الیگودرز در ناحیه ای کوهستانی در شرق لرستان قرار دارد . از شمال به شهرستان های اراک وخمین ، از شمال غربی و مغرب به شهرستان های بروجرد و خرم آباد ، از شرق به شهرستان های گلپایگان و خوانسار و از جنوب به شهرستان های ایذه و مسجد سلیمان و دزفول محدود می شود .
فاصله این شهر تا تهران 380 کیلومتر است .
وسعت این شهرستان حدود 8000 کیلومتر مربع است و ارتفاع آن از سطح دریا نزدیک به 2000 متر می باشد .
ارتفاع زیاد شهر الیگودرز نسبت به سطح دریا ( جزء چند شهر معدود و مرتفع ایران است ) و نزدیکی به رشته کوه مرتفع اشترانکوه موجب وزش بادهای همیشگی و سرمای شدید و ریزش های برف مداوم در طول زمستان می گردد به طوری که درجه حرارت در خیلی از سال ها به 30 درجه زیر صفر میرسد
و تمام راه های ارتباطی برای مدتی مدید قطع می گردد و در نیمه ی اول بهار گاهی دمای هوا به طور ناگهانی کاهش می یابد به طوری که پوشش گیاهی و مزارع را سرما زده می کند و خسارات قابل توجهی به کشاورزان وارد می سازد .به این دوره سیاه بهار می گویند . در این سرزمین بلند بجز آب های قسمت شمالی که به حوضه آبریز مرکزی ایران ( قم و مسیله ) می ریزد ، بقیه ی آبها از راه دره های عمیق از منطقه خارج شده و بالاخره به حوضه ی آبریز خلیج فارس وارد می شود .
از بررسی کتب تاریخی و آثاری که تا کنون به دست رسیده معلوم می شود که تا قبل از شکل گیری شهر الیگودرز به صورت فعلی ، در گذشته شهری با همین نام تقریبا در محل کنونی وجود داشته که به علل مختلفی از بین رفته است و بنابراین ، ساختمان های فعلی گویای قدمت آن نمی تواند باشد .
در این مورد در کتاب ایران و بابر ( نوشته ی ویلیام ارسکین ) ترجمه ذبیح اله منصوری ، آمده است که در زمان شاه اسماعیل صفوی الیگودرز شهری باندازه دو محله اصفحان بوده است که در آن بازاری برای خرید و فروش مردم شهر و روستائیان اطراف وجود داشته است .
مردم این دو دیار دارای مذهب شیعه قدیم ( علوی ) بوده و خانقاه آن مرکز تعالیم معنوی و دینی برای روحانیان ، دراویش و قزلباشان محسوب می شده به طوری که شاه اسماعیل در یکی از سفر ها در اوان جوانی از خانقاه این شهر دیدن کرده است .
پیدایش و سابقه شهر را باید در وجود روستاها و محلات تشکیل دهنده آن جستجو کرد . قدیمی ترین محلات شهر ، یکی ده کهنه است که در مغرب شهر قرار داشته و فقط تپه ای به همین نام از آن باقی مانده است .
و دیگری قلا نو ( قلعه نو ) است که حاکم نشین وقت بوده که پس از مخروبه شدن به دلیل آن که خاک آن برای گل اندود کردن پشت بام خانه ها بسیار مناسب بوده ، مورد استفاده اهالی قرار گرفته و متاسفانه آثاری از آن باقی نمانده است .
در حال حاضر محلات قدیمی شهر هنوز نام روستا ها و محلات سابق را در سر خود دارند مانند ده تیرانی ، ده محمد رضا ، آدووند ف پونه زار ، ورزندان ، و مجیان .
نگاهی کوتاه به تاریخچه شهر ستان الیگودرز
الیگودرز قبل ازسا ل 1316هه ش توسط حاکمان حکومت مرکزی ایران اداره می شد،این حاکمان مسئولیت اداره لرستان
کرمانشاه،بروجرد،خوزستان،نهاوند وبختیاری را بر عهده داشته اند. درسا ل1316طبق تصویب هیات وزیران ایران دارای
10استان و49 شهرستان شد وشهرستان الیگودرز بخشی ازگلپایگان شد، در سا ل1324الیگودرزاز گلپایگان جدا وجزئی
ازبروجرد گردید، سرانجام درسا ل 1337به لرستان پیو ست.
الیگودرز درمنطقه ای بلند درحدود 1978 متراز سطح دریا قرار دارد. بالا ترین ارتفاع ان سن بران دراشترا نکوه با ارتفاع
4050متراست. موقعیت ان چنین است: از شما ل به خمین،ازشرق به گلپایگان وداران، ازغرب به ازنا ودرود واز جنو ب
به دزفول و مسجد سلیمان محدود است .(1)
اولین نو یسنده ای که به منطقه بربرود وجا پلق از نواحی الیگودرز اشاره کرده استرابون است او اورده : مراتع مخصوص
اسب درسراسرما د در امتداد جا ده ای که از بابل به بحر خزر وجا ده ای که ما د را به پارس وصل می کند یعنی بیستون
تا اصفهان گسترده اند،این مناطق شامل خا وه،الیشتر،مرو،سیلا خور،بربرود،جاپلق وفریدن می باشد.
