تبیان، دستیار زندگی

بنام خدا

سلام

خوب است این پاسخ را از زبان خود حضرت علی(ع)

در خطبه معروف به شقشقیه بشنویم

اَما وَاللّهِ لَقَدْ تَقَمَّصَهَا ابْنُ اَبى قُحافَةَ وَ اِنَّهُ لَیَعْلَمُ اَنَّ مَحَلّى مِنْها

مَحَلُّ الْقُطْبِ مِنَ الرَّحى، یَنْحَدِرُ عَنِّى السَّیْلُ، وَلایَرْقى اِلَىَّ

الطَّیْرُ. فَسَدَلْتُ دُونَها ثَوْباً، وَطَوَیْتُ عَنْها كَشْحاً، وَ طَفِقْتُ اَرْتَأى

بَیْنَ اَنْ اَصُولَ بِیَد جَذّاءَ، اَوْ اَصْبِرَ عَلى طِخْیَة عَمْیاءَ، یَهْرَمُ فیهَا

الْكَبیرُ، وَ یَشیبُ فیهَا الصَّغیرُ، وَ یَكْدَحُ فیها مُؤْمِنٌ حَتّى یَلْقى رَبَّهُ!

فَرَاَیْتُ اَنَّ الصَّبْرَ عَلى هاتا اَحْجى، فَصَبَرْتُ وَ فِى الْعَیْنِ قَذًى،

وَ فِى الْحَلْقِ شَجاً! اَرى تُراثى نَهْباً. حَتّى مَضَى الاَْوَّلُ لِسَبیلِهِ،

فَاَدْلى بِها اِلَى ابْنِ الْخَطّابِ بَعْدَهُ. ] ثُمِّ تَمَثَّلَ بِقَوْلِ الاَْعْشى: [

شَتّانَ ما یَوْمى عَلى كُورِها *** وَ یَوْمُ حَیّانَ اَخى جابِرِ

هان! به خدا قسم ابوبكر پسر ابوقحافه جامه خلافت را پوشید در حالى كه مى دانست جایگاه من در خلافت

چون محور سنگ آسیا به آسیاست، سیل دانش از وجودم همچون سیل سرازیر مى شود، و مرغ اندیشه به قلّه

منزلتم نمى رسد. اما از خلافت چشم پوشیدم، و روى از آن برتافتم، و عمیقاً اندیشه كردم كه با

دست بریده و بدون یاور بجنگم، یا آن عرصه گاه ظلمت كور را تحمل نمایم، فضایى كه پیران در آن

فرسوده، و كم سالان پیر، و مؤمن تا دیدار حق دچار مشقت مى شود!

دیدم خویشتندارى در این امر عاقلانه تر است، پس صبر كردم در حالى كه گویى در دیده ام خاشاك بود،

و غصه راه گلویم را بسته بود! مى دیدم كه میراثم به غارت مى رود. تا نوبت اولى سپرى شد،

و خلافت را پس از خود به پسر خطّاب واگذارد. ]سپس امام وضع خود را به شعر اعشى مثل زد:[

«چه تفاوت فاحشى است بین امروز من با این همه مشكلات، و روز حیّان برادر جابر كه غرق خوشى است».

بنام خدا

سلام

ادامه خطبه....

فَیا عَجَباً بَیْنا هُوَ یَسْتَقیلُها فى حَیاتِهِ، اِذْ عَقَدَها لاِخَرَ بَعْدَ

وَفاتِهِ. لَشَدَّ ما تَشَطَّرا ضَرْعَیْها! فَصَیَّرَها فى حَوْزَة خَشْناءَ،

یَغْلُظُ كَلْمُها، وَ یَخْشُنُ مَسُّها، وَ یَكْثُرُ الْعِثارُ فیها، وَ الاِْعْتِذارُ مِنْها.

فَصاحِبُها كَراكِبِ الصَّعْبَةِ، اِنْ اَشْنَقَ لَها خَرَمَ،
وَ اِنْ اَسْلَسَ لَها تَقَحَّمَ! فَمُنِىَ النَّاسُ لَعَمْرُ اللّهِ بِخَبْط وَ شِماس ،

وَ تَلَوُّن وَ اعْتِراض  . فَصَبَرْتُ عَلى طُولِ الْمُدَّةِ، وَ شِدَّةِ الْمِحْنَةِ.

حَتّى اِذا مَضى لِسَبیلِهِ، جَعَلَها فى جَماعَة زَعَمَ اَنِّى اَحَدُهُمْ.

فَیالَلّهِ وَ لِلشُّورى! مَتَى اعْتَرَضَ الرَّیْبُ فِىَّ مَعَ الاَْوَّلِ مِنْهُمْ حَتّى

صِرْتُ اُقْرَنُ اِلى هذِهِ النَّظائِرِ؟! لكِنّى اَسْفَفْتُ اِذْ اَسَفُّوا، وَ طِرْتُ

اِذْ طارُوا. فَصَغى رَجُلٌ مِنْهُمْ لِضِغْنِهِ، وَ مالَ الاْخَرُ لِصِهْرِهِ،

مَعَ هَن وَ هَن. اِلى اَنْ قامَ ثالِثُ الْقَوْمِ نافِجاً حِضْنَیْهِ بَیْنَ نَثیلِهِ

وَ مُعْتَلَفِهِ، وَ قامَ مَعَهُ بَنُو اَبیهِ یَخْضِمُونَ

مالَ اللّهِ خِضْمَ الاِْبِلِ نِبْتَةَ الرَّبیع  ِ، اِلى اَنِ انْتَكَثَ

فَتْلُهُ، وَ اَجْهَزَ عَلَیْهِ عَمَلُهُ، وَ كَبَتْ بِهِ بِطْنَتُهُ.

