمومة مغصوبة مقتولة. در حالی که غمناک است و حق او را غصب کرده‌اند و او را به شهادت رسانده‌اند. این شهادت صریح و آشکاری است بر شهادت حضرت فاطمه زهراء (سلام الله علیها). خود آقای شهرستانی در الملل و النحل از قول نظّام ـ از علمای بزرگ اهل سنت و معتزلین ـ نقل می‌کند: إن عمر ضرب بطن فاطمه علیها السلام یوم البیعة حتی القت الجنین من بطنها و كان یصیح احرقوا دارها بمن فیها و ما كان فی الدار غیر على و فاطمة و الحسن و الحسین.
خلیفه دوم در روز بیعت آن چنان با لگد بر شکم فاطمه زد که نوزادی که در شکم داشت، افتاد و سقط شد. عمر فریاد می‌زد: خانه فاطمه را با همه ساکنین آن آتش بزنید. حال آنکه در خانه فاطمه، کسی غیر از علی و فاطمه و حسن و حسین نبود.
الملل و النحل للشهرستانی، ج1، ص57، چاپ دار المعرفة بیروت
آیا اینها عبارات شیعه است؟ آقای شهرستانی در سال 548 هجری از دنیا رفته است. این قضایا در گذشته بوده و مسئله شهادت حضرت فاطمه زهراء (سلام الله علیها) و سقط جنین و شکسته شدن پهلوانش، در تاریخ شیعه و سنی نقل کرده‌اند. لذا ما نمی‌توانیم بگوییم که این مسئله، افسانه است. بله، ما هم می‌‌گوییم ای کاش افسانه بود! و ای کاش این‌چنین هجومی به خانه حضرت فاطمه زهراء (سلام الله علیها) صورت نگرفته بود! ما هم آرزو می‌کنیم که این کاش قلب دختر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در واپسین روزهای رحلت پدر بزرگوارش شکسته نمی‌شد و ای کاش قلب مقدس ائمه هدی (علیهم السلام) به درد نیامده بود که در هر فرصت مناسب، موضوع شهادت حضرت فاطمه زهراء (سلام الله علیها) را مطرح و گریه می‌کردند. ولی این‌چنین اتفاقی افتاد و تاریخ اسلام را در واپسین روزهای رحلت نبی مکرم (صلی الله علیه و آآآآله و سلم)، با یک معزل و مشکلی مواجه کردند و نقطه تاریکی در تاریخ اسلام ثبت کردند.
منبع:www.valiasr-aj.com

 

شب سایه خود را بر شهر مدینه گسترانده بود،آسمان گرفته بود و ماتم در همه جا پاشیده بود. کاروان آماده کوچیدن بود و فاطمه همسفر کاروان. علی (ع) آرام نداشت و بچه ها، تاب و قرار. علی (ع) موکب فاطمه زهرا سلام الله علیها را به آخرین خانه دنیا می برد، فاطمه زهرا (س) که زخم ها و داغ ها دیده بود، در هجران پدر غریبانه زیسته بود، حال با پهلویی شکسته، خانه را به امید آغوش بهشتی پدر ترک می گفت، علی (ع)، پاره تن پیامبر، کوثر خاتم الانبیاء، سیده زنان عالم، مادر امامان معصوم، عصاره عصمت، آیینه پاکی ها، زلال کوثر و همسر خود را در حالی که غم عالم به خانه دل اش هجوم آورده بود به خاک می سپرد.
آری فاطمه (س)، آن برترین بانوی اسلام و سیده زنان عالم، آن گوهر تابناک در منظومه و رشته نسل پیامبر (ص)، آن مهربان ترین فرشته خاکی به شهادت رسیده بود.
فاطمه (س) بهار عمرش کوتاه بود، او ترنم باران وحی بود که در شکوه مقام اش معنویت به رشته های چادرش دست نیاز می آویخت و معرفت به غبار آستان خانه اش بوسه می زد، فاطمه (س) سراپای وجودش عفت بود و پاکدامینش زبانزد فرشتگان. فاطمه زهرا (س) دختر رسول خدا (ص) بود که پدر او را فرشته ای در صورت انسان می خواند؛ «فاطمة خلقت حوریة فی صورة انسیة»، و می فرمود: « یا فاطمه، ان الله اصطفاک و طهرک و اصطفاک علی نساء العالمین»؛ ای فاطمه (س) خدای ترا برگزید و مطهرت گردانید و ترا بر زنان جهان برتری داد و گزینش و انتخاب کرد.» آری فاطمه دختر رسول خدا بود، که پدر درباره اش می فرمود: آن کس که فاطمه(سلام الله علیها) را دوست دارد، در بهشت همنشین منست و آنکس که با او بغض ورزد،جایگاه او آتش است.دوستی با حضرت فاطمه زهراء(سلام الله علیها) در صد مورد به سود دوستداران اوست. آسانترین این صد مورد این موارد است: هـنـگـام مـرگ، در قــبــر، وقـت سـنجـش اعـمـال، روز قـیـامـت و حـسـاب. کسی که حضرت فاطمه زهراء(سلام الله علیها) از او راضی باشد من از او راضی ام و آن کس که حضرت فاطمه زهراء(سلام الله علیها) بر او خشمناک باشد من بر او خشم دارم و غضب من مساوی با غضب خداست.وای بر کسی که به حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) و ذریّه او و شیعیانش ستم کند.»
آری فاطمه زهرا (س) دختر رسول خدا بود، دختری که وقتی بر پدر وارد می شد، پدر تمام قد در مقابلش می ایستاد، او را می بوسید و دست او را می گرفت و در جایگاه خویش می نشاند، چون از سفر باز می گشت، «گلویش را می بوسید و می فرمود از او بوی بهشت به مشام می رسد.». پدر آخرین خداخافظی اش با فاطمه بود و وقتی باز می گشت اولین دیدارش نیز با او بود. اگر از رسول خدا می پرسیدند: چه کسی را بیشتر دوست داری؟ می فرمود: دخترم فاطمه را. فاطمه دختر پیامبر خدا بود که پدر درباره او می فرمود: خداوند با خشم تو خشمگین می شود و با رضایت تو راضی می گردد.»
در این نوشتار سعی داریم در حد بضاعت خویش، از یاس بوستان رسول خدا، بانوی عفاف و عصمت، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها، سخن بگوییم.

● نگاهی گذرا بر زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) از تولد تا شهادت
 

در ادامه سعی داریم نگاهی گذرا بر زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) داشته باشیم و از مصیبت ها و سختی هایی که بر آن بانوی نمونه اسلام و سیده زنان عالم وارد شد، سخن بگوییم.

● میلاد نور
 

حضرت خدیجه کبری (ع) ناامید و هراسان چشم به در دوخته بود، که ناگهان چهار زن زیبا در هاله ای از نور وارد شدند. خدیجه از آنها سئوال کرد که شما کیستید؟
من مادرت حوا، و من آسیه دوست تو، و من کلئوم خواهر موسی، و من مریم مادر عیسی آمده ایم که تو را پرستار باشیم. …فاطمه متولد شد او را با آب کوثر در طشتی بهشتی شستشو دادند و در پارچه ای سفید و عطرآگین پیچاندند … خداوند بزرگ و متعال فرشته ای را مامور کرد تا به محمد (ص) نام او را الهام کند، پدر نام وی را فاطمه (س) نهاد. سپس خداوند به او خطاب کرد که:« ای فاطمه! تو را قرین علم گردانیدم و از ناپاکی دورت کردم.»
خداوند دختر پیامبر اکرم (ص) را فاطمه نام نهاد و چه نیکو حضرت رسول (ص) به علت این نامگذاری اشاره دارند؛ دخترم برای این فاطمه نامیده شد که خداوند او و دوستدارانش را از آتش حفظ کرده است.»
حضرت فاطمه (س) در شرایطی دیده به جهان هستی گشود که پدران از سرجهل و نادانی دخترکان معصوم خود را حجاب خاک می پوشاندند، تا از طعن آشنایان در امان باشند.۱ اما هنگامی که فاطمه (س) آن فرشته بهشتی و تندیس نور به دنیا آمد، رسول اکرم (ص) دلش پر از شادی و سرور گشت، پیامبر اکرم (ص) فاطمه زهرا (س) را گرامی می داشت و درباره اش می فرمود:« فاطمه پاره تن من است…» رسول خدا فاطمه زهرا (س) را دوست می داشت و او را «ام ابیها» می خواند.

● القاب حضرت فاطمه (س)
 

حضرت فاطمه (س) را با القاب زهرا، صدیقه، طاهره، راضیه، مرضیه، مبارکه، بتول، و لقب های دیگری می شناسیم. اما لقب زهرا در میان این القاب از شهرت بیشتری برخوردار است. در لغت زهرا به معنای درخشنده، روشن است. امام صادق (ع) در مورد اینکه چرا فاطمه، زهرا نامیده شد، می فرمایند: «زیرا وقتی در محراب به عبادت بر می خاست برای فرشتگان آسمانی نورافشانی می کرد، همان طور که ستارگان آسمانی برای زمینان نور می فشانند.» و شاید به همین جهت است که فاطمه (س) را بیشتر با لقب زهرا می شناسیم و یاد می کنیم چرا که فاطمه (س) چهره درخشان زن مسلمان، فروغ تابناک معرفت و نمونه روشن پرهیزگاری و خداپرستی است.

● دوران کودکی فاطمه زهرا (س) و آغاز سختی ها
 

دوران کودکی فاطمه زهرا (س) با سختی های فراوان همراه بود؛ فاطمه از همان آغاز کودکی زخمی های پدر را به ضرب سنگباران مردم مکه دید و از شدت تاثر گریست و پدر را نوازش کرد و هم چون پرستاری مهربان بر آن جراحات مرهم گذاشت، بی احترامی های جاهلان عرب را با پدر بزرگوارشان مشاهده کرد؛ فاطمه (س) به چشم خود دید که مردم مکه شکمبه شتر را بر سر و روی مبارک رسول خدا (ص) ریختند، فاطمه (س) خود در شعب ابی طالب (ع) در محاصره بودند و طعم گرسنگی را کشیدند، مرگ مادر عزیزشان حضرت خدیجه کبری (ع) را به چشم خود دیدند؛ «فاطمه کوچک به دامن پدر می چسبید و زار می گریست و می گفت: «پدر جان! مادرم کجاست؟» [اشکهای او بر کروبیان گران آمد] جبراییل فرود آمد و گفت: ای محمد! به فاطمه ات بگو مادرت در خانه ای ساخته شده از مروارید، به دور از سختی ها در آرامش است.» حضرت فاطمه زهرا (س) شکنجه یاران رسول خدا، فقر، گرسنگی و ستم مستکبران را دیدند تا برای زندگی سخت تر آینده آماده گردند.

