جهانگیر جهانگیری با انتقاد از وضعیت اکران از نمایش فیلم جدیدش "ملودی" بعد از عید سعید فطر خبر داد. جهانگیری در انتقاد از وضعیت کنونی اکران فیلم ها به خبرنگار مهر گفت: "متاسفانه اکران فیلم ها در دست مافیاست و آنها بدون در نظر گرفتن امتیازات یک فیلم از جمله داستان، کارگردان و عوامل فنی فقط حضور بازیگران چهره را مورد توجه قرار می دهند. یعنی اگر یک فیلم از بازیگران مطرح و مورد پسندی استفاده کرده باشد بهترین اکران را خواهد داشت." وی زمان احتمالی اکران فیلم جدیدش "ملودی" را پس از اکران فیلم های عید فطر اعلام کرد و گفت: "بر اساس صحبت هایی که پخش کننده و گروههای سینمایی داشتند، به احتمال فراوان "ملودی" اواسط آبان ماه و بعد از اکران فیلم های عید فطر روی پرده خواهد رفت." "ملودی" قصه تقابل بین دو نسل را به تصویر می کشد. نسلی با حفظ معیارها و اعتقادات اجداد و پدران ما در مقابله با پیشرفت تکنولوژی در عصر مدرنیسم. جهانگیری فیلمنامه فیلم را بر اساس داستانی از اشرف غلامی به نگارش درآورده و شهرام حقیقت دوست، ایرج نوذری، لادن طباطبایی، ثریا قاسمی، رضا کرم رضایی، مهدی امینی خواه، محبوبه بیات و ... در آن بازی کرده اند. دیگر عوامل دست اندرکار تولید این فیلم که با جهانگیری همکاری داشتند عبارتند از مدیر فیلمبرداری: محمود اکبری، دستیار اول کارگردان و برنامه ریز: سیامک خواجه وند، مدیر صدابرداری: مهدی دارابی، طراح صحنه و لباس: افسانه محمدزاده، طراح گریم: غلامرضا جهانمهر، عکس: بهرنگ دزفولی زاده و مدیر تولید: علی برجسته.

