• مشکی
  • سفید
  • سبز
  • آبی
  • قرمز
  • نارنجی
  • بنفش
  • طلایی
انجمن ها > انجمن ادب و هنر > صفحه اول بحث
لطفا در سایت شناسائی شوید!
ادب و هنر (بازدید: 2647)
سه شنبه 17/4/1393 - 18:6 -0 تشکر 690258
آشنایی با هنر لاک تراشی

ظروف چوبی سنتی,هنر لاک تراشی

کرانه باختری دریای مازندران یا کاسپین، تا پیش از حمله مغول تاپورستان با تبرستان نامیده می شد؛ چنانکه در سکه های به دست آمده سده های دوم و سوم هجری این سرزمین به خط پهلوی تاپورستان ذکر شده است. همراه با حمله مغول در قرن هفتم نام تبرستان از رواج افتاد و کلمه مازندران به معنی بخشی از تبرستان یا توابع آن به کار رفته است.

 

کشاورزی، نمدمالی، ماهیگیری، دامداری و حصیربافی، برخی از مشاغل گذشته مناطق جلگه ای مازندران است که همچنان تا حدی رواج دارد.
یکی از این مشاغل تقریباً از یاد رفته، هنر لاک تراشی یا چوتاشی (کچه تاشی) است که در گذشته در مناطق جنگلی و روستایی مورد توجه پیشروان بوده و انواع سازه های آن بر اساس نیاز روزمره رشد یافته و ساخته می شده است (چو تراش از 2 کلمه چو به معنی چوب در زبان محلی مازندران و تراش به معنی تراشیدن تشکیل شده است).

 

هنر لاک تراشی یا کچه تراشی به مهارتی بیش از مهارت یک نجار یا چوب تراش معمولی نیاز دارد. هنر لاک تراش با استفاده از شناخت کافی از چوب و طبیعت، خود از دو هنر دست و ذهن خلاق نسبت به داشته های فرهنگی و تاریخی، تلفیقی بی بدیل ایجاد می کرد. این هنر در گذشته هنر کاربردی و تزئینی بوده و در حال حاضر بیشتر ترئینی است.

 

با توجه به رقابتی که اجناس تقلبی چینی به وجود آورده و بازار شمال کشور را نیز همچون سایر بخشهای کشور به دست گرفته اند، لاک تراشی دیگر خریدار و مصرف کننده ندارد و در حال از بین رفتن و فراموشی است. اکنون در شهرستان نور تنها انگشت شمار پیرمردانی هستند که به این پیشه مشغول اند و بیم آن می رود همراه با رفتن خودشان از این دنیا، این حرفه چندهزارساله را نیز با خود ببرند.

 

هنر لاک تراشی همان ساخت ظروف و احجام چوبی سنتی با استفاده از چوب های جنگلی است که با نقوش اسطوره ای و الهام گرفته از طبیعت اطراف منقوش می کردند. با توجه به قدمت استان مازندران و سایت های کشف شده در این استان، ثابت شده که مازندران سابقه تاریخی 7000 ساله دارد که به دلیل جنگل انبوه و گونه های مختلف درختان جنگلی، طبیعتاً لاک تراشی و استفاده بومیان از چوب قدمت بسیار طولانی دارد.

 

بومیان گذشته ساکن مناطق جنگلی به دلیل فراوانی درختان و این که بیشتر نیاز خود را از چوب تهیه می کردند که رفته رفته در ساخت لوازم چوبی از تنه و ریشه درختان مهارت یافتند.

 

این هنر یک کار ابتکاری و با ذوق و سلیقه است. با شناختی که از انواع درختان جنگلی دارند، برای ساخت مصنوعات چوبی از ریشه و چوب خاص با استفاده از ابزار معمولی و دستی که بسیار ساده و ابتدایی است استفاده می کردند. طروف چوبی که از ریشه درختان تهیه می شود سبک تر و در مقابل سرما و گرما مقاوم تر است.

 

بنابراین ترک بر نمی دارد، در اثر ضربه به سادگی نمی شکند و عمر مفید آن گاهی بیش از 100 سال است که البته بستگی به نوع چوب دارد. برای برخی لوازم ضروری منزل، از ریشه متصل به ساقه که با شیب ملایمی در خاک نفوذ کرده است استفاده می کنند. چون این نوع ریشه ها کمتر در معرض برف و باران قرار دارند. چوبی که از تنه درختان استفاده می کنند نباید تر بوده و به اصطلاح شیره چوب از دست رفته و تقریباً خشک شده باشد.

 

ظروف لاک تراشی را نباید در کنار آتش یا بخاری قرار داد و یا در جایی مرطوب ، باید در جای عادی با دمای مناسب باشد. برخی از ظروف تهیه شده از این راه عبارتند از: لاک جوله، کلز، لاک دانه پاش، قندچوله، تنباکو چوله، قاشق ، ملاقه، کتراچ.

 

ظروف چوبی سنتی,هنر لاک تراشی

قدرت کلماتت را بالا ببر نه صدایت را!
این باران است که باعث رشد گل ها می شود نه رعد و برق!!!


سه شنبه 17/4/1393 - 18:7 - 0 تشکر 690259

لاک: به ظرف بزرگی گفته می شود که دور آن رو به داخل جمع شده و معمولاً از ان برای خوردن غذا استفاده می کردند.