● ازدواج حضرت فاطمه زهرا (س)
 

فاطمه زهرا (س) که به سنین جوانی رسید، همانند پدر بزرگوارشان باوقار و سنگین راه می رفت، تمام کمالات در او جمع شده بود و چهره اش درخشان و اخلاقش نیکو بود. در کلام فصاحت و بلاغت داشت بنابراین همه در دل آرزو می کردند که ای کاش لیاقت همسری فاطمه را داشتند. یکی از آنان عبدالرحمان بن عوف بود که نزد رسول خدا (ص) آمد و گفت: با مهریه ای بسیار به خواستگاری فاطمه (س) آمده ام. امام پیامبر اکرم (ص) که در پاسخ دست مبارکش را روی شنها کشید و از آن پر کرد، ریگها در دست مبارکش به تسبیح آمدند و آنان را به دامنش ریخت و همگی در و مرجان شدند.
ابوبکر نیز نزد رسول خدا (ص) آمد و گفت: ای رسول خدا، می دانی که من به تو ایمان آورده ام و از اولین کسانی هستم که اسلام آوردم و چنین و چنان بودم…
ابوبکر و عمر نیز به خواستگاری حضرت فاطمه (س) آمدند اما پاسخ پیامبر (ص) همچنان این بود که هنوز فرمانی از آسمان نیامده است.
اما علی (ع) به خواستگاری رفت، چه نیکوست که این امر مبارک را از قول حضرت نقل کنیم؛ « نزد رسول خدا رفتم، او را با جلال و جبروتی خاص یافتم. چون نشستم زبانم بند آمد، به خدا قسم قدرت سخن گفتن نداشتم، رسول خدا پرسید: برای چه کاری آمده ای؟ جاجتی داری؟ سکوت همه وجودم را گرفته بود. پیامبر (ص) دوباره پرسید: برای کاری آمده ای؟ حاجتی داری؟ باز هم سکوت کردم. گفت: شاید برای خواستگاری فاطمه (س) آمده ای؟ گفتم: آری ای رسول خدا! پیامبر (ص) فرمود: خداوند تو را وسعت دهد و خوش آمدی. بلند شدم و رفتم گروهی از انصار که بیرون منتظر خبر بودند، پرسیدند: چه شد؟ گفتم پیامبر فقط گفتند: مرحباً و اهلاً. انصار گفتند: این جواب کافی است، هم به تو اهل داد و هم وسعت بخشید.»
رسول خدا (ص) سپس نزد فاطمه (س) رفت و فرمود: علی از تو خواستگاری کرده است. فاطمه سکوت کرد و صورتش را برنگرداند. پیامبر (ص) در او نارضایتی احساس نکرد و در حالی که می فرمود الله اکبر، سکوتش اقرار به رضایت است، بلند شد.
مقدمات ازدواج فراهم شد؛ مهریه عبارت بود از چهارصد و هشتاد درهم که علی‏علیه السلام از فروش زره خود به دست آورده بود.
پیامبر نیز آن مبلغ را به این نحو توزیع فرمودند: ۱۶۰ درهم برای خرید عطر، ۱۶۰ درهم برای خرید لباس، ۶۶ درهم برای اثاث خانه، ۹۶ درهم نیز به‏ام سلمه دادند که نزد خود برای مخارج دیگر نگاه دارد.

برای جهیزیه و لوازم منزل حضرت فاطمه (س) نیز
 

۱) پیراهن (۷ درهم)،
۲) چادر (۴ درهم)،
۳) مقنعه،
۴) پشتی از برگ خرما،
۵) دو عدد تشک که یکی با برگ خرما و دیگری با پشم گوسفند پر شده بود،
۶) چهار متکای پوستی که با گیاهی خوشبو به نام «اذخر» پر شده بود،
۷) پرده نازکی که از پشم بافته شده بود،
۸) یک عدد حصیر،
۹) آسیای دستی برای آرد کردن جو و گندم،
۱۰) یک طشت مسین برای شستن لباس،
۱۱) پارچ کوچک آب،
۱۲) یک قدح چوبین،
۱۳) کوزه‏ای کوچک برای خنک کردن آب،
۱۴) یک آفتابه،
۱۵) یک بستوی سبز،
۱۶) ظرفی از سفال،
۱۷) تشکی از پوست و
۱۸) یک چادر، خریده شد و این تمام جهیزیه فاطمه زهرا (س) بود که نزد رسول خدا آوردند و آن حضرت با دست مبارکشان آنها را زیر و رو می کردند و می فرمودند: خداوند مبارک کند بر اهل بیت.
اثاث خانه علی‏علیه السلام نیز عبارت بود از:
۱) اطاق خواب را با ریگ نرم فرش کرده بود.
۲) برای جدا کردن اطاق چوبی روی دو طرف دیوار قرار داده بود.
۳) یک پوست گوسفند و یک پشتی از لیف خرما که کنار دیوار گذاشته بود.
۴) حوله‏ای به دیوار آویخته بود.
۵) در کنار اطاق کوزه‏ای از آب، و یک الک برای الک کردن آرد و این تمام اثاث و مایملک علی‏علیه السلام بود.
آری به همین سادگی تزویج علی و فاطمه‏علیهما السلام صورت گرفت و دو دریای آسمانی به هم پیوند خوردند، قلب پاکان در شادی تپد و کروبیان به وجد آمدند، حوریان به زمزمه ایستادند و سراسر مدینه غرق شادی و سرور گشت.
اما از همان آغاز زندگی سرزنش های زنان جاهل آغاز شد؛ فاطمه نزد پدر آمد و گفت: «زنان قریش به من می گویند پدرت تو را به مردی فقیر شوهر داد.
پیامبر فرمود: عقد تو ابتدا در عرش توسط خداوند بود و سپس به وسیله من.»

● رحلت پیامبر اکرم (ص) و آغازی سخت تر برای فاطمه زهرا (س)
 

انگار که سختی برای فاطمه زهرا (س) تمامی نداشت؛ در سال یازدهم هجرت فاجعه بزرگی رخ داد، فاطمه زهرا (س) که هر گاه طوفان های مصائب در زندگی اش می پیچید به پدر پناه می برد و چون تاریکی غم بر او سایه می افکند، پرتو نور پدرش چراغ راهش بود، و هر گاه رنج زندگی کام او را می خشکاند، ترنم ابر بهاری پدر سیرابش می نمود. حال پدر در بستر مرگ، آرام و آرام در افق اعلا ناپدید می شد و فاطمه به سرعت در دریای غم غرق می گشت. آری، اشرف مخلوقات یعنی خاتم پیامبران حضرت محمد مصطفی (ص) رحلت فرمودند تا خورشید جهان افروز برای فاطمه (س) غروب کند، تاریکی سنگینی بر زندگی فاطمه (س) سایه گستراند و فاطمه زهرا (س) در فراق پدر ابر وجود پدر در چشمانش سیل گردد و وجودش در قطرات اشک آب شود، آن قدر گریه کند تا امیرمومنان به او بگوید: ای دختر پیامبر، بزرگان مدینه می گویند به فاطمه بگو یا شب گریه کند یا روز. اما فاطمه در جواب علی (ع) گفت:« ای ابا الحسن من مدت زیادی در بین آنها زندگی نخواهم کرد و به زودی به دیدار پدرم خواهم شتافت قسم به خدا تا آن زمان شب و روز آرام نخواهم داشت.» آری تنها امید فاطمه زهرا (س) این بود که پدر در آخرین وداع به او گفته بود: تو اولین کسی هستی که به من ملحق می شود.
بعد از وفات پیامبر گرامی اسلام، امامت خانه نشین شد، رهبری انحراف یافت، حق علی (ع) ضایع شد، فدک فاطمه مصادره شد، خانه پیامبر یعنی جایی که جبرئیل امین بدون اذن وارد نمی شد، به آتش کشیده شد، فاطمه زهرا (س) با آن همه فضیلت و سفارش پیامبر درباره او بین در و دیوار قرار گرفت و با لگد ستم و دست ظالم و تعدی پهلویشان شکست و محسن فاطمه سقط شد.

● جریان فدک
 

فدک قریه ای بود در نزدیکی مدینه که دو روز با مدینه فاصله داشت. در اواخر سال هفتم هجری، خیبر با نبردی سخت به دست مسلمانان افتاد. یهودیان فدک چون شکست خود را حتمی دیدند، تسلیم شده و با پیامبر (ص) پیمان دفاع بستند که امنیت آنها را تامین کند و در مقابل نیمی از مزارع فدک را در اختیار رسول خدا گذاشتند. چون فدک بدون جنگ در اختیار مسلمانان قرار گرفت «فیء» محمد (ص) گردید. فیء به حکم قرآن مخصوص پیامبر (ص) بود. پس از مدتی فرشته وحی بر پیامبر نازل شد که: «ای محمد حق نزدیکان و درماندگان و در راه ماندگان را عطا کن.» رسول خدا فاطمه را خواست و فدک را به او بخشید. فدک وسیله ای شد که فاطمه مشکلات فقرا، خصوصاً بنی هاشم را برطرف نمایند. بعد از وفات پیامبر، حکومت برای تضعیف اهل بیت، فدک را ضبط کرد. فاطمه برای بازگرداندن فدک دست به اقداماتی زد.
خلیفه از او مدرک مالکیت خواست. فاطمه علی را به عنوان شهادت به محکمه ابوبکر معرفی کرد. «ام ایمن، ابتدا به ابوبکر و عمر، خطاب کرد: آیا شما شهادت می دهید که من از بهشتیان هستم؟ گفتند: آری. گفت: من شهادت می دهم که رسول خدا فدک را به فاطمه بخشید. ابوبکر به فاطمه گفت: برو مرد یا زن دیگری برای شهادت معرفی کن تا حکم به نفع تو ختم شود.» چون دختر پیامبر با ادعای مالکیت راه به جایی نبرد، از طریق ادعای ارث وارد شد و ارث پدر را طلبید. ابوبکر از پیامبر نقل کرد که: «ما پیامبران چیزی به ارث نمی گذاریم.» و بدین گونه فدک غصب گردید. اما این پایان سختی ها و مصیبت های فاطمه (س) نبود، فاطمه زهرا (س) را بین در و دیوار قرار دادند و با لگد ستم و دست ظالم و تعدی پهلویش را شکستند، شاخه شجره طیبه را شکستند تا خستگان در سایه اش ننشینند، آفتاب را در بند ابر کشیدند تا سکوتی تیره بر پا کنند؛ زهرا را بر زمین کشیدند تا آسمان علی را خاموش کنند و شمع را کشتند تا خانه امید را بی نور کنند.

● شهادت فاطمه زهرا (س)
 