تنها کتابی که مستقیم به نام الیگودرز اشاره کرده،ایران وبابر اثر ویلیا م ارسکین است : الیگودرز شهری است کوچک و به
اندازه دو محله اصفهان، ولی مردم ان خوب نیستند، امیرشیر دم پرسید برای چه ،نعمت کزازی گفت: چون شیعه هستند.(در ان زمان اکثریت ایران سنی بودند)
وسعت این شهر با حدود 5680کیلومتر مربع ارتباط نزدیکی با تاریخ ایل چهارلنگ بختیاری دارد.
بخش های ان به ترتیب عبارتند از : جاپلق، زز، ماهرو، بزنوید وبربرود.
متا سفانه الیگودرز با دارا بودن360روستای کوچک و بزرگ ودوشهربه نام های چمن سلطان و شاپورابادبه فرمانداری کل نرسیده است.( این در حالی است که بروجرد به فرمانداری کل رسیده است.)
درمورد وجه تسمیه این شهرستان دو نظریه وجود دارد که یکی از انان به دلیل قد مت وبا ورپذ یری مردم مقبولیت بیشتری
دارد.
مردم شهر گویند : گودرز نا می (پسرگیو) از پهلوانان اشکانی به عنوان اشک بیستم از پادشاهان بوده که پس ازکشته شدن
وردان پسر اردوان سوم به پادشا هی برگزیده شده است(سال16اا لی 51میلادی) پس مردم این منطقه دوست داشته اند خود
را به این نام بنامند.
صاحب نظر یه دوم فردی فرهنگی بنام سید کما ل رضوی است او اورده : الیگودرز از دو کلمه ال و ورز تشکیل شده وکسره اضافه دراثر کثرت به یا بدل شده است.وبا عنایت به این که منطقه بربرود درگذشته از حاصلخیز ترین مناطق کشور محسوب می شدودر گذشته نچندان دوریعنی همزمان باجنگ جهانی دوم تقریبایک سوم غله کشور در این منطقه تولید می شده بطوریکه این منطقه را به علت وفور غله اوکراین ایران نامیده اند.(2)
انچه نظریه ایشان رازیرسئول می برد وجود دو طایفه بزرگ گودرزی ومعظمی گودرزی درالیگودرز وبروجرداست وهمچنین نزدیکی دو واژه الیشتر که به الشترمعروف شده واستفاده بختیاری از واژه منفی ال به معنی موجودی قوی چون
جن و پری و عقاب است.
بررسی بیشترگذشته تاریخی این شهر به دلیل ضعف منابع(عدم کار باستان شناسی) ونبودن اراده ای برای انجام این کار
توسط مسئولین مربوطه مشکل است .
برای اشنایی با گذشته تاریخی این شهر بررسی مناطق تاریخی فوق کمک زیادی می کند این مناطق به ترتیب عبارت اند از
تپه های سر،کزنار،مندیش، برم وچقا .
در مناطق شاپور اباد ،ازنا ملمک وجهان خوش اثار زیادی وجود دارد که نیاز به کار باستان شناسی دارد.
درپژو هش فوق ازکتابهای 1-پژوهشی درنام شهر های ایران،ایرج سیستانی2- فرهنگ و گویش الیگودرز نوشته سید کمال
رضوی استفاده شده است.
شورآفریقای جنوبی در جنوبی ترین نقطه قاره آفریقا قرار گرفته است. از شمال غربی با نامیبیا، از شمال با بوتسوانا و زیمبابوه ، از شمال شرقی با موزامبیك ، از شرق با سوازیلند همسایه بوده و همچنین اقیانوس های اطلس و هند از جنوب، جنوب غربی و جنوب شرقی آنرا احاطه كرده اند. كشوری تقریبآ كم آب، در طول ساحل شرقی گرم استوائی، دارای روزهائی گرم و شبهای سرد می باشد.
پایتخت آفریقای جنوبی شهر پرتوریا است كه مقر دولت و مركز سیاسی كشور می باشد. پارلمان در شهر كیپ تاون و مركز قوه قضائیه شهر بلوم فونتن است. این كشور دارای 9 استان ( نیمه خود مختار) ، مساحتی برابر 1.219,912 كیلومتر مربع، 2798 كیلومتر ساحل و جمعیتی بالغ بر46.9 میلیون نفر می باشد. (نرخ رشد جمعیت 0.9% درصد .ولی بخاطر گستردگی بیماری ایدز روند نزولی دارد) كه از 4 نژاد اصلی سیاه (79درصد حدود37 ملیون نفر)، سفید (حدود 10درصد 4.4 میلیون نفر)، رنگین پوست (حدود 9 درصد 4.1 میلیون نفر) و آسیائی و هندی تبار(2 درصد 1.1 میلیون نفر)تشكیل شده است.
پیروان تمام ادیان الهی در این كشور وجود دارند. اكثریت مردم مسیحی (68درصد) هستند. اسلام (2درصد) هندو (5/1درصد) و اعتقادات بومی (5/28درصد) و یهود نیز دارای پیروانی هستند. بیش از یك میلیون نفر مسلمان در این كشور وجود دارد كه به نسبت جمعیت، مشاغل دولتی مهمی را عهده دارمی باشند. طبق قانون اساسی جدید ، 11 زبان بعنوان زبان رسمی كشور به رسمیت شناخته شده كه زبانهای انگلیسی و آفریكانس در سراسر كشور و بقیه زبانها در مناطقی كه اكثریت دارند رسمی می باشند. حدود پنج هزار عنوان نشریه ملی و محلی منتشر می گردد كه در میان این نشریات روزنامه سویتن با تیراژ 210 هزار نسخه و هفته نامه ساندی تایمز با تیراژ 468 هزار نسخه پرتیراژترین نشریات این كشور محسوب می گردند. از دیگر روزنامه های مهم این كشور می توان روزنامه های سیتی زن، پرتوریا نیوز وبیزینس دی را نام برد.
