تبیان، دستیار زندگی

امام جمعه موقت تهران(آیت الله صدیقی) در نماز جمعه 16 اردیبهشت: یكی از وزرای كابینه به من گفت ما معتقدیم اگر حضرت آقا همسر آقای رئیس جمهور را طلاق بدهد، همسر رئیس جمهور برایش حرام می‌‌شود و رئیس جمهور نمی‌تواند به او دست بزند.

هدف از این اظهار نظر چیست؟آیا این مسئله درست است؟و آیا ولایت فقیه می تواند در  امور شخصی و خانوادگی افراد وارد شود ؟

 

1-النَّبِیُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنفُسِهِمْ... پیامبر به مؤمنان از خودشان سزاوارتر [و نزدیكتر] است...احزاب6
2-قضیه ولایت فقیه یک چیزی نیست که مجلس خبرگان ایجاد کرده باشد. ولایت فقیه یک چیزی است که خدای تبارک وتعالی درست کرده است. همان ولایت رسول الله است و اینها از ولایت رسول الله هم می ترسند. امام خمینی رحمت الله علیه صحیفه نور ج 10، ص 27.

امام خمینی: به محض کوچکترین بی عدالتی، ولایت فقیه ساقط است.

اگر جامعه‌ى مدنى به معناى جامعه‌ى مدینةالنبى است، قاعدتا ولایت‌فقیه در جامعه‌ى مدینةالنبى، در رأس همه‌ى امور است؛ چون در مدینةالنبى، حكومت، حكومت دین است وهم به معناى ولایت و حكومت یك شخص نیست؛ حكومت یك معیار و در واقع یك شخصیت است. معیارهایى وجود دارد كه این معیارها در هر جایى تحقق یابد، این خصوصیت را مى‌تواند پیدا كند كه در جامعه به وظایفى كه براى ولى فقیه معین شده، رسیدگى كند. به‌نظر من به این نكته باید توجه و افتخار كرد كه بر خلاف همه‌ى مقررات عالم در باب حكومت - كه در قوانین آنها حاكمیتها یك حالت غیرقابل خدشه دارند - در نظام اسلامى، آن كسى كه به‌عنوان ولى‌فقیه مشخص مى‌شود، چون اساسا مسؤولیت او مبتنى بر معیارهاست، چنانچه این معیارها را از دست داد، به خودى خود ساقط مى‌شود. وظیفه‌ى مجلس خبرگان، تشخیص این قضیه است. اگر تشخیص دادند، مى‌فهمند كه بله؛ ولى‌فقیه ندارند. تا فهمیدند كه این معیارها در این آقا نیست، مى‌فهمند كه ولى‌فقیه ندارند؛ باید بروند دنبال یك ولى‌فقیه دیگر. محتاج نیست عزلش كنند؛ خودش منعزل مى‌شود. به نظر ما این نكته‌ى خیلى مهمى است.

امام خامنه ای 4/12/1377

“اگر چنانچه فقیه در كار نباشد طاغوت است یا خدا یا طاغوت، اگر به امر خدا نباشد اگر رئیس‌جمهور با نصب فقیه نباشد غیر مشروع است؛ وقتی غیر‌مشروع شد طاغوت است اطاعت اواطاعتِ طاغوت است، وارد شدن به حوزهِ او وارد شدن به حوزهِ طاغوت است. طاغوت وقتی از بین می‌رود كه به امر خدای تبارك و تعالی یك كسی نصب شود، شما نترسید از این كه چهار نفر آدمی كه نمیفهمند اسلام چه است نمی‌فهمند فقیه چه است و نمی‌فهمند كه ولایت فقیه یعنی چه! آنها خیال میكنند كه یك فاجعه به جامعه است، آنها اسلام را فاجعه می‌دانند نه ولایت فقیه را. ولایت فقیه فاجعه نیست؛ ولایت فقیه طبع اسلام است  امام خمینی صحیفه نور، ج9،‌ص253

دخالت در امور شخصى افراد كه با نظام اجتماع در جامعه اسلامى هیچ ارتباطى ندارد، از اختیارات ولى فقیه نیست.مگر در مواردی خاص که آن امر شخصی، به جامعه اسلامی و امور اجتماعی مسلمین آسیب جدّی و غیر قابل جبرانی وارد می کند.