صدماتی که بر جسم و جان فاطمه زهرا (س) وارد شده بود او را از پای درآورد. سخت بیمار شد و در بستری افتاد. فاطمه (س) در آخرین شب، پدر را در خواب دید که به او می گوید: «پیش من بیا که سخت مشتاق دیدار توام. او هم در جواب گفت: به خدا که من مشتاق ترم برای دیدار تو.» و پدر در همان خواب به فاطمه (س) بشارت داد که :« تو امشب نزد من خواهی بود.»
فاطمه در آخرین لحظات علی (ع) را صدا کرد، و در حالی که امیرمومنان اشک می ریختند، حضرت فاطمه زهرا (س) رو به علی (ع) کرد و فرمود: پسر عمو! لحظاتی بیش از زندگی من نمانده، چند وصیت دارم.
علی (ع) فرمود: هر چه دوست داری سفارش کن. آنگاه علی از جا برخاست و روبروی فاطمه (ع) نشست.
فاطمه گفت: «تو هرگز از من دروغ و خیانت ندیده ای و از لحظه ای که زندگی را با من آغاز کرده ای با تو مخالفتی نکرده ام.
علی فرمود: پناه بر خدا، تو آگاه تری به خدا، تو بهتر، متقی تر و بزرگوارتر و خداترس تر از این هستی که من نسبت به تو ایرادی داشته باشم. دوری تو بر من بسیار سنگین است؛ اما چه کنم که این امری است حتمی. به خدا قسم دوباره مصیبت رسول خدا برای من تجدید شد. از دست دادن تو برایم سخت دشوار است. «انا لله و انا الیه راجعون» مصیبتی است که از آن فاجعه آمیزتر، دردناکتر و غم انگیزتر نیست. به خدا قسم این مصیبتی است که توان عزاداریم بر آن نمانده و هیچ چیز جای آن را پر نخواهد کرد.
سپس هر دو شروع کردند به گریه؛ علی سر فاطمه را به سینه چسباند و گفت: هر چه می خواهی سفارش کن. عمل خواهم کرد و دستور تو را بر خودم مقدم خواهم داشت…
فاطمه گفت:« آنانی که در حق من ستم روا داشتند و حقم را پایمال کردند، بر جنازه ام حضور نیابند. آنان دشمنان من و دشمنان رسول خدا هستند. آنان بر جنازه ام نماز نگزارند. زمانی که چشمها به خواب رفتند، شبانه مرا دفن کن.»
حسن، حسین، زینب و ام کلثوم دور مادر حلقه زدند و نگاهشان را به مادر دوختند. قطرات اشک از گوشه چشمان فاطمه (س) می غلتد و قطرات اشک بچه ها یکی پس از دیگری روی گونه ها جاری می شود، گهگاه صدای هق هق زینب بالا می رود، اما به اشاره مادر آهسته می شود و سپس قطع می گردد.
فاطمه (س) از اسماء بنت عمیس آب می خواهد و غسل می کند و پارچه‏ای بر روی خود می کشد و از اسماء می خواهد که مقداری صبر کند، سپس او را صدا کند، اگر جواب نداد بداند که فاطمه‏علیها السلام به ملاقات پروردگار خود رفته است.
اسماء مقداری صبر می کند، سپس فاطمه (س) را صدا می زند جوابی نمی شوند، دوباره صدا می زد:
ای دختر محمد مصطفی!
ای دختر بهترین خلق خدا!
ای دختر بهترین کسی که بر زمین قدم گذاشته!
ای دختر کسی که به پروردگارش نزدیکترین انسان بوده است!
اما تاریکی سکوت بر خانه سایه افکنده و فاطمه جواب نمی‏دهد، در این حال اسماء پارچه‏ای را از روی صورت فاطمه زهرا کنار می‏زند، و می‏بیند که فاطمه از دنیا رفته است.
حسن و حسینی وارد خانه می‏شوند و می‏پرسند: چرا مادر در این ساعت خوابیده ؟ اسماء جواب می دهد: مادرتان خواب نیست. جان به جان آفرین تسلیم کرده. حسین خود را روی مادرش می اندازد او را می بوسد و می گوید: مادر با من سخن بگو که قلبم پاره می شود.
اسماء بچه ها را دنبال علی (ع) می فرستد، بچه ها گریه کنان به مسجد می روند، اصحاب می پرسند: چرا گریه می کنید؟ پاسخ می دهند: مادرمان فاطمه از دنیا رفته است. همین که علی (ع) این خبر را می شنود، چون قصد حرکت دارد، با صورت به زمین می افتد و ناله ای جانسوز سر می دهد و می گوید: ای دختر محمد بعد از تو دلم با چه کسی تسلی یابد؟ تو تسلای خاطر من بودی. بعد از هر وصالی فراقی است. وصال بی فراق کم است. از دست دادن فاطمه بعد از احمد؛ دلیلی است بر اینکه هیچ دوستی برای آدمی باقی نمی ماند.»
فاطمه زهرا (س) را علی (ع) خود غسل و کفن می کند. حسین (ع) آخرین حرفها را با مادر نجوا می کند: «… مادر! وقتی به حضور جدمان رسیدی سلام ما را به او برسان و به او بگو که بعد از وی چگونه غبار یتیمی بر ما نشست.
علی (ع) نیز آخرین وداع را ناله می کند و می گوید: «خدایا! تو می دانی که من از دختر رسولت خشنودم. خدایا! در وحشت و تنهایی انیسش باش. او از ما دور شد تو به معادش برسان! خدایا! او مظلوم شد، تو در حقش قضاوت کن که بهترین دادستانی.»
جمعیت برای تشییع جنازه دختر رسول خدا به خانه علی (ع) هجوم آورده اند، اما ابوذر از خانه خارج شده و می گوید: برگردید، تشییع جنازه دختر رسول خدا از سرشب به تاخیر افتاد.
مردم به خانه هایشان برمی گردند و چون اهالی مدینه به خواب می روند و پاسی از شب می گذرد، جنازه را از خانه بیرون می آورند و علی، حسن، حسین، عمار، مقداد، عقیل، زبیر، ابوذر، سلمان، بریده، عباس، فضل، حذیقه و ابن مسعود جنازه را تشییع می کنند. همان طور که فاطمه خواسته بود، او را با تابوتی سرپوشیده حمل می کنند و همگان سکوت را مراعات می کنند و گریه ها را در سینه ها حبس می کنند تا مبادا نامحرمان از این راز باخبر شوند. آنان اشک می ریزند و با یک دنیا حسرت، فاطمه را به سوی منزلگاه ابدی اش بدرقه می کنند. علی (ع) بر جنازه نماز می گزارد و فاطمه را خود دفن می کند خاک جدایی را بر پیکر فاطمه می ریزد و خاک عزا را بر سرخویش. علی جای قبر را طوری می پوشاند که آثار قبر معلوم نباشد، آنگاه به پا می خیزد و به مزار پیامبر رو می کند و این گونه درد دل می گشاید: «… بزودی دخترت به تو گزارش خواهد داد که چگونه امتت دست در دست هم نهادند تا او را از پای درآورند.
پس به جد از او بپرس و حال ما را از او بجوی. چه بسا دردی در دل دارد که راهی برای گشودن سفره دل نداشت؛ اما به تو خواهد گفت و خداوند قضاوت خواهد کرد که او بهترین قضاوت کنندگان است. سلام وداع کننده ای، که از وصال نه خسته است و نه دلتنگ، بر شما باد. اگراز جوار شما بر می گردم نه از روی خستگی است و اگر در کنارتان رحل اقامت گزینم نه از روی بدگمانی به وعده الهی به صابران است. وای بر من وای بر من. صبر میمون تر و زیباتر است. اگر پیروزی حاکمان نبود، مزار فاطمه را منزل خویش قرار می دادم و در کنارش به اعتکاف می نشستم و مانند زنان بچه مرده در عزایش زار می گریستم. ای رسول خدا! دخترت در پیشگاه خداوند مخفیانه دفن شد. حقش پایمال گشت، از ارثش منع شد، در حالی که از انقلاب تو چیزی نگذشته و نامت کهنه نشده است. ای رسول خدا! شکایتم را نزد خداوند باز خواهم گفت و به یاد تو، خاطرم را تسلی می دهم. درود خداوند و رضوانش بر تو و او باد.»
-----------------------------------------------

پی‌نوشت‌ها:
 

۱- اشاره به آیات ۵۸ و ۵۹ از سوره نحل: «و هر گاه یکی از آنان را به دختر مژده آورند، چهره اش سیاه می گردد؛ در حالی که خشم [و اندوه] خود را فرو می خورد، از بدی آنچه بدو بشارت داده شده است، از قبیله [خود] روی می پوشاند. آیا او را با خواری نگه دارد، یا در خاک پنهانش کند؟ و چه بد داوری می کنند.»
 

-------------------------------------------
منابع:
برخی از منابعی که در این نوشتار از آن استفاده شده است به شرح زیر است: فاطمه زهرا فرشته زمینی، فاطمة الزهرا (س) صاحب ولایت کبری، بحارالانوار، در مکتب فاطمه، زندگانی فاطمه زهرا (س)، فرهنگ سخنان حضرت زهراء(س) و…

http://www.fatemiyat.com

اشاره
 

بدون تردید پوشش اسلامی برای زنان، از ضروریّات دین مقدّس اسلام است، چنان كه آیات متعدّدی از قرآن بر این مطلب دلالت دارند.1 از طرفی مسأله حجاب یكی از جنجالی‏ترین مسائل دنیای دیروز و امروز است، به ویژه طرفداران اعلامیّه حقوق بشر، كه با عنوان كردن «تساوی حقوق زن و مرد»، پوشش را برای زن دست و پاگیر دانسته، و آن را برخلاف آزادی قلمداد و به عنوان حمایت از حقوق زن، مطرح می‏نمایند، این مسأله را بسیار حسّاس نموده است، در صورتی كه پوشش اسلامی را باید در مجموع ابعادش مورد تجزیه و تحلیل قرار داد، كه با توجّه به مجموع، به نفع زن و جامعه است، و نه تنها دست و پا گیر نیست و تضادّی با آزادی ندارد، بلكه زنان در عین حفظ پوشش اسلامی، می‏توانند برترین فعالیّت‏های اجتماعی را داشته باشند، و در چارچوب آزادی‏های صحیح و مقبول، از حق آزادی خود بهره‏مند گردند، زیرا حجاب در اسلام به معنای پرده نشینی نیست، بلكه به معنای پوششی معقول برای جلوگیری از فساد، و حفظ كرامت زن است، و ما امروز در جمهوری اسلامی ایران می‏بینیم كه زنان در همه صحنه‏ها و عرصه‏ها، از مجلس قانون‏گذاری گرفته تا آموزش و پرورش و بیمارستان‏ها و ادارات، می‏توانند در چهارچوب حفظ پوشش اسلامی، به كار و تلاش بپردازند، بی آن‏كه حجاب اسلامی برای تلاش‏های آنان، مشكلی ایجاد كند، و حقّ آزادی صحیح آنها را تضییع نماید.
استاد شهید علاّمه مطهّری می‏نویسد: «وظیفه پوششی كه اسلام برای زنان مقرّر كرده است، به این معنی نیست كه آنها از خانه بیرون نروند، زندانی كردن و حبس زن در اسلام مطرح نیست... پوشش زن در اسلام این است كه زن در معاشرت خود با مردان، بدن و موی خود را بپوشاند، و به جلوه‏گری و خودنمایی نپردازد، آیات مربوطه همین معنی را ذكر می‏كند، و فتوای فقهاء هم مؤیّد همین مطلب است».2
و در فراز دیگر می‏نویسد: «حجاب در اسلام از یك مسأله كلّی‏تر و اساسی‏تری ریشه می‏گیرد، و آن این است كه اسلام می‏خواهد انواع التذاذهای جنسی، چه بصری و لمسی و چه نوع دیگر به محیط خانوادگی و در كادر ازدواج قانونی، اختصاص یابد، اجتماع منحصرا برای كار و فعّالیت باشد، برخلاف سیستم غربی عصر حاضر، كه كار و فعّالیت را با لذّت‏جویی‏های جنسی به هم می‏آمیزد، اسلام می‏خواهد این دو محیط را كاملاً از یكدیگر تفكیك كند».3
علاّمه اقبال لاهوری در اشعار نغز خود در این رابطه، چنین می‏سراید:
باید این اقوام را تنقید غرب                        شرق را از خود برد تقلید غرب
نی زرقص دختران بی‏حجاب                        قوّت مغرب نه از چنگ و رباب
نی زعریان ساق و نی از قطع موست         نی زسحر ساحران لاله روست
از همین آتش چراغش روشن است           قوّت افرنگ از علم و فن است
مغز می‏باید نه ملبوس فرنگ                     علم و فن را ای جوان شوخ و شنگ
با این بیان، به سیره ارجمند حضرت زهرا(س) در زمینه پوشش اسلامی نگاهی می‏افكنیم. آن بانوی بسیار بزرگ جهان، با این كه حریم عفاف و حجاب را به طور
كامل رعایت می‏كرد، در عین حال، در بحرانی‏ترین حوادث سیاسی و اجتماعی، حضور و ظهور داشت. برای روشن شدن مطلب نظر شما را به مطالب زیر جلب می‏كنم:

حجاب از دیدگاه حضرت زهرا(س)
 