ساختار سیاسی:
بر اساس قانون اساسی سال 1996 آفریقای جنوبی به صورت نوعی تلفیق قوا و سیستم جمهوری اداره می شود. در قانون اساسی تصریح شده است كه بر ارزشهای دمكراسی، عدالت اجتماعی و حقوق اساسی بشر مبتنی و اساس آن جامعه باز و دمكراتیك بوده، طبق خواست مردم اداره می شود.
قوه مجریه:
رئیس جمهور رئیس كشور و رئیس كابینه است. روسای احزاب توسط اعضای حزب تعیین شده و رئیس حزبی كه در انتخابات عمومی، حائز اكثریت آراء ( كرسی پارلمان ) گردد برای یك دوره 5 ساله بعنوان رئیس جمهور انتخاب می شود. یك فرد تنها برای دو دوره می تواند رئیس جمهور باشد. رئیس جمهور فعلی آفریقای جنوبی آقای تابو امبكی (Thabo Mbeki) ، از حزب كنگره ملی آفریقا( ANC) است. كابینه آفریقای جنوبی متشكل از رئیس جمهور، معاون رئیس جمهور و 28 وزیر می باشد. در سیستم وزارت خانه های آفریقای جنوبی پس از وزیر تنها معاون وی عهده دار مسئولیت های وزارت خانه می باشد و پس از معاون وزیر یك فرد اجرایی با عنوان دبیر كل (Director General) قرار دارد.
لازم بذكر است كه از میان 28 وزارتخانه موجود، فقط 21 وزارت خانه دارای معاون می باشند كه آنان نیز از میان نمایندگان پارلمان انتخاب می شوند.
استان های 9 گانه آفریقای جنوبی دارای دولت های محلی(استانی) میباشند كه سر وزیر( Premier) ، بلند پایه ترین مقام اجرائی آن استان بحساب می آید.
پارلمان:
پارلمان مركز قانون گذاری كشور و شامل دو مجلس ملی (National Assembly) با 400 نماینده و شورای ملی استانها (The National Council of Provinces) با 81 نماینده (از هر استان 9 نماینده) می باشد. در حال حاضر اكثریت پارلمان در دست نمایندگان حزب ANC (حدود 70 درصد با 279 كرسی) می باشد. وزرا و معاونین كابینه حتما باید از بین نمایندگان مجلس انتخاب گردند و در جلسات پارلمان نیز حاضر شوند. مقر پارلمان شهر كیپ تاون می باشد. علاوه بر آن هر استان بصورت جداگانه دارای پارلمان استانی خود می باشد.
احزاب:
احزاب اصلی كشور بر اساس آخرین انتخابات (سومین انتخابات كشور پس از فروپاشی آپارتاید كه در تاریخ 14 آوریل 2004 برابر با فروردین 1383 برگزار گردید) به ترتیب موقعیت عبارتند از: 1- كنگره ملی آفریقا (ANC) با69.68درصد آراء و279 كرسی - حزب اتحاد دمكراتیك (DA) با 12.37 در صد آراء و 50 كرسی 3- حزب آزادی اینكاتا (IFP) با 6.97 درصد آراء و 28 كرسی 4- حزب جبهه متحد دمكراتیك (UDM) با 2.28 در صد آراء و 9 كرسی 5- حزب دمكرات های مستقل( ID)با 1.73 درصدآراء و 7 كرسی و 6- حزب ملی نوین (NNP) با 1.65 در صد آراء و 7 كرسی به ترتیب در رده های بعدی قرار گرفته اند. 6 حزب دیگر نیز مجموعا 20 كرسی از پارلمان ملی را در اختیار دارند. (400 كرسی پارلمان در اختیار 12 حزب قرار دارد)
سیاست خارجی :
اصول اعلام شده سیاست خارجی آفریقای جنوبی عبارتند از: تشویق دمكراسی و احترام به حقوق بشر، تلاش جهت ممانعت از بروز درگیری و تشویق به حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات، ترویج توسعه پایدار و فقرزدائی.