ولی فقیه ولی فقیه است قطعا در تمام اعمالش مصلحت جامعه را در نظر می گیرد قرار نیست به جز مصلحت جامعه چیز دیگری را در نظر بگیرد البته مصلحتی كه شرع تعریف می كند نه هر مصلحتی. خدا تبار ك وتعالی در قران مجید وقتی ولایت حضرت رسول را مطرح می كند سمت ایشان را در جامعه مطرح می كند" النبی اولی بالمومنین" نام شریف پیامبر را نمی برد وقیدی هم نمی زند چون از اختیارات نبی مكرم اسلام را ذكر می كند وامام خمینی هم این اختیارات را قید نمی زنندحرف از اختیارات ولایت است نه افراد

ماجرای تابلوی روبروی رهبر انقلاب

حکایت عکس امام را می‌شد به راحتی فهمید. به فرموده، برای هر دو طرف بود. عکس امام و راه امام. اما تابلو چه داشت که برای امام حاضر منقوش بود و نه برای دیگران؟ به گزارش فرهنگ نیوز به نقل از سید حسین موسوی یکی از شرکت کنندگان در دیدار مسؤولان مرکز اسناد انقلاب اسلامی با مقام معظم رهبری که در اواخر فروردین ماه سال جاری برگزار شد، ضمن حاشیه نوشته‌هایی از روز دیدار خود و همکارانش، به تابلویی ناخوانا که در محل این دیدار و درست روبروی مقام معظم رهبری نصب شده است اشاره کرده است و نوشته است: «… علاوه بر تابلو، قاب عکسی هم از امام داخل اتاق نصب شده بود که تعدادش از یکی بیشتر بود. یکی بالای همان تابلوی جالب نصب بود؛ دقیقا پشت سر مدعوین و روبروی میزبان و دیگری بالای سر ره بر بود و روبروی میهمانان. حکایت عکس امام را می‌شد به راحتی فهمید. به فرموده، برای هر دو طرف بود. عکس امام و راه امام. اما تابلو چه داشت که برای امام حاضر منقوش بود و نه برای دیگران؟ تا آخر دیدار هر چند لحظه یک بار درگیر خواندنش می‌شدم. اما نمی‌توانستم که نمی‌توانستم. اصلش ما نباید تابلو را هم می‌دیدیم ولی بخاطر نبود فضای کافی و روبرو نبودنمان به جایگاه ره بر، توانسته بودیم تابلو را ببینیم اما نمی‌توانستیم آن را بخوانیم. یکی از دوستانم که کنارم نشسته بود اتفاقا طلبه بود. او هم نتوانست بفهمد که مولا چه فرموده و دخلش به اینجا و آن هم اینطور مبهم نوشتنش برای چیست. من هم آنقدر سر به سرش گذاشتم که همان روز که دیدار تمام شد، بوسیله همان یکی دو کلمه‌ای که توانسته بودیم بخوانیم، روایت امیرالمونین را پیدا کرد و برایم فرستاد . روبروی آقا و درست پشت سر میهمانان این کلمات گهربار از مولا علی (علیه السلام) خودنمایی می‌کرد. آن هم بصورتی که کمتر کسی موفق به خواندنش می‌شد: امام علی (ع): مَن نَصَبَ نَفسَهُ لِلنّاسِ اِماما فَلیَبدَأ بِتَعلیمِ نَفسِهِ قَبلَ تَعلیمِ غَیرِهِ وَلیَکُن تَدیبُهُ بِسیرَتِهِ قَبلَ تَدیبِهِ بِلِسانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفسِهِ وَ مُؤَدِّبُها اَحَقُّ بِالجلالِ مِن مُعَلِّمِ النّاسِ ومُؤَدِّبِهِم؛ کسى که خود را پیشواى مردم قرار داده، باید پیش از آموزش دیگران، خود را آموزش دهد و پیش از آن‏که دیگران را با زبان، ادب بیاموزد، باکردارش ادب آموزد و البته آموزش دهنده و ادب‏آموز خود بیش از آموزگار و ادب‏آموز مردم، شایسته تجلیل است. (غرر الحکم، ح ۷۰۱۶)»