روزی مرد نابینایی با كسب اجازه به محضر حضرت زهرا(س) آمد. حضرت از او فاصله گرفت و خود را پوشانید، پیامبر اكرم(ص) كه در آن جا حضور داشت از حضرت زهرا(س) پرسید: «با این كه این مرد نابیناست و تو را نمی‏بیند، چرا خود را پوشاندی»؟ حضرت زهرا(س) در پاسخ فرمود: «اگر او مرا نمی‏بیند، من كه او را می‏بینم، وانگهی او بو را استشمام می‏كند». پیامبر(ص) (به نشانه تأیید شیوه و گفتار حضرت زهرا«س») فرمود: «أَشْهَدُ اَنَّكِ بَضْعَةٌ مِنّی؛4 گواهی می‏دهم كه تو پاره تن من هستی».
امیرمؤمنان علی(ع) فرمود: روزی همراه گروهی در محضر رسول خدا(ص) نشسته بودیم. آن حضرت به ما رو كرد و فرمود: «بهترین كار برای زنان چیست؟» هیچ كدام از حاضران نتوانستند جواب صحیح بدهند. هنگامی كه متفرّق شدند، من به خانه بازگشتم، و همین موضوع را از حضرت زهرا(س) پرسیدم، و ماجرای سؤال پیامبر(ص) و پاسخ صحیح ندادن اصحاب را برای حضرت زهرا(س) تعریف كردم، و گفتم هیچ یك از ما نتوانستیم پاسخ صحیح بدهیم. حضرت زهرا(س) فرمود: ولی من پاسخ به این سؤال را می‏دانم، و آن این است كه: «خَیْرٌ لِلنِّساءِ اَنْ لایَرِینَ الرِّجالَ وَلایَراهُنَّ الرِّجالُ؛ صلاح زنان در آن است كه آنها مردان نامحرم را نبینند، و مردان نامحرم آنها را نبینند».
* حجاب در اسلام به معنای پرده نشینی نیست، بلكه به معنای پوششی معقول برای جلوگیری از فساد، و حفظ كرامت زن است.
من به محضر رسول خدا(ص) بازگشتم و عرض كردم: «ای رسول خدا! از ما پرسیدی كه چه كار برای زنان برتر است، پاسخش این است كه برترین كار برای زنان این است كه آنها مردان نامحرم را نبینند، و مردان نامحرم آنها را نبینند».
پیامبر(ص) فرمود: «چه كسی به تو چنین خبر داد، تو كه این‏جا بودی و پاسخی نگفتی؟» علی(ع) عرض كرد: «فاطمه(س) چنین فرمود».
پیامبر(ص) از این پاسخ خشنود شد، و سخن فاطمه(س) را پسندید و به نشانه تأیید او فرمود: «اِنَّ فاطِمَةُ بضْعَةٌ مِنّی؛5 همانا فاطمه، پاره تن من است».
نیز روایت شده: روزی جابر بن عبدالله انصاری همراه رسول خدا(ص) به سوی خانه فاطمه(س) رهسپار شدند. وقتی كه به در خانه رسیدند، پیامبر(ص) اجازه ورود طلبید. فاطمه(س) اجازه داد، پیامبر(ص) فرمود: شخصی همراه من است، آیا اجازه هست با او وارد خانه شویم؟ فاطمه(س) عرض كرد: «ای رسول خدا «قِناع» (یعنی مقنعه و روسری) ندارم.» پیامبر(ص) فرمود: «یا فاطِمَةُ خُذِی فَضْلَ مَلْحَفَتِك فَقِنِعِی بِهِ رأسَكِ؛ ای فاطمه! زیادی لباس بلند روپوش خود را بگیر و سرت را با آن بپوشان».
حضرت فاطمه(س) همین كار را كرد، آن گاه پیامبر(ص) و جابر، با كسب اجازه وارد خانه شدند.6

تلاش‏های سیاسی و اجتماعی حضرت زهرا(س)
 

حضرت زهرا(س) در عین آن كه حجاب كامل را رعایت می‏كرد، حجاب را پرده‏نشینی و انزوای زنان نمی‏دانست، بلكه شواهد بسیاری وجود دارد كه آن حضرت حجاب را هرگز دست و پاگیر و مانع تلاش‏های اجتماعی و سیاسی نمی‏دانست. از این رو، در عرصه‏های مختلف اجتماعی و سیاسی شركت فعّال داشت، به عنوان نمونه:
1ـ محدّثین نقل می‏كنند: شخص پیامبر(ص) دست فاطمه(س) را گرفت، و به میان مردم آمد و خطاب به مردم فرمود: «هر كس كه فاطمه(س) را شناخت كه شناخت، و هر كس كه او را نشناخته بداند كه فاطمه(س) دختر محمّد(ص) است. او پاره تن من است. او قلب و جان من است. هر كس او را بیازارد مرا آزرده، و هر كس مرا بیازارد، قطعا خدا را آزرده است».7 بنابراین، حجاب در سیره فاطمه(س) پرده نشینی نیست.
2ـ در مكّه قبل از هجرت، مشركان به تحریك ابوجهل به پیامبر(ص) آزار می‏رساندند، یكی از آنها به نام «ابن زبعری» شكمبه گوسفندی را برداشت، و به طرف پیامبر(ص) انداخت، به طوری كه سر و صورت آن حضرت را آلوده نمود، ابوطالب(ع) به دفاع از آن حضرت پرداخت،
* پوشش زن در اسلام این است كه زن در معاشرت خود با مردان، بدن و موی خود را بپوشاند، و به جلوه‏گری و خودنمایی نپردازد، آیات مربوطه همین معنی را ذكر می‏كند، و فتوای فقهاء هم مؤیّد همین مطلب است».
در این هنگام حضرت زهرا(س) كه در آن وقت خردسال بود با آب نزد پدر آمد، و سر و صورت آن حضرت را شست و شو داد.8
روز دیگری فاطمه(س) گروهی از مشركان را در كنار كعبه دید كه جلسه محرمانه‏ای دارند. دریافت كه در اندیشه توطئه بر ضد پیامبر(ص) هستند، هشیارانه با شتاب به حضور پیامبر(ص) آمد و توطئه آنها را به پدر بزرگوارش خبر داد.9
و در مورد دیگر با كمال شجاعت و صلابت نزد مشركان آمد و رگبار سرزنشش را بر ابوجهل و پیروانش فرو ریخت، و بر آن ستمگران نفرین كرد.10
حضرت زهرا(س) پس از هجرت از مكّه به مدینه نیز تلاش‏هایی این چنین در حمایت از اسلام و سپاه اسلام می‏نمود، و در عرصه‏های مختلف حضور و نظارت داشت.
حضور حضرت زهرا(س) در پشت جبهه، و حتّی گاهی سركشی به رزمندگان اسلام و غذا رسانی به آنها در صف اول جبهه نیز در روایات و تاریخ نقل شده است، چنان كه این موضوع در جنگ خندق و فتح مكّه، رخ داده است.11
در ماجرای «مباهله» كه یك حادثه بسیار مهم سیاسی و اجتماعی و عقیدتی بود و در سال دهم هجرت بین پیامبر(ص) و هیأت بلندپایه مسیحیان نماینده «نجران» رخ داد، هزاران نفر از مهاجر و انصار در صحرای مدینه اجتماع كرده بودند تا از نزدیك نظاره‏گر صحنه باشند، ناگاه دیدند پیامبر(ص) با فاطمه(س) و علی(ع)
و حسن و حسین(ع) برای مباهله به سوی صحرا می‏آیند... پیامبر(ص) مطابق آیه 61 آل عمران (آیه مباهله) فاطمه(س) را همراه خود، در چنین همایش سیاسی دینی، شركت داد.12 بنابراین، حجاب زنان هرگز مانع آنها برای شركت در اجتماعات سیاسی و دینی نخواهد شد.

تلاش‏های سیاسی حضرت زهرا(س) پس از رحلت‏پیامبر(ص)
 

پس از رحلت پیامبر اسلام(ص) و پدیدار شدن ماجرای سقیفه بنی‏ساعده، و بیعت با ابوبكر به عنوان خلیفه رسول خدا(ص) و كنار زدن امیرمؤمنان علی(ع) از مقام رهبری، كه حق مسلّم آن حضرت بود، حضرت زهرا(س) در موارد مختلف وارد صحنه شد، و به دفاع از حریم ولایت پرداخت. در ملأ عام در مسجد با خطبه غرّا، غاصبان را محكوم كرد، بیعت كنندگان را سرزنش نمود، و جانش را در این راه گذاشت، و آن چنان فعّال و جدّی به صحنه آمد، كه سرانجام به شهادت رسید، و اینها و ده‏ها نمونه دیگر نشان دهنده آن است كه مسأله پوشش اسلامی، زنان را در پشت پرده محبوس نكرده كه به طور كلّی از صحنه تلاش‏های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی فاصله بگیرند، اگر چنین بود، هرگز حضرت زهرا(س) از پشت پرده حجاب بیرون نمی‏آمد.

چگونگی خطبه خواندن حضرت زهرا(س) در مسجدالنّبی
 

یكی از امور مهمّی كه در زندگی حضرت زهرا(س) همواره می‏درخشد، خطبه غرّای او در مسجدالنّبی پس از رحلت پیامبر(ص) در ازدحام مردم است، كه او با این خطبه غاصبان و خطاكاران را به محاكمه كشید و آنان را قاطعانه محكوم كرد، و از حریم ولایت و رهبری امیرمؤمنان علی(ع) به دفاع برخاست. چگونگی حركت حضرت زهرا(س) از خانه‏اش (كه مجاور مسجد بود) به مسجد، در رابطه با مراعات حفظ حریم حجاب به قدری دقیق و ظریف است، كه جدّا سزاوار است همگان در این مورد با نظر دقیق بنگرند، و نكته‏ها را دریابند، و سپس خطبه غرّای او را در آن اجتماع و جوّ حاكم مورد بررسی قرار دهند. به راستی كه منظره خطبه خواندن حضرت زهرا(س) تابلو گویا و بسیار روشن درباره حفظ حریم حجاب، و در عین حال شركت كامل در صحنه برای سخنرانی و دفاع از حریم حق است و این همان راه اعتدال است كه اسلام در همه جا به آن سفارش نموده است.
* حضرت زهرا(س) در عین آن كه حجاب كامل را رعایت می‏كرد، حجاب را پرده‏نشینی و انزوای زنان نمی‏دانست، بلكه شواهد بسیاری وجود دارد كه آن حضرت حجاب را هرگز دست و پاگیر و مانع تلاش‏های اجتماعی و سیاسی نمی‏دانست.
* حضور حضرت زهرا(س) در پشت جبهه، و حتّی گاهی سركشی به رزمندگان اسلام و غذا رسانی به آنها در صف اول جبهه نیز در روایات و تاریخ نقل شده است، چنان كه این موضوع در جنگ خندق و فتح مكّه، رخ داده است.
ما در این جا چگونگی حركت آن حضرت برای القای خطبه را شرح می‏دهیم، تا مسأله مهم حجاب را از مكتب زهرای اطهر(س) بیاموزیم، و هم باور كنیم كه زن می‏تواند در عین حفظ حریم حجاب، از پرده‏نشینی خارج گردد، و به عنوان نیمی از جامعه انسانی، رسالت خود را به انجام رساند. شرح این چگونگی، نیز می‏تواند
جواب دندان‏شكنی به آن افرادی باشد كه حجاب اسلامی را كمرنگ گرفته، و خطبه خواندن حضرت زهرا(س) در مسجد را به عنوان شاهد عقیده ناصحیح خود می‏آورند، غافل از آن كه شش دلیل و شاهد محكم در مقدّمه خطبه وجود دارد، كه هر كدام نشان دهنده اهمیّت حجاب از نظر حضرت زهرا(س) است. اینك شرح مطلب:
عبدالله بن حسن (نوه امام حسن مجتبی علیه السلام) از پدران خود نقل می‏كند، هنگامی كه مسأله غصب فدك رخ داد، و این خبر به حضرت زهرا(س) رسید، در این هنگام حضرت زهرا(س) تصمیم گرفت به مسجد برود و در آن جا به عنوان حمایت از حق، سخنرانی كند، چگونگی حركت حضرت زهرا(س) در متن عبارت چنین آمده:
«لاثَتْ خِمارَها عَلی رَأسِها، وَاشْتَمَلَتْ بِجِلْبابِها وَ اَقْبَلَتْ فی لُمَّةٍ مِنْ حَفَدَتِها وَ نِساء قَوْمِها، تَطَأُ ذُیُولَها، ماتَخْرُمُ مِشْیَتِها مِشْیَةِ رَسُولِ الله حتّی دَخَلَتْ عَلی اَبِی بَكْرٍ وَ هُوَ فی حَشْدٍ مِنَ الْمُهاجِرِینَ وَالاَنْصارِ وَ فِی غَیْرِهِمْ فَنِیطَتْ دوُنَها مُلائةً فَجَلَسَتْ، ثُمَّ أنَّتْ اَنَّةً اَجْهَشَ الْقَوْمُ لَها بِالْبُكاء، فَارْتَجَّ الَمجْلِسَ، ثُمّ اَمْهَلَتْ هَنِیئةً حَتّی اَسْكَنَ نَشِیَجَ القَوْمِ، وَ هَدَأَتْ فَوْرَتُهُمْ، اِفْتَتَحَتِ الكَلامَ...؛ حضرت زهرا(س) روسری خود را بر سرش پیچید13 و عبای خود را (كه روپوشی وسیع بود) به سر نمود، و میان گروهی از یاران و زنان خویشاوندش (به سوی مسجد) حركت كرد، آن حضرت هنگام راه رفتن (بر اثر شتاب یا بلندی لباس) به قسمت پایین لباسش پا
می‏گذاشت (در نهایت پوشیدگی راه می‏رفت) شیوه راه رفتن او (در متانت و وقار) هم چون شیوه راه رفتن رسول خدا(ص) بود، تا این كه بر ابوبكر وارد شد، ابوبكر در میان ازدحام مسلمانان قرار گرفته بود، در این هنگام میان آن حضرت و مردم، پرده‏ای نصب شد، حضرت زهرا(س) نشست، سپس ناله جانسوزی نمود كه بر اثر آن، صدای همه حاضران به گریه بلند شد، به گونه‏ای كه گویی از صدای گریه، مسجد به لرزه درآمد، سپس حضرت زهرا(س) اندكی سكوت كرد، تا مردم آرام شدند، و جوش و خروششان بر اثر گریه، فرونشست، آن گاه خطبه را شروع كرد».14