آنچه به عنوان موسیقی سنتی مطرح است تنها نمایشی از این نوع موسیقی است چراکه هیچ نشانی از موسیقی سنتی به معنای وجود ارتباط با موسیقی گذشته دیده نمی شود. به گزارش خبرنگار مهر، خسرو جعفرزاده منتقد و محقق موسیقی ضمن بیان این مطلب در نخستین نشست بررسی مسائل روز موسیقی ایران که عصر دیروز با حضور "نادر مشایخی" آهنگساز ، "خسرو جعفرزاده" محقق و منتقد ، "علیرضا میرعلی نقی" پژوهشگر موسیقی و "علی دهباشی" مدیر مجله بخارا در محل نشر ثالث برگزار شد؛ در خصوص تعریف موسیقی سنتی گفت : در تعریف موسیقی سنتی یک مشکل اساسی وجود دارد به نظرمن آنچه به عنوان موسیقی سنتی مطرح است تنها نمایشی از این نوع موسیقی است به عنوان مثال کنسرت "محمدرضا لطفی" و "محمد قوی حلم" که چندی پیش برگزار شد در ظاهر موسیقی سنتی است اما با کمی دقت متوجه خواهیم شد که هیچ نشانی از موسیقی سنتی به معنای تعامل و اتصال با موسیقی گذشته دیده نمی شود به نظرمن کنسرت لطفی نمایش آن نوع موسیقی است که تنها جوابگوی تصورات و انتظارات غرب از موسیقی شرق است. در ابتدای این جلسه "خسرو جعفرزاده " به زمینه های تاریخی موسیقی در ایران اشاره کرد و گفت : در دوران مشروطه خواهی و با شکل گیری مباحثی پیرامون تجددطلبی حرکت هایی در حوزه موسیقی ایران شکل گرفت ضمن اینکه در این دوران هیچ ارتباطی بین شعر و موسیقی وجود نداشت و این در حالی است که در همان زمان ادبیات و شعر در جایگاه خوبی از اجتماع قرار داشت اما موسیقی و موسیقیدان در این دوره به دلیل عدم وجود وسایل ارتباط جمعی مثل رادیو ، تلویزیون و یا صفحه گرامافون تقریبا جایگاه مشخصی در اجتماع نداشت و جزدر مراسم های خاص چون بزم تقریبا هیچ کارکرد دیگری نداشت. وی با اشاره به وضعیت موسیقی در دوران تجددطلبی گفت : با راه افتادن جریان تجدد خواهی در امور مختلف فرهنگی ،اجتماعی و یا حتی سیاسی ؛ تحولاتی در هنر موسیقی آغاز شد اما درهمان دوران موسیقی چندین منزل از شعر و ادبیات عقب تر بود و نتیجه این شد که در دوران تجدد خواهی ما شاهد حضور شعر نو بودیم اما موسیقی درهمین دوره دچارنوعی بلاتکلیفی و برچسب هایی چون موسیقی اصیل و موسیقی سنتی بود در همین هنگام برخی از ایرانیان که عمدتا از طبقه مرفه بودند به غرب سفر کردند و موسیقی را به شکل آکادمیک آموختند و در همان دوران هنر موسیقی نام علمی و بین المللی به خود گرفت. درهمان دوران یک جریان دیگری با عنوان موسیقی نوین شکل گرفت که علی نقی وزیری نوازنده تار پرچمدار آن بود او برای تحصیل موسیقی به اروپا سفر کرد و پس از آن پیوند نا محسوسی بین موسیقی ایران و موسیقی غرب به شکل موسیقی تلفیقی ایجاد شد ؛ همزمان با علی نقی وزیری یک راه سومی نیز در ایران شکل گرفت و آن راهی بود که "درویش خان" و " عارف قزوینی" در آن پیش قدم بودند به این معنا که برای اولین بار موسیقی ایران با بیانی تازه در کنسرت با اجرای زنده مطرح شد در این دوران بود که فرم پیش درآمد و تصنیف هایی با محتوای اجتماعی و سیاسی ساخته شد اما در نهایت باید اذعان کنم که این سه راه موسیقی یعنی موسیقی علمی، موسیقی نوین و موسیقی کنسرتی بر خلاف ادیبات با هم در تضاد بودند و هر سه در ادامه راه دچار مشکل شدند در نتیجه هیچ تداومی ایجاد نشد. جعفرزاده در ادامه به نقش رادیو در پیشرفت موسیقی اشاره کرد و گفت : رفتن به کنسرت و دیدن اجرای زنده پدیده تازه ای بود که متاسفانه بنا به دلایل متعدد شکل نگرفت و اجرای این موسیقی برای عموم به عهده رادیو قرار گرفت به همین دلیل کنسرت رفتن رفته رفته منسوخ شد در همین دوران هم رادیو به شکل انحصاری عمل کرد و موسیقی را جدی نگرفت این وضعیت تا اواخر دهه 40 ادامه داشت و در همین سال ها مسئله رجعت به گذشته و ملیت مطرح شد و با فعالیت هایی که دکتر مسعودیه در راه شناخت موسیقی اصیل انجام داد بار دیگر موسیقی اصیل مطرح شد که "نورعلی خان برومند" و دکتر "داریوش صفت " از پیشگامان این جریان بودند و این وضعیت تا کنون نیز ادامه دارد و امروزه از تمام این جریانات نشانه هایی در فرهنگ موسیقیایی خود می بینیم. در ادامه این نشست نادر مشایخی درخصوص مشکلات موسیقی معاصر گفت : بزرگ ترین مشکلی که در راه موسیقی ایران وجود دارد گرفتار شدن موسیقدان ها در فرم و ریتم موسیقی ایران است ضمن اینکه تنوع در موسیقی ردیف دستگاهی ایران یکی از مهمترین ویژگی های موسیقی ایرانی است و با وجود تمام مسائل و مشکلاتی که دارد همین تنوع باعث پیشرفت در موسیقی ایران شده است و در این راستا است که موسیقی خودش را نشان می دهد چراکه بزرگ ترین رسالت هنر موسیقی عرضه خودش است. "علیرضا میرعلی نقی" در ادامه خاطرنشان کرد : اگر بخواهیم وضعیت موسیقی ایران را با توجه به مولفه های اصلی این هنر تعریف کنیم باید وضعیت موسیقی را با توجه به مولفه های اصلی یعنی دولت ، مردم و بخش خصوصی تعریف کنیم چراکه هرکدام از اینها به تنهایی ساز و کار خاص خودشان را دارند در واقع نوعی نظام نامه نانوشته شده وجود دارد که باعث شده هیچ گاه به یک کالبد شکافی درست دست پیدا نکنیم. جعفرزاده در پاسخ به سئوالی مبنی بر تحولات اخیر در حوزه موسیقی در یک دهه اخیر گفت : به نظرمن درده سال اخیر موسیقی ایرانی با سه موسیقیدان در حال رشد ، تبادل و گفتمان است یکی از آنها "نادر مشایخی " است که تعامل خوبی بین موسیقی غرب و شرق برقرار کرده است ، "داریوش طلایی" در راه شناخت موسیقی ایرانی گام های موثری را برداشته است و درنهایت "حسین علیزاده" شخصیتی است که در پی بوجود آوردن موسیقی ایرانی به زبان روز است یعنی آن نوع موسیقی که مورد احتیاج است که اگر این جریان تداوم پیدا کند به زودی شاهد تحولات شگرفی در عرصه موسیقی معاصر ایران خواهیم بود. وی در پایان اختلافات موجود بین موسیقدان ها را ازجمله مشکلات عمده در عرصه موسیقی ایرانی دانست و اظهار امیدواری کرد که با رفع تمام این اختلافات می توان به یک زبان واحد در این حوزه دست یافت.

