تبیان، دستیار زندگی

در نوشتار زیر باختصار سبک زندگی اقتصادی ایرانیان بررسی شده است، و اشتباهات رفتاری خانوارهای ایرانی توضیح داده شده است.

یک عضو هیات علمی دانشگاه گفت: بزرگترین ضربه‌ای که در جامعه کنونی می‌خوریم ناشی از مصرف‌گرایی است،در کشورهایی با اقتصادهای بزرگ که مرفه‌ترین جوامع از نظر اقتصادی محسوب می‌شوند خانواده‌ها به شدت صرفه‌جو هستند.

عباسعلی نورا در خصوص اینکه در جامعه ما رفتارهای اقتصادی مردم در چهارچوب خانواده تا چه حد منطقی و برنامه‌ریزی شده است، گفت: ایران یک جامعه سنتی است که هنوز فرا سنتی نشده و به همین دلیل بخشی از توجه‌های ما در ارتباط با اقتصاد خانواده حالت موجی دارد.

نماینده سابق مجلس شورای اسلامی افزود: مسائل سنتی تقلید از یکدیگر، خواسته‌های مطالعه نشده و عدم وجود برنامه منظم کاملا در اقتصاد خانواده‌های ایرانی مشهود است و هنوز به این باور نرسیده‌ایم که اقتصاد خانواده نیازمند برنامه است و این برنامه‌ باید زمانبندی شود.

این کارشناس اقتصادی گفت: این برنامه‌ها باید متناسب اقتصاد و درآمد خانواده تنظیم و مبتنی بر درآمدها تفکیک شود، زیرا بعضی مواقع خانواده‌ها به ناچار دست به اقداماتی می‌زنند که توان مالی آن را ندارند و در نتیجه دچار مشکلات خاص اجتماعی و خانوادگی می‌شوند.

نورا افزود: مشکلات و آسیب‌های اجتماعی ناشی از اقتصاد خانواده را در زندگی بیشتر مردم و در نواحی مختلف ایران می‌بینیم بالاخص که ما در فرآیند نزدیک شدن به شرایط مدرنیته هستیم.

وی گفت: جامعه ما در حال گذر از یک جامعه سنتی به علمی است و در جوامع علمی معمولا تمام برنامه‌ریزی‌هایی که برای یک فرآیند کلان اجتماعی لازم است را در حالت خرد برای خانواده در نظر می‌گیرند.

نورا گفت: در برنامه توان درآمدی خانواده را محاسبه می‌کنند و شرایط خانواده مد‌نظر قرار می‌گیرد و سپس مبتنی بر درآمد و شرایط احراز شده برنامه هزینه‌ها را برای آن طراحی می‌کنند و این هزینه‌ها دقیقا مانند  هزینه‌ای که برای بودجه یک لازم است، تنظیم می‌شود.

این کارشناس اقتصادی در خصوص اشکالات رفتارهای اقتصادی خانواده‌های ایرانی و اینکه در چه زمینه‌هایی باید اصلاح انجام شود آنهم در شرایطی که خانواده‌ها الگوی اقتصادی برای نحوه هزینه درآمد ندارند، گفت: در شرایط فعلی که کشور دارای شرایط اقتصادی خاص است ضرورت دارد که این‌ها را بازنگری کنیم. هم در آموزش خانواده‌‌ها، هم در نگاه‌های جدید که در مسائل فرهنگی جامعه مۆثر است.

وی در پاسخ به سۆال خبرنگار فارس در خصوص اینکه در حال حاضر پس‌انداز خانواده‌ها عمدتا به صورت طلا است و خانواده‌ها طلا را برای خود سرمایه می‌دانند آیا راهکار دیگری برای پس‌‌انداز و سرمایه‌گذاری وجود ندارد و چه آموزش‌هایی می‌توان در این زمینه به خانواده‌ها ارائه کرد، گفت: در جامعه سنتی ما طلا جزو زیور آلات محسوب می‌شده و کمتر از طلا تحت عنوان سرمایه یاد می‌شده است.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد : در جامعه فعلی و در 40 سال اخیر خانواده‌ها و مردم به این جمع‌بندی رسیده‌اند که برای برخورداری از امنیت مالی، پول خود را با طلا تبدیل کنند و به این ترتیب تضمین مالی داشته باشند که این روش به لحاظ اقتصادی پسندیده نیست.

نورا در خصوص تبدیل سرمایه به جنسی که حالت سکون داشته‌ باشد گفت: این موضوع در اقتصاد پیشنهاد نمی‌شود زیرا هر جنسی که حالت سکون پیدا کند و از جریان اقتصادی خارج شود به خانواده و جامعه صدمه می‌زند.