تجزیه و تحلیل عبارت فوق
 

در این عبارت، در رابطه با حفظ حریم حجاب و عفاف در عین شركت در یك صحنه پرشور سیاسی و اجتماعی، شش نكته است كه هر كدام از جهتی بیانگر اهمیّت و عظمت مقام حجاب در سیره حضرت زهرا(س) است، كه به اختصار بدان اشاره می‏شود:
1ـ آن حضرت روسری خود را كه به طور كامل سر و گردن و سینه‏اش را می‏پوشانید، بر سر گرفت، تعبیر واژه «لاثتْ» (پیچید) حاكی است كه روسری به طور كامل و چسبان به سر و گردن گرفته شده بود، نه به طور سبك و وارفته كه با اندكی تكان دادن از سر رد شود و موی سر آشكار گردد؛
2ـ حضرت زهرا(س) علاوه بر آن روسری، لباس روی لباس‏هایش مانند عبا را بر سر و تن خود پوشانده بود (وَاشْتَمَلَتْ بِجِلْبابِها)؛
3 ـ لباسی كه بر تنش بود به قدری بلند بود كه در راه رفتن، گاهی قسمت پایین لباس زیر پای حضرت زهرا(س) قرار می‏گرفت: (تَطَأُ ذُیُولَها)؛
4ـ آن حضرت همانند رسول خدا(ص) با متانت و وقار حركت می‏كرد، یعنی هیچ گونه حركات نامناسب و دور از نزاكت در حركت او دیده نمی‏شد؛
5 ـ علاوه بر این ها در مسجد پرده‏ای به احترام او نصب كردند، و آن حضرت در پشت آن پرده خطبه خواند.
6ـ دوستان و زنان خویشانش، اطرافش را گرفته بودند. (وَاَقْبَلَتْ فی لُمَّةٍ ـ ای: جماعة ـ مِنْ حَفَدَتِها وَ نِساء قَوْمِها).
به این ترتیب نتیجه می‏گیریم، حضرت زهرا(س) در عین آن كه در همایش پرشكوه و پرجنجال شركت نمود، همه نمادهای حریم حجاب و عفاف را رعایت نموده است.

پی نوشت ها :
 

1 ) نور (24) آیه 30 و 32و 33؛ احزاب(33) آیه 32، 33 و 59.
2 ) مرتضی مطهّری، مسأله حجاب، چاپ جدید، ص79.
3 ) همان، ص83.
4 ) علاّمه مجلسی، بحار، ج43، ص91.
5 ) علاّمه علی بن عیسی (اِرْبِلی، كشف الغمّه، ج2، ص23 و 24.
7 ) علاّمه علی بن عیسی اِرْبِلی، كشف الغمّه، ج2، ص24.
8 ) علاّمه سروی، مناقب آل ابی‏طالب، ج1، ص60.
9 ) همان، ص71.
10 ) صحیح بخاری، ج5، ص8.
11 ) علاّمه طبرسی، مجمع البیان، ج9، ص52، اعلام الوری، ص17؛ شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج16، ص249.
12 ) قاضی نورالله شوشتری، احقاق الحق، ج3، ص47 و 48 ـ تفسیر المنار، ذیل آیه 61 آل عمران.
13 ) خِمار به معنای روسری معمول آن زمان است كه زنان با آن، سر و گردن و سینه خود را می‏پوشاندند.
14 ) علاّمه طبرسی، احتجاج طبرسی، ج1، ص131 و 132.

خواهرم بر تو از فاطمه اینگونه خطاب است
زیبنده ترین زینت زن حفظ حجاب است
فاطمه (علیهاالسّلام) آن بانوی بزرگ ما شهید شد و نه تنها شیعیان جهان، بلكه همه دوستان و آزادمنشان را عزادار ساخت. او زنی در خور احترام و بانویی نمونه‏ و بی‎مانند در جهان بشریت بود. عمری كوتاه داشت، ولی از همه ساعات و ایام آن در راه بندگی خدا، و نجات انسان‎ها از قیود و انحرافات استفاده كرد. اینك مائیم و خاطرات فاطمه (علیهاالسلام)، مائیم و روح جهان و تلاش قرآنی فاطمه (علیهاالسلام) كه برای زنده داشتن آن خاطرات، سالانه هزاران مجلس وعظ سخنرانی برپا می‏سازیم و به یاد عظمت و بزرگواری‏های او احساس غرور می‏كنیم و جهت رنج‎ها و مصیبت‏های وارده بر او اشك‏ها می‏ریزیم و یا او را وسیله گرانقدری در پیشگاه خدا قرار داده و به عرض حاجت می‏نشینیم.

فاطمه علیهاالسلام امروز در میان ما نیست ولی خاطره ناله‏های دردمندانه‏اش كه به خاطر نجات امت و اصلاح شوؤن آنها بر می‏آمد هنوز در گوش‏ها طنین‎انداز است. و شهادت مظلومانه‏اش حاكی از مقاومت و خطابه جانانه‏اش پرچمی افروخته بر قلب تاریخ برای اعلام حق و قبر پنهانش اعلام نوعی ناامنی پدید آمده از غاصبان حق. این تلاش‏ها و برنامه‏ها خوب و ارزنده‏اند ولی جهت‎دهنده به سوی مقصود نیستند و نقش سازندگی و تحول‎انگیزی آنها اندك است.
فاطمه (علیهاالسلام) برای این، تلاش نکرد كه به او احسنت و مرحبا بگوئیم و بدان خاطر به شهادت نرسید كه اشك ما را بدرقه راه كند و یا مجالس عزای او صرفاً برای عزاداری و توبه نیست كه مقصدی فوق آن مطرح است. بهترین توسل: بهترین توسل برای نجات از مشكلات و همّ و غمّی كه در سر راه ماست توسل به راه و رسم حیات فاطمه علیهاالسلام است. فاطمه علیهاالسلام قافله سالار زنان جهان و مایه افتخار دنیای اسلام است. زندگی او بر اساس ایمان و اعتقاد و باور راستین است. عرضه كننده بهترین ایده‏ها و سنت‏هاست و راه او، راه نجات است. و از رمز پیروزی‏ها و انحطاطها در پیروی یا عدم تبعیت از راه و رسم اوست.
گریه بر فاطمه علیهاالسلام باید گریه معرفت باشد و گریه ندامت از این كه من گنهكارم چرا كه می‏توانستم پاك و سالم باشم. چرا گنه كرده‏ام؛ و گریه حسرت كه چرا از كاروان فاطمه (علیهاالسلام) عقب افتاده‏ام. و در پس این گریه تصمیم‏گیری بر این امر كه دیگر به راه خطا نروم، و حق خدا و خلق را كه بر ذمه دارم ادا كنم. راه فاطمه (علیهاالسلام) تنها راه دیروز نبوده و نیست كه راه امروز است و هر روز. و تنها راه. شریعت خاص و آئینی ویژه نیست كه راه فطرت است و بدین سان در همه جای جهان قابل اجرا و عملی است.
اگر ما راه فاطمه (علیهاالسلام) را راه اسلام می‏خوانیم بدان خاطر است كه در باور ما اسلام، آئین فطرت است. تعالیم آن با زمینه‏های فطری سازگار است و فاطمه (علیهاالسلام) آنچه را كه دارد از عطایای الهی است كه در سایه تطابق خود با اندیشه‏های اسلامی آن را به دست آورده است. هم او سند مظلومیت است، سند حق‏طلبی است. كبودی بدنش خط روشنی بر سیه روزی خصم است و ورم بازویش نشانه بدستیزی دشمن برای كوتاه كردن دست او از دامن حق و این خود یك سند است. اثر ضربه‏های تازیانه بر بدن، خطوط كبودی در آن پدید آوردند كه هر كدام خطوط روشنی است بر بی منطقی دشمن.
ذكر یک هشدار بجاست كه گمان نرود نجات‎بخشی انسان تنها در سایه گریه بر فاطمه علیهاالسلام حاصل است و یا با گریه‎ی تنها، می‏توان آلودگی‏ها را از خود زدود. گریه عاطفی و ناشی از دلسوزی‏ها و به خاطر تصویر مصائب جانكاه و دردهای انسانی ستمدیده نمی‏تواند گرهی از مشكل بگشاید و عامل نجات گردد كه اگر چنین بود عمر سعد نجات یافته است. زیرا در عصر عاشورا از دیدن مصائب بازماندگان حسین دلش به رقّت آمد و سوخت و قطرات اشك هم نثار كرد. گریه بر فاطمه علیهاالسلام باید گریه معرفت باشد و گریه ندامت از این كه من گنهكارم چرا كه می‏توانستم پاك و سالم باشم. چرا گنه كرده‏ام؛ و گریه حسرت كه چرا از كاروان فاطمه (علیهاالسلام) عقب افتاده‏ام. و در پس این گریه تصمیم‏گیری بر این امر كه دیگر به راه خطا نروم، و حق خدا و خلق را كه بر ذمه دارم ادا كنم.
و سختگیری بر خود از طریق عبادتی چون عبادت فاطمه (علیهاالسلام)، که لذت گناه را فراموش كنم و حتی گوشت روئیده از گناه را ذوب نمایم و حال و عملم خلاف آن باشد كه بوده است. یاد فاطمه علیهاالسلام: فاطمه (علیهاالسلام) را باید همیشه به یاد داشت و یاد او باید یاد عشق در ایمان باشد و یاد عاطفه و احساس توام با تعقل او درخور یاد كردن و ذكر است؛ بدان خاطر كه تصویر آزادگی او به ما درس آزادی می‏دهد، خاطره حق‎طلبیش به ما درس وظیفه و جرئت و شهامت می‏دهد و یا مبارزه‏اش در ما روح مبارزات حق‏طلبانه را احیاء می‏كند.
او با عمل درس داد، درس توّلا و تبّرا، درس همرزمی با همسر در تعقیب هدف مشترك، درس صفا و اخلاص در كارها، درس انجام وظیفه هدایت برای زنان، درس كمك‎كاری برای مردم، درس زیر بازوگیری، درس بیان حق، درس از خود گذشتگی و ایثار، درس ثبات قدم در برابر متجاوزان و غاصبان، درس حجاب و پوشش، درس پرچم‎افرازی و گاهی پرچم ساختن مظلومیت، حتی پنهان کردن جنازه و قبر خود برای هشیار كردن. ما با یاد فاطمه علیهاالسلام و موضعگیری‎هایش باید این درس را داشته باشیم كه به موضع‏گیری اندیشه در شرایط گوناگون و متفاوت زندگی دست یابیم و در هر مساله و مشكل از خود سوال كنیم اگر فاطمه (علیهاالسلام) با این مشكل مواجه می‏شد چه می‏كرد؟
و هم با مطالعه تاریخ زندگیش از او و از راه و روش او الهام می‏گیریم و طریق خود را روشن و هموار كرده و به پیش رویم. او ولیّ خدا بود دارای ایمان و عصمت، علی (علیه‌السلام) او را یکی از دو ركن جهان اسلام معرفی كرد كه ركن اول آن شخص پیامبر بود. و آن روز كه فاطمه (علیهاالسلام) از دنیا رفت علی (علیه‌السلام) با تأثر و اندوه فرموده بود این همان ركن دومی بود كه از دست رفت (هذا ركن الاخر) و چنانچه پیامبر اکرم در مورد فاطمه علیهاالسلام فرموده بود: هذا احدالركنین [1] و آدمی برای استواری نیایش، ناگزیر به ستون و ركنی نیاز دارد.
هر قدر آن ركن مهم‎تر و سنگین‏تر، استحكام بنا و اعتماد ما بدان بیشتر و زیادتر است و این خود نیز اسوه‎آموزی و الگوپذیری است كه آیات قرآن و روایات، ما را بدان توصیه می‏كنند. علی (علیه‌السلام) او را یکی از دو ركن جهان اسلام معرفی كرد كه ركن اول آن شخص پیامبر بود. و آن روز كه فاطمه (علیهاالسلام) از دنیا رفت علی (علیه‌السلام) با تأثر و اندوه فرموده بود این همان ركن دومی بود كه از دست رفت (هذا ركن الاخر) فاطمه علیهاالسلام؛ سندیت حق فاطمه علیهاالسلام سند حق است در برابر باطل، سند زن اسلامی در برابر غیر آن است. او سندی است برای معرفی زن و ارزش او و رشد او، و كمال او، و نمونه‏ای از یك همسر ایده‏آل، مادر ارزنده و عضوی برای جامعه، هادی زنان، الگوی نیایش، اسوه پوشش... .
فاطمه (علیهاالسلام) را باید همیشه به یاد داشت و یاد او باید یاد عشق در ایمان باشد و یاد عاطفه و احساس توام با تعقل او درخور یاد كردن و ذكر است؛ بدان خاطر كه تصویر آزادگی او به ما درس آزادی می‏دهد، خاطره حق‎طلبیش به ما درس وظیفه و جرئت و شهامت می‏دهد و یا مبارزه‏اش در ما روح مبارزات حق‏طلبانه را احیاء می‏كند. و هم او سند مظلومیت است، سند حق‏طلبی است. كبودی بدنش خط روشنی بر سیه روزی خصم است و ورم بازویش نشانه بدستیزی دشمن برای كوتاه كردن دست او از دامن حق و این خود یك سند است. اثر ضربه‏های تازیانه بر بدن، خطوط كبودی در آن پدید آوردند كه هر كدام خطوط روشنی است بر بی منطقی دشمن.
فاطمه علیهاالسلام امروز در میان ما نیست ولی خاطره ناله‏های دردمندانه‏اش كه به خاطر نجات امت و اصلاح شوؤن آنها بر می‏آمد هنوز در گوش‏ها طنین‎انداز است. و شهادت مظلومانه‏اش حاكی از مقاومت و خطابه جانانه‏اش پرچمی افروخته بر قلب تاریخ برای اعلام حق و قبر پنهانش اعلام نوعی ناامنی پدید آمده از غاصبان حق. حجاب نزد فاطمه: چند روایت درباره اهمیت حجاب در نظر فاطمه زهرا علیهاسلام: حضرت موسی بن جعفر علیه السلام از پدران گرامیش از حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام نقل فرمود که: روزی شخص نابینایی اجازه ورود خواست. فاطمه علیهاسلام برخاست و چادر به سر کرد. رسول خدا فرمود:« چرا از او رو می‌گیری، او که تو را نمی‌بیند؟» فاطمه عرض کرد:« او مرا نمی‌بیند، اما من که او را می بینم. و او اگر چه مرا نمی‌بیند ولی بوی مرا که حس می‌کند.» رسول خدا فرمود:« شهادت می دهم که تو پاره تن منی.»
روزی رسول خدا از اصحاب خود پرسید:« نزدیکترین حالات زن به پروردگارش کدام است؟» اصحاب نتوانستند جواب بدهند. این سؤال به گوش فاطمه علیهاسلام رسید. فاطمه فرمود:« نزدیکترین حالات زن به پروردگارش وقتی است که در خانه اش بنشیند (و خود را در کوچه و بازار، جلو چشم نا محرمان قرار ندهد.)» وقتی رسول خدا این سخن را شنید، فرمود:« فاطمه پاره تن من است.» امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرماید: روزی رسول خدا از ما پرسید:« بهترین کار برای زنان چیست؟» فاطمه علیهاسلام پاسخ داد:« بهترین کار برای زنان این است که مردان را نبینند و مردان نیز آنها را نبینند » رسول خدا فرمود:« فاطمه پاره تن من است »
رسول خدا بعد از ازدواج فاطمه علیهاسلام کارها را بین او و علی علیه السلام تقسیم کرد و فرمود کارهای منزل با فاطمه و کارهای خارج از منزل با علی. فاطمه علیها سلام می‌فرماید:« هیچ کس نمی‌‌داند من چقدر خوشحال شدم که رسول خدا مرا از ظاهر شدن در پیش چشم مردان معاف کرد.» روزی فاطمه زهرا (سلام الله علیها) به اسماء فرمود:« چه بد است این تخته‌هایی که بدن مرده را برای تشییع جنازه روی آن می‌گذارند! زیرا وقتی زنی را روی آن قرار می دهند و پارچه ای بر بدنش می کشند، حجم بدن او معلوم است.» اسماء گفت:« من که در حبشه بودم، می‌دیدم مردم آنجا تابوتی از چوب درست می‌کردند و مرده را داخل آن می‌گذاشتند.» سپس اسماء با چوب خرما تابوتی لبه‌دار درست کرد و به فاطمه علیهاسلام نشان داد. حضرت فاطمه بسیار خوشحال شد و فرمود:« این خیلی خوب است. وقتی مرده را داخل آن قرار دهند و پارچه‌ای روی آن بکشند، دیگر معلوم نمی‌شود مرده مرد است یا زن.» و فرمود:« پس از مرگم، مرا در همین تابوت بگذارید.»