برگزارکنندگان هجدهمین جشنواره فیلم استکهلم اسامی شش فیلم اول از 170 فیلمی را که در جشنواره امسال نمایش داده می‌شود، اعلام کردند. به گزارش خبرنگار مهر، ورایتی اعلام کرد فیلم های انتخاب شده عبارتند از "فصل 27" جی. پی شافر، "رانندگی با دوست همسرم" کیم تای - سیک، "زنگ شیرجه و پروانه"، جولین اشنیبل، "پارک پارانویایی" گاس ون سنت، "پیشخدمت" آدریان شلی و "مخالفت تولید شده" دبی ملنیک و ریک کین. هجدهمین جشنواره فیلم استکهلم از 15 تا 25 نوامبر (24 آبان تا چهارم آذر) برگزار می شود. اسامی باقی فیلم های شرکت کننده در جشنواره امسال 24 اکتبر (دوم آبان) اعلام می شود. در جشنواره امسال بیش از 40 کشور شرکت دارند. جشنواره استکهلم اولین بار سال 1990 برگزار شد. جولین اشنیبل، فیلمساز و نقاش آمریکایی اخیرا برای فیلم فرانسوی "زنگ شیرجه و پروانه" برنده جایزه بهترین کارگردانی جشنواره فیلم کن شد. "پارک پارانویایی" گاس ون سنت نیز در بخش مسابقه جشنواره کن نمایش داده شد.

- دعا و استغفار

قال على بن ابيطالب(ع): عليكم فى شهر رمضان بكثرة استغفار و الدعاء فاما الدعا فيدفع عنكم به البلاء و اما الاستغفار فتمحى به ذنوبكم. ⁽¹⁾

ترجمه:

على بن ابى طالب(ع) فرمود: بر شما باد در ماه رمضان به استغفار و دعاى زياد. اما دعاهاى شما دافع بلا از شماست. و اما استغفار شما از بين برنده گناهان است.

توضيح:

از وظايف روزه داران در اين ماه، دعا و درخواست‏حوايج از حضرت حق است كه بنده احساس نياز به پيشگاه بى نياز كرده، و دستهاى احتياج خويش را به درگاه او دراز مى‏كند.

- روزهاى ماه رمضان

قال رسول الله (صلى الله عليه و آله): ايها الناس انه قد اقبل اليكم شهر الله بالبركة و الرحمة و المغفرة، شهر هو عند الله افضل الشهور، و ايامه افضل الايام و ليالى افضل الليالى و ساعاته افضل الساعات. ⁽²⁾

ترجمه:

رسول خدافرمود: اى مردم ماه خدا با بركت و رحمت و آمرزش به شما رو كرده است، ماهى است كه پيش خدا بهترين ماه است و روزهايش بهترين روزها و شبهايش بهترين شبها و ساعاتش بهترين ساعات.

- اعتكاف

قال رسول الله (صلى الله عليه و آله): اعتكاف عشر فى شهر رمضان تعدل حجتين و عمرتين. ⁽³⁾

ترجمه:

رسول خدافرمود: اعتكاف در يك دهه از ماه مبارك رمضان برابر با ثواب دو حج و دو عمره است.

توضيح:

در ايام و ليالى مقدسه‏اى، طبق روايات رسيده از ائمه معصومين (عليهم السلام) مستحب است كه هر مسلمانى در صورت امكان دهه آخر ماه مبارك رمضان را در مسجد معتكف شود، كه پيامبر اكرم(ص) در تمامى عمرش چنين مى‏كرد.

- تلاوت قرآن

بهترين اعمال در شبها و روزهاى ماه مبارك رمضان، تلاوت قرآن است. اگر چه تلاوت قرآن در تمام اوقات ثواب دارد، ولى چون قرآن در ماه رمضان نازل شده است، از اجر و ثواب ويژه‏اى برخوردار است چنانچه وارد شده:

قال ابو جعفر (عليه السلام): لكل شى‏ء ربيع و ربيع القرآن شهر رمضان ⁽⁴⁾

ترجمه:

امام باقر(ع)فرمود: براى هر چيزى بهارى است و بهار قرآن رمضان است.

بنا بر اين امتيازات قرآن به اعتبار نزولش در ماه رمضان از ماههاى ديگر بيشتر است.

قال رسول الله (صلى الله عليه و آله): من تلافيه آية من القرآن كان له مثل اجر من ختم القرآن فى غيره من الشهور. ⁽⁵⁾

ترجمه:

قال رسول الله (صلى الله عليه و آله):اگر كسى در اين ماه يك آيه از قرآن تلاوت كند، ثوابش مثل كسى است كه در غير ماه رمضان يك ختم قرآن كرده است.

