تبیان، دستیار زندگی

سال 90 با تمام فراز و نشیب های خود به روزهای پایانی نزدیک می شود و نرم نرمک می رسد اینک بهار.

چه نیکو است در این ساعات پر خیر و برکت یادی از تمامی رفتگان عرصه بازار سرمایه کشور داشته باشیم. همه آنهایی که تا دیروز در کنار ما بودند و اکنون همنشین خاک.

از جمله اکبر زرگانی نژاد مرد همیشه خندان بازار سرمایه، که پس از عمری تلاش در بازار مالی کشور، چندی پیش از کنار ما رفت و در دیار باقی به آرامش رسید. روحش شاد و یادش گرامی باد.

بازار سرمایه اما سال 1390 را به گونه ای دیگر با سال های گذشته تجربه نمود. سالی که آغازش با حرکت طوفانی شاخص های بورسی آن شروع و سپس متأثر از ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک گوناگون با پستی و بلندی های بیشماری، سهامداران حاضر در این بازار را مواجه کرد.

سالی که بیشتر بازدهی های کسب شده در آن ناشی از سود تقسیمی شرکت ها وصنایع بورسی بود که البته در مجامع عادی سالیانه سهامداران بخش عمده ای از آن به منظور افزایش سرمایه شرکت ها در نظر گرفته شد.

سال 90 گر چه با کول باری از حادثه و خبر به اتمام می رسد اما برای سهامداران و فعالان بازار سرمایه حاکی از تجربیات بی بدیلی بود که به عنوان مبنایی برای ارزیابی دورنمای بازار سهام در سال جدید می توانند بکار گرفته شوند.

به این منظور با نگاهی به مهم ترین و تاثیر گذارترین رویدادهای سیاسی و اقتصادی داخلی و خارجی بر بازار سرمایه در سال 90،زنگارها را از این آیینه شفاف اقتصاد کشور می زداییم.

 

 

سال 90 با نام سال جهاد اقتصادی آغاز شد که در ابتدا نوید یک عزم همگانی برای بهبود شرایط و نماگرهای معیشتی و اقتصادی را می داد.

 

از همین رو بازار سرمایه که با دو اقدام مهم دولت در زمینه اجرای آغاز مرحله اول هدفمندی یارانه ها در اواخر آذر ماه و نیز کاهش دو درصدی نرخ سود انواع سپرده بانکی و اوراق مشارکت به استقبال بهار رفته بود،پس از تعطیلات یک هفته ای نوروز،اولین روز کاری خود را با گام هایی بلند و استوار آغاز و با رکورد شکنی های پی در پی شاخص های خود،شور و شعفی غیر منتظره را برای معامله گران و فعالان بورس پدید آورد.

این حرکت باور نکردنی اگر چه نگرانی برخی از مردان باتجربه و پا به سن گذاشته بازار سرمایه مبنی بر احتمال حبابی بودن روند رشد قیمت سهام شرکت ها را در بر داشت اما انبوه معامله گران بازار سهام سرخوش از حرکت شکل گرفته و سرازیر شدن نقدینگی های فراوان به بازار سهام بی آنکه توجهی به انتقاد ها داشته باشند بر تداوم این جریان دل بسته بودند.

 

اما این امیدواری دوام چندانی نیافت بطوریکه از اواسط اردیبهشت ماه سایه ریسک های سیستماتیک داخلی همسو با اقدام کشورهای غربی برای اعمال یکسری تحریم های هدفمند و توام با جنجال خبری،بر فضای بازار سرمایه سنگینی کرد.

بطوریکه جریان سازی برخی احزاب و گروهها بر علیه یکدیگر با هدف تخریب جایگاه دیگری در انتخابات در پیش رو مجلس نهم که در سطح مدیریت کلان سیاسی کلان کشور رخ داد،بازار سرمایه را با سوال ها و ابهام های گوناگونی مواجه ساخت که نتیجه آن شکل گیری معاملات به شدت هیجانی در بورس بود.

در این میان سازمان خصوصی سازی نیز که سکان دار جدیدی هدایت آنرا به دست گرفته بود تنها نظاره گر اوضاع در ماههای ابتدایی سال بود بطوریکه با وجود اصرارو تمنای فعالان بازار سرمایه مبنی بر استفاده از موقعیت ایجاد شده برای عرضه سهام شرکت های اصل چهل و چهاری و حمایت از بازار سهام ،تمایلی برای تحقق این موضوع نشان نداد.