حجاب از دیدگاه حضرت زهرا(علیهاالسّلام):
 

روزی مرد نابینایی با كسب اجازه به محضر حضرت زهرا(علیهاالسّلام) آمد. حضرت از او فاصله گرفت و خود را پوشانید، پیامبر اكرم(صلّی الله علیه و آله و سلّم) كه در آن جا حضور داشت از حضرت زهرا(علیهاالسّلام) پرسید: «با این كه این مرد نابیناست و تو را نمی‏بیند، چرا خود را پوشاندی»؟ حضرت زهرا(علیهاالسّلام) در پاسخ فرمود: «اگر او مرا نمی‏بیند، من كه او را می‏بینم، وانگهی او بو را استشمام می‏كند». حضرت زهرا(علیهاالسّلام) فرموده اند: برترین كار برای زنان این است كه آنها مردان نامحرم را نبینند، و مردان نامحرم آنها را نبینند. نیز روایت شده: روزی جابر بن عبدالله انصاری همراه رسول خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم) به سوی خانه فاطمه(علیهاالسّلام) رهسپار شدند. وقتی كه به در خانه رسیدند، پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) اجازه ورود طلبید.
فاطمه(علیهاالسّلام) اجازه داد، پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: شخصی همراه من است، آیا اجازه هست با او وارد خانه شویم؟ فاطمه(علیهاالسّلام) عرض كرد: «ای رسول خدا «قِناع» (یعنی مقنعه و روسری) ندارم.» پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: ای فاطمه! زیادی لباس بلند روپوش خود را بگیر و سرت را با آن بپوشان». حضرت زهرا(علیهاالسّلام) در عین آن كه حجاب كامل را رعایت می‏كرد، حجاب را پرده‏نشینی و انزوای زنان نمی‏دانست، بلكه شواهد بسیاری وجود دارد كه آن حضرت حجاب را هرگز دست و پاگیر و مانع تلاش‏های اجتماعی و سیاسی نمی‏دانست.
از این رو، در عرصه‏های مختلف اجتماعی و سیاسی شركت فعّال داشت، به عنوان نمونه: چگونگی خطبه خواندن حضرت زهرا(علیهاالسّلام) در مسجدالنّبی یكی از امور مهمّی كه در زندگی حضرت زهرا(علیهاالسّلام) همواره می‏درخشد، خطبه غرّای او در مسجدالنّبی پس از رحلت پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) در ازدحام مردم است، كه او با این خطبه غاصبان و خطاكاران را به محاكمه كشید و آنان را قاطعانه محكوم كرد، و از حریم ولایت و رهبری امیرمؤمنان علی(علیه السّلام) به دفاع برخاست. چگونگی حركت حضرت زهرا(علیهاالسّلام) از خانه‏اش (كه مجاور مسجد بود) به مسجد، در رابطه با مراعات حفظ حریم حجاب به قدری دقیق و ظریف است، كه جدّا سزاوار است همگان در این مورد با نظر دقیق بنگرند، و نكته‏ها را دریابند، و سپس خطبه غرّای او را در آن اجتماع و جوّ حاكم مورد بررسی قرار دهند.
به راستی كه منظره خطبه خواندن حضرت زهرا(علیهاالسّلام) تابلو گویا و بسیار روشن درباره حفظ حریم حجاب، و در عین حال شركت كامل در صحنه برای سخنرانی و دفاع از حریم حق است و این همان راه اعتدال است كه اسلام در همه جا به آن سفارش نموده است. ما در این جا چگونگی حركت آن حضرت برای القای خطبه را شرح می‏دهیم، تا مسأله مهم حجاب را از مكتب زهرای اطهر(علیهاالسّلام) بیاموزیم، و هم باور كنیم كه زن می‏تواند در عین حفظ حریم حجاب، از پرده‏نشینی خارج گردد، و به عنوان نیمی از جامعه انسانی، رسالت خود را به انجام رساند.
شرح این چگونگی، نیز می‏تواند جواب دندان‏شكنی به آن افرادی باشد كه حجاب اسلامی را كمرنگ گرفته، و خطبه خواندن حضرت زهرا(علیهاالسّلام) در مسجد را به عنوان شاهد عقیده ناصحیح خود می‏آورند، غافل از آن كه شش دلیل و شاهد محكم در مقدّمه خطبه وجود دارد، كه هر كدام نشان دهنده اهمیّت حجاب از نظر حضرت زهرا(علیهاالسّلام) است.

اینك شرح مطلب:
 

