به نام خدا
ســــــــلام
بحث بسیار شیرین و جذاب و در عین حال آموزنده هست كه باید بیشتر به این موضوع پرداخته بشه.
جبر یعنی قدرت انسان هیچ گونه تاثیری در ایجاد افعال ندارد بلكه این قدرت خود خداست كه مستقیما اعمال مارا موجب می شود.
تفویض یعنی واگذاری ومفهوم آن این است كه خداوند هیچگونه دخالتی در افعال بشر ندارد. یعنی پس از اینكه خدا بشر را آفرید، او را به حال خود واگذاشته و كوچكترین تاثیری در اعمال او ندارد.
برای نفی یا اثبات هر كدام موارد زیادی وجود دارد كه من از هریك به نكته ای كوتاه به اندازه وسع خود اشاره می كنم.
پیش نیاز ما برای این بحث این است كه ما تمام صفات ثبوتیه خدا را پذیرفته باشیم.
اعتقاد صرف و افراطی به هر كدام باعث نادیده گرفتن یكی از صفات خدا می شود. اگر بگوییم اتفاقاتی كه می افتد همگی از سر جبر هست، دراین صورت عدالت پروردگار زیر سوال می رود. بدین صورت كه ما مجبور به انجام كارها هستیم و عملی را انجام می دهیم كه از خود هیچ اختیاری نداریم اگر اینگونه باشد، جزای روز قیامت برای اعمال ناشایستمان از روی عدالت خدا نخواهد بود و این یعنی بی عدالتی خدا !؟!..
وجود عدالت خدا جبر را نفی می كند و علم خدا اختیار را.
ما میدانیم خدا عالم است به همه اعمال دیروز امروز و فردایما. پس یعنی او می داند ما هم اكنون چه كاری را میخواهیم انجام دهیم از این نظر می توان برداشت نمود كه ما اختیاری به كارهایمان نداریم چرا كه اگر اینگونه بود كسی نباید اطلاعی از آن میداشت.
اگر اعتقاد كامل ما بر اختیار تام انسان بر كارهایش باشد در این صورت پس تكلیف علم خدا چه می شود؟؟اگر خدا عالم است و همه افعال آینده ما را می داند، پس اختیار ما كجاست؟
این شبهات اصلی است كه برای پذیرفتن صرف هركدام وجود دارد.
اشاعره فرقه ای هستند كه اعتقاد كامل بر جبر دارند و معتزله بر اختیار انسان پافشاری می كنند و نظر شیعه چیزی است بین این دو.
از معصومین علیهم السلام نقل شده است..
"لاجبر ولاتفویض بل امربین امرین" یعنی نه جبر صحیح است و نه تفویض بلكه مطلب صحیح چیزی است بین این دو.
علم من از این بحث همین قدر بود و شبهه ای وجود ندارد فقط از دوستان خواهش میكنم درمورد نظریه شیعه در این رابطه و چگونگی "امر بین امرین "توضیحاتی بدن. ممنون میشم.
