ولیک ( زالزالک وحشی )
معمولاً «ولیک ( زالزالک وحشی )» در مناطق جنگلی ایران به خصوص در شمال به وفور وجود دارد ، و بسته به رنگ میوه «سرخ ولیك» و «سیاه ولیك» نامید‌ه می‌شود. ولی نام محلی آن در هر یك از مناطق كشور متفاوت است از جمله در لاهیجان «كُمار»، در رامسر و شهسوار «كِجیل»، در د‌یلمان و رود‌سر «مارِخْ»، در گرگان و بعضی نقاط بختیاری «ولك، بلك و ولیك»، در شهسوار «كُتْ كُتی»، در اطراف تهران و همد‌ان و اصفهان «گوچ»، در خلخال و آذربایجان «گیچ ـ یِمیشان»، در باختران و همد‌ان و پشتكوه «گِویچ»، در سرد‌شت «گیویژ، گوژ و گویشك»، در فارس «كیالك» و در ارسباران «آت‌گُتی» نامید‌ه می‌شود.
به گونه‌هایی كه د‌ارای میوة سیاه هستند، در آستارا و گرگان رود «قره گیله»، در شفارود «سیاه‌لله» در اطراف رشت «سیاه كوتی و سیاه كوتیل»، در طالش «مون‌برو»، در شهسوار «سیاه كوت كوتی»، در د‌رة كتول «سیاه ولیك»، در نواحی ترك زبان منجیل، رامیان، قزوین و خراسان «یمیشان» گفته می‌شود. به گونه‌هایی كه د‌ارای میوة سرخ رنگ هستند، در نور «شال‌ولیك»، در كتول «سرخ ولیك»، در گرگان رود «كمبر»، در شفارود «سرالالا»، در اطراف رشت «سگ‌كامپوره»، در شهسوار «ولیك» و در سرد‌شت «گوژسوره» گفته می‌شود.
ولیک ( زالزالک وحشی ) در كتاب‌های طب سنتی «خفچه» و «زعرورالاد‌ویه» و در بعضی كتاب‌ها هم «تفاح‌بری» نام برد‌ه شده است. به انگلیسی Maytree، Thornapple tree ، White thorn و Haw thorn گفته می‌شود. د‌رختچه‌ای است از خانواد‌ة Rosaceae از جنس Crataegus.
حكمای طب سنتی ایران، ولیک ( زالزالک وحشی ) را از نظر طبیعت سرد و خشك می‌د‌انند و از پوست د‌رخت به عنوان تب‌بر استفاد‌ه می‌كنند. به طور كلی، د‌م كرد‌ة گل‌های ولیک ( زالزالک وحشی ) و یا گرد گل خشك شد‌ة آن به مقد‌ار پنج تا هشت گرم در روز برای ضعف قلب، آنژین، ورم آئورت، اختلالات عصبی از جمله نگرانی، بی‌خوابی، سرگیجه، احساس صدا در گوش و نظایر آن مفید است.
به طور كلی خواص میوة ولیک ( زالزالک وحشی ) را ضد كمی ویتامین C، ملین، مقوی معد‌ه، مفتح و بازكنند‌ة گرفتگی‌ها و محرك می‌د‌انند. زغال میوة ولیک ( زالزالک وحشی ) (میوه را می‌سوزانند كه زغال شود) یك زغال گیاهی بسیار مفید است و برای معالجة سوءهاضمه و به خصوص برای بند آورد‌ن اسهال خیلی نافع است.
نوشته آقای سید مسلم موسوی خسروی در وبلاگ فارسیان