- افطارى و صدقه دادن

قال الباقر (عليه السلام): يا سدير، هل تدرى اى ليال هذه؟ فقال له نعم. جعلت فداك ان هذه ليالى شهر رمضان فما ذاك؟ فقال له اتقدر على ان تعتق كل ليلة من هذه الليالى عشر رقاب من ولد اسمعيل؟ فقال له سدير بابى انت و امى لا يبلغ مالى ذاك، فما زال ينقص حتى بلغ به رقبة واحدة فى كل ذلك يقول: «لا اقدر عليه فقال له: افما تقدر ان تفطر فى كل ليلة رجلا مسلما؟ فقال له: بلى و عشرة فقال له (عليه السلام):

فذاك الذى اردت يا سدير، ان افطارك اخاك المسلم يعدل عتق رقبة من ولد اسماعيل عليه السلام. ⁽⁶⁾

ترجمه:

امام باقر(ع)فرمود:اى سدير! آيا مى‏دانى چه شبهايى است اين شبها؟ سدير گفت:

بلى فدايت گردم اين شبها شبهاى ماه رمضان است، مگر اين شبها چگونه است؟ امام (عليه السلام) فرمودند: آيا قدرت دارى هر شب از اين شبها ده بنده از فرزندان اسماعيل (ع) را آزاد كنى؟ پس سدير عرض كرد: پدر و مادرم به فدايت، ثروتم كفاف نمى‏دهد، پس امام پيوسته تعداد بنده‏ها را كم كرد، تا رسيد به يكى در تمام اين ماه، سدير گفت: قدرت ندارم پس امام(ع) به او فرمود: آيا قدرت ندارى هر شب يك مسلمان روزه‏دارى را افطار دهى؟ سدير عرض كرد: بلى تا ده نفر را هم مى‏توانم افطارى بدهم، پس امام به او فرمود:

اى سدير همان است كه اراده كردى يعنى با افطارى دادن ده روزه‏دار به ثواب عتق و آزاد كردن ده بنده از اولاد اسماعيل (ع) نايل مى‏گردى.

توضيح:

خداوند انسان روزه‏دار را بر آنچه انفاق مى‏كند در خوردنيها و آشاميدنيها محاسبه نمى‏كند ولى در اين امر «اسراف‏» نشود.

عن ابى عبد الله عليه السلام: من تصدق فى شهر رمضان بصدقة صرف الله عنه سبعين نوعا من البلاء. ⁽⁷⁾

ترجمه:

امام صادق (ع)فرمود: هر كس در ماه رمضان صدقه‏اى بدهد خداوند هفتاد نوع بلا را از او دو مى‏كند.

 

---

پى‏نوشت‏:

1- امالى شيخ صدوق، ص 61
2- امالى شيخ صدوق، ص 93
3- وسائل الشيعه، ج 7، ص 397
4- وسائل الشيعه، ج 7، ص 218
5- امالى شيخ صدوق، ص 93
6- من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 134
7- بحار الانوار، ج 93، ص 316

---

 11-روزه چشم و گوش

قال الصادق عليه السلام

اذا صمت فليصم سمعك و بصرك و شعرك و جلدك.

امام صادق عليه السلام فرمود:

آنگاه كه روزه مى‏گيرى بايد چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه‏دار باشند.«يعنى از گناهان پرهيز كند.»

الكافى ج 4 ص 87، ح 1

12-روزه اعضا و جوارح

عن فاطمه الزهرا سلام الله عليها

ما يصنع الصائم بصيامه اذا لم يصن لسانه و سمعه و بصره و جوارحه.

حضرت زهرا عليها السلام فرمود:

روزه‏دارى كه زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نكرده روزه‏اش به چه كارش خواهد آمد.

بحار، ج 93 ص 295

13-روزه ناقص

قال الباقر عليه السلام

لا صيام لمن عصى الامام و لا صيام لعبد ابق حتى يرجع و لا صيام لامراة ناشزة حتى تتوب و لاصيام لولد عاق حتى يبر.

امام باقر عليه السلام فرمود:

روزه اين افراد كامل نيست:

1 - كسى كه امام (رهبر) را نافرمانى كند.

2 - بنده فرارى تا زمانى كه برگردد.

3 - زنى كه اطاعت‏شوهر نكرده تا اينكه توبه كند.

4 - فرزندى كه نافرمان شده تا اينكه فرمانبردار شود.

بحار الانوار ج 93، ص 295.

14-روزه بى ارزش

قال اميرالمومنين عليه السلام

كم من صائم ليس له من صيامه الا الجوع و الظما و كم من قائم ليس له من قيامه الا السهر و العناء.