عبدالله بن حسن (نوه امام حسن مجتبی علیه السلام) از پدران خود نقل می‏كند، هنگامی كه مسأله غصب فدك رخ داد، و این خبر به حضرت زهرا(علیهاالسّلام) رسید، در این هنگام حضرت زهرا(علیهاالسّلام) تصمیم گرفت به مسجد برود و در آن جا به عنوان حمایت از حق، سخنرانی كند، چگونگی حركت حضرت زهرا(علیهاالسّلام) در متن عبارت چنین آمده: حضرت زهرا(علیهاالسّلام) روسری خود را بر سرش پیچید و عبای خود را (كه روپوشی وسیع بود) به سر نمود، و میان گروهی از یاران و زنان خویشاوندش (به سوی مسجد) حركت كرد، آن حضرت هنگام راه رفتن (بر اثر شتاب یا بلندی لباس) به قسمت پایین لباسش پا می‏گذاشت (در نهایت پوشیدگی راه می‏رفت) شیوه راه رفتن او (در متانت و وقار) هم چون شیوه راه رفتن رسول خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم) بود، تا این كه بر ابوبكر وارد شد، ابوبكر در میان ازدحام مسلمانان قرار گرفته بود، در این هنگام میان آن حضرت و مردم، پرده‏ای نصب شد، حضرت زهرا(علیهاالسّلام) نشست، سپس ناله جانسوزی نمود كه بر اثر آن، صدای همه حاضران به گریه بلند شد، به گونه‏ای كه گویی از صدای گریه، مسجد به لرزه درآمد، سپس حضرت زهرا(علیهاالسّلام) اندكی سكوت كرد، تا مردم آرام شدند، و جوش و خروششان بر اثر گریه، فرونشست، آن گاه خطبه را شروع كرد». (احتجاج طبرسی)
تجزیه و تحلیل عبارت فوق در این عبارت، در رابطه با حفظ حریم حجاب و عفاف در عین شركت در یك صحنه پرشور سیاسی و اجتماعی، شش نكته است كه هر كدام از جهتی بیانگر اهمیّت و عظمت مقام حجاب در سیره حضرت زهرا(علیهاالسّلام) است، كه به اختصار بدان اشاره می‏شود:
1ـ آن حضرت روسری خود را كه به طور كامل سر و گردن و سینه‏اش را می‏پوشانید، بر سر گرفت، تعبیر واژه (پیچید) حاكی است كه روسری به طور كامل و چسبان به سر و گردن گرفته شده بود، نه به طور سبك و وارفته كه با اندكی تكان دادن از سر رد شود و موی سر آشكار گردد؛
2ـ حضرت زهرا(علیهاالسّلام) علاوه بر آن روسری، لباس روی لباس‏هایش مانند عبا را بر سر و تن خود پوشانده بود
3 ـ لباسی كه بر تنش بود به قدری بلند بود كه در راه رفتن، گاهی قسمت پایین لباس زیر پای حضرت زهرا(علیهاالسّلام) قرار می‏گرفت
4ـ آن حضرت همانند رسول خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم) با متانت و وقار حركت می‏كرد، یعنی هیچ گونه حركات نامناسب و دور از نزاكت در حركت او دیده نمی‏شد؛
5 ـ علاوه بر این ها در مسجد پرده‏ای به احترام او نصب كردند، و آن حضرت در پشت آن پرده خطبه خواند.
6ـ دوستان و زنان خویشانش، اطرافش را گرفته بودند.
به این ترتیب نتیجه می‏گیریم، حضرت زهرا(علیهاالسّلام) در عین آن كه در همایش پرشكوه و پرجنجال شركت نمود، همه نمادهای حریم حجاب و عفاف را رعایت نموده است. فاطمه و مقام جمع الجمع: نوری که در نهایت به نور علی و محمدی ختم می شود در فاطمه(علیهاالسّلام) یگانه می شود و این گونه است که فاطمه به عنوان لیله القدر همه امامان و معصومان بعدی خویش دانسته می شود، زیرا رحمی است که نور محمدی و علوی را دوباره به مقام جمع الجمعی می رساند و نتیجه آن وحدت بعد کثرت است. از این رو فاطمه را مقامی بلند است. آن حضرت رحمی است که توانسته دو نور عظمت محمدی و علوی را گرد آورد و در هم آمیزد تا مقام والای جمع الجمعی را به دست آورد. از دیگر مقاماتی که در روایات برای فاطمه زهرا(علیهاالسّلام) بیان شده است مقام لیله القدری است.
خداوند درباره عظمت لیله القدر در سوره دخان و قدر سخن به میان آورده است. لیله القدر شبی است که قرآن با آن عظمت، در آن نازل می شود. شبی است که به حکم «تنزل الملائکه و الروح» تا قیامت فرشتگان و روح (جبرئیل و یا فرشته دیگر کروبی و عالی به نام روح القدس) بر خلیفه الهی و انسان کامل و امامت انس و جن نازل می شود، زیرا این نزول دایمی می بایست بر کسی باشد و از آن جایی که هرگز زمین خالی از خلیفه و حجت و انسان کامل نیست بر امام معصومی نازل می شود. در آن شب، تقدیرات جهان و انس و جان رقم زده می شود. مقام قدر مقام کلی است و مقام قضا مقام جزیی است. هرگاه هر امری به مقام قضا درآید دیگر نمی توان از آن رست ولی مقام قدری مقام کلیات است که می توان به ادعیه و صله رحم و توبه و اطاعت و شفاعت از قدر مصیبتی و عذابی گریخت.
بنابراین لیله قدر شبی است که در مقام جمع الجمعی است و کلیات همه در آن جا به شکل امر قدری نازل می شود و در طول یک سال آن چه در شکل امری قدری و کلی درباره هر کس و هر چیز نازل شده است به صورت تدریجی در طول سال تحقق می یابد. نسبت لیله القدر به سال همانند نسبت هر شبی با روز آن است؛ زیرا در هر شبی امری که می بایست در آن روز قضا و تحقق خارجی یابد نزول می یابد؛ از این رو گفته اند در شب می توان مقدرات روز خویش را تغییر و اصلاح کرد و این در هنگام نماز شب و نمازهای صبح و قرآن الفجر اتفاق می افتد که مشهود خدا و فرشتگان است و از درخشش بالایی برخوردار می باشد. در لیله القدر هر سال، امور امری نازل می شود و کلیات به تقدیر کشیده شده و اندازه می شود .
از این رو هر لیله القدری از هزار ماهی که در آن لیله القدر نباشد بهتر است. اگرزندگی آدمی را در نسبت هشتاد تا نود سال قرار دهیم، دست یابی انسان به مقام لیله القدری برابر با هزار ماه یعنی یک عمر طبیعی آدمی است؛ زیرا چنین کسی ره صدساله را یک شبه می پیماید. کسی که به مقام درک لیله القدر نایل شود، کمال خویش را تضمین کرده است. این گونه است که حنظله غسیل الملائکه در یک شب ره صدساله را طی می کند و با فرشتگان به پرواز در می آید و حربن یزید ریاحی در جوار سرور جوانان بهشت می آرامد. فاطمه(علیهاالسّلام) و مقام لیله القدری: نزول جمعی قرآن به شکل انزال دفعی بر قلب محمدی در لیله القدر تحقق می یابد، از این رو مقام لیله القدری را مقام جمعی نیز دانسته اند. چنان که الله که نخستین ظهور هویت ذات است مقام جمع اسمایی است که در بردارنده همه اسما و صفات کمالی خداوندی و اسمای حسنای اوست.
فاطمه زهرا(علیهاالسّلام) که بضعه الرسول(صلّی الله علیه و آله و سلّم) است در مقام لیله القدری نشسته و نور علوی و محمدی در وی جمع آمده است. او تنها کسی است که پس از ظهور نور محمدی و علوی، توانسته آن دو را جمع کند و این امری خطیر و سخت است؛ زیرا این نورها تا عبدالله و آمنه و ابوطالب و فاطمه بنت اسد به شکل خفا بود و به شکل ظهوری و تحقق خارجی وجود نیافته بود. اکنون که این نور در مقام عینیت درآمده و همه مراتب کمالی را از بستر خاک تا قاب قوسین و او ادنی طی کرده است و مرتبه ای در این میان نمانده است، وجودی می بایست آن دو را از کثرت خود بیرون آورد و به شکل جمعی درآورده و پس از ترکیب عناصر، آن را به صورت انوار طیب امامان معصوم بروز و ظهور دهد.
بر این اساس هنگامی که حضرت پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) با خدیجه پیوند برقرار کرد پیش از آن میوه ای بهشتی خورد تا بتواند قابلیت جمع را فراهم آورد و بستر مناسبی برای اتحاد دو نور محمدی و علوی ایجاد کند. این گونه است که فاطمه همواره بوی وحدت می دهد و بوی بهشت از وی می تراود و حضرت ختمی مرتبت(صلّی الله علیه و آله و سلّم) هرگاه آرزوی بهشت و مقام رضوان وحدت را داشت فاطمه را می بویید. هر بامدادان به در خانه فاطمه می رفت تا او را ببیند و بو کند. خداوند در فاطمه که در مقام لیله القدری و وحدت نشسته است نور امامان را با ترکیب نور علوی و محمدی در آمیخت و آنان در پس حجاب فاطمی بودند تا هر یک در زمان خاص خویش ظهور کنند.
امام صادق(علیه السّلام) از پدرانش از جدش امیرمومنان(علیه السّلام) روایت می کند: ان الله خلق نور محمد(صلّی الله علیه و آله و سلّم) قبل المخلوقات باربعه عشر الف سنه و خلق معه اثنی عشر حجابا و المراد بالحجب الائمه(علیهم السّلام)؛ «خداوند نور محمد را خلق نمود چهارده هزار سال قبل از مخلوقات و همراه او دوازده حجاب آفرید، و مراد از حجاب ها ائمه(علیهم السّلام) هستند». پوشش فاطمه در روز قیامت: رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: وقتی دخترم، فاطمه، وارد صحرای محشر شود، لباسی از کرامت بر تن دارد که با آب حیات شستشو داده شده است و تمام مردم، حیرت‌زده به او می‌نگرند.
سپس هزار حله‌ی بهشتی برای او حاضر می‌شود که بر هر کدام از آنها به خط سبز نوشته شده: « دختر محمد را به بهترین صورت و هیأت و با عزت تمام وارد بهشت کنید.» سپس او را همچون یک عروس وارد بهشت می‌کنند.

احترام نام فاطمه علیها‏السلام
 

احترام حضرت فاطمه علیها‏السلام و قداست آن بانوی بزرگوار، برای همه مسلمانان بدیهی و مسلّم است.
سكونی می‏گوید: خدمت امام صادق علیه‏السلام رسیدم، در حالی كه غمگین بودم. آن حضرت به من فرمودند: ای سكونی! چرا غمگین هستی؟ عرض كردم: خداوند به من دختری داده است. فرمودند: ای سكونی! سنگینی آن دختر بر زمین است و روزی‏اش با خدا و عمرش جداگانه. سپس فرمودند: چه نامی برای او انتخاب كرده‏ای؟ عرض كردم: فاطمه. فرمودند: آه، آه، آه. و دست خود را بر پیشانی نهادند و آنگاه فرمودند: «اِذا سَمَّیْتَها فاطِمَةَ فَلا تَسُبَّها وَ لاتَلْعَنْها وَلا تَضْرِبْها1؛ اگر نام او را فاطمه نهادی، به او بد مگو و لعن مكن و او را مزن.»

چند مسئله:
 

1. برای فرد بی وضو حرام است كه نام خداوند متعال را مس نماید و همچنین است بنا بر احتیاط واجب مس اسامی مبارك پیغمبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله و ائمه و حضرت زهرا علیها‏السلام .2
2. یكی از محرمات بر شخص جنب، رساندن جایی از بدن به خط قرآن یا به اسم خدا ـ به هر لغت كه باشد ـ و بنا بر احتیاط اسم پیامبران و امامان و حضرت زهرا است.3

كیفر بی حرمتی
 

كیفر دشنام گفتن به فاطمه علیها‏السلام قتل است و بر اساس فقه اسلامی، فردی كه نسبت به آن بانوی مقدس هتك حرمت كند و به فحاشی و دشنام گویی زبان بگشاید مستوجب مرگ است و باید به قتل رسانده شود. این شدت عمل و سختگیری شاید بدین جهت باشد كه حرمت و منزلت آن بانوی بزرگوار، هم پایه احترام ائمه و پیشوایان معصوم است و بازگشت به فحّاشی و هتك حرمت و سبّ رسول اللّه‏ دارد. از اینرو كسی كه به آن بانوی مطهره سبّ كند، حكم كسی را دارد كه به رسول اللّه‏ صلی‏الله‏علیه‏و‏آله سبّ نماید و باید به قتل برسد.4
امام خمینی رحمه‏الله می‏فرماید: الحاق صدیقه طاهره به ائمه اطهار خالی از وجه نیست؛ بلی اگر دشنام به صدیقه طاهره بازگشت به سبّ رسول اللّه‏ نماید، بدون شبهه، دشنام دهنده كشته می‏شود.5
امام خمینی رحمه‏الله طی حكمی در سال 1367 به آقای محمد هاشمی مدیر عامل صدا و سیمای جمهوری اسلامی نوشتند: «با كمال تأسف از صدای جمهوری اسلامی مطلبی در مورد الگوی زن پخش گردیده است كه انسان شرم دارد بازگو نماید. فردی كه این مطلب را پخش كرده است تعزیر و اخراج می‏گردد و دست اندركاران آن تعزیر خواهند شد. در صورتی كه ثابت شود قصد توهینی در كار بوده است بلاشك فرد توهین كننده محكوم به اعدام است. اگر بار دیگر از این گونه قضایا تكرار گردد موجب تنبیه و توبیخ و مجازات شدید مسئولین بالای صدا و سیما خواهد شد. البته در تمامی زمینه‏ها قوه قضائیه اقدام می‏نماید.6