تا اینکه با کنار رفتن ایران از میز مذاکرات هسته ای با گروه5+1،مجموعه جدیدی از تحریم های مختلف که بعضاً نام چند شرکت بورسی بزرگ نیز در آنها دیده می شد،وقت و بی وقت تصویب و به اجرا گذاشته شد.

در این اوضاع، بازار سرمایه که نسبت به تحریم های مختلف در سال های گذشته خود را به خوبی واکسینه کرده و به این اخبار دیگر واکنشی نشان نمی داد به دلیل همسو شدن اولین بار ریسک های سیاسی داخلی با ریسک های خارجی ،تصویری از رکود فزاینده معاملات سهام را به نمایش گذاشت که حاصل آن خروج بخش اعظمی از نقدینگی ها بود.

به حدی که دیگر پرش یک در میان شاخص کل بورس و فتح قله های پی در پی در فروردین ماه ،تکرار نشد و در عوض فضایی توام با ترس و نگرانی را بر معاملات بورس حاکم کرد.

به عقیده برخی کارشناسان ،سال 90 نقطه عطفی بود میان ایران و غرب که شاید پس از سالهای ابتدایی انقلاب،چنین رویارویی بی سابقه بود.

جامعه ایرانی از یک طرف با رشد تدریجی تورم در هر ماه و افزایش نقدینگی های حاصل از هدفمندی یارانه ها و نیز دعواهای سیاسی داخلی مواجه و از سویی دیگر مجبور به تحمل فشار تهدید های خارجی حتی تا نزدیک شدن به نقطه تهدید نظامی بود.

 

در هر حال مهمترین رویدادهای رخ داده در سال جاری که در آیینه بورس منعکس شد را می توان اینگونه برشمرد:

