تبیان، دستیار زندگی

◄ کار روغن موتور چیست:

وظایف اصلی روغن موتور ؛ روان سازی قسمتهای متحرک موتور ، به حداقل رساندن اصطحکاک و فرسایش ، کمک به کاهش حرارت و به خود گرفتن کثافات ، ذرات معلق و رسوبات لجنی حاصل از احتراق می باشد.
بدلیل اینکه روغن موتور باید این چند کار پیچیده را به طور همزمان انجام دهد ، یک فرمولاسیون شیمیایی پیچیده را می طلبد ، اما شما برای آنکه بدانید روغن موتور چگونه عمل می کند ، چگونه رده بندی می شود و چگونه باید نوع صحیح آنرا برای خودرویتان برگزینید ، نیاز به شیمیدان و یا مهندس شیمی بودن ، ندارید. کافی است با انواع مختلف روغن موتور ، رده بندیهای آن و علائم و اختصاراتی که برای آن استفاده می شود ، آشنا باشید.

◄ انواع روغنها:

ج - نیمه سنتتیک :

مخلوطي است از روغن سنتتيک و مينرال ( ارگانيک ) ، اين نوع روغن کيفيت روغنهاي سنتتيک را ندارد اما در شرايط سخت ؛ نظير دماهاي بالا و يا بار زياد عملکرد بهتري نسبت به نوع مينرال داراست و بيشتر براي وانتها و SUV ها مصرف مي شود و قيمت آن نيز کمي بيشتر از مينرالهاست.

براي آگاهي از اينکه کداميک از روغنهاي فوق براي خودروي شما مناسب است ، بهترين منبع و مأخذ دفترچه راهنماي خودرو يا برچسبهاي داخل محفظه موتور مي باشد ( در صورتيکه نوع روغن مشخص نشده ، معناي آن استفاده از همان نوع قديمي مينرال است ). استفاده از روغن مينرال يا نيمه سنتتيک براي موتوري که تنها استفاده از روغن سنتتيک در آن توصيه شده ، مي تواند براي موتور خطر آفرين باشد ، اما در مقابل استفاده از روغنهاي سنتتيک يا نيمه سنتتيک براي موتورهايي که براي استفاده از نوع مينرال طراحي شده اند ( موتورهاي قديمي ) با تمهيدات خاصي ، از نظر توليد کنندگان روغنهاي سنتتيک بلا مانع است. اما بسياري از متخصصين بدلايل زير اين کار را نيز اشتباه و مضر مي دانند :

۱- هر يک از انواع مختلف روغنهاي سنتتيک با توجه به فرمول شيميايي ، قابليت تطابق با برخي انواع لاستيکها و الاستومرها را نداشته و در نتيجه اگر از روغن سنتتيکي با فرمول خاصي براي موتوري با واشرها و درزبندهايي که با آن فرمول روغن سازگار نباشد ، استفاده شود باعث نشتي روغن و مسائلي از اين قبيل خواهد شد ( روغنهاي مينرال باعث تورم واشرها و جلوگيري از نشتي آنها مي شوند ، اما روغنهاي سنتتيک در مورد برخي انواع واشرها داراي اين خاصيت نيستند و حتي برخي از آنها ، باعث خورده شدن برخي انواع واشرها ، مي شوند ) در اين راستا حتي استفاده از روغن سنتتيک با مواد تشکيل دهنده اي متفاوت از آنچه در دفترچه راهنماي خودرو درج شده ، براي خودروهايي که با اين نوع روغن کار مي کنند نيز مي تواند خطر ساز باشد ، چه رسد به استفاده از اين نوع روغنها در موتورهايي که بر پايه استفاده از روغن مينرال طراحي شده اند ، بعنوان مثال روغن سنتتيک بر پايه Polyglycol با پلي استرها ، پلي کربنيکها ، ABS ، پلي ونيل کلرينها ،Polyphenylene Oxide ( همگي پلاستيک هستند ) و Buna S ، بوتيل ، Neoprene و لاستيک طبيعي ( همگي الاستومر هستند ) سازگاري خوبي ندارد و يا روغن سنتتيک بر پايه PAO نيز که اکثر روغنهاي سنتتيک موجود در بازار بر اين پايه هستند ( بدليل شباهت زياد به خواص روغنهاي مينرال ) با لاستيک طبيعي ، EPDM ، بوتيل و Buna S که همگي الاستومر هستند ، سازگاري ضعيفي دارد ، ليست برخي از انواع روغنهاي سنتتيک و قابليت تطابقشان با انواع الاستومرها و لاستيکها ، همچنين حلاليت هر کدام در افزودنيها و لجن موتور به همراه خواص و عدد VI ( در ادامه بررسي خواهد شد )