امام على عليه السلام فرمود:

چه بسا روزه‏دارى كه از روزه‏اش جز گرسنگى و تشنگى بهره‏اى ندارد و چه بسا شب زنده‏دارى كه از نمازش جز بيخوابى و سختى سودى نمى‏برد.

نهج البلاغه، حكمت 145

15-روزه و صبر

عن الصادق عليه السلام فى قول الله عزوجل

«واستعينوا بالصبر و الصلوة‏»

قال: الصبر الصوم.

امام صادق عليه السلام فرمود: خداوند عزو جل كه فرموده است: از صبر و نماز كمك بگيريد، صبر، روزه است.

وسائل الشيعه، ج 7 ص 298، ح 3

16-روزه و صدقه

قال الصادق عليه السلام

صدقه درهم افضل من صيام يوم.

امام صادق عليه السلام فرمود

يك درهم صدقه دادن از يك روز روزه مستحبى برتر و والاتر است.

وسائل الشيعه، ج 7 ص 218، ح 6

17-پاداش روزه

قال رسول الله صلى الله عليه و آله: قال الله تعالى

الصوم لى و انا اجزى به

رسول خدا فرمود خداى تعالى فرموده است:

روزه براى من است و من پاداش آن را مى‏دهم.

وسائل الشيعه ج 7 ص 294، ح 15 و 16 ; 27 و 30

18-جرعه نوشان بهشت

قال رسول الله صلى الله عليه و آله

من منعه الصوم من طعام يشتهيه كان حقا على الله ان يطعمه من طعام الجنة و يسقيه من شرابها.

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

كسى كه روزه او را از غذاهاى مورد علاقه‏اش باز دارد برخداست كه به او از غذاهاى بهشتى بخورانند و از شرابهاى بهشتى به او بنوشاند.

بحار الانوار ج 93 ص 331

19-خوشا بحال روزه داران

قال رسول الله صلى الله عليه و آله

طوبى لمن ظما او جاع لله اولئك الذين يشبعون يوم القيامة

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

خوشا بحال كسانى كه براى خدا گرسنه و تشنه شده‏اند اينان در روز قيامت‏سير مى‏شوند.

وسائل الشيعه، ج 7 ص 299، ح‏2.

20-مژده به روزه‏داران

قال الصادق عليه السلام

من صام لله عزوجل يوما فى شدة الحر فاصابه ظما و كل الله به الف ملك يمسحون وجهه و يبشرونه حتى اذا افطر.

امام صادق عليه السلام فرمود:

هر كس كه در روز بسيار گرم براى خدا روزه بگيرد و تشنه شود خداوند هزار فرشته را مى‏گمارد تا دست‏به چهره او بكشند و او را بشارت دهند تا هنگامى كه افطار كند.

الكافى، ج 4 ص 64 ح 8; بحار الانوار ج 93 ص 247

1-پايه‏هاى اسلام

قال الباقر عليه السلام:

بنى الاسلام على خمسة اشياء، على الصلوة و الزكاة و الحج و الصوم و الولايه.

امام باقر عليه السلام فرمود:

اسلام بر پنج چيز استوار است، برنماز و زكات حج و روزه و ولايت (رهبرى اسلامى).فروع كافى، ج 4 ص 62، ح 1

2-فلسفه روزه

قال الصادق عليه السلام:

انما فرض الله الصيام ليستوى به الغنى و الفقير.

امام صادق عليه السلام فرمود:

خداوند روزه را واجب كرده تا بدين وسيله دارا و ندار (غنى و فقير) مساوى گردند.

من لا يحضره الفقيه، ج 2 ص 43، ح 1

3-روزه آزمون اخلاص

قال اميرالمومنين عليه السلام:

فرض الله ... الصيام ابتلاء لاخلاص الخلق‏امام على عليه السلام فرمود:

خداوند روزه را واجب كرد تا به وسيله آن اخلاص خلق را بيازمايد.

نهج البلاغه، حكمت 252

4-روزه ياد آور قيامت

قال الرضا عليه السلام:

انما امروا بالصوم لكى يعرفوا الم الجوع و العطش فيستدلوا على فقر الاخر.

امام رضا عليه السلام فرمود:

مردم به انجام روزه امر شده‏اند تا درد گرسنگى و تشنگى را بفهمند و به واسطه آن فقر و بيچارگى آخرت را بيابند.

وسائل الشيعه، ج 4 ص 4 ح 5 علل الشرايع، ص 10

5-روزه زكات بدن

قال رسول الله صلى الله عليه و آله لكل شيئى زكاة و زكاة الابدان الصيام.

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

براى هر چيزى زكاتى است و زكات بدنها روزه است.

الكافى، ج 4، ص 62، ح 3

6-روزه سپر آتش

قال رسول الله صلى الله عليه و آله:

الصوم جنة من النار.