پیدایش جریان انحرافی در بدنه دولت و آغاز دستگیری و یا برکناری برخی چهره های کابینه،برکناری یک هفته ای وزیر اطلاعات و جنجال های خبری در خصوص این موضوع،غیبت 11 روزه رییس جمهور در هیات دولت و گسترش دامنه شایعات گوناگون در رابطه باآن،حضور کم فروغ سازمان خصوصی سازی در بورس،کشته شدن بن لادن در پاکستان به دست امریکایی ها،خروج سربازان امریکایی از عراق،تصویب قطعنامه های ضد ایرانی در شورای امنیت و تحریم های یکجانبه ایالات متحده امریکا و اتحادیه اروپا و نیز شروع دور جدیدی از تحریم های گسترده سیاسی و اقتصادی،تداوم انقلاب عربی و سقوط دو دیکتاتور دیگر در خاور میانه،کشف تاریخی فساد بانکی سه هزار میلیارد تومانی در سیستم پولی کشور، استیضاح وزیز اقتصاد و دارایی و ابقای وی،اختلاف نظر مجلس با دولت در زمینه برخی برنامه ها و عزل ونصب ها،ادغام چهار وزارتخانه در یکدیگر و انتخاب وزرای وزارتخانه های نفت و ورزش، تنش با برخی از کشورهای هم پیمان منطقه از جمله عربستان و امارات،طرح سوال از رییس جمهور ،تحریم بانک مرکزی و التهاب بازار ارز و طلا،عدم ثبت سفارش و مشکلات تبدیل ارز در آنسوی مرزها،اخراج سفیر انگلیس و اشغال چند ساعته آن از سوی عده ای و حرکت نمایشی برخی سفرا با حضور مقابل سفارت مذکور در روز بعد از این ماجرا،بر چسب تروریست به کشور با حادثه دستگیری منصور ارباب سیر در امریکا،تحریم نفت صادراتی ایران و افزایش قیمت جهانی نفت، برگزاری انتخابات مجلس نهم در فضایی آرام و حذف چهره های سرشناس در این دوره و نیز حضور چند فعال بازار سرمایه در مجلس آینده،التهاب شدید بازار ارز و تاثیر آن بر واردات کالاهای استراتژیک،افت 50 درصدی ارزش پول ملی در برابر ارزهای اصلی و رشد 26 درصدی نرخ تورم ،یکساله شدن اجرای مرحله اول قانون هدفمندی یارانه ها،قاچاق اعلام شدن خرید و فروش ارز در بازار آزاد،مشخص نبودن نماگرهای اقتصادی از جمله نرخ رشد اقتصادی،نرخ بیکاری و میزان ذخایر ارزی ،انفجار پادگان بیدگنه در حوالی کرج،تکرار ارایه دیر هنگام لایحه بودجه 91 به مجلس از سوی دولت و ناگزیر بودن به تصویب بودجه دو دوازدهمی برای دو ماهه ابتدایی سال،افزایش نرخ دیه ،ایجاد شورای رفع اختلاف میان سه قوه،تشدید بحران اقتصادی اروپا ، امریکا و افت پی در پی رتبه های اقتصادی این کشورها،افت نسبی بازار های جهانی وکالایی ،حضور رییس جمهور در سازمان ملل و حاشیه های جنجالی آن،بحران غذا در سومالی،غنی سازی 20 درصدی اورانیوم و ورود نیروگاه هسته ای بوشهر به مدار برق کشور،پرتاب ماهواره ایرانی جدید دیگری به فضا،مشخص نبودن دورنمای روشن برای مدیران نهادهای عمومی و شبه دولتی تاثیر گذار بر بازار سهام،تهدید حمله نظامی اسراییل و امریکا به تاسیسات هسته ای کشور،کشته شدن برخی دانشمندان هسته ای ،آزادی سه امریکایی با وساطت پادشاه عمان،دست های خالی تولیدوصنعت از اجرای هدفمندی یارانه هاو منابع حاصل از آن و نیز اعلام انحراف دولت از اجرای صحیح این قانون،پذیرفتن غیر رسمی شکست از سوی تئوریزیسین طرح تحول اقتصادی در دولت،تکاپوی دولت برای آغاز مرحله دوم هدفمندی یارانه ها با حذف اختیاری 10 میلیون نفر از این طرح و تعویق اجرای طرح به تابستان سال آینده از سوی مجلس،رشد حدود 30 درصدی قیمت مسکن،تشدید فضای نگرانی و وحشت در جامعه از بابت تاثیر تحریم ها،عدم فروش نفت به اروپاییان از سوی ایران،قطعنامه های شورای حکام و آژانس بین المللی انرژی هسته ای در خصوص برنامه های هسته ای کشور و ورود دو مرحله ای بازرسان این آزانس به کشور،تغییر نظر شورای پول و اعتبار در مواجه با رشد نقدینگی و التهاب بازار های کاذب در زمینه افزایش سود سپرده های بانکی به رغم سپری شدن یازده ماه از اجرای سیاست های پولی جدید،ادعای قمار بودن معاملات آتی بورس کالا از سوی رییس کل بانک مرکزی و اظهارات جنجالی وی برای کنترل بازار سکه و ارز،حضور اولین بار رییس جمهور در مجلس برای پاسخگویی به سوالات نمایندگان و اذعان به خالی بودن ذخایر ارزی کشور،قطع همکاری سوییفت با 25 بانک و مرکز مالی کشور،تشدید ناآرامی ها در سوریه و بازی های سیاسی گروههای مختلف این کشور برای حفظ موازنه قدرت در منطقه،پیش فروش سکه و رایزنی برای ورود اوراق سلف موازی نفت خام در بورس کالا،رشد قیمت برخی کالاهای مصرفی از جمله مواد غذایی،لوازم خانگی ،مصالح ساختمانی ،شوینده و بهداشتی ،خوردرو و غیره،اهمیت حیاتی نرخ تسعیر ارز برای کارخانجات و شرکت های تولیدی داخلی ،ابقای مجدد هاشمی رفسنجانی بر مسند ریاست مجمع تشخیص مصلحت ،خداحافظی جاسبی از دانشگاه آزاد پس از 30 سال ریاست و دیگر موارد از جمله اتفاقاتی است که بازار سرمایه را در مقاطعی مجبور به واکنش مثبت یا منفی کرده است.