آفریقای جنوبی پیرو سیاست عدم تعهد بوده و با حضور فعال در مجامع بین المللی نظیر سازمان ملل تلاش می نماید كه چهره مستقلی از خود ارائه دهد. اساس سیاست خارجی این كشور را نگاه به كشورهای قاره آفریقا تشكیل می دهد. آفریقای جنوبی در سالهای اخیر ضمن گسترش روابط دیپلماتیك با آمریكای لاتین، خاورمیانه و جنوب آسیا تلاش نموده در بسیاری از بحرانهای سیاسی منطقه ای، خصوصا در سطح آفریقا بعنوان میانجی عمل نماید كه این روند به موازات استمرار روابط با كشورهایی نظیر لیبی، كوبا و... بعضأ با انتقادهایی نیز از سوی دول غرب بالاخص آمریكا روبرو گردیده است. آفریقای جنوبی تلاش می كند كه در منطقه جنوب آفریقا در تمامی ابعاد نقش رهبری را ایفا نماید. پایتخت این كشور، پرتوریا بعنوان یكی از پایتخت های پر رفت و آمد و محل تردد مقامات بلند پایه جهان مطرح می باشد. طی سالهای گذشته رهبران كشورهای بزرگ جهان (آمریكا، انگلیس ، فرانسه ، چین و هند و ...) از این كشور دیدار داشته اند. با كناره گیری آقای ماندلا از ریاست جمهوری در سال 1999 و انتخاب آقای امبكی تغییر محسوسی در سیاست خارجی آفریقای جنوبی صورت نگرفته است ولی می توان گفت تمركز سیاست خارجی بر مسائل آفریقا و عملگرائی در روابط با كشورهای غربی از ویژگیهای بارز سیاست خارجی دولت آقای امبكی است. آقای امبكی با تبلیغ ایده رنسانس آفریقا تلاش می كند رهبری نهضت جدیدی در این قاره را بدست گیرد. وی اخیرا با ارائه طرح NEPAD تلاش جدیدی را در این راستا آغاز كرده است. این طرح در اجلاس سران اتحادیه آفریقا (OAU ) به تصویب رسیده است. آقای امبكی با انتخاب مجدد در سال 2004 بر پیگیری سیاست خارجی خود در منطقه و قاره آفریقا و سرتاسر جهان، بالاخص بر مواضع آفریقای جنوبی در بحران زیمبابوه، اعاده صلح در بروندی و كنگو، بحران عراق و فلسطین تاكید نمود.
وضعیت كلی اقتصاد آفریقای جنوبی
اقتصاد آفریقای جنوبی دارای دوگانگی ویژه ای است. از یك بعد اقتصادی تولیدی و صنعتی در سطح كشورها پیشرفته و از بعد دیگر با زیر ساختهای اساسی دارای بسیاری از شاخص های مربوط به كشورهای در حال توسعه می باشد. توزیع ناهماهنگ ثروت و در آمد و نیز تقسیم نامتعادل فرصت های شغلی جامعه را به دو بخش نامتوازن تقسیم می كند كه میراث دوران آپارتاید (جدائی سیاهان از سفید پوستان) توصیف می شود.
باسقوط آپارتاید و روی كارآمدن دموكراتیك دولت سیاهان در 1994 ، سیاست های اقتصادی جدیدی برای حصول رشد پایدار و جبران نابرابرهای اقتصادی اجتماعی برنامه ریزی شد. این روند جدید موجب توقف كاهش سالیانه تولید ناخالص داخلی (GDP) گردیده و متقابلاً رشد اقتصادی مناسبی را طی دهسال گذشته بهمراه داشته است . با این وجود تقویت رابطه بین رشد اقتصادی و صادرات در كنار ایجاد اشتغال ، فقرزدائی و كاهش نابرابری های اجتماعی همچنان چالش اصلی اقتصاد این كشور می باشد.
بخش رسمی اقتصاد آفریقای جنوبی متكی به معدن ، تولید ، خدمات و كشاورزی پیشرفته است. دولت آفریقای جنوبی متعهد به اقتصاد بازار آزاد ، خصوصی سازی و فراهم ساختن شرایط مطلوب سرمایه گذاری می باشد. این كشور بعنوان یك عضو فعال سازمان تجارت جهانی (WTO) تعرفه های وارداتی را كاهش داده است.
آفریقای جنوبی طی سال 2005 نرخ رشد 4 درصدی و نرخ تورم 5 درصدی را برنامه ریزی تجربه كرد. پس از ده سال تولید ناخالص داخلی (GDP) افزایش مثبت در بخش های سرمایه گذاری ثابت ، هزینه مصرف خانوار و هزینه های دولت، را نشان می دهد.
كاهش محدودیت در پرداخت ها به دلیل تراز تجاری قوی این كشور چشم انداز اقتصاد داخلی را مثبت ساخته است. آفریقای جنوبی در میان بازارهای نوظهور اقتصادی بطور روز افزونی بعنوان یك نمونه موفق شناخته می شود.
آفریقای جنوبی ساختار مالی پیشرفته ای دارد. بازار بزرگ و فعال بورس این كشور از نظر كل سرمایه گذاری بازارهای بورس، مقام هفدهم جهان را دارد. بانك مركزی این كشور همانند بانك های مركزی اروپائی و غربی كنترل نقدینگی و نرخ بهره را عهده داراست. بانك های تجاری آفریقای جنوبی نیز بر اساس استانداردهای بین المللی عمل می كنند. دولت درصدد حذف بقایای محدودیت ها و كنترل ارز خارجی می باشد كه معمولاً شامل حال مقیمین این كشور می شود.
بخش تولید بیشترین میزان رشد را در ده سال گذشته داشته است ، بطوریكه گفته می شود در سال 2007 این بخش 40 درصد نسبت به سال 1995 رشد نشان خواهد داد. این امر می تواند به رشد اشتغال كمك نماید. نرخ پایین تورم ، كاهش نرخ بهره و تخفیف مالیات بردرآمد اشخاص نیز به افزایش هزینه های مصرف داخلی و افزایش تقاضا، كمك كرده است.
آفریقای جنوبی با دارا بودن معادن غنی ، بزرگترین تولید كننده و صادر كننده طلا و پلاتین جهان است. همچنین ذغال سنگ فراوانی صادر می كند. فولاد و آلیاژهای آهنی، صنعت اصلی این كشور را تشكیل می دهد ، تولیدات راه آهن و واگن قطار ، تجهیزات و ماشین آلات معدنی و نیز تولید سوخت تركیبی، از عمده ترین بخش های تخصصی برجسته این كشور در جهان بحساب می آید.