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

روزه سپر آتش (جهنم) است. «يعنى بواسطه روزه گرفتن انسان از آتش جهنم در امان خواهد بود.»

الكافى، ج 4 ص 162

7-اهميت روزه

الصوم فى الحر جهاد.

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

روزه گرفتن در گرما، جهاد است.

بحار الانوار، ج 96، ص 257

8-روزه نفس

قال اميرالمومنين عليه السلام

صوم النفس عن لذات الدنيا انفع الصيام.

اميرالمومنان على عليه السلام فرمود:

روزه نفس از لذتهاى دنيوى سودمندترين روزه‏هاست.

غرر الحكم، ج 1 ص 416 ح 64

9-روزه واقعى

قال اميرالمومنين عليه السلام

الصيام اجتناب المحارم كما يمتنع الرجل من الطعام و الشراب.

امام على عليه السلام فرمود:

روزه پرهيز از حرامها است همچنانكه شخص از خوردنى و نوشيدنى پرهيز مى‏كند.

بحار ج 93 ص 249

10-برترين روزه

قال اميرالمومنين عليه السلام

صوم القلب خير من صيام اللسان و صوم اللسان خير من صيام البطن.

امام على عليه السلام فرمود:

روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شكم است.

غرر الحكم، ج 1، ص 417، ح 80

رمضان از اسماء الله است

رمضان اسمى از اسماء الهى مى‏باشد و نبايست‏به تنهائى ذكر كرد مثلا بگوئيم، رمضان آمد يا رفت، بلكه بايد گفت ماه رمضان آمد، يعنى ماه را بايد به اسم اضافه نمود، در اين رابطه به سخنان حضرت امام محمد باقر (عليه السلام) گوش فرا مى‏دهيم.

هشام بن سالم نقل روايت مى‏نمايد و مى‏گويد: ما هشت نفر از رجال در محضر حضرت ابى جعفر امام باقر (عليهما السلام) بوديم، پس سخن از رمضان به ميان آورديم.

فقال عليه السلام: لا تقولوا هذا رمضان، و لا ذهب رمضان و لا جاء رمضان، فان رمضان اسم من اسماء الله عز و جل لا يجيى و لا يذهب و انما يجيى‏ء و يذهب الزائل و لكن قولوا شهر رمضان فالشهر المضاف الى الاسم و الاسم اسم الله و هو الشهر الذى انزل فيه القرآن، جعله الله تعالى مثلا و عيدا و كقوله تعالى فى عيسى بن مريم (عليهما السلام) و جعلناه مثلا لبنى اسرائيل. ⁽¹⁾

امام عليه السلام فرمود: نگوئيد اين است رمضان، و نگوئيد رمضان رفت و يا آمد، زيرا رمضان نامى از اسماء الله است كه نمى‏رود و نمى‏آيد كه شى‏ء زائل و نابود شدنى مى‏رود و مى‏آيد، بلكه بگوئيد ماه رمضان، پس ماه را اضافه كنيد در تلفظ به اسم، كه اسم اسم الله مى‏باشد، و ماه رمضان ماهى است، كه قرآن در او نازل شده است، و خداوند آن را مثل و عيد قرار داده است همچنانكه پروردگار بزرگ عيسى بن مريم (سلام الله عليهما) را براى بنى اسرائيل مثل قرار داده است، و از حضرت على بن ابى طالب (عليه السلام) روايت‏شده كه حضرت فرمود: «لا تقولوا رمضان و لكن قولوا شهر رمضان فانكم لا تدرون ما رمضان‏» ⁽²⁾ شما به راستى نمى‏دانيد كه رمضان چيست (و چه فضائلى در او نهفته است).

 

واژه رمضان و معناى اصطلاحى آن

رمضان از مصدر «رمض‏» به معناى شدت گرما، و تابش آفتاب بر رمل... معنا شده است، انتخاب چنين واژه‏اى براستى از دقت نظر و لطافت‏خاصى برخوردار است. چرا كه سخن از گداخته شدن است، و شايد به تعبيرى دگرگون شدن در زير آفتاب گرم و سوزان نفس و تحمل ضربات بى امانش،زيرا كه رمضان ماه تحمل شدائد و عطش مى‏باشد، عطشى ناشى از آفتاب سوزان يا گرماى شديد روزهاى طولانى تابستان.

و عطش ديگر حاصل از نفس سركشى كه پيوسته مى‏گدازد، و سوزشش براستى جبران ناپذير است.