در عین حال توقف طولانی مدت نماد معاملاتی بعضی شرکت ها در کنار عدم برگزاری مجمع عادی سالیانه شرکت پست بانک و تحرک برخی نمایندگان برای خروج نام این شرکت از فهرست شرکت های مشمول واگذاری به بخش خصوصی،ابطال معامله ایرانخودرو میان سرمایه گذاری تامین اجتماعی و یک شرکت خودرویی،تداوم جنجال سازی در گروه سایپا بر سر معامله درون گروهی سهام این شرکت،عرضه چندین مرحله ای نفت خام در بورس کالا و عدم یافتن مشتری ،توقف سه ماهه نماد سنگ آهنی ها،ریزش یکباره شاخص های بورسی پس از تحریم نفت ایران و جلو گیری بورس از تداوم آن با ایجاد حمایت های دستوری،تمرکز معامله گران بر سهام شرکت های کوچک بازار دوم بورس از جمله صنایع کاشی سازی و قند و شکر در نیمه دوم سال،اعلام بودجه های شرکت ها با تغییرات عمدتاًمثبت در سال آینده و برگزاری اولین کنفرانس تامین مالی شرکت ها از طریق بازار سرمایه ،ابطال پذیره نویسی بانک آریا و لغو مجوز بانک آرین پس از یکسال حضور در بازار سهام،انتقال نماد برخی شرکت ها از فرابورس به بورس و بالعکس نیز عمده ترین اتفاقاتی است که تالار حافظ را در کانون خبر ها قرار داده است.

 

 

گرچه در سال 90 بخت با بورس یار نبود و مطابق با سال های قبل نتوانست سهامداران این بازار را با دستی پر به استقبال بهار روانه کند اما دو پیام مهم را برای آینده بازار سهام بیان می کند.

نخست آنکه بازار سرمایه با توسعه عرضی و طولی که طی پنج سال گذشته تا کنون پیدا کرده و با افزایش ابزار ها و دستورالعمل های مختلف،از این پس استعداد آنرا خواهد داشت تا با ورود حتی عظیم ترین شرکتها و عرضه سهام سنگین آنها ویا سرازیر شدن حجم بالای نقدینگی ،براحتی آنرا هضم نموده و بنابراین دیگر نگرانی از بابت وقوع پدیده های حبابی و ترکیدن نا غافل آن همچون سالهای ابتدایی دهه 80 وجود نخواهد داشت.

این موضوع می تواند نوید آینده درخشان بورس و سهامداری در سالهای آتی باشد که در صورت حفظ آرامش و ثبات سیاسی و اقتصادی،کسب بازدهی مطمئن در آن تضمین شده است.

اما در سال 91 دو موضوع برای بازار سرمایه از اهمیت خاصی برخوردار است.با اتمام فعالیت مجلس هشتم در خرداد ماه و آغاز بکار مجلس جدید در تیر ماه سال آینده،عمده نگاهها به نتایج انتخابات در پیش رو ریاست جمهوری امریکا و موضع گیری منتخبان احتمالی آن در قبال ایران دوخته خواهد شد.یعنی درست زمانیکه تحریم های اتحادیه اروپا برای قطع خرید نفت ایران آغاز شده و از طرفی عدم همکاری با بانک مرکزی نیز به اجرا گذاشته می شود.از سویی دیگر طی نیمه دوم سال بعد از آن نیز انتخابات دولت یازدهم در ایران آغاز می شود که برای آماده سازی آن ،سال 91 آخرین سالی خواهد بود که دولت کنونی می تواند برای اهداف مد نظر خود مانور سیاسی و اقتصادی داشته باشد.

 

به هر حال سالنامه بورس در سال 90 با همه فراز و نشیب هایش تا چند ساعت دیگر به پایان می رسد و همه داشته ها و نداشته های خود را به سال جدید می سپارد تا شاید در این سال کبیسه ،سهامداران این بازار با روزهایی روشن تر و امید وارکننده تر روبرو باشند.

در پایان از تمامی شما مخاطبان و کاربران عزیز و دوست داشتنی که طی امسال یار و همراه ما بودید،صمیمانه تشکر و آرزوی صحت،سعادت و سربلندی شما درآستانه آغاز سال جدید را از پیشگاه خالق مهربان مسئلت داریم.

امیدواریم در سال 1391 با یاری و همدلی شما و نیز راهنمایی ها و انتقادهای سازنده شما دوستان هم وطن،گامی هرچند کوچک در پیشبرد اهداف متعالی بازار سرمایه کشور برداشته تا در آینده ای نزدیک حرفه ای تر شدن آنرا به نظاره بنشینیم و به عنوان الگویی بی همتا در جهان،میدان رقابت آزادانه عرضه و تقاضا برای تمامی سرمایه گذاران داخلی و بین المللی را در آن شاهد باشیم.

 

 

منبع بورس نیوز

 

سال نو پیشاپیش مبارک....

دو قدم مانده به خندیدن برگ

یک نفس مانده به ذوق گل سرخ

چشم در چشم بهاری دیگر...

تحفه ای یافت نکردم که کنم هدیه تان

یک سبد عاطفه دارم

همه ارزانی تان.