تبیان، دستیار زندگی

در دنیای امروز که سرعت پیشرفت در عرصه علم به دقیقه و ثانیه رسیده است پیوستن به جهان الکترونیک و فناوری اطلاعات تنها راه ورود به این بزرگراه وسیع و پرتردد است. البته با وجود مسائل و مشکلات عدیده مربوط به آلودگی هوا ، آلودگی های صوتی ، ترافیک ،اتلاف انرژی و اهمیت زمان، لزوم بستر سازی و اعمال دولت و خدمات الکترونیک بسیار مهم می نماید.تنها با نگاهی کوتاه به ازدیاد جمعیت منتظر در صفوف طولانی بانکها ، خیایانهایی مملو از خودروهایی که رانندگان آنها کلافه و منزجر به ترافیک سنگین پیش روی خود می نگرند، کودکانی که به سختی نفس می کشند و سالخوردگانی که معمولاً به دلیل فشارهای عصبی و آلودگی های صوتی و ... قدم از منزل به بیرون نمی گذارند و والدینی که مضطرب از فضای بیمار گونه جامعه نگران آینده فرزندانشان هستند به سادگی می تواند متوجه ضرورت آموزشهایی با متد و محتوایی نوین شد.

شهروند الكترونیك (E-CITIZEN) كیست؟

شهروند الكترونیك كسی است كه از حداقل دانش لازم درباره مفاهیم پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات برخوردار است، توانایی برقراری ارتباط با اینترنت و ارسال و دریافت پیام‌های الكترونیكی از طریق پست الكترونیك را دارد و همچنین اطلاعات‌، خدمات‌، كالاها و نرم افزارهای مورد نیاز خود را از طریق اینترنت جستجو می‌كند.

در زندگی امروزی، به دلیل تعدد وظایف شهروندان، هر فرد نیاز ها و وظایف گوناگونی دارد و برای رفع بسیاری از نیاز های خود، مجبور به استفاده از شیوه های آسان و کم هزینه تر می‌باشد. یکی از روشهای جایگزین انجام فعالیت های روزمره شهروندی، مانند پرداخت قبوض، پرداخت عوارض، انجام امور بانکی، مراجعه به ادارات، دریافت مجوزات، خرید و فروش، آموزش و غیره است.

شهروندان درطول زندگی خود، نقش‌های متفاوتی ایفا می‌نمایند كه در هر كدام از این نقش‌ها وظایفی بر عهده آن‌هاست.

شهروند الكترونیك، كسی است كه توانایی انجام وظایف روزمره‌ای كه ایفای نقش‌های متفاوت درطول زندگی برای وی بوجود می‌آورد را با كمك ابزارهای الكترونیكی داشته باشد
    
تمامی انسان‌هادر طول زندگی خود، نقش‌های متفاوتی را ایفا می نمایند. برای هر یك از ما، در نقش فرزند، والدین، خویشاوندان دور و نزدیك، كاسب، تاجر، كارمند، مدیر، تولید كننده،دانش آموز، دانشجو، معلم ، استاد، رئیس دانشگاه و ده‌ها نقش كوچك و بزرگ دیگروظایفی متصور است كه به صورت روزمره به آنها می‌پردازیم. ما تا به امروز این وظایف را به كمك روش‌های فعلی انجام می‌دادیم، اما امروزه ابزار الكترونیكی، انجام امور وایفای وظایف شهروندی را بسیار ساده‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر نموده است.

