تبیان، دستیار زندگی

‌ معدود زنانى نام‌هاى خود را بر گذرگاه تاريخ حك كرده‌اند، اما اينان زنانى بوده‏اند كه يك شاخه از نهال وجودشان را به بارورى و تجلى نشسته‏اند. نام آسيه را دست‌هاى شهامتش حك كرده است و نام مريم را چشم‌هاى قداستش و حتى نام خديجه را قلب رافتش. اما شخصيت فاطمه (س)، منشورى چند بُعدى است كه با افق ديدهاى مختلف شايسته بذل توجه است.

به تحقيق مى‏توان گفت كه يكى از زيباترين، ملكوتى‏ترين، مقدس‏ترين و در عين حال دست ‏نيافتنى‏ترين و ناشناخته‌ترين رابطه‏ها، رابطه فاطمه با خداست. بناى آسمان و زمين و روشنايى ماه و خورشيد و گردش افلاك و وسعت درياها به اعتبار او و خاندان اوست.

براى او همين افتخار بس كه خداوند به پالايشش همت گماشته است و پاكى را در وجودش به وديعت نهاده است

چيده شدني‌هاي مورد تماشا، در فضاي پشت شيشه – داخل اتوبوس - نشسته يا ايستاده‌اند. همزمان، خارج از ويترين يعني داخل خيابان، چيده شدني‌هاي قابل تماشاي ديگري در حال سکون يا حرکت‌اند. نقش‌هاي‌شان همزمان و دائمي جانشين ديگري مي‌شوند. من مي‌بينم در حالي که ديده مي‌شوم.

شهر در ذهن مسافر دائمي اتوبوس، تقسيم شده به مسيرهايي است که مبدايي دارند و مقصدي. اين مسيرها به وسيله ايستگاه‌ها، تقطيع پذيرند. از اين نظر جغرافياي شهر براي آنها، کمي با مسافران دائمي تاکسي، خودروهاي شخصي، آژانس‌ها و البته پياده‌ها فرق دارد.

شهر در ذهن مسافر اتوبوس، هندسه‌ي منظمي دارد. فضايي شاه‌راهي است. اتوبوس‌ها از کوچه پس کوچه‌ها و راه‌هاي ناشناس عبور نمي‌کنند. شهر اين مسافران خيابان‌هاي فرعي و کوچک ندارد.

ايستگاه‌ها نشستني‌ترين مکان در خيابان‌هاي شهر و منزلگاهي هستند براي وقفه و سکون. درست کنار جاري‌ترين و پر غلغله‌ترين کانال‌هاي حرکت شهري يعني خيابان. يک ساحل آرام کنار دريايي پر موج سرش را به دست‌هاي قفل شده‌اش تکيه داده.

ساعت اتوبوس، عقربه‌هاي ثانيه و دقيقه شمار ندارد. هيچوقت دير نمي‌شود، زمان به اضطراب آلوده نيست .عجله‌اي براي رسيدن وجود ندارد. سرعت هيچوقت از حد مجاز نمي‌گذرد، نه در نگاهها، نه در اندام‌ها و نه در کلام و گفت و‌گوها.

وقت زياد است. کار زياد مي‌شود انجام داد. براي همين امروز دختر دانشجويي را ديدم که امتحان داشت و جزوه‌اش را ورق مي‌زد، آن طرف زني با تسبيح ذکر مي‌گفت، ديگري ساعتش را کوک کرده بود تا در آخرين ايستگاه بيدارش کند .آن يکي قرآني نه در قطع جيبي روي پاهايش باز بود.

رنگ و حال اتوبوس‌هاي صبح با اتوبوس‌هاي عصر و شب فرق دارد. اتوبوس هاي صبح کارمندي، دانشجويي و کارگري‌اند. صبح‌ها مقنعه دارند. سورمه اي، خاکستري و سياه‌اند. کمتر حرف مي‌زنند. خواب آلودند. اما رسمي‌ترند. فاصله مي‌گيرند. درصندلي رها نشده و شق و رق‌اند سرهايشان از تصميم‌ها و قصدهاي صبحگاهي سنگين است

عصرها اما لبخند مي‌زنند. نارنجي، سفيد، سبز و آبي‌اند... اتوبوس‌هاي عصر دوست پيدا مي کنند. راحت دعوا مي‌کنند. کلي ساک و کيف با کيسه و ساک‌هاي خريد به دست دارند. کمي کج و کوله‌اند. شب‌ها را يادم نيست اتوبوس ها شايد خسته‌ترند.

اتوبوس بزرگترين اجتماع سيار روي سطح خيابان است، البته تا وقتي مونو ريلي در کار نباشد. من با ‌٥٠ نفر ديگر يا بيشتر زير يک سقف دريک راهروي معمولا دو تکه جابجا مي‌شويم. گفت‌و‌گوهاي دو يا چند نفره ميان کساني که پيش از پا گذاشتن روي رکاب و بالا آمدن يکديگر را مي‌شناسند و آنها که بعد از آن آشنا مي‌شوند، گاه جريان دارد

بازار استراق سمع‌هاي مشروعي داغ است که بلافاصله به منبع موثقي براي اهل خانه و دوستان مسافران تبديل مي‌شود.

اتوبوس يک رسانه است. نقدهاي سياسي، آخرين گزارش از نرخ ها، قصه‌هاي شخصي و توزيع اطلاعات

تماشاي سوژه‌هاي ثابتي از سبک‌هاي زندگي. لذتي که مي گويند مردم را به خيابان مي‌کشاند براي تماشاي ديگران

اين بزرگترين اجتماع سيار روي سطح خيابان، زنانه- مردانه است. راهروي زنانه کوتاهتر است يعني که اين اجتماع سيار، بخش خانه نشين يا تاکسي نشين بيشتري دارد يا اصلا آمار جمعيت اهالي بخش دوم اتوبوس کمتر از اهالي بخش اول اتوبوس است يا شايد متمول‌ترند و با اجتماعات کوچکتري مانند خودروي شخصي جابجا مي‌شوند

گفتم بخش اول و دوم. اولي اول است چون به فرمان اتوبوس نزديک‌تر است و اين دومي است که در پي مي‌آيد . اولي طولاني‌تر است و دومي کوتاهتر

فرمان اتوبوس کمي در غياب است. اتوبوس طولاني است و او که فرمان را به دست دارد در مکعبي سه وجهي نشسته و تنها وقت گرفتن بليت آشکار مي‌شود و در شکلي مجازي آنهم در آيينه بزرگ روبرو . براي همين شايد اتوبوس بي‌راننده‌تر مي‌نما