المفضل :جعلت فداک يفرض الله طاعه عبد علي العباد ثم يحجب عنه خبر السماء؟قال ابي عبدالله ع:الله اکرم واراف بعباده من ان يفرض عليهم طاعه عبد يحجب عنه خبرالسماء صباحا او مساء مفضل از امام صادق ع پرسيد:آيا امکان دارد خداوند اطاعت کسي را واجب بگرداند و خبر آسمانها را از او پنهان بدارد؟ امام صادق ع فرمود:خداوند نسبت به بندگانش کريم تر و رئوف تر از آن است که اطاعت کسي را واجب بگرداند که او صبح و شام خبر آسمانها را نميداند قال ابا جعفر ع:الله اجل و اعز و اعظم و اکرم من ان يفرض طاعه عبد يحجب عنه علم سمائه و ارضه امام باقر ع فرمود:خداوند جليل تر و عظيم تر از آن است که اطاعت کسي را واجب بگرداند که او از احوال اسمان و زمين خبر ندارد منبع:بحارالنوار/جلد26

در نظريه اي كه از سوي فقيه نامدار شيعه حضرت آية الله العظمي شيخ محمد حسن نجفي (ره) صاحب كتاب جواهر الكلام مطرح شده است، [1] فقيه داراي ولايت مطلقه و بدون قيد مي باشد كه تمام شئون حكومتي را شامل مي شود و فقيه را قادر مي سازد كه بتواند در زمينه ي كشورداري مانند امام معصوم -عليه السلام- داراي اختيار باشد. قبل از ورود به دلايل و براهين اين ديدگاه، تذكر اين نكته،مناسب است كه اختيارات مذكور براي ولي فقيه يك مسأله ي قراردادي يا به دست آمده از طريق انتخابات نيست بلكه همان طور كه در ذيل خواهد آمد يك جعل شرعي و الهي بوده و دلايل و براهين آن نيز از طريق شرع مقدس اسلام به دست ما رسيده است. طبق اين نظريه، فقيه جامع شرايط در تمامي شئون امت و جميع امور مربوط به حكومت داراي همان ولايتي است كه پيامبر اكرم -صلي الله عليه وآله- و ائمه ي هدي -عليهم السلام- بوده اند و از اين جهت هيچ فرقي بين فقيه و معصوم وجود ندارد. البته روشن است كه اين دارا بودن اختيارات حكومتي، لازمه اش هم شأن بودن فقيه با معصوم در جهات معنوي نيست البته در اين نظريه مواردي از اختيارات امام معصوم كه به دليل قطعي ثابت شده باشد از زمره ي اختيارات ولي فقيه خارج مي شود. مرحوم صاحب جواهر در ضمن استدلال جهت اثبات ولايت مطلقه براي فقيه جامع الشرايط چنين گفته است: «كلام امام زمان -عليه السلام- در توقيع (نامه) شريف كه فرموده اند: «فقهاء جامع الشرايط حجت من بر شمايند و من حجت خدا هستم» ظهور قوي تري دارد در اين كه فقيه جامع الشرايط حجت من است بر شما در تمامي آن چه من حجت خدا بر شما هستم و يكي از آن موارد اقامه ي حدود است، بلكه بنا بر نقل بعضي كتاب ها كه توقيع مزبور را بدين صورت ذكر كرده اند كه: «فقهاي جامع الشرايط، خليفه ي من بر شما هستند» در اين صورت داراي ظهور قوي تري در مدعاي ما مي باشد، زيرا روشن است كه منظور از خليفه (جانشين)، عرفاً عموميت در ولايت است يعني در تمامي اموري كه من بر شما ولايت دارم فقهاي جامع الشرايط نيز از جانب من بر شما ولايت دارند. [2] اين نظريه مورد پذيرش حضرت امام خميني (ره) قرار گرفت و در كتاب «ولايت فقيه و حكومت اسلامي» و كتاب «البيع» خويش اين بحث را مطرح نموده اند در صفحه ي 55 كتاب حكومت اسلامي ايشان نوشته اند: «اگر فرد لايقي كه داراي دو خصلت «آگاهي به قانون الهي و عدال» باشد بپاخاست و تشكيل حكومت داد، همان ولايتي را كه حضرت رسول اكرم (صلي الله عليه وآله) در امر اداره ي جامعه داشت، دارا مي باشد و بر همه ي مردم لازم است كه از او اطاعت كنند. اين توهّم كه اختيارات حكومتي رسول اكرم (صلي الله عليه وآله) بيشتر از حضرت امير (عليه السلام) بود يا اختيارات حكومتي حضرت امير (عليه السلام) بيش از فقيه است، باطل و غلط است. البته فضايل حضرت رسول اكرم (صلي الله عليه وآله) بيش از همه ي عالم است و بعد از ايشان فضايل حضرت امير (عليه السلام) از همه بيشتر است، لكن زيادي فضايل معنوي، اختيارات حكومتي راافزايش نمي دهد» با دقت در اين فرمايش امام امت (ره) مي توان گفت كه ولي فقيه حتماً بايد داراي دو خصيصه آگاهي از قانون الهي و عدالت باشد. آگاهي از قانون الهي يا همان تفقه در دين براي اين است كه بتواند در موارد و اتفاقات جديد و روز جامعه احكام الهي را از منابع شرع استخراج كند و حكم اسلام را بيان كند و وجود عدالت براي آن است كه اين شخص ازاين اختيارات در جهت مصالح عامه ي مسلمين استفاده كند نه در جهت منافع شخص و گروه خاص. بنابراين; مي توان كلمه ي مطلقه را به اين صورت معني كرد كه اين قيد ـ آن چنان كه برخي از دشمنان و آگاهان مغرض مطرح مي كنند ـ به معناي رها بودن از هرگونه قيد و بندي نيست و فقيه نمي تواند خارج از چارچوب احكام الهي و برخلاف مصالح عامه ي مسلمين احكام صادر نمايد، بلكه مطلقه در اين جا در مقابل قيودي است كه در نظرياتي ديگر براي فقيه مطرح شده است ولايت مطلقه ي فقيه، يعني اين كه دخالت فقيه در امور حكومتي مقيّد به امور حسبيّه و قضاء مثل آن نيست بلكه او مي تواند در تمام شؤن حكومت حكم صادر كند و همين معنا هم درنظر خبرگان شوراي بازنگري قانون اساسي مطرح بوده است و اكثريت قريب به اتفاق آنان به اين ديدگاه ملتزم بوده اند و اين با مراجعه به مذاكرات آن ها در جلساتشان مشهود است. و از آنجايي كه اساساً و شمارش و پيش بيني كليه ي اختيارات در قانون اساسي امر ممكني نيست لذا آنچه كه در اصل 110 قانون اساسي، براي وظايف ولي فقيه آمده است از باب تمثيل است نه تمامي اختيارات. [1] . نجفي، محمد حسن، جواهر الكلام في شرح شرايع الاسلام، بيروت، دارالحيا التراث العربي، 1981م، ج 21، ص 395 به بعد. [2] . همان.   انديشه قم