۲- روغنهاي سنتتيک در مقايسه با روغنهاي مينرال با لايه نازک تري بر روي قطعات موتور مي نشيند ( به همين خاطر فاصله قطعات ثابت و متحرک موتور هايي که با روغن سنتتيک کار مي کنند کمتر مي باشد ) از اينرو استفاده از اين نوع روغن براي موتورهايي که با تکنولوژي قديمي مينرال طراحي شده اند ، باعث نشتي پيستون خواهد شد. البته اين مورد از طرف سازندگان روغنهاي سنتتيک با دلايل قابل قبولي رد مي شود ، اما در عمل اين مشکل ، درباره خودروهاي قديمي ديده شده.
به هر روي در صورتي که سالهاست از روغن مينرال استفاده مي کنيد و خودرويتان داراي تکنولوژي قديمي است ، از استفاده از اين نوع روغنها بپرهيزيد ، اما درصورتيکه داراي خودرويي با تکنولوژي نسبتا جديد هستيد و از بي خطر بودن تعويض روغن از مينرال به سنتتيک يا نيمه سنتتيک اطمينان داريد ، از نوعي که برپايه PAO ساخته شده استفاده نموده و اين موضوع را نيز از ياد نبريد که با تعويض روغن از مينرال به سنتتيک باعث مي شويد رسوبات پخته شده روغنهاي مينرال از روي قطعات موتور کنده شده و در موتور غوطه ور گشته و پس از مدتي موتور را از کار بيندازد ، به همين خاطر قبل از اين تعويض بايد موتور را يا به طور کامل رسوب زدايي نموده و يا اينکه از روغنهاي فلاشينگ ( Flush Oil ) استفاده نماييد ( اين نوع روغن فقط مخصوص تميز کردن موتور مي باشد ) به اين ترتيب که روغن مينرال را بدون تعويض فيلتر تخليه کرده و روغن فلاشينگ را جايگزين نموده و اجازه دهيد موتور به مدت ۲۰ دقيقه درجا کار کند ، پس از آن ميتوانيد روغن فلاشينگ را تخليه کرده ، فيلتر را تعويض نموده و روغن سنتتيک يا نيمه سنتتيک را جايگزين نماييد.

◄ چند نکته :

· روغنهای نیمه سنتتیک ، همانگونه که ذکر شد مخلوطی هستند از روغن مینرال و سنتتیک و می توانند همان مشکلات روغن سنتتیک را برای موتورهای ساخته شده برای روغنهای مینرال پدید آورند.

· در خودروهایی که استفاده از روغن سنتتیک در آنها توصیه شده ، حتما از نوع مشخص شده استفاده نمایید و درصورتیکه به جهت قرارداد شرکت تولید کننده با شرکت نفتی خاصی ، تنها نام روغن مربوطه در دفترچه راهنما ذکر شده و از توضیح بیشتر در مورد آن خودداری شده ، و بر روی ظرف آن روغن هم توضیحی درباره نوع مواد تشکیل دهنده ، داده نشده ، تنها از همان نوع روغن استفاده نمایید.

· در صورتی که به تعویض نوع روغن از مینرال به سنتتیک در خودروی خود اصرار دارید ، نوعی که اکثر روغنهای سنتتیک موجود در بازار را شامل می شود ، یعنی PAO را ، انتخاب نمایید ، چرا که بیش از دیگر انواع روغنهای سنتتیک به نوع مینرال شبیه است.