سلام
قبلا حضور ذهن بهتری داشتم الان نیاز به مراجعه ام خیلی زیاد شده، از تاخیر در مطلب عذر می خوام
جوانی از انصار نماز را با پیامبر(ص) بجا می آورد و با این وصف آلوده به گناهان زشتی نیز بود. این مطلب را به عرض پیامبر(ص) رساندند. حضرت فرمود:
«انّ الصلاةً تناهُ یوماً»
«نمازش او را روزی از این اعمال پاک می کند»
چنانچه در روایت بالا اشاره شد نماز انسان را از اعمال زشت باز می دارد و در قرآن و سنت عامل دوری انسان از فحشا و منکرات شمرده شده است. با این توصیف که نماز، تنها ذکر الهی باشد که این همه اثر داشته باشد جای این سوال است که: پس چرا بسیاری از افراد خصوصا جوانان با اینکه اهل نمازند چنین آثاری در ندگی شان مشهود نیست؟
اگر قرآن می فرماید:
«اِنّ الصلاةَ تنهی عن الفحشاء والمنکر»
«همانا نماز از فحشا و زشتی دور می کند»
پس چرا بسیاری از افراد نماز می خوانند ولی دامان آنان به گناهان و زشتی ها آلوده است؟
اگر آثار نماز، نورانیت قلب و طهارت باطن باشد چگونه قلب پاک و طاهر، آلودگی و پلیدی را پذیراست؟
در پاسخگویی به این سوال عالمان دینی و مفسران، اقوال متعددی را بیان داشته اند که مستدل ترین پاسخ به این اشکال سخن علامه طباطبایی است. ایشان ضمن رد اقوال مزبور چنین می فرمایند:
«آنچه از ظاهر آیات نماز بر می آید این است که اگر دستور داده اند به اینکه مردم نماز بخوانند برای این بوده که نماز آنان را از فسق و فجور باز می دارد و این تعلیل می فهماند که نماز عملی است عبادی که انجام آن صفتی در روح پدید می آورد که آن صفت به اصطلاح، پلیسی است غیبی و صاحبش را از فحشاء و زشتی دور می سازد و قلب و دلش از معاصی و منکرات پاک می گردد. پس اثر طبیعی نماز اجتناب از معاصی است به نحو اقتضاء نه علت تامه دوری باشد. یعنی این اثر در همه نمازگزاران وجود دارد اما به نحو اقتضاء نه به نحو علیت. پس اینکه گفته شد در بعضی افراد و مصادیق نماز این اثر مطرح است نه در همه ی نمازها صحیح نیست و یا اینکه گفته شود اثرش فقط در حال نماز است نیز قول درستی نیست بلکه اثرش دائمی و همیشگی است و همین طور اقوال دیگر با این استدلال طرح می گردند و رد می شوند پس نماز این اثر بازدارندگی را در زندگی نمازگزار به صورت مطلق ایجاد می کند یعنی هم این اثر کلی است و هم دائمی. اما در حد اقتضاء نه در حد علت تامه. وقتی اقتضائی شد موانع باید برطرف گردند تا اثر ظاهر گردد.»
پس تخلف آثار دوری و پاکی از رذایل اخلاقی در نماز، زمانی است که موانعی بر سر راه آن بوده باشد که آن موانع جلوی تاثیرش را سد کرده است.
بنا بر این هر گاه بر درخت نماز، بار و ثمری ننشست که نمازگزار از آن بهره گیرد بدون تردید موانعی در آن دخیل اند که نخست باید آن موانع را شناخت سپس در رفع آن باید کوشا بود.
آفات و موانع آثار نماز عبارت اند از:
۱- اکتفا به صورت و ظاهر نماز
۲- عدم اخلاص و حضور قلب
۳- استخفاف و سبک شمردن نماز
۴- عدم مداومت در نماز