لذا بايد گفت كه ولايت مطلقة فقيه از ضروريات فقه اسلام است كه بدون آن اجراي كامل و همه جانبة اسلام و ادارة مطلوب جامعة اسلامي آن‌گونه كه مورد رضاي خداوند باشد امكان‌پذير نيست. البته ولايت مطلقة فقيه تا آن جايي است كه ضرورت نظم جامعة اسلامي اقتضا مي‌كند و به شأن و امامت و عصمت پيامبر و امام مشروط نباشد، لذا آن اختياراتي كه آن بزرگان از جهت عصمت و امامت و نبوت خود داشته‌اند از اختيارات فقيه جامع الشرايط خارج است. مانند نماز عيدين كه در عصر خود امام زمان واجب است از حوزة اختيارات ولي فقيه خارج مي‌گردد از اين‌رو حضرت امام (رحمة اللّه عليه)؛ با همة بزرگي و عظمتي كه داشتند و نظرية ولايت مطلقة فقيه را مطرح نمودند درباره‌ي نماز عيد فطر و عيد قربان احتياط مي‌كردند و مي‌فرمايند: «احتياط آن است كه در عصر غيبت فرادا خوانده شود و به‌جا آوردن آن در جماعت به قصد رجا و نه به قصد ورود اشكالي ندارد.» [2] پس مقصود از «ولايت مطلقه» براي رهبري در حكومت اسلامي، ولايت مطلقه در اجراي احكام اسلام است يعني فقيه و حاكم اسلامي ولايت مطلقه‌اش محدود به حيطة اجراست، نه اين‌كه بتواند احكام اسلام را تغيير دهد و در مقام اجرا نيز اجراي احكام اسلامي بايد توسط راه‌كارهايي كه خود شرع مقدس و عقل ناب و خالص بيان نموده صورت گيرد نه آن كه هرگونه ميل داشت احكام را اجرا كند، لذا ولايت مطلقه به معناي ولايت بدون و قيد و شرط نيست بلكه ولي فقيه متعهد به رعايت احكام اسلام مي باشد چه اينكه فقيه، ولايت خود را از ناحيه شارع به دست آورده است بنابراين بايد در چارچوب ضوابطي كه شارع مقدس در زمينه هاي گوناگون ارائه كرده عمل كند. Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"جدول عادي"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin;} منبع و متن کامل