در مقايسه اين دو سوزش، دقيقا رابطه عكس برقرار است، بدين مفهوم كه نفس سركش با چشيدن آب تشنه‏تر مى گردد، وهرگز به يك جرعه بسنده نمى‏كند، و پيوسته آدمى را در تلاش خستگى ناپذير جهت ارضاى تمايلات خود وا مى‏دارد. و در همين رابطه است كه مولوى با لطافت هرچه تمامتر اين تشبيه والا را به كار مى‏گيرد و مى‏گويد:

آب كم جو تشنگى آور به دست تا بجوشد آبت از بالا و پست تا سقا هم ربهم آيد جواب تشنه باش الله اعلم بالصواب زين طلب بنده به كوى حق رسيد درد مريم را به خرما بن كشيد

اما از سوى ديگر، عطش ناشى از آفتاب سوزان سيرى پذير است، و قانع كننده.

پى‏نوشت‏:

1- بحار جلد 96، ص 376، طبع اسلاميه

2- بحار، ج 96، ص 377

هر شب، شب قدر است!

 

 

 

روزه گرفتن، بدون باز داشتن چشم و گوش و زبان از خطا و لغزش، فقط گرسنگى كشيدن است و بس!

بايد پس از گذراندن هوا و هوس در كوره «استقامت‏»، با پتك سنگين «نه‏»، سر شيطان نفس را كوبيد! آن گاه، دل را صيقل و با آب «توبه‏» شستشو داد؛ تا همچون آينه، نور حق بر آن بتابد و صفات عاليه در آن انعكاس يابد ...

رمضان، ماه نزول قرآن، ماه نزول «فرشته‏ها» و «روح‏»(1)بار ديگر از راه رسيد . دوباره سفره ضيافت الهى گسترده شد و پرهيزكاران به مهمانى خدا دعوت شدند! در اين ماه اگر تمامى اعضاء و جوارح روزه باشد؛ حتى خوابيدن و نفس كشيدن نيز عبادت و تسبيح است .(2)

ماه غلبه برشيطان درون و بيرون و بى اعتنا شدن و بى توجهى به ظواهر فريبنده‏اى است كه كمترين توجه به آنان، نورانيت درون را خاموش مى‏كند! ...

ماهى است كه در شب‏هاى قدر آن بايد، «دفترچه بيمه‏» زندگى را به مُهر «تمديد اعتبار» امام زمان (عج) ممهور ساخت؛ زيرا در غير اين صورت، ديگر تحت پوشش ولايت نخواهيم بود!

«رمضان، ماهى است كه ابتدايش رحمت، ميانه‏اش مغفرت و پايانش آزادى از آتش جهنم است‏.»(3)

اگر دل، در اين ماه، بهارى نشد؛ هميشه سال، پائيزى و سرد است .

سالكان، اين ماه را به رفع تكليف نمى‏گذرانند ... آن جا كه مى‏توان با قطره اشكى در نيمه‏هاى شب، انبوه آتشى را خاموش كرد؛

آنجا كه فرشتگان، به نزديك‏ترين مدار زمين رسيده‏اند؛

آنجا كه شياطين در «بند» هستند؛

آنجا كه درهاى جهنم بسته است، درهاى رحمت‏باز؛

و ... آنجا كه روزه سپر است از آتش!

چرا غفلت؟!

حال كه «اياما معدودات‏»، بهترين فرصت‏براى تزكيه نفس و «لعلكم تتقون‏»(4)شدن است،

چرا كسالت و تنبلى؟!

بايد از لحظه لحظه اين ماه استفاده كرد و از روزها و شب‏هايش بهره‏ها گرفت؛ تا موفق به دريافت «كارنامه قبولى‏» شد!

و بايد قدر شب‏هاى «قدر» را دانست؛ بخشنده مهربان منتظر است تا «يا رب‏» بخشش خواهان را بشنود:

شب خيز كه عاشقان به شب راز كنند    گِرد در و بام دوست پرواز كنند

هر جا كه درى بود، به شب مى‏بندند    الا در دوست را كه شب باز كنند

و آنان كه عمر خود را صرف اطاعت از دستورات الهى كرده‏اند، به همه شب‏هاى ماه رمضان توجه دارند و مى‏گويند:

هر شب، شب قدر است، اگر قدر بدانى! ...

"مهدى محدثى"

پى‏نوشت ها:

1 . تنزل الملائكة و الروح . . ./ سوره قدر .

2 . انفاسكم فيه تسبيح و نومكم فيه عبادة . . . ، امالى صدوق، ص 93 .

3 . بحار الانوار، ج 93، ص 342 .

4 . بقره/ 183 - 182 .

 

برنامه غذايي روزه داران

 

اصل كلي براي پيروي از برنامه هاي غذايي صحيح، مصرف غذاهاي متنوع است. رعايت اين مسئله در طول ماه مبارك رمضان نيزحائزاهميت است. مسئله قابل توجه اين است كه بر خلاف تصورعموم، نيازي نيست كه دراين ماه حجم زيادي ازغذا در وعده هاي افطار و سحر مصرف كنيد.

