مدیركل ارزشیابی و نظارت معاونت سینمایی در گفتگو با رجانیوز درباره آخرین وضعیت فیلم های موسوم به «رفع توقیفی» توضیح داد.
با وجود آنكه اعلام دفعی رفع توقیف برخی فیلم ها توسط معاونت سینمایی در روزهای پیش از جشنواره فیلم فجر و نمایش این فیلم ها در جشنواره با اقبال صاحبان فیلم ها و اظهار نارضایتی برخی از مخاطبان همراه شد اما با گذشت شش ماه، گزینه عدم اکران برخی فیلم ها هنوز روی میز است و این مسئله منوط به بررسی های بعدی شده است.
اگرچه واکنش سینماگران نیز به این رفع توقیف ها یکسان نبود و به عنوان نمونه در این میان رفع توقیف «به رنگ ارغوان» با استقبال منتقدان و رفع توقیف «تسویه حساب» با انتقادهای منتقدان سینمایی مواجه شد، اما این فیلم ها، واکنش های متفاوتی را نیز در میان مردم در پی داشت و در برخی موارد مانند «تسویه حساب» با نارضایتی خانواده هایی همراه شد که دسته جمعی به سینما رفته بودند و در نهایت نگرانی هایی را برانگیخت.
در حال حاضر، «زمهریر»، «پاداش»، «زادبوم»، «صد سال به این سال‌ها» و «آتشكار» از جمله فیلم های موسوم به رفع توقیفی هستند كه همچنان در انتظار نظر نهایی شورای اكران هستند. به جز «پاداش» همه فیلم های دیگر در جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمده اند و از این میان «زادبوم» به كارگردانی ابوالحسن داوودی حتی موفق به كسب تندیس فیلم برگزیده از نگاه ملی در جشنواره بیست و هفتم نیز شده است.
در این میان حتی سیاست های باز معاونت سینمایی نیز با «رفع توقیف همه فیلم های توقیفی» همراه نشد و مسئولان سینمایی نیز از عدم امکان اکران برخی فیلم ها خبر دادند. به عنوان نمونه شمقدری معاون سینمایی وزیر ارشاد از عدم امکان اکران پاداش و زمهریر خبر داد.
پاداش
«علیرضا سجادپور» مدیر كل ارزشیابی و نظارت همچنین درباره «پاداش» اظهار داشت: نسخه جشنواره ای این فیلم نیاز به اصلاحاتی داشت كه به تهیه كننده منتقل شد اما هنوز نسخه اصلاحی به دست ما نرسیده است.
فیلم شبه سیاسی «پاداش» به كارگردانی كمال تبریزی؛ کارگردانی که چند فیلم خاص همچون «مارمولك» را در کارنامه خود دارد، داستان یکی از مدیران میانی دولت است که به ماموریت‌های خارجی متعدد می‌رود. تا اینکه در یک نوبت او را برای تشویق به سفر حج می‌فرستند اما در این سفر برخلاف تصور او که انتظار دارد مانند یک مدیر دولتی با او برخورد شود، این اتفاق نمی‌افتد.
در این فیلم حسن معجونی، آتیلا پسیانی، صابر ابر، بهمن زرین‌پور، آشا محرابی، رضا بهبودی، روح‌الله حق‌گوی لسان، اصغر نقی زاده، بهنام وطن و مرحوم احمد آقالو به ایفای نقش پرداخته‌‌اند.
زادبوم
زادبوم روایتگر زندگی كنونی سه نسل از یك خانواده ایرانی است كه در سه كشور متفاوت زندگی میكنند و هر كدام با مشكلی روبرو هستند. عزت الله انتظامی، مسعود رایگان، رؤیا تیموریان، پگاه آهنگرانی و بهرام رادان در این فیلم به ایفای نقش پرداخته اند.
سجادپور در خصوص این فیلم می گوید: زادبوم از نظر ما اشكالی ندارد. نسخه اصلاح شده ارائه و تایید شد و از نظر ما مانعی برای اكران فیلم نیست.
وی دلیل عدم اكران زادبوم را «تمایل صاحبان اثر بر اصلاحات بیشتر و ایجاد تغییراتی در فیلم» عنوان می كند.
این در حالی است كه ابوالحسن داودی می گوید حذف برخی از سكانس های این فیلم بر شاكله ان ضربه ای اساسی وارد می كند و بهتر است سرمایه گذاران این اثر سینمایی كه به اعتقاد مدیران سینمایی ما تهیه كنندگان اصلی این اثر سینمایی هستند ممیزی ها را اعمال كنند.