صنعت اتوموبیل سازی و قطعات یدكی در آفریقای جنوبی توسعه فراوانی داشته و از 1996 تا 2002 ده برابر شده است بطوریكه رشد سالیانه صادرات آن نیز 7/8 درصد بوده است .
كشاورزی حدود 3 درصد تولید ناخالص داخلی (GDP) می باشد. مركبات ، میوه های زمستانی ، ذرت، گندم ، نیشكر ، تنباكو ، شراب ، محصولات لبنیاتی و پشم از عمده ترین محصولات كشاورزی و دامی آفریقای جنوبی است. سیستم آبیاری پیشرفته آفریقای جنوبی در كشاورزی آنرا به یكی از صادركننده گان مواد غذائی تبدیل كرده است.
زیربنای حمل و نقل آفریقای جنوبی پیشرفته و تامین كننده نیازهای داخلی و منطقه می باشد. فرودگاه ژوهانسبورگ ( اولیور تامبو) بعنوان مركز پروازهای جنوب آفریقا عمل می كند.
زیرساخت مخابرات داخلی نیز خدمات مكفی و مدرنی را برای مناطق شهری فراهم كرده است. دسترسی به تلفن همراه و شبكه اینترنت آسان است. شركت Telkom بزرگترین شركت مخابرات دولتی كشور از سال 1997 بخش هایی از سهام خود را به بخش خصوصی واگذار كرده است. دولت در نظر دارد برای رقابتی كردن مخابرات ، اپراتور دوم این كشور را راه اندازی نماید كه احتمالاً شركت Tata هند سهم اصلی را در آن خواهد داشت.
سرمایه گذاری؛ 3/6 درصد رشد داشته و انتظار می رود از 2003 تا 2006 همچنان سالی 6 درصد رشد نماید. سرمایه گذاری ثابت اكثر شركت های بزرگ بین 11 تا 29 درصد افزایش یافته كه این امر به رشد بخش تولید در 4 سال آینده كمك فراوان خواهد كرد.
تورم ( شاخص بهای مصرف CPI ) از 3/15 درصد در سال 1991 به 4/5 درصد در سال 2000 كاهش یافت. در سال 2002 مجدداً بدلیل اجرای سیاست های مالی و پولی و گشایش درهای اقتصاد به تجارت جهانی كه موجب ورود سرمایه شد، تا 10 درصد بالا رفت. این روند تا مارس 2003 ادامه داشت و به 2/11 درصد رسید. لیكن در اواخر سال 2003 و در سال 2004 تعدیل شده به كمتر از 6 درصد پایین آمد . در این رابطه دو برابر شدن ارزش راند هم موجب كاهش فشار خارجی بر روی تورم داخلی ارزیابی می شود. بهرصورت، كنترل نرخ تورم در سطح زیر 4 درصد طی سال 2004 از موفقیت های دولت بحساب می آید زیرا برای بیست سال نرخ تورم در آفریقای جنوبی دو رقمی بود. هم اکنون نرخ تورم حدود 5 درصد گزارش می شود.
كسری بودجه دولت از 1/1 درصد تولید ناخالص ملی (GDP) در سال 2002 به 6/2 درصد در سال 2003 رسید. در بودجه 2005 نیز كه تاكید بر فقرزدائی و رشد بیشتر می باشد كسری بودجه به 1/3 درصد GDP افزایش یافته بود لیکن در پی افزایش بهای جهانی فلزات در سال 2006 که موجب افزایش درآمد مالیاتی دولت شد این میزان به نیم درصد کاهش یافته است.
آفریقای جنوبی عضو اتحادیه گمركی كشورهای جنوب آفریقا (SACU) است. همچنین در جامعه توسعه كشورهای جنوب آفریقا (SADC) عضویت دارد. پروتكل تجارت منطقه ای این جامعه كه در سال 1996 امضاء و از سال 2000 به اجرا درآمد 85 درصد تجارت بدون عوارض تا سال 2008 و صد در صد تا 2012 را مورد هدف قرار داده است.
آفریقای جنوبی همچنین عضو سازمان تجارت جهانی WTO است و با استفاده از قانون آمریكائی فرصت و رشد برای آفریقا ( AGOA )، اكثر محصولات خود را بدون عوارض به بازار آمریكا صادر می كند.
مشكلات اساسی اقتصاد آفریقای جنوبی، نرخ بالای بیكاری ( 27درصد رسمی و حدود 42 درصد بطور غیر رسمی اعلام می شود)، میزان جرم و جنایت و نا امنی ( 6/2 میلیون حادثه در سال 2003 گزارش شده كه شامل 50درصد ماشین ربائی، 17 درصد تجاوز، 17 درصد قتل و بقیه سرقت می باشد) و همچنین درصد بالای ابتلاء به بیماری ایدز (11درصد جمعیت برابر3/5 میلیون نفر مبتلا به ایدز هستند، كه شامل 5/21درصد بزرگسالان است و سالانه 370 هزار مرگ ناشی از ایدز گزارش می شود(2004)، BEE ًقانون تقویت اقتصادی سیاهانً كه بلحاظ اعطاء امتیازات ویژه به سیاهان از طرف شركت های خارجی یك عامل منفی تلقی می شود. عدم ثبات امنیتی در منطقه بخاطر وضعیت سیاسی زیمبابوه و نیز مقررات سخت اقتصادی و مالیات های نسبتاً بالا عنوان می شود.