وی لطمات وارده ناشی از بحث طلا و ارز به جامعه کنونی ایران را ناشی از همین تفکر و اندیشه دانست و افزود: باید دولت مردان برای این تفکر و اندیشه غلط راه حل پیدا کنند تا بتوانند ارزش پول مردم را تضمین کنند و دیگر مردم به این فکر نیفتند که برای تضمین سرمایه خود آن را به طلا یا ارز تبدیل کنند.

این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: چون ارزش پول ملی در حال کاهش است، بنابراین مردم به سمت فلزی می‌روند که بتوانند ارزش پولشان را حفظ کنند و طلا درست است که به مرور قدرت خریدش را حفظ می‌کند ولی در اصل تبدیل سرمایه به طلا به ضرر خانواده هم تمام می‌شود زیرا در این مدت که سرمایه‌ی خود را به طلا تبدیل کرده است این سرمایه برایش ارزش افزوده‌ای نداشته و فقط قدرت خریدش حفظ شده است.

نورا در ادامه گفت: با توجه به کاهش ارزش پول، پس‌انداز در بانک‌ها قابل دفاع نیست زیرا در کشور ما به دلیل اینکه تورم فراتر از سود سپرده حرکت می‌کند مردم مایل نیستند پولشان را در بانک‌ها پس‌انداز کنند چرا که به این ترتیب ارزش پولشان کاهش می‌یابد.

وی در ادامه گفت: با کاسته شدن از ارزش پول در بانک‌ها مردم بیشتر راغب‌اند پولشان را در جریان بورس سرمایه‌گذاری کنند،البته هنوز در ایران به سطحی نرسیده‌ایم که بورس را ملاک پس‌انداز بدانیم و البته بورس بهترین جایی است که مردم می‌توانند در آن سرمایه‌گذاری کنند.

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سۆال در مورد اینکه با توجه به شرایط تحریم و فشارهای اقتصادی و رکود فکر می‌کنیم سبک زندگی مردم از نظر اقتصادی نیازمند چه تغییراتی است،گفت: باید پذیرفت که در شرایط کنونی  و بحران‌های اقتصادی بوجود آمده در سطح دنیا و تحریم‌ها، همچنین معادلات داخلی اقتصادی به شدت بر اقتصاد خانوار‌ها تأثیر گذاشته و به اقتصاد خانواده آسیب بسیار زیادی وارد شده است.

نورا گفت: در چنین شرایطی و برای اینکه تا حدودی از فشار های اقتصادی خانوارها کاسته شود باید راهکارهایی که در اقتصاد بین‌الملل تجربه شده و در اقتصاد کلاسیک مورد مطالعه قرار گرفته و نتیجه بخش نیز بوده است بهره گرفت و آن کاهش مصرف‌‌گرایی خانواده‌است

وی افزود: با کنترل مصرف در خانواده و جلوگیری از مصرف هم منافع خانواده و هم منافع کشور تأمین می‌شود. بزرگترین ضربه‌ای که در جامعه کنونی می‌خوریم ناشی از همین مصرف‌گرایی است در کشورهایی که اقتصادهای بزرگی دارند و مرفه‌ترین جوامع از نظر اقتصادی به شمار می‌روند خانواده‌ها به شدت به این مقوله توجه دارند به عنوان مثال آنها حتی در خرید میوه هم از مصرف‌گرایی پرهیز می‌کنند به طوریکه میوه را بصورت دانه‌ای خریداری می‌کنند.

این کارشناس اقتصادی در ادامه بیان داشت: در شرایط تحریم و رکود اقتصادی صرفه‌ جویی در مصرف که دین ما به آن تأکید فروانی دارد و اقتصاد دنیا آن را تجربه کرده است بهترین راهنمایی است که می‌توان به خانواده‌ها داشت و بهترین خدمتی است که مردم می‌توانند به جامعه داشته باشند.

نورا در پاسخ به این سۆال که مصرف‌گرایی که در جامعه ایران به چشم می‌خورد ناشی از چیست گفت: شاید این مصرف‌گرایی که در جامعه ایران به وفور به چشم می‌خورد ناشی از یارانه‌هایی باشد که همواره و بی‌محابا در مقاطعی از زمان حاکمیت‌‌های وقت برای جلب رضایت مردم پرداخت می‌کنند.

وی گفت: بعنوان مثال در اوایل انقلاب پول نفت را به برنج تبدیل می‌کردند و در بین مردم توزیع می‌شد و یا اینکه هر چیزی را با نازل‌ترین قیمت در اختیار مردم قرار می‌دادند و شاید این ناخوادآگاه تأثیر منفی بر فرآیند نحوه مصرف داشت و فکر می‌کنم در حال حاضر با اجرای درست هدفمند کردن یارانه‌ها  می‌توانستیم بر نحوه مصرف اثرگذار باشیم که هنوز هم این مسئله محقق نشده است.

منبع: خبرگزاری فارس