صد سال به این سال‌ها
همچنین «صد سال به این سال‌ها» به كارگردانی سامان مقدم دیگر فیلم ظاهرا رفع توقیف شده است كه پیش از این قرار بود اردیبهشت ماه اكران عمومی شود اما اكران آن به « زمان مناسب تر»ی موكول شد.
سامان مقدم «صد سال به این سال‌ها» را با حضور رضا كیانیان، فاطمه معتمدآریا، پرویز پرستویی و علی قربان زاده ساخته است. داستان فیلم روایتگر زندگی زنی به نام «ایران» است كه در طول سی سال انقلاب متوجه ضربات و لطمات بزرگی در زندگی شخصی اش می شود و اعضای خانواده اش را از دست می دهد. این فیلم نگاهی تلخ و سیاه به تاریخ انقلاب و دولت نهم دارد.
اما سجادپور در خصوص «صد سال به این سال‌ها» و «آتشكار» معتقد است: این فیلم ها اكران خواهند شد اما هنوز زمان اكران برای آنان مشخص نشده است.
آتشکار
البته داستان برای آتشكار تا حدودی متفاوت است. این فیلم قرار است «اكران محدود» شود و به گفته سجادپور تاریخ اكران و محدودیت های سنی و مكانی آن به زودی به اطلاع تهیه كننده خواهد رسید.
گفته می شود ابتذال كلامی و داستانی این فیلم، اصلی ترین دلیل عدم اكران آن بوده است.
زمهریر
در این میان، سرنوشت «زمهریر» به کلی متفاوت بوده است. پس از اعتراض کارگردان این فیلم به عدم ورود آن به بخش مسابقه در جشنواره فیلم فجر، مسئولان جشنواره بخش نمایش ویژه و محدود را برای اهالی رسانه در یک سانس طراحی کرده و علاوه بر این فیلم، آتشکار، صدسال به این سال‌ها را نیز برای اهالی رسانه نمایش دادند. اما بیش از همه زمهریر با واكنش منفی نمایندگان رسانه ها مواجه شد. نظر واحد رسانه ها، منتقدان و معاونت سینمایی بر عدم نمایش زمهریر، موجب شد تا رسما اعلام شود که این فیلم «هرگز» اكران نخواهد شد. برخی منابع خبری نیز از قول معاون سینمایی و نیز مدیركل ارزشیابی عنوان كرده بودند زمهریر به دلیل نظر منفی اصحاب رسانه و خبرنگاران با ممنوعیت اكران مواجه شده است.
اما این موضوعی است كه سجادپور آن را به شدت رد می كند. مدیركل ارزشیابی و نظارت در این خصوص به خبرنگار ما گفت : این نقل قول ها كاملا غلط است . مگر می شود ما تصمیم گیری در خصوص یك فیلم را به نظر رسانه ها موكول كنیم؟! مسلما ما درباره فیلم ها مشورت می‌گیریم ولی در نهایت نظر نهایی را خود معاونت سینمایی خواهد داد.
وی در خصوص آخرین وضعیت اكران «زمهریر» گفت : نسخه اصلاحی این فیلم ارائه شده و در جلسات شورا مورد بررسی قرار خواهد گرفت. شورا به زودی نظر خود را درباره این فیلم به تهیه كننده اعلام خواهد كرد.
نظر منفی رسانه ها و منتقدان نسبت به این فیلم، بیشتر شامل مواردی مانند نگاه مبتذل و غیراخلاقی به دفاع مقدس و توهین به شهدا بود.
احتمال واکنش منفی اجتماعی در برابر اکران
رفع توقیف گسترده برخی فیلم ها در دوره جدید اما با واكنش هایی نیز در میان متدینین و علما مواجه شد. به گونه ای كه چندی پیش آیت الله علم الهدی امام جمعه مشهد در سخنانی به این اقدام معاونت سینمایی اعتراض كرد. شمقدری اما در واكنش به این اظهارات، آن را ﻗﻀﺎﻭﺕ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﮔﺰﺍﺭش های ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻥ دانسته بود.
از این رو دور از انتظار نیست که با نمایش عمومی «صد سال به این سال‌ها»، «آتشکار»، «سنتوری»، «زمهریر» و... انتقادات تندی نسبت به متولیان سینمایی وزارت ارشاد صورت گیرد؛ اگرچه سجادپور حاضر نشد در این خصوص نظری بدهد.