واحد پول راند (RAND) و برابری آن با دلار حدود 35/6 در سال 2005 بود ( یك دلار آمریكا= 35/6 راند). طی سه سال گذشته ارزش برابری راند در مقابل دلار حدود 100 درصد افزایش یافته بود و از 13 راند در برابر یك دلار آمریكا در دسامبر 2001 به حدود 80/5 راند در برابر یك دلار( دسامبر 2004) افزایش یافت كه این امر (در كنار كاهش ارزش جهانی دلار) موجب افزایش توان اقتصادی كشور شده است.
شاخص های اقتصادی:
تولید ناخالص داخلی(GDP)براساس قیمت های جاری : 240 میلیارد دلار آمریکا (2006) و 226 میلیارد دلار (2005)
(374/1 میلیارد راند(2004) برابر 213 میلیارد دلار ) (رتبه 24 جهانی)
تولید ناخالص داخلی(GDP)براساس ppp قدرت خدید نسبی((Purchasing Power Parity : 534 میلیارد دلار (2005) و 4/491 میلیارد دلار (برآورد 2004) و 474 میلیارد دلار (2003)
GDP سرانه: 3480 دلار (سال2004)
سرانه GDP ( بر مبنای PPP ) : 12000 دلار (2005)
میزان و سهم بخش های مختلف در تولید ناخالص داخلی(2003):
كشاورزی.6/3 درصد ، صنعت 2/31 درصد ، خدمات 2/65درصد.
( معدن:5.4 درصد، تولیدات صنعتی :20.2درصد، امور مالی: 19.6 درصد، خدمات دولتی: 13.5 درصد، تجارت:13.6 درصد، حمل و نقل: 11.7 درصد، برق:3.5 درصد، ساختمان:3 درصد، محصولات دیگر:2.6 درصد، خدمات اجتماعی:2.6 درصد.)
نرخ رشد اقتصادی GDP: 9/4 درصد (2005)
نرخ رشد تورم: 7 درصد در سال 2000، 7/7 درصد در سال 2001 ، 9 درصد سال 2002، 9/5 درصد در سال 2003. و در سال 2004 حدود 5/4 درصد (CPIX) شده است. این درحالی است كه دولت در برنامه های بودجه ای خود نرخ تورم را بین 3 تا 6 درصد هدف قرار داده و توانسته است آنرا در این میزان كنترل نماید.
سهم سرمایه گذاری نسبت به GDP : 8/16درصد (2005)
میزان صادرات:97/41 میلیارد دلار(سال 2004) طلا، الماس. پلاتین، دیگر فلزات معدنی و ماشین آلات.
شركای اصلی صادراتی: 2/10 درصد آمریكا، 2/9 درصد انگلیس، 9 درصد ژاپن، 1/7 درصد آلمان و 4 درصد هلند.
میزان واردات: 42/39 میلیارد دلار(سال 2004) ماشین آلات و تجهیزات، شیمیائی، محصولات نفتی،علمی و مواد غذائی.
شركای مهم واردات: آلمان 2/14 درصد، 5/8 درصد آمریكا، 5/7 درصد چین، 9/6 درصد ژاپن، 6 درصد انگلیس، 6 درصد فرانسه، 6/5 درصد عربستان و 5 درصد ایران.(2004)
بودجه 2006: 91/65 میلیارد دلار درآمد و 62/70 میلیارد دلار هزینه پیش بینی شده است.
ذخائر ارزی خارجی و طلا : 63/20 میلیارد دلار (برآورد 2005)
میزان بدهی خارجی: 97/29 میلیارد دلار
میزان توریسم: 550/6 میلیون نفر خارجی و 850/3 میلیون نفر داخلی (2002)
(توریسم جزو چهار بخش بزرگ تولید ناخالص داخلی آفریقای جنوبی بوده كه تا 7 درصد GDP را تشكیل می دهد. ماهیانه بیش از 500 هزار نفر از این كشور دیدن می كنند، درآمد ارزی این بخش با درآمد معادن طلای آن برابری می كند.)
نیروی كارفعال: 63/16 میلیون نفر (2004). كشاورزی 30درصد، صنعت 25درصد و خدمات 45درصد.
نرخ بیكاری: رسماً 8/26 درصد (6/4 میلیون نفر) گزارش می شود لیكن بطور غیر رسمی تا 42 درصد (12 میلیون نفر) نیز عنوان می گردد. عمدتاً در بخش كشاورزی و شامل جمعیت غیر علاقمند به جستجوی كار است. این وضعیت از یك نظر محصول دوران آپارتاید و در حاشیه نگهداشتن جمعیت سیاهان است.
میزان جمعیت زیر خط فقر: 50 درصد (سال2000) كه 12 درصد آن با حداقل روزی یك دلار درآمد زندگی می كنند.
سهم آفریقای جنوبی در تولید ناخالص قاره آفریقا: 25 درصد و در آفریقای سیاه (نیمه جنوبی قاره آفریقا) 36 درصد
بدهی خارجی: 97/29 میلیارد دلار در سال 2005 ( 35 درصد GDP )
دریافت كمك اقتصادی: 5/487 میلیون دلار (2000)
طرفهای عمده تجاری در سال 2005 :
واردات 53 میلیارد دلار و به ترتیب از آلمان 15%، آمریكا 7%، چین 9/6%، انگلستان 8/6%، عربستان 5/6%، ژاپن 9/5%، ایران 8/5% و فرانسه 3/4% و شامل ماشین آلات، تجهیزات، مواد شیمیائی، محصولات نفتی، ابزار علمی و مواد غذائی بوده است.