در طول ماه رمضان ميزان سوخت و ساز بدن شما كاهش مي يابد و ساز و كارهاي تنظيم كننده شروع به فعاليت مي كنند. مهم ترين ساز و كار فعال، سوخت چربي بدن است كه مي تواند ميزان كلسترول خون را كنترل كند وبه همين دليل نيازي به مصرف غذاهاي پركالري نيست.

برنامه غذايي را بايد طوري تنظيم كنيد كه دچاركاهش يا افزايش وزن نشويد. البته بايد توجه كنيد براي افرادي كه اضافه وزن دارند، اين ماه بهترين فرصت براي پيروي از غذاهاي سبك و كم كالري و در نتيجه كاهش وزن است.

برنامه غذايي  شما در ماه رمضان بايد به گونه اي باشد كه تمام گروه هاي غذايي به صورت زير مصرف شوند:

 

1- نان وغلات

توصيه مي شود از نان هاي كامل مانند نان سنگك و جو، كه منابع خوب فيبر هستند، استفاده كنيد.

2- شيرو لبنيات:

3- گوشت و جانشين هاي آن:

هنگام استفاده از گوشت قرمز، چربي هاي قابل رؤيت گوشت را پاك كرده و از حبوبات و گوشت سفيد بيشتر از گوشت قرمز استفاده كنيد.

4- سبزي ها :

5-  ميوه ها:

توصيه مي شود از مركبات كه منبع خوب ويتامينC هستند، به طور روزانه استفاده كنيد و در صورت تمايل از آبميوه و كمپوت، حتماً از نوع خانگي و با ميزان قند كم، مصرف كنيد.

گروه متفرقه

توصيه مي كنيم مصرف روغن هاي جامد نباتي و حيواني، كره ، خامه، سس سفيد، انواع دسرها، شيريني ها و شكلات را كاهش دهيد و از روغن هاي مايع گياهي مانند زيتون و دانه هاي گياهي از قبيل پسته، بادام، فندق و بادام زميني استفاده كنيد.

چند توصيه مهم براي روزه داري

2- از مصرف غذاهاي چرب براي سحري پرهيز كنيد.

3- از مصرف چاي زياد در سحري خودداري كنيد.

4- از كربوهيدرات هاي پيچيده مانند نان، برنج، سيب زميني دروعده سحراستفاده كنيد . مصرف اين مواد باعث كاهش حس گرسنگي در طول روز مي شود.

5- با منابع قندي و انرژي مانند خرما، آب ميوه، انواع شربت و شله زرد افطار كنيد.

6- اگر وعده افطار و شام جدا بودند ، شام را سبك و كم حجم ميل كنيد. هيچ گاه چند نوع غذا را با هم مصرف نكنيد.

7- مصرف شام را با استفاده از ميوه در حجم كم خاتمه دهيد.

8- پس از مصرف شام، حتما وعده مختصري، شامل ميوه، شير يا انواع مغزهاي گياهي مانند پسته و بادام استفاده كنيد.

9-  از زمان صرف افطار تا قبل ازخواب مايعات، زياد بنوشيد.

10- از مصرف انواع دسرها و شيريني هايي با شكر زياد در برنامه افطار و سحر خودداري كنيد.

11- مصرف قندها و شيريني هاي طبيعي مانند خرما و توت را كه منابع خوبي از املاح، ويتامين ها و انرژي هستند، به جاي انواع شيريني تهيه شده با شكر توصيه مي كنيم.

12- مصرف غذا در وعده هاي سحر و افطار به صورتي باشد كه هيچ گاه احساس سيري كامل نكنيد.

13-  با وجود اين كه روزه داري مي تواند، مشكلات سلامتي مانند فشار خون بالا، چربي خون بالا، چاقي و اختلالات گوارشي را بهبود بخشد، اما افرادي كه بيماري هاي مزمن مانند ديابت، بيماري هاي قلبي وعروقي، نارسايي هاي كليه و نوسانات فشار خون دارند، حتماً با پزشك معالج خود مشورت كرده و در صورت صلاحديد پزشك مي توانند روزه بگيرند.

نمونه رژيم 2200 كالري براي فرد بزرگسال با فعاليت سبك

پنير پاستوريزه 30 گرم( به اندازه يك قوطي كبريت)

شير يك دوم ليوان معمولي كم چرب

1 عدد ميوه متوسط

افطار: 1 ليوان شير كم چرب داغ + 3 عدد خرما

3 برش نان سنگك يا تافتون 10×10 سانتي متر+ 15 گرم پنير كم نمك + 1 عدد گوجه فرنگي + 1 عدد ميوه متوسط

 

شام

براي تهيه سس سالاد مي توانيد 1 قاشق مرباخوري روغن زيتون را با كمي سركه يا آبليمو مخلوط و استفاده كنيد