تسبیحات زهرا علیها‏السلام
 

یكی از تعقیبات نماز، گفتن تسبیحات حضرت زهرا علیها‏السلام است كه بسیار فضیلت دارد، بلكه برتر از سایر تعقیبات نماز محسوب می‏شود.
از امام صادق علیه‏السلام نقل شده است كه فرمودند: «تسبیح حضرت فاطمه علیها‏السلام بعد از هر نماز نزد من از هزار ركعت نماز در هر روز محبوب‏تر است.»7
همچنین امام صادق علیه‏السلام درباره تسبیح فاطمه زهرا علیها‏السلام فرمودند: «چون به خوابگاه خود رفتی، سی و چهار بار اللّه‏ اكبر، سی و سه بار الحمد للّه‏ و سی و سه بار سبحان اللّه‏ بگو و آیة الكرسی و دو سوره معوذتین را با ده آیه اول سوره صافات و ده آیه از آخرش بخوان.8
و نیز آن امام بزرگوار به یكی از یاران خود به نام ابو هارون فرمودند: «ما خردسالان خود را به تسبیح حضرت زهرا فرمان می‏دهیم همچنان كه آنان را مأمور به برگزاری نماز می‏نماییم.»9

چند مسئله:
 

1. در تسبیحات حضرت زهرا علیها‏السلام ابتدا 34 مرتبه اللّه‏ اكبر، سپس 33 مرتبه الحمد للّه‏ و پس از آن 33 مرتبه سبحان اللّه‏ گفته می‏شود.10
2. جایز است ذكر سبحان اللّه‏ جلوتر از ذكر الحمد للّه‏ِ گفته می‏شود، ولی بهتر آن است كه ذكر الحمد للّه‏ جلوتر گفته شود.11
3. تسبیحات حضرت زهرا علیها‏السلام بعد از نماز مستحب است؛ چه نماز واجب و چه نماز مستحب، ولی در نماز واجب خصوصا در نماز صبح مستحب مؤكد است.12
4. مستحب است ذكر تسبیحات حضرت زهرا علیها‏السلام با تسبیح تربت امام حسین علیه‏السلام باشد.
5. اگر تسبیح گوینده در تعداد تكبیرات یا تسبیحات شك كند، در صورتی كه از محل آن تجاوز نكرده باشد باید بنا را بر مقدار كمتر بگذارد و الاّ باید بنا بر این بگذارد كه به طور كامل انجام شده است و اگر زیادتر هم گفته باشد مانعی ندارد.13

دروغ بستن به حضرت زهرا علیها‏السلام
 

اگر روزه دار با گفتن، نوشتن، اشاره و مانند اینها به خدا و پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله و جانشینان آن حضرت عمدا نسبت دروغ بدهد روزه‏اش باطل می‏شود و احتیاط واجب آن است كه نام حضرت زهرا علیها‏السلام و سایر پیامبران علیهم‏السلام و جانشینان آنان هم در این حكم فرقی ندارد.14

صلوات بر فاطمه علیها‏السلام
 

یكی از عبادتهای دینی درود و صلوات فرستادن بر حضرت ختمی مرتبت و اهل بیت معصوم آن حضرت است. این عبادت ریشه قرآنی دارد و خداوند متعال در قرآن به آن دستور داده است. «اِنَّ اللّه‏َ وَ مَلائِكَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیما»15
در روایتی از پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله آمده است كه درود فرستادن بر فاطمه زهرا علیها‏السلام آثار معنوی بالایی دارد و در قیامت شایستگی الحاق به پیامبر اكرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله را برای انسان فراهم می‏كند. پیامبر اكرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله فرمود: «یا فاطِمَةُ مَنْ صَلّی عَلَیْكَ غَفَرَ اللّه‏ُ لَهُ، وَ اَلْحَقَهُ بی حَیْثُ كُنْتُ مِنَ الْجَنَّةِ؛
ای فاطمه! هر كس بر تو صلوات بفرستد خداوند او را می‏آمرزد و در هر جای بهشت كه باشم وی را به من ملحق سازد.»
كیفیت صلوات بر حضرت زهرا علیها‏السلام چنین است:
«اللّهُمَّ صَلِّ عَلی فاطِمَةَ وَ اَبیها وَ بَعْلِها وَ بنیها وَالسِّرِّ الْمُسْتَوْدَعِ فیها بِعَدَدِ ما اَحاطَ بِه عِلْمُكَ.»16

عقد و عروسی
 

برپایی مجلس عقد و عروسی در روزها و شبهای شهادت ائمه معصومین علیهم‏السلام اگر موجب توهین و هتك باشد، اجتناب از آن لازم است.17
سؤال: برخی برای اینكه برنامه‏های موسیقی و لهو و لعب در مجالس عروسی خود را توجیه كنند می‏گویند: این برنامه‏ها در شب عروسی حضرت زهرا علیها‏السلام نیز وجود داشته است. آیا این نسبتها صحیح است؟
پاسخ: چنین نسبتی صحیح نیست.18

نماز حضرت زهرا علیها‏السلام
 

نماز حضرت زهرا علیها‏السلام دو ركعت است؛ بدین صورت كه در ركعت اول بعد از حمد 100 مرتبه سوره قدر و در ركعت دوم بعد از حمد 100 مرتبه سوره توحید خوانده می‏شود.19

نماز استغاثه به حضرت زهرا علیها‏السلام
 

در مفاتیح الجنان روایت شده است كه: هر گاه حاجتی داری دو ركعت نماز به جای آور و پس از سلام سه مرتبه تكبیر بگو و پس از آن تسبیحات حضرت فاطمه علیها‏السلام را بگو، آنگاه به سجده برو و صد مرتبه بگو: «یا مَوْلاتی یا فاطِمَةُ اَغیثینی»، سپس جانب راست صورت را بر زمین بگذار و همان ذكر را صد مرتبه بگو، سپس جانب چپ صورت را بر زمین بگذار و صد مرتبه همان ذكر را بگو و حاجت خود را بخواه، به خواست خداوند حاجتت برآورده می‏شود.20

زیارت حضرت فاطمه علیها‏السلام
 

قال رسول اللّه‏ صلی‏الله‏علیه‏و‏آله :
«مَنْ زارَ فاطِمَةَ فَكَأَنَّما زارَنی وَ مَنْ زارَ عَلِیَّ بْنَ اَبیطالِبٍ فَكَاَنَّما زارَ فاطِمَةَ؛
هر كه فاطمه را زیارت كند مثل این است كه مرا زیارت كرده و هر كس علی بن ابیطالب را زیارت كند مانند آن است كه فاطمه را زیارت كرده است.»21
همچنین راوی نقل می‏كند كه: «قالَتْ فاطِمَةُ: قالَ اَبی وَ هُوَ ذا حَیٍّ: مَنْ سَلَّمَ عَلَیَّ وَ عَلَیْكِ ثَلاثَةَ اَیّامٍ فَلَهُ الْجَنَّةُ. قُلْتُ لَها: ذا فی حَیاتِهِ وَ حَیاتِكِ اَوْ بَعْدَ مَوْتِهِ وَ مَوْتِكِ؟ قالَت: فی حَیاتِنا وَ بَعْدَ مَوْتِنا؛
فاطمه علیها‏السلام فرمودند: پدرم آن زمان كه در قید حیات بود [به من] فرمود: هر كه سه روز بر من و تو سلام كند، بهشت برای اوست. به حضرت [زهرا علیها‏السلام [گفتم: این مسئله در زمان حیات پیامبر و شما یا بعد از مرگتان است؟ زهرا علیها‏السلام فرمودند: در حیات و ممات ما.»22
امام جواد علیه‏السلام هر روز هنگام زوال به مسجد رسول اللّه‏ صلی‏الله‏علیه‏و‏آله رفته و پس از سلام و صلوات بر رسول خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله ، به سراغ خانه مادرش زهرا علیها‏السلام كه در همان نزدیكی قبر پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله است می‏رفت و كفشها را در آورده و با نهایت ادب و خضوع، داخل خانه شده و در آنجا نماز و دعا می‏خواند و دقایقی طولانی به عبادت مشغول می‏شد و هرگز دیده نشد به زیارت رسول صلی‏الله‏علیه‏و‏آله برود و سراغ مادرش را نگیرد.23

روز زیارت مخصوص حضرت زهرا علیها‏السلام
 

در روایات، هر یك از روزهای هفته و ساعات شبانه روز به نام یكی از معصومین علیهم‏السلام نامگذاری شده و برای هر روز و هر هفته با توجه به همین نامگذاریها، ادعیه و اعمالی بیان شده است.
از بین روزهای هفته، روز یكشنبه متعلق به امیرالمؤمنین و فاطمه زهرا علیهما‏السلام می‏باشد و از بین ساعات شبانه روز، ساعت آخر شب؛ نزدیك اذان صبح، متعلق به فاطمه زهرا علیها‏السلام می‏باشد. زیارت مخصوص حضرت زهرا علیها‏السلام در روز یكشنبه چنین است:
«اَلسَّلامُ عَلَیْكِ یا مُمْتَحَنَةُ امْتَحَنَكِ الَّذی خَلَقَكِ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَكِ لِمَا امْتَحَنَكِ بِهِ صابِرَةً وَ نَحْنُ لَكِ اَوْلِیاءُ مُصَدِّقُونَ وَ لِكُلِّ ما اَتی بِهِ اَبُوكِ صلی‏الله‏علیه‏و‏آله وَ اَتی بِهِ وَصِیُّهُ علیه‏السلام مُسَلِّمُونَ وَ نَحْنُ نَسْئَلُكَ اللّهُمَّ اِذْ كُنّا مُصَدِّقینَ لَهُمْ أَنْ تُلْحِقَنا بِتَصْدیقِنا بِالدَّرَجَةِ الْعالِیَةِ لِنُبَشِّرَ اَنْفُسَنا بِأَنّا قَدْ طَهُرْنا بِوِلایَتِهِمْ علیهم‏السلام .»24

پاورقیها :
 

1. وسائل الشیعه، ج15، ص200.
2. توضیح المسائل مراجع، ج1، ص199، مسئله 319؛ آیات عظام فاضل، سیستانی، تبریزی، زنجانی: بهتر آن است كه اسم مبارك پیامبر و ائمه معصومین و حضرت زهرا علیها‏السلام را مس ننماید. آیت اللّه‏ مكارم: مس اسم مبارك پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله و ائمه هدی علیهم‏السلام و حضرت زهرا علیها‏السلام اگر هتك حرمت و بی احترامی باشد حرام است.
3. توضیح المسائل مراجع، ج1، ص 226؛ آیات عظام صافی، سیستانی، بهجت.
4. صدیقه طاهره، عقیقی بخشایشی، ص203، به نقل از علامه در تحریر الاحكام و شهید در لمعه.
5. تحریر الوسیله، ج2، ص477.
6. صحیفه نور، ج21، ص76.
7. العروة الوثقی، ج1، ص703.
8. فروع كافی، ج6، ص207.
9. امالی صدوق، ص579.
10. همان مدرك.
11. همان مدرك.
12. تحریر الوسیله، ج1، ص 184.
13. العروة الوثقی، ج1، ص704.
14. توضیح المسائل مراجع، ج1، ص934؛ عروة الوثقی، ج2، ص242.
15. احزاب/ 56.
16. معجم صحیفة الزهراء، شیخ جواد قیومی.
17. الف: آیت اللّه‏ خامنه‏ای: اگر موجب توهین و هتك باشد اجتناب لازم است.
18. مسائل جدید، ج2، ص75، به نقل از آیات عظام صافی، فاضل، تبریزی و مكارم.
19. مفاتیح الجنان، انتشارات فاطمة الزهرا، ص67.
20. همان، ص423.
21. بحارا الانوار، ج43، ص58.
22. چشمه در بستر، ص318.
23. كشف الیقین، علامه حلی، ص354.
24. مفاتیح الجنان، انتشارات فاطمة الزهرا، قم، ص91.
ب: آیت اللّه‏ مكارم: در فرض مسئله حرام است.
ج: آیت اللّه‏ سیستانی: جایز نیست.
ه••: آیت اللّه‏ بهجت: در صورت صدق عنوان هتك، حكم آن نزد متشرعه واضح است. (مسائل جدید، ج2، ص49، سیدمحسن محمودی.)