صادرات بالغ بر 51 میلیارد دلار و به ترتیب به انگلیس 11%، آمریکا 9%، ژاپن 3/8%، آلمان 3/6%، چین2/5% و ایتالیا 5/4% شامل طلا، الماس، پلاتین، دیگر فلزات، مواد معدنی و ماشین آلات و تجهیزات بود.
حجم مبادلات ایران و آفریقای جنوبی :
مجموع مبادلات تجاری دو كشور در سال 2005 در حدود 378/2 میلیارد دلار بود كه بیش از 95 درصد آنرا نفت تشكیل میداد.
بنادر مهم: كیپ تاون، دربان، ایست لندن، پورت الیزابت، موسل بی و ریچارد بی
خطوط راه آهن: 298،22 كیلومتر ؛ بزرگراه 971،275 كیلومتر
مشترك تلفن همراه: 5/19 میلیون و مشترك اینترنت 6/3 میلیون
تولید برق : 6/202 میلیارد كیلو وات (2002)
منابع طبیعی: طلا (ارزش صادرات طلا در سال 6 میلیارد دلار و سود حاصله از استخراج طلا 5/4 میلیارد دلار است، آفریقای جنوبی دارای 40 درصد از كل ذخائر طلای جهان و 28 درصد از كل تولید طلا در جهان می باشد)، پلاتین، الماس، آلومینیــوم و سیلیكات آلومینیوم، پنبه نسوز، كروم، ذغال سنگ، مس، سنگ آهن، سرب، منگز، نیكل فسفات، سیلیكوم، نقره، وانادیوم، انتیموان، تیتانیوم، اورانیوم، قلع و روی و گاز طبیعی.
كشاورزی و دامداری : ذرت، گندم، نیشكر، میوه، سبزیجات، گوشت گاو، مرغ و گوسفند، پشم ، لبنیات و شیلات
روابط دو جانبه جمهوری اسلامی ایران و آفریقای جنوبی
نظربه اینكه آفریقای جنوبی بلحاظ توسعه نسبتاً خوب در بخش های صنعتی و فنی و نیز پتانسیل بالای اقتصادی در قاره آفریقا می تواند بعنوان یك شریك اقتصادی قدرتمند در نظر گرفته شود، طی سالهای اخیر محل بازدید هیات های متعدد تجاری و اقتصادی كشورمان بوده است.
نهمین اجلاس کمیسیون مشترک دو کشور در پایان ماه مرداد 1385 در پرتوریا برگزار شد که جناب آقای متکی وزیر محترم امور خارجه و جناب آقای شیخ عطار معاونت اقتصادی بهمراه جمعی از مسئولین دولتی و بخش خصوصی در آن حضور یافتند. در این اجلاس علاوه بر بیانیه مشترک همکاری موافقت نامه کمک گمرکی نیز به امضاء رسید.
با توجه به روابط خوب سیاسی بین دو كشور روابط اقتصادی نیز در حال پیشرفت است.
تاكنون بیش از80 موافقت نامه و یادداشت تفاهم در زمینه های سیاسی، اقتصادی، تجاری، قضائی، فرهنگی، بهداشتی، ورزشی، علمی ، زنان و اجتماعی بین دو كشور به امضاء رسیده است.
مهمترین موافقت نامه های اقتصادی عبارتند از:
- موافقت نامه بازرگانی: مهر 1375 ( به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است)
- موافقت نامه اجتناب از اخذ مالیات مضاعف و تبادل اطلاعات مالیاتی: آبان 1376
- موافقت نامه تشویق و حمایت متقابل سرمایه گذاری : آبان 1376
- موافقت نامه كشتیرانی تجاری و امور دریائی و بندری : فروردین 1378
- موافقت نامه حمل ونقل هوائی : بهمن 1379
- یادداشت تفاهم همكاری و كمك بین موسسات استاندارد دو كشور: خرداد 1381
- موافقت نامه همكاری و کمک گمركی: مرداد 1385
در زمینه روابط بانكی بین دو كشور، اقدامات اولیه در خصوص عملیات کارگزاری با 4 بانک اصلی آفریقای جنوبی صورت گرفته، موضوع تضمین اعتبارات اعطائی از سوی بانكهای تجاری دو كشور در دست پیگیری است. فعالیت بانکی بیشتر از طریق استاندارد بانك آفریقای جنوبی در ایران صورت می پذیرد و این بانك دفتری در تهران دائر كرده است.
صندوق ضمانت صادرات ایران مبلغ 70 میلیون دلار برای اعتبارات صادراتی كوتاه مدت و 140 میلیون دلار برای اعتبارات میان مدت و بلند مدت در مقابل ارائه طرحها و درخواست ها برای سرمایه گذاری در آفریقای جنوبی اختصاص داده است. (اطلاعات بیشتر در مورد اعتبارات صادراتی در سایت اینترنتی بانك توسعه صادرات موجود است)
موافقت نامه همكاری بین صندوق ضمانت صادرات ایران و سازمان بیمه اعتباری صادرات آفریقای جنوبی بمنظور توسعه پروژه های مشترك در جهت تضمین سرمایه گذاری یا بیمه اعتباری طرحهای مربوطه به امضای مقامات ذیربط رسیده است.