قدرت کلماتت را بالا ببر نه صدایت را!
این باران است که باعث رشد گل ها می شود نه رعد و برق!!!


سه شنبه 17/4/1393 - 18:7 - 0 تشکر 690260

جوله: این وسیله شبیه پارچ است که در اندازه های متفاوت ساخته می شد. کاربرد اصلی اش برای دوشیدن شیر و نگه داشتن انواع مواد لبنی بود و با نقشه های مارپیچ و زنجیره ای طراحی می شود. نوع بزرگ آن را مندر نام دارد که ظرفیت آن 18 کیلوگرم است.

قدرت کلماتت را بالا ببر نه صدایت را!
این باران است که باعث رشد گل ها می شود نه رعد و برق!!!


سه شنبه 17/4/1393 - 18:7 - 0 تشکر 690261

دانه پاش: به جای سینی برای پاک کردن برنج و حبوبات بکار می رود.

قدرت کلماتت را بالا ببر نه صدایت را!
این باران است که باعث رشد گل ها می شود نه رعد و برق!!!


سه شنبه 17/4/1393 - 18:7 - 0 تشکر 690262

کلز: از این وسیله چوبی به جای ملاقه برای هم زدن شیر و سرد کردن شیر استفاده می شود. در مناطق مختلف نام های گوناگونی دارد. در رامسر گیال، در بخش مرکزی کلز و کیلز و در منطقه گرگان کمچه لز می گویندش.

قدرت کلماتت را بالا ببر نه صدایت را!
این باران است که باعث رشد گل ها می شود نه رعد و برق!!!


سه شنبه 17/4/1393 - 18:8 - 0 تشکر 690263

کچه یا کترا: همان قاشق است و از ساقه یا شاخه شمشاد ساخته می شود که در کنار وسایل امروزی همچنان کاربرد دارد.

قدرت کلماتت را بالا ببر نه صدایت را!
این باران است که باعث رشد گل ها می شود نه رعد و برق!!!


سه شنبه 17/4/1393 - 18:8 - 0 تشکر 690264

گیله لاک: به عنوان پیمانه استفاده می شود و حدود 6 کیلوگرم شالی یا جو و 7/5 کیلوگرم گندم ظرفیت دارد.

قدرت کلماتت را بالا ببر نه صدایت را!
این باران است که باعث رشد گل ها می شود نه رعد و برق!!!


سه شنبه 17/4/1393 - 18:8 - 0 تشکر 690265

عصا: از چوب درخت آزاد یا ازدار به نام محلی ساخته می شود.

قدرت کلماتت را بالا ببر نه صدایت را!
این باران است که باعث رشد گل ها می شود نه رعد و برق!!!


سه شنبه 17/4/1393 - 18:9 - 0 تشکر 690266

قندچوله: برای خرد کردن قند بکار می رود.

قدرت کلماتت را بالا ببر نه صدایت را!
این باران است که باعث رشد گل ها می شود نه رعد و برق!!!


سه شنبه 17/4/1393 - 18:9 - 0 تشکر 690267

تنباکو چوله: به عنوان ظرف تنباکو مورد استفاده قرار می گیرد.

قدرت کلماتت را بالا ببر نه صدایت را!
این باران است که باعث رشد گل ها می شود نه رعد و برق!!!


سه شنبه 17/4/1393 - 18:9 - 0 تشکر 690268

سیرکوب: در اندازه های متفاوت ساخته می شود. در قدیم از این ظرف برای کوبیدن و خرد کردن نیز استفاده می شد.

قدرت کلماتت را بالا ببر نه صدایت را!
این باران است که باعث رشد گل ها می شود نه رعد و برق!!!


برو به انجمن
انجمن فعال در هفته گذشته
مدیر فعال در هفته گذشته
آخرین مطالب
  • آلبوم تصاویر بازدید از کلیسای جلفای...
    آلبوم تصاویر بازدید اعضای انجمن نصف جهان از کلیسای جلفای اصفهان.
  • بازدید از زیباترین کلیسای جلفای اصفهان
    جمعی از کاربران انجمن نصف جهان، در روز 27 مردادماه با همکاری دفتر تبیان اصفهان، بازدیدی را از کلیسای وانک، به عمل آورده‌اند. این کلیسا، یکی از کلیساهای تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
  • اعضای انجمن در خانه شهید بهشتی
    خانه پدری آیت الله دکتر بهشتی در اصفهان، امروزه به نام موزه و خانه فرهنگ شهید نام‌گذاری شده است. اعضای انجمن نصف جهان، در بازدید دیگر خود، قدم به خانه شهید بهشتی گذاشته‌اند.
  • اطلاعیه برندگان جشنواره انجمن‌ها
    پس از دو ماه رقابت فشرده بین کاربران فعال انجمن‌ها، جشنواره تابستان 92 با برگزاری 5 مسابقه متنوع در تاریخ 15 مهرماه به پایان رسید و هم‌اینک، زمان اعلام برندگان نهایی این مسابقات فرارسیده است.
  • نصف جهانی‌ها در مقبره علامه مجلسی
    اعضای انجمن نصف جهان، در یك گردهمایی دیگر، از آرامگاه علامه مجلسی و میدان احیا شده‌ی امام علی (ع) اصفهان، بازدیدی را به عمل آوردند.