ساخت هر تسبیح و کیفیت آن، بستگی به محیطها و شرایط مختلف اسارت داشت.
انواع تسبیحها عبارت بودند از: هسته خرمایی، گِلی، سنگی، فلزی، پلاستیکی و تسبیحهایی که در اواخر اسارت با نوک خودکار ساخته میشد.
مقداری از خاک اردوگاه را با آب خیس کرده، آن را ورز میدادند. سپس دانههای تسبیح را به شکلهای دلخواه و هم سان میساختند. آن گاه با نوک سوزن، دانهها را طراحی و تزیین میکردند.
نخ جورابهای کشی را باز و چند لایه کرده، تا پس از تابیدن، به عنوان نخ تسبیح از آن استفاده نمایند.
منگولهی تسبیح را با نخهای کشیده شده از تکه پارچهها یا حاشیهی پتو میساختند و سیم آن را از رشتهی سیمهای برق یا از ترانسهای سوختهی مهتابی مخفیانه به دست میآوردند و آن را دور سوزنی به شکل فنر میپیچیدند.هستههای خرما را که عراقیها برخی اوقات برایشان میآوردند، چند روزی در آب میگذاشتند تا نرم شود. سپس با یک تیغ، دور از چشم دشمن، به آنها شکل میدادند. دانههای تراشیده شده را با یک درفش کوچک ( ساخته شده از سیم خاردار ) سوراخ میکردند. بعد، این دانهها را به آرامی روی زمین سیمانی میساییدند تا به شکل دلخواه درآید. پس از آن با کمی روغنمالی یا سرخ کردن آن ها روی چراغ نفتی، دانههای ظریف تسبیح به دست میآمد.
دقت و حوصلهی برخی از اسرا، وادارشان میکرد تا تسبیحهای نقرهکوب بسازند؛ سوراخ نمودن تکتک دانهها با یک سوزن داغ و قرار دادن سیم مسی در آن سوراخها و کوبیدن هر دانه با احتیاط و ظرافت، مراحلی بود که میبایست به خوبی انجام شود.
گاه میشد که اسیر ایرانی، هنر خود را روی یک تسبیح آن چنان متجلّی میساخت که دیدن آن و نقرهکوبی طراحی شده بر روی دانهها، همه را به شگفتی وا میداشت. ¯ ساخت تسبیحهای سنگی به وقت بیشتری نیاز داشت. آن ها نخست سنگهای ریز و یکرنگ را به سختی پیدا میکردند؛ سپس آن ها را یکییکی بر زمین سیمانی و خیس میکشیدند. این کار روزها طول میکشید. بعد با متهی دستی – که آن را مخفیانه میساختند – دانهها را با احتیاط سوراخ میکردند.
¯ تسبیحهایی هم با نوک خودکار ساخته میشد. ساخت این گونه تسبیحها زمانی رایج شد که خودکار از دایرهی ممنوعیت آزاد گشت.
تسبیحهای چوبی هم از شاخههای نازک چند درختی که سالهای اول اسارت در وسط اردوگاه موصل به چشم میخورد، ساخته میشد.
نخست شاخههای دلخواه را در آب خیس میکردند تا نرم شود؛ سپس پوست روی آن را گرفته و با دقت و ذوق هنری، آن ها را به شکلهای دلخواه میساختند.آن گاه دانهها را در روغن سرخ میکردند تا زیباتر شود.