همه ساله نمایشگاه Rand Show شاهد حضور شركت های ایرانی می یاشد. علاوه برآنكه هر ساله شركت های ایرانی بطور سازمان یافته در نمایشگاه Saitex كه در مهر ماه برگزار می شود، حضور دارند حضور شرکتهای ایرانی اخیرا ٌ پررنگتر شده است.
شكر؛ كاغذ؛ذرت، میوه، محصولات شیمیائی، فولاد، قطعات اتومبیل، ماشین آلات وتجهیزات و ابزار از جمله اقلام وارداتی ایران از آفریقای جنوبی است.
در خصوص نفت و پتروشیمی، همكاریها در ابعاد مختلف و بصورت تخصصی پیگیری می شود. حضور فعال شركت ساسول در دو پروژه بزرگ 1- پتروشیمی؛ طرح 800 میلیون دلاری ایجاد پالایشگاه تولید پلی اتیلن سبك و متوسط در منطقه عسلویه نزدیك به بهره برداری می باشد و 2- طرح مشترك 2 میلیارد دلاری، تبدیل گاز به سوخت مایع GTL نیز مراحل مقدماتی را طی كرده برای امضاء نهائی آماده می شود.
شركت مخابراتی MTN با گشایش دفتر نمایندگی خود در تهران و پذیرفته شدن بعنوان جایگزین شركت تركیه جهت سرمایه گذاری و راه اندازی شبكه اپراتور دوم تلفن همراه كشورمان یكی از بزرگترین طرحهای توسعه ای را به اجرا درآورده و نخستین سیم کارتهای ایرانسل وارد بازار ایران شده است.
با این وجود هنوز ظرفیت های بالقوه اقتصادی، تجاری ، صنعتی و فنی دو كشور بخوبی شناسایی و مورد بهره برداری قرار نگرفته است. روابط سیاسی خوب دو كشور امكان بهره برداری هر چه بیشتر در این زمینه ها را فراهم ساخته و باید نهادهای ذیربط تجاری و اقتصادی كشورمان نیز جهت بهره گیری از این فرصت ها هر چه بیشتر توجیه و مورد تشویق قرار گیرند.
حجم تجارت بین ایران و آفریقای جنوبی در سال 2005 :
(به گزارش وزارت بازرگانی و صنایع آفریقای جنوبی)
صادرات به ایران : 785 میلیون راند برابر با حدود 123 میلیون دلار
واردات از ایران: 325/14 میلیارد راند برابر با حدود 255/2 میلیارد دلار( عمدتاٌ شامل خرید نفت).
صادرات به ایران شامل: شكر، كاغذ، ذرت، فلزات پایه (ورق استیل)، محصولات معدنی، ماشین آلات و تجهیزات برقی و مكانیكی، محصولات شیمیائی و صنعتی، محصولات غذائی، وسائل خودرو، هواپیما، كشتی و قطار.
واردات از ایران علاوه بر نفت، شامل: فرش، سنگ های تزئینی، مواد شیمیائی و پلاستیكی، مواد غذائی(خرما، پسته و…)
ایرانیان مقیم
جامعه ایرانیان مقیم در آفریقای جنوبی جامعه ای نسبتأ كوچك است كه بصورت پراكنده در استانهای مختلف(خاتنگ،كیپ غربی، كوازلوناتال) زندگی می كنند. این افراد اكثرأ طی سال های اخیر به این كشور مهاجرت كرده اند و تعداد آنها نیز روبه افزایش می باشد. اعضای این جامعه عمدتأ در بخش تجارت فرش و صنایع دستی فعالیت و از نظر اقتصادی در حد متوسط قرار دارند. البته تعدادی از ایرانیان مقیم در برخی از مشاغل مهم نظیر مدیریت بانك ها و یا مشاوره فنی كارخانجات خودروسازی نیز قرار دارند. از نظر فرهنگی و سیاسی نیز جامعه ایرانیان مقیم در مقایسه با كشورهای اروپایی از وضع مطلوبی برخوردار هستند و حضور گروه های معاند و منافق در میان آنها محسوس نمی باشد.
معضلات اجتماعی كشور:
1- فقدان امنیت اجتماعی: رشد روزافزون جرم و جنایت، مواد مخدر، ورود افراد غیــر مجاز از كشورهای همسایه، بیكاری (بیش از 40 درصد) و فرار افراد متخصص و حرفه ای از كشــور از جملـــه معضلات فعلی آفریقـــای جنوبی می باشد. در یك نظرسنجی كه در سال 2002 توسط یكی از موسسات معروف آمریكائی انجام گرفت، كشور آفریقای جنوبی بعنوان ناامن ترین كشور دنیا (با بیش از 96درصد ) معرفی گردید.
2- رشد بیماری های مهلك: یكی از بزرگترین مشكلاتی كه آینده جوانان این كشور را تهدید می كند رشد بیماریهای خطرناك و مخصوصا ایدز در این كشور است كه از این جهت این كشور صاحب ركورد است. حضور بیش از4 میلیون مبتلا به بیماری ایدز و ابتلای روزانه 1400 نفر به این بیماری نه تنها آینده نیروی كار این كشور را تهدید می نماید، بلكه پاره ای از متخصصان معتقدند كه در دهه آینده باعث رشد منفی جمیعت كشور خواهد گردید و بقاء نسل در این كشور در معرض خطر قرار خواهد گرفت