شگفتا! اولى بااینكه در زمان حیاتش مى خواست حكومت را واگذارد، ولى براى بعدخود عقد خلافت را جهت

دیگرى بست. چه سخت هر كدام به یكى از دو پستان حكومت چسبیدند! حكومت را به فضایى خشن كشانیده،

و به كسى رسید كه كلامش درشت، و همراهى با او دشوار، و لغزشهایش فراوان، و معذرت خواهیش زیاد بود.

بودن با حكومت او كسى را مى ماندكه بر شتر چموش سوار است، كه اگر مهارش را بكشد بینى اش زخم شود،

و اگر رهایش كند خود و راكب را به هلاكت اندازد! به خدا قسم امت در زمان اودچاراشتباه و ناآرامى،

و تلوّن مزاج و انحراف از راه خدا شدند. آن مدت طولانى را نیز صبر كردم، و بار سنگین هر بلایى را به دوش كشیدم.
.
تا زمان او هم سپرى شد، و امر حكومت را به شورایى سپرد كه به گمانش من هم (با این منزلت خدایى) یكى از آنانم!

خداوندا چه شورایى! من چه زمانى در برابر اولین آنها در برترى و شایستگى مورد شك بودم كه امروز

همپایه این اعضاى شورا قرار گیرم؟! ولى (به خاطر احقاق حق) در نشیب و فراز شورا با آنان

هماهنگ شدم، در آنجا یكى به خاطر كینه اش به من رأى نداد، و دیگرى براى بیعت به دامادش تمایل كرد،

و مسائلى دیگر كه ذكرش مناسب نیست. تا سومى به حكومت رسید كه برنامه اى جز انباشتن شكم

و تخلیه آن نداشت، و دودمان پدرى او (بنى امیه) به همراهى او برخاستند

و چون شترى كه گیاه تازه بهار را با ولع مى خورد به غارت بیت المال دست زدند، در نتیجه این اوضاع رشته اش

پنبه شد، و اعمالش كار او را تمام ساخت، و شكمبارگى سرگونش نمود.

بنام خدا

سلام

به نامه 62 نهج البلاغه نیز توجه کنیم

از نامه هاى آن حضرت است

به اهل مصر كه با مالك اشتر فرستاد، زمانى كه او را به حكومت مصر منصوب كرد

اَمّا بَعْدُ، فَاِنَّ اللّهَ سُبْحانَهُ بَعَثَ مُحَمَّداً صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ

نَذیراً لِلْعالَمینَ، وَ مُهَیْمِناً عَلَى الْمُرْسَلینَ. فَلَمّا مَضى صَلَّى اللّهُ

عَلَیْهِ وَ آلِهِ تَنازَعَ الْمُسْلِمُونَ الاَْمْرَ مِنْ بَعْدِهِ. فَوَ اللّهِ ما كانَ یُلْقى

فى رُوعى، وَ لایَخْطُرُ بِبالى اَنَّ الْعَرَبَ تُزْعِجُ هذَا الاَْمْرَ مِنْ بَعْدِهِ

صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ عَنْ اَهْلِ بَیْتِهِ، وَ لا اَنَّهُمْ مُنَحُّوهُ عَنّى مِنْ بَعْدِهِ.

فَما راعَنى اِلاَّ انْثِیالُ النّاسِ عَلى فُلان یُبایِعُونَهُ! فَاَمْسَكْتُ یَدى

حَتّى رَاَیْتُ راجِعَةَ النّاسِ قَدْ رَجَعَتْ عَنِ الاِْسْلامِ، یَدْعُونَ اِلى

مَحْقِ دینِ مُحَمَّد صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ، فَخَشیتُ اِنْ لَمْ اَنْصُرِ

الاِْسْلامَ وَ اَهْلَهُ اَنْ اَرى فیهِ ثَلْماً اَوْ هَدْماً تَكُونُ الْمُصیبَةُ بِهِ عَلَىَّ

اَعْظَمَ مِنْ فَوْتِ وِلایَتِكُمُ الَّتى اِنَّما هِىَ مَتاعُ اَیّام قَلائِلَ، یَزُولُ مِنْها

ما كانَ كَما یَزُولُ السَّرابُ، اَوْ كَما یَتَقَشَّعُ السَّحابُ

اما بعد، خداوند سبحان محمّد صلّى اللّه علیه وآله را

ترساننده جهانیان از عذاب فردا، و گواه بر انبیا فرستاد. چون از جهان درگذشت ـ صلّى الله

علیه وآله ـ پس از او مسلمانان در رابطه با خلافت به نزاع برخاستند. به خدا قسم در قلبم

نمى افتاد، و بر خاطرم نمى گذاشت كه عرب پس از پیامبر صلّى اللّه علیه وآله خلافت را

از خاندانش بیرون برند ، یا آن را بعد از او از من دور دارند.

چیزى مرا شگفت زده نكرد مگر شتافتن مردم به جانب فلان كه با او بیعت مى كردند. از مداخله در كار

دست نگاه داشتم تا آنكه مشاهده نمودم گروهى از اسلام بازگشته، و مردم را به

نابود كردن دین محمّد صلّى اللّه علیه وآله دعوت مى كنند، ترسیدم اگر به یارى

اسلام و اهلش برنخیزم رخنه اى در دین ببینم یا شاهد نابودى آن باشم كه مصیبت آن بر من

بزرگتر از فوت شدن حكومت بر شماست، حكومتى كه متاع دوران كوتاه زندگى است، و همچون

سراب از بین مى رود ، یا همچون ابر از هم مى پاشد.