رادیو های ترانزیستوری VHF/FM
--------------------------------------------------------------------------------
به خاطر پیچیدگی مدارات VHF/FM ، پیشنهات می کنم ابتدا درباره سیستمهای MW/LW صحبت کنیم. اطلاعات در این بخش به شما کمک می کند تا درباره مدارات AM و(MW/LW) RF و IF بیشتر بدانید.
2 تفاوت اصلی بین سیستمهای پخش کننده MW/LW (AM) و VHF (FM) وجود دارد.که در نامهایشان نیز مشهود است.فرکانس های سیگنال های رادیو یی VHF در فرکانس های بالاتری حدود 100MHz ارسال می شوندو فرکانس های MW روی 1.6MHz ارسال می شوند. رادیو های VHF از مودولاسیون فرکانس استفاده می کنند و MW/LW از مودولاسیون دامنه استفاده می کنند . بنابراین ما از 2 بخش اصلی استفاده می کنیم mixer-oscillator و the detector .
بلاک دیاگرام بالا یک دریافت کننده AM/FM را نشان می دهد. قطعاتی که در AM کاربرد دارند در پایین نمایش داده شده اند.در مدارات VHF/FM 2 ترانزیستور اضافی در مدار هستند که نقش تقویت کننده امواج رادیویی(RF amplifier) را دارند و نوسان گر/ مخلوط ساز (mixer-oscillator)را دارند. ترانزیستوری که به عنوان یک (mixer-oscillator) در یک AM استفاده می شد در یک FM می شود اولین تقویت کننده فرکانس میانی(first IF amplifier) که در FM سه طبقه تقویت IF وجود دارد . IF در VHF دارای یک فرکانس بالاتر در حدود 10.7MHz است که درAM این مقدار 470kHz است. به خاطر وجود مدولاسیون متفاوت یک مدار آشکار ساز متفاوت نیز در FM استفده میشود. بخش های صوتی و تقویت کننده های نهایی در هر دو یکسان هستند.
--------------------------------------------------------------------------------
نوسانگر/مخلوط کننده VHF
تقویت کننده امواج رادیویی و نوسانگر/مخلوط کننده که در فرکانس بالایی کار میکنند در شکل زیر خلاصه شده اند .
اولین ترانزیستور یک تقویت کننده امواج رادیویی است که به صورت بیس مشترک در مدار قرار گرفته است تا به ما بالاترین بهره را بدهد. تقویت کننده امواج رادیویی 2 هدف را دنبال می کند ، در ابتدا یک موج را قبل از رسیدن به نوسانگر/مخلوط کننده تقویت می کند. و دوما یک جداکننده بین (mixer-oscillator) و مدار است، که از درگیری فرکانس اسیلاتور و تجهیزات جلوگیری می کند.
دومین ترانزیستور هم به صورت بیس مشترک کار می کند،به دلیل اینکه ترانزیستور در محدوده رنج فرکانسی اش کار می کند اختلاف فاز بین کلکتور و امیتر حدود 90 درجه است. به همین دلیل مدار نوسان ساز احتیاج به 90 درجه اختلاف فاز برای تولید نوسان دارد.
L3 و L5 کنترل کننده انتخاب فرکانس دلخواه هستند(tuning) . سلف های متغیر در تمامی دستگاههای VHF استفاده می شوند، گاهی اوقات از خازن های متغیر و سلف های ثابت نیز استفاده می شوند. L3و خازن های موازی با آن تقویت کننده امواج رادیویی را نسبت به سیگنال دریافتی مناسب تنظیم می کنند. L5و خازن های آن فرکانس نوسان ساز داخلی را دقیقا 10.7 MHz بالای سیگنال دریافتی تنظیم می کنند.یک دیود تضعیف ممکن است به L3 متصل شود برای اینکه از overloading امواج رادیویی تقویت شده از منابع ارسال شده پر قدرت در بخش اسیلاتور/مخلوط ساز جلوگیری به عمل بیاید.
امواج دریافت شده و نوسان شده با هم مخلوط می شوند همانطوری که برای مدارات AM به عنوان یک فرکانس میانی 10.7MHz در اولین ترانسفورمر(L6/L7) .
تقویت کننده امواج رادیویی VHF و مخلوط کننده/نوسان ساز که معمولا با نام "VHF front-end" نامیده می شوند. تمام مدار وقتی کار می کند که دستگاه روی VHF تنظیم شده باشد. توان توسط بخشی که waveband یا طول موج نامیده می شود سوئیچ می شود.در این مدار ترانزیستورهای OC171 در هر دوی وضعیت ها استفاده می شوند. در اکثر دستگاه ها تقویت کننده امواج رادیویی AF114 خواهد بود و مخلوط کن/نوسان ساز یک AF115 خواهد بود.
--------------------------------------------------------------------------------
تقویت کننده میانی VHF
این مدار یک نمونه از تقویت کننده IF را نمایش می دهد که به صورت (Ekco/Pye/Invicta diagram) مرتب سازی شده است. VT4 و VT5 تقویت کننده های فرکانس میانی AM (AM IF amplifiers)هستند. دو ترانسفرمر IF وجود دارد یکی برای 470kHz و دیگری برای 10.7MHz که سیم پیچ ها ی اولیه و ثانویه به صورت سری بسته شده اند.
به منظور استفاده از AM mixer-oscillator (VT3) به عنوان یک IF amplifier در VHF نیاز است که oscillator غیر فعال شود. این موضوع حاصل می شود توسط بایپس کردن مقاومت امیتر توسط یک خازن (C21) بنابراین آن بخش نمی تواند در حالت بیس مشترک کار کند ،گه از اتصالات کلید(SW1F) استفاده می نماید. ورودی این بخش به خروجی بخش VHF mixer-oscillator متصل است. در ضمن فرکانس میانی اولیه وی اچ اف (VHF IF primary) باید بای پس شود وقتی که دستگاه کار می کند در حالت AM در حالت دیگر اسیلاتور به طور قابل اعتماد کار نخواهد کرد.در این مدار این کار توسط کلید SW2A (MW) و SW3A (LW) فعال خواهد شد.
--------------------------------------------------------------------------------
» آشکار ساز مدولاسیون فرکانس
این دیاگرام تفاوت بین مدولاسیون دامنه (a) و مدولاسیون فرکانس(b) را نمایش می دهد.
از انجا که دامنه یک موج FM ثابت است ، آشکار ساز تک دیودی که برای AM کار می کند برای FM کار نخواهد کرد. برای آشکار سازی FM ما به تبدیل تغییرات فرکانس به تغییرات یک ولتاژ نیاز دایم ، که کمی از AM پیچیده تر است.
انواع مختلفی از مدارات آشکار ساز FMوجود دارد که معمول ترین آنها "آشکار ساز نسبت ("ratio detector")" است که در اینجا نمایش داده شده است.