به عنوان مثال، یك زن در یك خانواده نقش یك همسر و مادر را بر عهده دارد. بخش عمده‌ای ازخریدهای خانه بر عهده مادر است، پرداخت قبوض، پیگیری وضعیت تحصیلی فرزندان و ده‌ها وظیفه ریز و درشت دیگر بر عهده وی گذاشته شده است. چنانچه این مادر بتواند برخی از این وظایف را با استفاده از ابزارهای الكترونیكی مانند وب سایت‌ها، پست الكترونیك و ...به انجام رساند، طبعا صرفه‌جویی بسیاری در وقت و هزینه خانواده خواهد شد و این وقت و هزینه اضافه را صرف امور مهم دیگری خواهد نمود. این مادر در محل كار خود در نقش یك معلم، كارمند، مدیر و غیره است؛ در این نقش‌ها نیز وی می‌تواند با استفادهاز ابزارهای الكترونیكی انجام امور را تسریع و كم هزینه‌تر نماید. این مادر/ كارمندنقش‌های اجتماعی متفاوت دیگری را نیز ایفا می‌نماید كه در هر كدام از آنها ابزارالكترونیكی به نحوی می تواند به وی كمك نماید. وی وقتی یك شهروند الكترونیكی خواهدبود كه بتواند این وظایف مختلف را با كمك ابزار الكترونیكی و با كیفیت و كمیت بسیاربهتری به انجام رساند.

مقوله های جدیدی چون تجارت الكترونیك، دولت الكترونیك،آموزش الكترونیك، سلامت الكترونیك، انتشارات الكترونیك، انتخابات الكترونیك و ... هر یك در برگیرنده قسمتی از زندگی و فعالیت‌های روزمره ما هستند. شهروند الكترونیكباید بتواند در قالب آن‌ها به انجام وظایف خویش بپردازد.

شهروند الكترونیك به شهروندی گفته می شود كه توانایی استفاده از خدمات برخط(آنلاین) دولتها را در حد مطلوب داشته باشد. در واقع شهروندان الكترونیك همان كاربران جوامع اطلاعاتی هستند.
 
مهارتهایی كه یك شهروند الكترونیك باید بداند:

 1: مهارتهای پایه

بلوك مهارتهای پایه به داوطلب اطلاعات و مهارتهای لازم جهت استفاده از كامپیوتر و اینترنت را می دهد.
 این بلوك شامل:
• كامپیوتر
• فایل ها و پوشه ها
• برنامه های كاربردی ساده
• مبانی اینترنت
• مبانی ایمیل
 
2: جستجوی اطلاعات
بلوك جستجوی اطلاعات داوطلب را از ماهیت و وسعت اطلاعات موجود روی اینترنت در زمینه های خبری، دولت، مشتری، مسافرت،تعلیم وآموزش، اشتغال، پزشكی،آشنا می سازد.
 این بلوك شامل:
•  جستجو- محدوده وسیعی از منابع اینترنتی
•  احتیاط ها- نتایج وخطرات
•  اعتبار و وثوق اطلاعات
 
3 :مشاركت الكترونیكی
با كسب مهارتهای كامپیوتر و جستجو در اینترنت، این بلوك مجموعه مهارتهای لازم برای شهروند را تكمیل می كند تا یك شهروند الكترونیكی شود.
این بلوك شامل:
• خدمات روی خط (ONLINE)
• برنامه های كاربردی عملی

شهروند الکترونیک چه مهارتهایی را كسب خواهد كرد؟

 با تكمیل این برنامه شهروندان مهارتهایی را كسب خواهند كرد كه به آنها امكا ن می دهد تا بطور كامل در جامعه الكترونیكی(E-SOCIETY) مشاركت كنند. شهروندان:
•  از منابع اطلاعاتی وخدمات موجود روی خط آگاه خواهند شد.
•  قادر به جستــجــو در WEB WORLD WIDE (WWW)و اســتخراج اطلاعات مفید در زمینه های اخبار،
دولت، مشتری، مسافرت، آموزش، اشتغال، بهداشت، گروههای مورد علاقه وتجارت خواهند كرد.
•قادر به جستجوی اطلاعات از منابع مختلف خواهند شد.
• قادر به استفاده از خدمات دولت الكترونیكی (E-GOVERNMENT) و خدمات تجاری روی خط  (مثلأ خدمات بانكی) خواهند شد.
• معاملات روی خط را انجام خواهند داد(مثلأ رزروكردن بلیط هواپیما و اتوبوس و... )
•  قادر خواهند بود تا به عنوان یك شهروند الكترونیكی در امور اجرائی مشاركت داشته باشند.